تعریف و علل

هورمونهای بارداری باعث ایجاد مقاومت در برابر عملکرد انسولین در بدن می‌شود. هورمونی که در لوزالمعده ساخته شده و به بدن کمک می‌کند تا مواد مغذی تأمین شده از غذا را جذب کند. کربوهیدراتهایی که میل می‌کنید برای بدن شما سوختی به نام گلوکز (قند موجود در خون که مغز، قلب و سایر بافتها و اندامها از آن تغذیه می‌کنند) تأمین می‌کند. گلوکز ماده‌ای بسیار حیاتی برای کودک در حال رشد در بارداری است. هنگام ابتلا به دیابت بارداری، انسولین قادر به انتقال مؤثر گلوکز به سلولهای مورد نیاز نیست. در نتیجه، گلوکز در خون جمع شده و باعث افزایش قند خون خواهد شد.

تشخیص دیابت بارداری

دیابت بارداری با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. سطح قند خون شما پس از نوشیدن یک مایع شیرین اندازه گیری شده و اگر مقدار آن بالا باشد، تشخیص ابتلا به دیابت بارداری داده می‌شود. غربالگری دیابت بارداری معمولا بین هفته‌های 24 تا 28 انجام می‌شود. با این حال، بانوانی که در معرض خطر بالایی قرار داشته باشند، در سه ماهه اول بارداری مورد غربالگری قرار میگیرند.

با اینکه زنان مبتلا به دیابت بارداری معمولاً علائم ندارند. اما قبل از انجام آزمایش یا قبل از غربالگری ممکن است نشانه هایی از آن داشته باشید، مثل اینکه بیشتر از معمول تشنه میشوید، بیشتر از قبل گرسنه میشوید و یا بیش از حد معمول توالت می‌روید. همگی این علائم با علائم بارداری یکسان است و ممکن است شما را در شک ابتلا به دیابت به اشتباه بیاندازد، پس حتما برای اطمینان به پزشک خود مراجعه کنید.

عوارض دیابت در بارداری

اگر میزان قند خون در خانم بارداری که مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 است کنترل نشود، ممکن است برای مادر و نوزاد مشکلاتی ایجاد کند:

تولد نوزاد ناقص

اندام کودک طی دو ماه اول بارداری که غالبا مادر از بارداری خود ناآگاه است، شکل میگیرد. چنانچه قند خون در طول این دوره کنترل نشود، ممکن است بر نحوه شکل گیری و ساخت اندام کودک تأثیر گذاشته و باعث ایجاد نقص جدی در رشد مغز، ستون فقرات و قلب شود.

تولد نوزادی سنگین وزن

دیابت کنترل نشده باعث افزایش قند خون کودک می‌شود. به همین دلیل نوزاد در بدن مادر، مواد مغذی بیش از اندازه دریافت کرده و بسیار رشد خواهد کرد.

این سنگین وزنی علاوه بر ایجاد ناراحتی برای مادر طی ماههای آخر بارداری، در هنگام زایمان نیز برای مادر و کودک دردسرساز شده و در نهایت نیاز به عمل سزارین خواهد بود. به دلیل سایز بالای نوزاد، هنگام تولد فشار زیادی بر شانه‌های کودک وارد شده و احتمال آسیب عصبی را به شدت افزایش می‌دهد.

نیاز به عمل سزارین

همگی با عمل سزارین آشنا هستید. مادر مبتلا به دیابت کنترل نشده، با احتمال بسیار بالاتری در نهایت نیازمند عمل سزارین برای تولد کودک خود خواهد شد.

زایمان از طریق سزارین به طول درمان و بهبود بیشتری نیاز خواهد داشت. حتما در مورد اثرات نامطلوب زایمان از طریق سزارین آگاه هستید.

شانس بالاتر در ابتلا به فشار خون بالا یا preeclampsia

از علائم ابتلا به preeclampsia در یک زن باردار، می‌توان به وجود پروتئین در ادرار و تورم در انگشتان دست و پا است. زنان باردار مبتلا به این بیماری باید تحت نظر و بررسی مداوم پزشک قرار گیرند. فشار خون بالا می‌تواند به زن و نوزاد آسیب برساند. می‌تواند منجر به تشنج یا سکته مغزی مادر (لخته شدن خون یا خونریزی در مغز و به تبع آن آسیب مغزی) شود. زنانی که مبتلا به دیابت بارداری هستند، با احتمال بالاتری به فشار خون بالا مبتلا خواهند شد.

