نمونه هایی از انواع پرخاشگری والدین عبارت است از
۱. پرخاشگری فیزیکی
در این نوع خشونت و پرخاشگری، والدین با استفاده از کتک زدن، هل دادن، فشار دادن و… می خواهن فرزندشان را کنترل کنند.۲. پرخاشگری کلامی
در این شیوه از پرخاشگری ، والدین بر سر کودک خود فریاد می کشند، به او ناسزا می گویند و او را با کلمات خود مورد توهین و تحقیر قرار می دهند. درد و آسیبی که کودک به خاطر این کلمات تحمل می کند، قطعا کمتر از تنبیه بدنی نیست.
۳. خشونت سکوت
برخی والدین، وقتی فرزندشان رفتار اشتباهی انجام می دهد، برای مدت چند ساعت یا حتی چند روز با کودک قهر می کنند و با او حرف نمی زنند. این کار یکی از بدترین انواع پرخاشگری در مورد کودکان می باشد. زیرا کودک مهم ترین و تنها منبع عاطفی خودش را از دست می دهد و این امر باعث ایجاد احساس ترس و ناامنی شدید عاطفی کودک می شود.۴. پرخاشگری تهدید
برخی والدین هم برای کنترل فرزندانشان از ابزار تهدید استفاده می کنند. جملاتی از قبیل: اگه شلوغ کنی دیگه مامانت نیستم، دفعه بعد دیگه خونه عمو نمی برمت، بذار بریم خونه حسابتو می رسم و… که باعث ایجاد ترس، استرس و اضطراب در کودک می شود.۵. انتظارات غیر واقع بینانه
وقتی انتظارات یا توقع هایی از کودک دارید که متناسب با سن و نیاز های طبیعی او نیست، در واقع از نوعی خشونت پنهان علیه او استفاده کرده اید. برای مثال طبیعی نیست که از یک کودک ۲ ساله توقع داشته باشید که یک ساعت یک جا آرام و ساکت بنشیند یا از یک کودک ۴ ساله توقع داشته باشید که خیلی تمیز و بدون این که ذره ای از غذایش روی سفره بریزد، غذا بخورد.کودک که نمی داند انتظارات شما تناسبی با نیازهای طبیعی او ندارد، فکر می کند خودش واقعا بچه بد و بی عرضه ای است که نمی تواند مطابق میل والدینش عمل کند.
۶. ایجاد احساس گناه در اثر خشونت و پرخاشگری والدین
برخی والدین جملاتی را به کار می برند که به طور ناخواسته باعث ایجاد عذاب وجدان در کودکشان می شود. برای مثال هنگام دعوا با همسرشان می گویند: من فقط به خاطر این بچه هست که دارم این وضعو تحمل می کنم و با تو زندگی می کنم.در مثالی دیگر والدین به کودک می گویند: من به خاطر تو شغلمو کنار گذاشتم که تو خوب تربیت بشی، حالا تو درستو نمی خونی. حتی متاسفانه والدینی وجود دارند که وقتی فرزندشان در سنین دبستان قرار دارد، به او می گویند که او فرزند ناخواسته بوده است. در تمام مثال هایی که ذکر شد، والدین تلاش می کنند با پرخاشگری از نوع ایجاد احساس گناه، فرزندشان را کنترل کنند.
۷.توجه نکردن به نیازهای کودک
همه ما می دانیم که کودکان به تغذیه سالم، پوشاک مناسب و امنیت نیاز دارند. اغلب ما این نیازهای کودک را تامین می کنیم اما به دلایل مختلفی مثل مشغله زیاد، خستگی، مشکلات خانوادگی و… وقت و انرژی کافی برای تامین نیازهای روانی کودک نمی گذاریم.نیازهای روانی کودک خیلی ساده هستند، او به محبت، نوازش، توجه و بازی نیاز دارد. مادری که فقط با گوشی خودش سرگرم است و وقت کافی برای محبت کردن و بازی با فرزندش ندارد، پدری که حوصله بازی با کودک را ندارد و همیشه درخواست او را برای بازی یا تفریح رد می کند، باید بدانند که رسیدگی نکردن به نیازهای کودک هم نوعی آسیب زدن به کودک می باشد.1
ویژگی‌های تربیت پرخاشگرانه
تربیت پرخاشگرانه می‌تواند به شکل‌های مختلف باشد. پرخاشگری شامل کلامی (تحقیر کردن، مسخره کردن، فحش دادن، داد زدن) و جسمی (لت‌وکوب، کنترل بیش از حد جسمی و …) است. بر اساس مطالعات، کودکانی که در معرض پرخاشگری والدین قرار گرفته اند، بیشتر احتمال دارد که پرخاشگری در کودکی و بزرگ‌سالی نشان دهند. برخی ویژگی‌های رفتاری والدین پرخاشگر عبارت است از:• اجرای اعمال تربیتی بیش از حد خشن.
• به کار بردن تنبیه‌هایی که کودک را تحقیر می‌کند.
• ایجاد ترس برای کنترل کودک.
• جیغ و داد کردن بر سر کودک.
