بند لب چیست؟
مشکل بند لب در دهان نوزادان هنگامی رخ می‌دهد که غشای نرم بافت پشت لب بالا به فک فوقانی وصل شده باشد. بروز این اتفاق در دهان نوزادان، حرکت لب‌های آنها را محدود می‌کند.در حالت معمول، ورق نازک بافتی از پشت لب بالا به سمت جلوی لثه فک بالا گسترش می‌یابد که شما می‌توانید این بافت را در بالا بردن لب فوقانی فرزند خود ببینید؛ اما در صورت مبتلا شدن نوزاد به مشکل بند لب، این بافت ضخیم شده و به سمت لبه لثه بالا رشد می‌کند؛ یعنی دقیقاً جایی که دندان‌های کودک ظاهر می‌شوند.
همچنین، در برخی موارد شدید، بروز این مشکل باعث می‌شود که بافت از فراتر از این مقدار، رشد کرده و شکاف کوچکی را بین دندان‌های نوزاد ایجاد کند.1
دلایل ایجاد شکاف کام یا لب
شکاف های ایجاد شده در کام و یا لب ها به دلیل جوش نخوردن و خوب بسته نشدن اندام های مختلف مانند عضلات پشت کام و یا لب بالایی ایجاد می گردند.در حالت طبیعی و فیزیولوژیک، بافت های نرم صورت مانند کام و لب ها در سه ماهه اول بارداری بسته شده و در صورت وجود مشکلات زمینه ای و پاتولوژیکی این اتفاق یا کاملا از بین رفته و یا به شکل ناقص انجام می گیرد. با توجه به تحقیقات مختلف در این زمینه، عوامل ژنتیکی و وراثتی از اصلی ترین و شایع ترین دلایل ایجاد کننده شکاف کام یا لب هستند.
کمبودهای ویتامینه مانند ویتامین B9 یا همان اسیدفولیک، مصرف بیش از حد دخانیات مانند سیگار و نوشیدن مشروبات الکلی، تغذیه نامناسب دوران بارداری، قرار گرفتن مادر در معرض مواد جهش زا و استرس های کنترل نشده دوران بارداری در مادران از عوامل تشدید کننده این نقص مادرزادی بوده و می تواند ریسک ابتلا به آن را در نوزادان افزایش دهد.
توجه داشته باشید با اینکه مطالعات بسیار زیادی در این زمینه انجام گرفته است، اما تاکنون علت اصلی و مشخص شکاف کام یا لب به خوبی کشف و مشخص نشده است. متاسفانه شکاف کام بر خلاف شکاف لب در هنگام تولد قابل تشخیص نبوده و تا بروز علائم ناشی از آن، تشخیص شکاف کمی مشکل خواهد بود.2
علایم لب شکری کودکان
با علائمی که دیده می شود معمولاً شکاف کام و لب شکری بلافاصله بعد از تولد قابل تشخیص است. شکاف کام و لب شکری می تواند به شکل زیر باشد:یک شکاف در لب و سقف دهان که بر یک یا هر دو طرف صورت تاثیر می گذارد.
یک شکاف در لب که به نظر می رسد فقط یک شکاف کوچک در لب و یا از روی لب فوقانی و سقف دهان به پایین بینی کشیده می شود.
یک شکاف در سقف دهان که بر ظاهر چهره تاثیری ندارد.
نوع کم تر شایع، شکاف فقط در ماهیچه های نرم سقف دهان رخ می دهد که در پشت هستند و توسط آستر دهان پوشانده شده اند. این نوع شکاف اغلب در هنگام تولد جلب توجه نمی کند و ممکن است تا زمانی که علائم رشد نکنند، تشخیص داده نشود.
علائم و نشانه های دیگر شکاف کام و لب شکری کودکان شامل این موارد است:
سختی در خوردن شیر و غذا.
