چگونه می‌توان الگوی خوبی برای بچه‌ها بود؟
موضع تدافعی نگیرید. وقتی کودکتان رفتار بد شما را تقلید می‌کند حالت تدافعی به خود نگیرید. به جای آن از این موقعیت استفاده کنید که این وضعیت بد را به فرصت آموزنده با ارزشی تبدیل کنید. برای مثال اگر دیدید فرزندتان از کلمات بدی استفاده می‌کند که شما در عصبانیت به کار برده‌اید، توضیح دهید که اشتباه کرده‌اید که آن کلمه زشت را به زبان آورده‌اید.معذرت‌خواهی کنید و بگویید که نباید فحش می‌دادید و در آن زمان عصبانی بوده‌اید. با این رفتار مسئولیت خشم خود را به گردن گرفته و اشتباهتان را پذیرفته‌اید و پوزش خواسته‌اید. اکنون شما والدی هستید که اشتباهش را می‌پذیرد و مسئولیت آن را به عهده می‌گیرد. چنین رفتاری یک ویژگی ارزشمند است که کودکتان بخواهد از شما الگوپذیری کند.1
کودکان از هر کار والدینشان یک درس می‌گیرند
از هر کاری که ما انجام می‌دهیم کودکان الگوپذیری کرده و درس یاد می‌گیرند. به نمونه‌های زیر توجه کنید:اگر در مورد سن بچه خود دروغ بگویید تا برای او بلیط ارزان قیمت بخرید با این رفتار به کودک خود یاد خواهید داد که دروغ گفتن کاری درست است.
اگر همسرتان خانه باشد اما در پشت تلفن به کسی که زنگ زده است بگویید که همسرم منزل نیست به کودک یاد می‌دهید که دروغ چیزی خوبی است.
اگر خودتان هله هوله بخورید در واقع به کودکتان یاد می‌دهید که او نیز می‌تواند هله هوله بخورد.
اگر تمام روز به تماشای تلویزیون بپردازید به کودک خود می‌آموزید که او نیز می‌تواند تمام روز تلویزیون تماشا بکند.
اگر جر و بحث کرده و سر کسی داد بکشید در واقع به کودکتان یاد می‌دهید که او می‌تواند چنین کند.
اگر از دست بچه‌های خود عصبانی بشوید انتظار داشته باشید که کودکان شما نیز از دست دیگران عصبانی بشوند.
اگر بر سر کسی که می‌خواهد جای پارک شما را بگیرد داد بکشید به کودک خود بیاموزید که او نیز می‌تواند در این جور مواقع بر سر کسی داد کشیده و فحش بدهد.
اگر به جای عصبانیت با لحن آرام با کسی صحبت بکنید در واقع به کودکان خود می‌آموزید که موقع عصبانیت آرام باشند.
اگر به خاطر فحش دادن به کسی از او معذرت بخواهید به کودکان خود یاد می‌دهید که مسئولیت اشتباه خود را بپذیرند.
وقتی با دیگران مودبانه حرف می‌زنید در واقع به کودکان خود می‌آموزید که آنها نیز مودبانه رفتار کنند.
اگر حقوق دیگران را رعایت می‌کنید به کودکان خود می‌آموزید که آنها نیز باید حقوق دیگران را رعایت کنند.
وقتی نسبت به دیگران مهربان هستید در واقع الگوپذیری کودکتان را به سوی مهربان بودن می‌کشاند.
وقتی نهایت سعی و تلاش خود را به عمل می‌آورید بچه‌های شما نیز یاد می‌گیرند که نهایت سعی و تلاش خود را به عمل بیاورند.
وقتی به مطالعه می‌پردازید کودکان شما نیز یاد می‌گیرند که نسبت به مطالعه نگرش درستی داشته باشند.
وقتی غذای سالم می‌خورید و به ورزش می‌پردازید کودکان نیز یاد می‌گیرند که غذای سالم بخورند و ورزش بکنند.
