پانزدهم خرداد، نقطه عطفی است در تاریخ معاصر؛ یادگاری است از پیوند معنوی توده های عظیم مردم کشور ما؛ واکنشی است از احساس عمیق مذهبی ملّت ایران ؛ نمایشی است از به پا خاستن مردمی که می خواستند ظلم و ستم را از بُن بر کنند؛ تجسّمی است از تاریخ اسلام و درجه ای است برای سنجش فداکاری و از خودگذشتگی انسان هایی که به دنبال آرمان الهی حرکت می کنند.
پانزده خرداد، روز قیام خونین مردم جان بر کفی است که به نام اسلام و برای اسلام به میدان آمدند تا سلطه طاغوتیان را از کشورشان برچینند.
بدون تردید قیام مردمی 15 خرداد سال 1342 به عنوان مبداء و سرآغاز انقلاب اسلامی بود که منشاء تحولات وسیع داخلی و بین‌المللی شد. قیامی برخاسته از خاستگاه مذهبی و ملی علیه استبداد داخلی و استعمار خارجی و در جهت حفظ حریم مرجعیت و روحانیت شکل گرفت. قیام 15 خرداد جنبشی است ماندگار که راه مبارزه در برابر ظلم و ستم را به مردم آموخت و رهبر و پیشوای انقلاب نیز با مشاهده حمایت و پشتیبانی مردم از او، با اتکا به خداوند و این حمایت مردمی، در راه مبارزه با دیکتاتوری پهلوی گام های خود را راسختر برداشت. سؤالی که مطرح است، چرا این واقعه اتفاق افتاد؟ علل و عوامل وقوع قیام 15 خرداد و ماهیت و ویژگی های این حادثه چیست؟
از همین رو خبرنگار راسخون با حجت الاسلام و المسلمین عسکر دیرباز، عضو خبرگان رهبری و رئیس دانشگاه قم گفتگویی انجام داد.
راسخون: دلایل رخ دادن حادثه 15 خرداد چه بود؟
در 15 خرداد سال 1341 زمان حیات امام رضوان الله علیه در مجلس شورای آن زمان لایحه ای را به نام انجمن های ایالتی و ولایتی مطرح کردند.البته این لایحه قبلا هم در زمان رضاخان مطرح شده بود ولی به نتیجه نرسیده بود و در آن سال دوباره این موضوع مطرح شد. یکی از ویژگی ها در این لایحه قسم خوردن به کتاب آسمانی بجای قرآن بود و برخی ویژگی های دیگر که موجب شده بود مذهبیون، متدینین، علما و در راس همه آنها حضرت امام خمینی(ره) عکس العملی نشان دهند و حساسیتی داشته باشند چرا که ممکن است این موضوع مبدا برخی اقدامات و تحولات منفی دیگری باشد.
لذا به این مطلب اعتراض کردند و دامنه این اعتراض توسعه پیدا کرد و رژیم هم عکس العمل خیلی شدیدی نسبت به آن نشان داد و منتهی شد به قیام پیشوای مردم ورامین و برخی از شهرهای دیگر کشور مانند قم که رژیم هم دست به کشتار مردم مظلوم و بی گناه زد. این اتفاقات جرقه ای شد تا مردم بتوانند اعتراض کنند و حرف خود را بزنند.
حساسیت نسبت به امور کشور از اهمیت 15خرداد است
راسخون:دلیل اهمیت تبیین حادثه 15خرداد برای نسل های آینده چیست؟
اهمیت 15خرداد از این جهت است که جوانان و نسل های آینده ما به این موضوع توجه داشته باشند که نسبت به امور اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی پیرامون خود حساسیت داشته باشند.لازمه این حساسیت داشتن آگاهی است و لازمه آگاهی هم داشتن انگیزه است و اینکه از لاک فردی و خانوادگی بیرون بیاییم. باید همان فرمایش امام صادق(ع) را نسب العین خودمان قرار دهیم که ما همه در جامعه ای که زندگی می کنیم که مانند کشتی است اگر کسی بخواهیم گوشه ای از کشتی را سوراخ کند با این منطق که محدوده خودم است نمی شود چرا که ممکن است همه غرق شویم.