• بدرفتاری یا تنبیه بدنی مثل لت‌وکوب کردن.2
عوامل مرتبط با پرخاشگری والدین
والدین در برخی شرایط بیشتر احتمال دارد کنترل خود را از دست بدهند. اطلاع از روش‌های کنترل خشم در مقابل کودکان و شناسایی موقعیت‌های تنش زا به شما کمک می‌کند تا از تشدید و بدتر شدن اوضاع جلوگیری کنید.جدایی والدین یا مشکلات ارتباطی و تنش زیاد بین والدین
شرایط بد اقتصادی و محیطی
سبک شخصیتی یا مشکلات والدین مثل عصبی و تحریک پذیر بودن
مشکلات رفتاری یا روانی کودک مثل کودک مبتلا به بیش فعالی
والدینی که خود در کودکی مورد سوء رفتار تربیت خشن قرار گرفته‌اند.3
آثار منفی پرخاشگری والدین بر کودکان
۱. کودک پرخاشگر
بسیاری از کودکانی که مورد رفتار پرخاشگرانه والدین قرار می گیرند، خودشان هم یاد می گیرند که پرخاشگر باشند. این کودکان با فریاد و ناسزا با اطرافیان خود صحبت می کنند و دوستان خودشان را کتک می زنند. این امر به دو دلیل اتفاق می افتد، اول این که فرزندان رفتار والدین را الگو قرار می دهند و یاد می گیرند که هر وقت از چیزی عصبانی شدند، با کتک زدن، فریاد کشیدن و فحاشی به نتیجه دلخواه برسند.دوم این که ناراحتی آن ها از پرخاشگری پدر و مادر باعث می شود خشم و کینه ای در وجود کودک باشد که به دنبال فرصتی برای تخلیه این احساس خشم باشد.
۲. کاهش عزت نفس
کودکی که مدام مورد توهین و تحقیر قرار دارد و اطرافیانش با خشونت و تنبیه با او رفتار می کنند، طبیعی است که خودش را دوست نداشته باشد و تصویری منفی درباره خودش در ذهنش داشته باشد. این کمبود عزت نفس می تواند در تمام زمینه های زندگی کودک مثل عملکرد تحصیلی، رابطه با دوستان و… تاثیر منفی بگذارد.جای تعجب نیست اگر کودکی که همواره به خاطر هر کار اشتباهی به شدت تنبیه شده و مورد خشونت و پرخاشگری والدین قرار گرفته، از انجام هر کار جدیدی بترسد و خودش را ناتوان ببیند.
۳. مشکل در دلبستگی
شکل دلبستگی و پیوندهای عاطفی که ما در تمام طول عمر برقرار می کنیم، در دو سال اول زندگی ما پایه ریزی می شود. نتایج تحقیقات روانشناسان نشان داده است که والدینی که رفتاری خشن و فاقد محبت و توجه کافی نسبت به فرزندشان دارند، نوع دلبستگی فرزند آن ها از نوع ناایمن می باشد.این کودکان در آینده هر وقت می خواهند با کسی دوست شوند یا رابطه عاطفی برقرار کنند، نگران هستند که طرف مقابل آن ها را دوست نداشته باشد و ترکشان کند. یا در حالت دیگر آن ها از هر نوع رابطه عاطفی اجتناب می کنند.
به طور کلی این افراد در برقراری یک پیوند عاطفی سالم و امن مشکل خواهند داشت.
۴. پذیرش نقش قربانی از آثار خشونت و پرخاشگری والدین
کودکی که مورد خشونت قرار گرفته است، ممکن است نتواند جرات مندی لازم برای دفاع از حقوق خودش را کسب کند و همیشه قربانی پرخاشگری و اعمال زور دیگران باشد. او در آینده هم نمی تواند در برابر دوستانش، همکارانش و همسرش از خودش دفاع کند.به طور کلی کودکانی که مورد پرخاشگری والدین قرار می گیرند، احتمال دارد یکی از این دو راه را انتخاب کنند که قربانی پرخاشگری باقی بمانند یا خودشان پرخاشگر شوند.1
راه‌های مقابله با پرخاشگری در والدین
برخی والدین به دلیل شرایط محیطی یا ویژگی‌های فردی ممکن است تربیت خشن یا رفتارهای پرخاشگرانه بیشتری نسبت به کودک خود داشته باشند. به کارگیری نکات تربیتی فرزندان و استفاده از برخی راه‌ها برای مقابله با پرخاشگری والدین که در ادامه شرح داده‌ایم، مفید خواهد بود.یادگیری تنظیم هیجان و مدیریت خشم، با روش‌هایی مثل خواندن کتاب، تمرین مدیریت، مشاوره گرفتن
افزایش آرامش و روحیه مثبت با روش‌هایی مثل ورزش، یوگا، مدیتیشن، موسیقی آرام‌بخش
افزایش ارتباط مثبت با کودک، وقت گذرانی با کودک و انجام فعالیت‌هایی مثل بازی‌های تعاملی، قصه گویی، بیرون رفتن با کودک، نشان دادن محبت با رفتارهایی مثل در آغوش گرفتن کودک، نوازش کردن و تشویق کردن کودک، احترام به کودک و گوش دادن به او.
شناخت ویژگی‌ها و توانمندی کودک و تعدیل کردن انتظارات از کودک
شناخت علت پرخاشگری مثل مشکلات ارتباطی با همسر یا خانواده، فشارهای روانی، اختلالات اضطرابی، الگوهای رفتاری آموخته شده یا ویژگی عصبی بودن، تحریک پذیری و... . سپس تلاش برای حل علت زیربنایی، با گرفتن کمک تخصصی.3
پینوشتها
1.www.mashverak.com
2.www.subhekabul.com
3.www.honarehzendegi.com