سختی در قورت دادن، با این پتانسیل که مایعات و یا مواد غذایی از بینی بیرون می آیند
صدای تو دماغی
عفونت های مزمن گوش.3
عوارض جانبی شکاف کام و لب
شکاف لب و کام می‌تواند والدین و نوزادان را با مشکلات مختلفی روبه‌رو کند که البته بیشتر به نوع و شدت شکاف بستگی دارد. برخی از این عوارض می‌تواند به شکل زیر باشد:مشکلات تغذیه‌ای
یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها پس از تولد، تغذیهٔ نوزاد است. نوزادانی که شکاف کامل لب و شکاف کام دارند توانایی گرفتن سینهٔ مادر یا شیشه‌شیر‌های معمولی را ندارند. در این مورد باید از سرشیشه‌های مخصوص استفاده کنند و یادتان باشد که شیردهی برای این کودکان حائز اهمیت است.عفونت‌های گوش و کاهش شنوایی
نوزادانی که شکاف کام دارند نسبت به آنهایی که شکاف لب دارند بیشتر در معرض خطر افزایش مایع گوش و کاهش شنوایی هستند، چون مایع بیشتری در گوش میانی آنها ساخته می‌شود و در صورت درمان نشدن عفونت گوش ممکن است باعث کاهش شنوایی شود.برای پیشگیری از این اختلال معمولاً از لوله‌های خاصی استفاده می‌شود تا این مایع تخلیه شود و شنوایی آنها سالانه توسط پزشک بررسی خواهد شد.
مشکلات گفتاری
کودکان مبتلا به شکاف کام و لب می‌توانند دچار مشکل در صحبت کردن مشوند. صدای این کودکان به خوبی انتقال داده نمی‌شود و ممکن است صدایشان تودماغی و غیرقابل فهم شود.البتهٔ همۀ کودکان این مشکل را ندارند و برخی از مشکلات گفتاری کاملاً با جراحی برطرف می‌شوند اما برخی نیز نیاز به اقدامات اضافه‌تر مثل تمرینات مکرر با گفتاردرمانگر و حتی جراحی‌های بعدی دارند.
مشکات دندان یا فک
به دلیل عدم تکامل کامل دهان، دندان‌ها می‌تواند به هم ر‌یخته، نامنظم و گاهی در محل شکاف لب و کام دربیایند که لازم است برای رفع این مشکلات کودک تحت نظر یک دندان‌پزشک کودکان باشد و شاید نیاز به ارتودنسی دندان باشد.ایجاد حالت خفگی هنگام غذا خوردن
هنگام شیر خوردن به دلیل یکی بودن راه‌های دهان و بینی در این کودکان، شیر می‌تواند وارد بینی نوزاد و ایجاد حالت خفگی شود. برای رفع این مشکل باید شکل درست شیر دادن را از پزشک بپرسید. درصورتی‌که روش صحیح شیردهی به مادران آموزش داده شود، این مشکل به وجود نمی‌آید.اختلال در ظاهر کودک
به دلیل تفاوت ظاهر و مشکلات تکلمی، این بچه‌ها گاهی می‌توانند طی مراحل درمانشان دچار نبود اعتماد به نفس و مشکلاتی از این قبیل شوند.4روش‌های درمان بند لب در نوزادان
روش درمان بند لب در نوزادان بر اساس تشخیص پزشک معالج انتخاب می‌شود. در ادامه این مقاله، رایج‌ترین روش‌های درمان این مشکل در نوزادان ارائه شده است که به شرح زیر می‌باشند:درمان دستی بند لب نوزادان
به یاد داشته باشید که اگر مشکل بند لب فرزند شما خفیف باشد، نیازی به درمان پزشکی ندارد؛ فقط ممکن است پزشک متخصص اطفال تمرینات پایه‌ای را برای بهبود سریع‌تر وضعیت بدن کودک پیشنهاد دهد.در این روند درمان، والدین می‌توانند انگشت خود را زیر لب بالای فرزند خود قرار داده و به آرامی فشار دهند تا بافت تیغه لب گسترش یابد. تکرار طولانی مدت این تمرین می‌تواند به تدریج تنگی بافت تیغه لب کودک را آزاد کرده؛ به لب فوقانی او اجازه دهد تا حرکات طبیعی داشته باشد.
فرنکتومی
در این روش درمانی، تیغه لب نوزاد به کمک عمل جراحی سرپایی قطع می‌شود. لازم است بدانید که اغلب پزشکان متخصص اطفال استفاده از لیزر را برای برش این ناحیه از دهان بیمار پیشنهاد می‌کنند؛ این عمل جراحی "لیزر فرسایشی" نامیده می‌شود. در روش درمانی فرنکتومی، مادر بر روی صندلی دندانپزشکی قرار گرفته و کودک را در آغوش خود قرار می‌دهد.سپس، پزشک با بی‌حسی موضعی، جراحی را تیغه لب نوزاد را آغاز می‌کند؛ هیچ بیهوشی عمومی برای درمان بند لب نوزادان استفاده نمی‌شود. از آنجایی که در این روش درمانی، تیغه لب نوزادان برش داده می‌شود، در برخی موارد نیاز به بخیه زدن وجود خواهد داشت.
