دعای روز سوم ماه مبارک رمضان
«اللّهمّ ارْزُقنی فیهِ الذّهْنَ و التّنَبیهَ و باعِدْنی فیهِ من السّفاهة و التّمْویهِ و اجْعَل لی نصیباً مِنْ کلّ خَیْرٍ تُنَزّلُ فیهِ بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ»
خدایا روزی کن مرا در آن روز هوش و خودآگاهی را و دور بدار در آن روز از نادانی و گمراهی و قرار بده مرا بهره و فایده از هر چیزی که فرود آوردی در آن به بخشش خودت، ای بخشنده‌ترین بخشندگانشرح فرازهای دعا
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَ التَّنْبِیهَ وَ بَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ
خدایا در این ماه رمضان روزی کن که من هوشیار بشوم و حافظه پیدا کنم و از خواب غفلت بیدار بشوم! انسان اگر بیدار بشود خیلی لذت می‌برد، نوع انسان‌ها در غفلت هستند لذا در ماه رمضان از خدا درخواست کنید که از خواب غفلت بیدار شویم .علت ضعیفی حافظه
یکی از نعمت‌های بزرگ خدا ذهن است در این دعا از خدا درخواست ذهن و حافظه می‌کنیم، اگر می‌بینید حافظه ضعیف است و حافظه درست و حسابی نداریم علت آن گناه است؛ به نامحرم که نگاه کنی حافظه می‌رود .شخصی به دانشمندی مراجعه می‌کند و می‌گوید؛ من حافظه ندارم آن دانشمند گفت: گناه نکن و علت آن را هم ذکر کرد و گفت: علم یک نوع فضیلت و برتری است و خدا این برتری را به شخص گنه‌کار نمی‌دهد لذا کسی که اهل گناه است مجتهد و ملا نمی‌شود و اگر بخواهد ملا بشود و به درد مردم بخورد باید حافظه داشته باشد و لازمه آن ترک گناه است، مرحوم آیت الله بروجردی گاهی در درس شعرهای سیوطی می‌خواندند؛ با این که حدود هفتاد الی هشتاد سال از زمانی که سیوطی می‌خواندند و مجتهد شده بودند فاصله بود، ولی به علت دوری از گناه از حافظه بسیاری قوی برخوردار بودند.
دعایی برای تقویت حافظه
پس از خدا؛ حافظه بخواهیم و ترک گناه کنیم؛ این دعا را هم بعد از هر نماز بخوانید:«سُبْحانَ مَنْ لا یَعْتَدی عَلی اَهلَ مَمْلَکَتِةِ سُبْحانَ مَنْ لا یَاْخُذُ اَهْلَ الْاَرضِ بِاَلْوانِ الْعَذابِ سُبْحانَ الرَّؤُفِ الرَّحیمِ اللهُمَّ اجْعَلْ لی فی قَلبیْ نُوراً و بَصَرَاً و فَهْماً و عِلْماً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْئٍ قَدیرٌ »(1)
که باعث تقویت حافظه می‌شود؛ قرآن حفظ کنید؛ حافظه زیاد می‌شود؛ خواندن آیت الکرسی حافظه را زیاد می‌کند و...در ادامه دعای روز سوم از خدا طلب بیداری از خواب غفلت می‌کنیم:
وَ بَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ
خدایا در این روز مرا از کارهای باطل و سفیهانه دور گردان؛ غیبت نکنم ، دروغ نگویم و .. «سفاهت به معنای؛ کار بی خردانه و بچگانه است.وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ
خدایا هر کار خیری که در ماه رمضان نازل کرده‌ای نصیبی از آن کار خیر به من برسان.شیطان چگونه از ما دور می‌شود
حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: آیا شما را خبر ندهم به اموری که اگر به آن امور عمل کنید شیطان از شما دور می‌شود؛ مثل دور بودن مشرق از مغرب؟! اصحاب گفتند: بله یا رسول الله، حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: روزه بگیرید چرا که روزه صورت شیطان را سیاه می‌کند.یکی از کارهای خیر روزه گرفتن است از خدا بخواهیم که در ماه رمضان مریض نشویم و توفیق روزه داری داشته باشم یکی از کارهای خیر دیگر صدقه است؛ صدقه دادن هم پشت شیطان را می‌شکند « و کَسْرَ ظَهره » و در ادامه آمده است مواظبت بر عمل صالح؛ نماز شب و دوستی با خدا و استغفار ریشه شیطان را قطع می‌کند و در آخر حدیث گفته شده است « و لکلِ شیٍ زکات و زکاتُ الابدان الصیام » که هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن‌های شما روزه است.(2)
وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِکَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین
خدایا هر خیری که در ماه رمضان نازل می‌کنی برای من نصیبی از آن خیر قرار بده به جود و بخشش خودت ای کسی که جود و بخششت از همه بخشندگان بیشتر است.نماز شب چهارم رمضان
از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به نقل از بلد الامین روایت شده است:
فَمَنْ صَلَّى فِی اللَّیْلَةِ الرَّابِعَةِ ثَمَانَ بِالْحَمْدِ وَ الْقَدْرِ عِشْرِینَ مَرَّةً رُفِعَ إِلَى اللَّهِ عَمَلُهُ فِی تِلْکَ اللَّیْلَةِ بِعَمَلِ سَبْعَةِ أَنْبِیَاءَ مِمَّنْ بَلَّغَ رِسَالاتِ رَبِّهِ؛
هر کس در شب چهارم ماه رمضان، این نماز را بخواند، هشت رکعت در هر رکعت یک بار سوره حمد و بیست بار سوره قدر را قرائت کند، خداوند عمل او را در این شب بالا می برد همانند عمل هفت پیامبر از آنچه که پیام های پروردگارش به او ابلاغ شده است.
توصیه معنوی
رهبر معظم انقلاب درباره روزه و برکات ماه مبارک رمضان می‌فرمایند:
«جوان های ما، ریاضت شرعی روزه را در دوران جوانی تجربه میکنند؛ این گرسنگی کشیدن، چشم بستن از لذایذ و کم رغبتی به محرّمات در فرصت یک ماهه خیلی چیز ارزشمندی برای مردم، به خصوص برای جوان‌هاست؛ و این تمرین کسب تقواست از دوران نوجوانی، که از آغاز بلوغ در دختر یا پسر به وجود می‌آید. به همه‌ی جوان ها، به خصوص به این سال اولی‌ها تبریک عرض می‌کنیم.
بحمدالله فضای جامعه ما فضای معنوی است و این فضای معنوی در ماه رمضان در جهت معنویت اشتداد پیدا می‌کند؛ عادات خوب به تدریج در بین مردم رواج پیدا می‌کند؛ این کمک‌هایی که به مستمندان می‌شود. هفته احسان و نیکوکاری یا این افطاری‌هایی که در شهرهای مختلف انسان می‌شنود که افراد خیّر در مساجد، در معابر عمومی جمع می‌شوند، افطاری فراهم میکنند، مردم افطار میکنند، کارهای بسیار خوبی است؛ مایه صفا و صمیمیت و نزدیکی و در واقع حق ماه رمضان را ادا کردن است، که یکی از حقوق ماه رمضان، همین نیکی به برادران، همراهی با نزدیکان، با برادران مسلمان و کمک به یکدیگر است.
اینها چیزهای بسیار خوبی است، از سابق هم معمول و مرسوم بود، امروز بیشتر است؛ مجالس موعظه، مجالس دعا، مجالس قرآن، عادات خوبی است؛ روز به روز بایستی اینها را ترویج کرد و عمق داد؛ مغز داد. صورتِ جلسه کافی نیست، بایستی از جلسه‌ی دعا، از جلسه‌ی موعظه، از جلسه‌ی قرآن بهره برداری کرد؛ هر کدام از ما سعی کنیم سهمی بگیریم.» (3)
پی‌نوشت‌ها :
1. مستدرک الوسایل، ج، 5، ص 78
2. اصول کافی، ج 4، ص 62
3. بیانات مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه تهران، 18 رمضان 1429.
منابع:
1. دانش آموختگان جامعة المصطفی / شرح دعای روز سوم ماه مبارک رمضان
2. سایت اهل البیت علیهم السلام / اعمال ماه رمضان، نماز شب چهارم
3. باشگاه خبرنگاران / بازخوانی بیانات مقام معظم رهبری در مورد ماه مبارک رمضان