زایمان زودرس

زایمان زودرس منجر به مشکلاتی از قبیل مشکلات تنفسی، قلبی، خونریزی در مغز، مشکلات روده و مشکلات بینایی می‌شود. مادران مبتلا به دیابت باروری، زودتر از سایر زنان زایمان می‌کنند .

ابتلا به قند خون پائین

زنان باردار مبتلا به دیابت به دلیل استفاده از انسولین یا سایر داروهای دیابت، قند خون بسیار کمی خواهند داشت. چنانچه قند خون پائین کنترل نشود می‌تواند حتی منجر به مرگ شود. این امر موجب قند خون پائین در نوزاد پس از زایمان نیز خواهد شد که بسیار خطرناک است.

سقط جنین و یا مرده زایی

اگر نوزاد قبل از بیست هفته حیات خود را به هر دلیل از دست دهد، سقط جنین نام دارد و چنانچه حیات نوزاد بعد از بیست هفته از بین برود، مرده زایی نامی‌ده می‌شود. هر دو این عوامل به دلایل مختلفی اتفاق خواهد افتاد. ابتلا به دیابت بارداری شانس سقط جنین یا مرده زایی را افزایش می‌دهد.

هفت نکته برای زنان مبتلا به دیابت بارداری

اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید، نگران نباشید. چنانچه آن را به خوبی کنترل کنید، می‌توانید نوزادی سالم زایمان کنید. اما بهتر آن است که قبل از اقدام به بارداری، توجه ویژه‌ای به کنترل قند خون خود داشته باشید. مراحلی که زنان قبل و حین بارداری می‌توانند انجام دهند، در ادامه بخوانید:

برنامه ریزی برای بارداری

قبل از بارداری حتما به پزشک زنان مراجعه کرده و در مورد کنترل قند خون و در صورت لزوم، دریافت دارو با او مشورت کنید. اگر اضافه وزن دارید، به توصیه و با هماهنگی پزشک وزن خود را کاهش دهید تا قند خون کنترل شود. دفعات دیدار با پزشک خود را افزایش دهید. یک زن مبتلا به دیابت بارداری بیش از سایر زنان باردار باید به پزشک مراجعه کند. مانند یک مشاور مورد اعتماد، هر آنچه پزشک به شما توصیه می‌کند رعایت کنید تا از ابتلا یا بروز مشکلات جلوگیری کنید.

غذاهای سالم بخورید

برنامه غذایی مناسب برای یک فرد دیابتی را رعایت کنید. در این زمینه توصیه می‌شود حتما از یک متخصص تغذیه مشاوره بگیرید. او می‌تواند در یادگیری نحوه کنترل قند خون نیز به شما کند.

به طور منظم ورزش کنید

ورزش راه بسیار خوبی برای کنترل قند خون است. به تعادل در مصرف مواد غذایی نیز کمک می‌کند. بعد از مراجعه به پزشک، می‌توانید قبل از بارداری، حین بارداری و پس از بارداری ورزش کنید. حداقل پنج روز در هفته و هر روز به مدت سی دقیقه ورزش با شدت متوسط انجام دهید. اگر کودک دیگری دارید، می‌توانید با او به شنا یا بازی یا قدم زدن سریع بپردازید.

دارو و انسولین را مرتبا طبق برنامه مصرف کنید

اگر قرص دیابت و یا انسولین توسط پزشک به شما تجویز شده است، آنها را طبق دستورالعمل مصرف کنید تا قند خون شما به خوبی کنترل شود.

قند خون پائین را کنترل و به سرعت درمان کنید

همانطور که گفته شد، کنترل قند خون با دارو می‌تواند منجر به کم شدن سطح قند خون شود. اگر دارو یا انسولین برای کنترل قند خون مصرف می‌کنید، همیشه یک منبع قند مانند آب نبات، قرص یا ژل گلوکز به همراه داشته باشید. همچنین حتما به همسر، افراد خانواده، دوستان و نزدیکان خود آموزش دهید که در صورت بروز افت شدید قند خون، سریع به شما کمک کنند.

همیشه قند خون خود را کنترل کنید

از آنجا که بارداری باعث تغییر نیاز بدن به انرژی می‌شود، سطح قند خون می‌تواند به سرعت تغییر کند. شما باید طبق دستور پزشک، همیشه قند خون خود را بررسی کنید. تمامی نکات گفته شده در بالا باید متناسب با نتایج آزمایش قند خون شما باشد.

منابع:

www.ucsfhealth.org
www.webmd.com
www.cdc.gov
www.diabetes.org
www.medicinenet.com