وقتی شما به عنوان پدر و مادر رفتار مسئولانه پیش می‌کنید کودکان‌تان نیز یاد می‌گیرند که رفتار مسئولانه داشته باشند.2
خصوصیاتى ویژه در والدین که مى تواند به عنوان سرمشق و الگو در نظر گرفته شود
انسان بودن
بى عیب و نقص بودن، ایده اى است که هرگز عملى نمى شود و نابجا است. انسانها همواره باید وجود نقص را در خود و دیگران پذیرا باشند و با میل و رغبت، خطاهاى خود را بپذیرند و در جاى مناسب عذر خواهى کنند، مسئولیت اشتباهات خود را به عهده بگیرند و اگر صدمه اى به دیگران وارد ساخته اند درصدد اصلاح آن برآیند. همچنین همه باید توانایى بخشش را در خود پرورش دهند و خطاهاى دیگران را ببخشند خصوصا اگر کودکان مرتکب این خطاها شده باشند.مسئولیت پذیر بودن
ما باید وظایف خود را در قبال خانواده و اجتماع به درستى انجام دهیم، به قولهاى خود وفا کنیم و هرگز قولى ندهیم که نمى توانیم آن را به انجام رسانیم، همچنین بیش از توانایى خود، مسئولیتى را پذیرا نباشیم. ما والدین باید از لحاظ جسمى و روحى، نیازهاى فرزندان را برطرف کنیم و با حضور خود، توجه کافى را به آنان معطوف بداریم.صادق بودن
کودکان صداقت و درستى را تشخیص داده و مورد احترام قرار مى دهند و بیشتر آنان قادرند که ریا و دورویى را بر ملا کنند. دورویى عملى است که اعتماد و احترام را از بین مى برد. اگر تمایل داریم که فرزندانمان با ما صادق باشند هرگز نباید رفتار دورویانه و غیر مسئولانه از خود بروز دهیم و یا درصدد پنهان کردن آن برآییم.اگر مى خواهیم کودکان با ما روراست باشند و احساسات خود را به روشنى بازگو کنند، ما نیز باید با آنها صادق باشیم. والدین باید همواره خواسته هاى خود را به روشنى براى فرزندان بازگو کنند تا آنها بیشتر متوجه انتظارات پدر و مادر گردند و بتوانند نیازهاى خود را ابراز دارند. همچنین پدر و مادر نباید پشت سر کسى و خصوصا اعضاى خانواده، صحبتى کنند.
با ملاحظه و مهربان بودن
گوش شنواى خوبى براى دیگران باشیم، حتى اگر آن فرد، کودک 5 ساله باشد. اگر ما خواستار احترام از سوى فرزندان هستیم، خود نیز باید محترمانه با آنها رفتار کنیم. هرگز نباید دیگران را مورد انتقاد و تحقیر قرار دهیم خصوصا اگر فرزندمان باشد زیرا این عمل سبب مى شود که او مسئولیت پذیرى را فرا نگیرد و به جاى آن انتقاد کردن در مورد دیگران را بیاموزد و همچنین خود را به خاطر اشتباهاتش، محکوم کند.لقب و صفت منفى براى کسى در نظر نگیریم (حتى به شوخى) زیرا این عمل قلب او را جریحه دار مى کند و سالها در ذهنش باقى مى ماند. خشونت و اجبار را در زندگى به کار نبندیم زیرا فرزندان نیز این گونه عمل خواهند کرد.3
بدترین الگو؛ والدین کودک آزار
بدترین مثال اثرات الگوپذیری اپیدمی سوء استفاده از کودک است. اغلب والدین کودک آزار در کودکی خود دچار کودک آزاری شده‌اند.وقتی که پدر و مادر خشن و عصبانی کودک خود را کتک میزند در واقع به آن کودک یاد می‌دهد که رفتار والدین با کودکان می‌تواند از طریق کتک زدن هم باشد. چنین کودکی وقتی بزرگ می‌شود اغلب با کودکان خود نیز چنین رفتار می‌کند.
اگر رفتار کودکتان باعث نگرانی شما شده است به دقت در رفتار خود نگاه کنید کودکان چیزی را یاد می‌گیرند که دیده‌اند و به آن سبک بزرگ شده‌اند.
اگر در خانواده‌ای بزرگ شده‌اند که رفتار مسئولانه‌ای دارد آنها نیز موقع بزرگسالی رفتار مسئولانه از خود نشان می‌دهند. بنابراین لازم است برای فرزندان خود بهترین الگویی باشید که می‌توانید. کودکان طوری رفتار می‌کنند که شما با آنها رفتار کرده‌اید.1
پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.vista.ir
3.www.beytoote.com