با این حال، در اغلب موارد، فقط یک برش کوچک با قیچی پزشکی، به سادگی می‌تواند مشکل بند لب نوزادان را برای همیشه درمان کند. در نهایت، یادتان باشد که کل پروسه فرنکتومی فقط چند دقیقه طول می‌کشد و نوزاد درد خیلی کمی را احساس می‌کند.1
پیش گیری از لب شکری کودکان
بعد از اینکه نوزاد با یک شکاف به دنیا می آید، والدین در مورد احتمال داشتن یک کودک دیگر با شرایط مشابه او نگران هستند.در حالی که بسیاری از موارد شکاف کام و لب شکری ها می توان جلوگیری کرد، اما این گام ها را برای افزایش درک و یا کاهش ریسک در نظر بگیرید:
مشاوره ژنتیکی
اگر شما سابقه خانوادگی شکاف کام و لب شکری دارید، پیش از باردار شدن به پزشک خود بگویید. پزشک ممکن است شما را به مشاور ژنتیکی ارجاع دهد که می تواند به تعیین خطر بچه دار شدن با شکاف کام و لب شکری شما کمک کند.ویتامین های قبل از زایمان را مصرف کنید
اگر قرار است به زودی باردار شوید، از پزشک خود بپرسید آیا باید ویتامین هایی را بخورید یا خیر.از مواد مخدر یا الکل استفاده نکنید
استفاده از الکل و یا دخانیات در دوران بارداری، خطر داشتن فرزند با نقص را افزایش می دهد.3چگونه پدر و مادر می‌توانند به درمان مشکل بند لب در نوزادان کمک کنند؟
در ادامه این مقاله، چند نکته ساده بیان شده است که شما می‌توانید با رعایت این موارد، روند درمان نوزاد خود را تسریع کنید. مهم‌ترین این نکات به شرح زیر می‌باشند:شیردهی نوزاد بلافاصله پس از عمل جراحی
زمانی که نوزادی تحت جراحی فرنکتومی قرار می‌گیرد، پزشک معالج به مادر او پیشنهاد می‌کند تا بلافاصله بعد عمل، کودک را با شیر مادر تغذیه کند. این کار، علاوه بر این که بیمار را آرام می‌کند، می‌تواند قفل شدن دهان او بر روی سینه مادر را بررسی کند.لازم است بدانید که روند بهبودی برخی از نوزادان ممکن است چند روز طول بکشد؛ بنابراین، بلافاصله بعد از جراحی انتظار نداشته باشید که فرزندتان لب‌های خود را روی نوک سینه شما قفل کند.
درد کودک خود را تسکین دهید
کودکان نمی‌توانند بر درد ناشی از عمل فرنکتومی غلبه کنند؛ بنابراین، والدین باید از روش‌های مختلفی برای تسکین درد نوزاد بیمار خود استفاده کنند. شما می‌توانید بچه را در آغوش خود بگیرید، با او به حمام بروید، برای بیمار کتاب بخوانید یا فرزند خود را با لالایی آرام کنید تا راحت بخوابد.مراقب هر گونه عوارض ناخواسته در بدن فرزند خود باشید
در نهایت، مراقب هر گونه نشانه‌ای از تورم یا خونریزی از لب‌های کودک خود باشید. اگر متوجه هر تغییر شدیدی در لب‌های فرزند خود شدید یا احساس کردید که هنوز وضعیت تیغه لب او به طور کامل اصلاح نشده است، حتماً در این مورد با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.فرزند شما ممکن است بعد از عمل فرنکتومی نتواند برای مدت مشخصی از پستانک یا دندانک استفاده کند. در بازبینی پس از جراحی، به پزشک اجازه دهید تا روند درمان بافت لب کودک را بررسی کرده؛ به شما اجازه استفاده از این وسایل سرگرمی را بدهد. با همه این توصیفات، در نظر داشته باشید که روند بهبودی لب‌های نوزادان پس از عمل جراحی فرتکتومی، سریع است.1
پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.simadentclinic.com
3.www.namnak.com
4.www.madarsho.com