لذا اگر در جامعه ما آسیبی وجود دارد مانند آسیب بدحجابی، برخی اختلاس ها ، آسیب های متعدد اجتماعی، فاصله شدید طبقاتی در بین برخی از اقشار و... باید نسبت به همه این مسائل حساسیت داشه باشیم و اگر مسئولی نسبت به این مسائل درست انجام وظیفه نمی کند به او تذکر بدهیم و به دستگاه های نظارتی یادآوری کنیم.
باید نسبت به آینده کشور و ارزش های دین حساس باشیم
این ها نشان دهند همان امر به معروف و نهی از منکر است. ریشه این موضوع هم به این برمی گردد که ما نسبت به سرنوشت خودمان و ارزش های دین مقدس جمهوری اسلامی و آینده کشور حساسیت داشته باشیم و این درس مهمی است که ما می توانیم از حادثه 15خرداد بگیریم.والبته نکته دیگری که شاید از این جهت حادثه 15 خرداد اهمیت داشت باشد این است که عده ای در آن زمان قبل و بعد از این اتفاق اعتقاد داشتند که ما باید با رژیم، جنگ مسلحانه داشته باشیم و فعالیت های چریکی انجام دهیم ولی حضرت امام به عنوان یک شیوه جدید مبارزاتی با عنوان استفاده از آگاهی مردم، تقویت حس دین داری مردم و این که مردم در صحنه حاضر شوند را مطرح کرد.
امام از این روش استفاده کردن و این یک روش جدیدی شد و نقطه عطفی شد در مبارزات ملت های مسلمان؛ حتی در قصه فلسطین هم تا موقعی که انتفاضه فلسطین بر دوش برخی از نیروهای چریکی بود خیلی موفق نبود اما از وقتی که مردمی شد این انتفاضه قدرت و شدت بیشتری گرفت و در نهایت هم می بینیم که آرام آرام اسرائیل را به زانو در خواهد آورد.
آنچه که برای ما در خصوص حوادث تاریخی اهمیت دارد مطالعه دقیق و عبرت گرفتن از آنها است و شیوه جدیدی که حضرت امام پیش روی ما قرار داد.
امام خمینی(ره) مبدا تحولات در کل دنیا شد
از طرفی باید گفت که خواست خدا بود تا حضرت امام در 14 خرداد از دنیا بروند. باید این عصر را عصر امام خمینی بنامیم و در واقع امام خمینی(ره) مبدا تحولات در کل دنیا شدند که در حال حاضر هم شاهد هستیم تمام تلاش استکبار جهانی این است که انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت را شکست دهد و یا مهار کند.امت اسلامی باید در برابر استکبار قوت و عزت خود را حفظ کند
ولی به حول قوه الهی با حمایت های کشورهای اسلامی و در راس آن مردم ایران و رهبری رهبر معظم انقلاب نتوانسته اند این انقلاب و جبهه مقاومت را مهار و یا شکست دهند و انشالله انقلاب ما روز به روز تقویت و قوت بیشتری خواهد گرفت مخصوصا با شعاری که حضرت آقا می فرمایند ملت ایران باید قوی شود و امت اسلامی باید در برابر استکبار قوت و عزت خود را بیش از پیش حفظ کند.15خرداد روز مهمی در تاریخ ایران است
راسخون:چرا امام خمینی 15خرداد را عزای عمومی اعلام کردند در حالی که می توانستند این روز را عزای مقطعی اعلام کنند.
حضرت امام رضوان الله تعالی بارها فرموده بودند که روز 15خرداد در تاریخ کشور ما روز مهمی است و یکبار هم فرموده بودند که من روز 15خرداد را روز عزای عمومی اعلام می کنم که بعدها این روز هم جز تعطیلات رسمی کشور به حساب آمد.در حادثه 15خرداد ماه مردم در برابر زورگویی و حرف هایی که برخلاف ارزش های دینی و اخلاقی بود ایستادند و این حرکت مردم چیزی نیست جزء پاکی و تقرب الهی اما دشمن این حرکت مردم را با تیرباران پاسخ داد. این جنایت یک ظالم در برابر کسی که سلاحی جز سخن ندارد است.
از این جهت حضرت امام با این عمل خود تلاش کردند این حادثه را برای همیشه زنده نگه دارند.
ملت های دیگر هم می توانند با تاسی از این حادثه با آمدن به خیابان و نشان دادن عکس العمل در برابر ظلم و ستم کم کم اهداف خود را پیش ببرند.