بارداری خارج رحمی یعنی چه؟

بارداری طبیعی زمانی رخ می‌دهد که تخمک آزاد شده از تخمدان، در مسیر حرکت خود در لوله رحمی( لوله فالوپ) با اسپرم لقاح پیدا کند و پس از آن تخمک لقاح یافته وارد رحم شده و در دیواره رحم جای گرفته( لانه گزینی کرده) و به رشد خود ادامه دهد.

در بارداری خارج از رحم، تخمک لقاح یافته به جای دیواره داخلی رحم در یکی از لوله‌های رحمی و یا حفره شکم مستقر شده و شروع به رشد می‌کند. در ابتدا ممکن است بی علامت بوده و فرد با تست بارداری متوجه بارداری خود شود.

اما با افزایش رشد جنین، به مرور فرد درد های زیر شکم و لکه بینی پیدا خواهد کرد. رشد جنین در نهایت ممکن است موجب پارگی لوله های رحمی و خونریزی شدید شود که در صورت عدم اقدام فوری، منجر به مرگ مادر می شود.1

علائم بارداری خارج از رحم

اغلب موارد، حاملگی خارج رحمی در طی چند هفته اول حاملگی اتفاق می افتد ممکن است حتی ندانید که باردار هستید و نشانه هایی از یک مشکل دیگر را داشته باشید خونریزی واژینال و درد لگن اغلب اولین علائم هستند، اما سایر موارد ممکن، عبارتند از:

تهوع و استفراغ با درد

گرفتگی شکمی

درد در یک طرف بدن شما

سرگیجه یا ضعف

درد در شانه، گردن

راست روده شدن

حاملگی خارج از رحم ،می تواند منجر به پارگی فالوپی شود اگر این اتفاق بیافتد، دچار درد شدید و خونریزی شدید میشوید. اگر خونریزی سنگین واژن دارید یا سرگیجه، سردرد یا درد شانه بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.2

عوامل افزایش‌دهندهٔ حاملگی خارج رحم

حاملگی خارج رحم ممکن است برای هر زنی رخ دهد، حتی اگر آنها فاقد عوامل خطرساز شناخته‌شده برای این عارضه باشند. با این حال، برخی زنان بیشتر در معرض ابتلا هستند. برخی از عواملی که احتمال حاملگی خارج رحم را افزایش می‌دهد عبارت است از:

جراحی‌های مشکل لوله‌های رحم

جراحی‌های مرتبط با مشکل لوله‌های رحم یکی از علت‌های احتمال وقوع حاملگی خارج رحم است.

سابقۀ قبلی حاملگی خارج رحم

پس از تجربۀ حاملگی خارج رحم، احتمال وقوع مجدد آن در بارداری بعدی ۱۰ درصد است. اگر سابقۀ دو یا چند حاملگی خارج رحم داشته باشید، احتمال وقوع مجدد آن حداقل یک به چهار است.

عفونت در دستگاه تناسلی فوقانی

این بیماری به نام التهاب لگن (PID) نامیده می‌شود و اغلب به دلیل درمان نشدن بیماری‌های آمیزشی مانند سوزاک یا کلامیدیا ایجاد می‌شود. با توجه به این که در برخی موارد این بیماری هیچ علامتی ندارد، ابتلا به هر یک از بیماری‌های آمیزشی می‌تواند خطر ابتلا به حاملگی خارج رحم را افزایش دهد، حتی اگر شما از وجود بیماری التهابی لگن آگاه نباشید.

مسائل مربوط به باروری

ناباروری در مواردی به دلیل آسیب‌دیدگی لوله‌های رحم است. اگر در زمان درمان این نوع ناباروری باردار شوید، احتمال وقوع حاملگی خارج رحم بیشتر از حالت عادی خواهد بود.

ابتلا به آندومتریوز

این بیماری ممکن است باعث ایجاد زخمی شود که بر لوله‌های رحم تأثیر بگذارد و خطر بروز حاملگی خارج رحم را افزایش دهد.

بارداری بعد از ۳۵ سالگی

افزایش سن، خطر حاملگی خارج رحم را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند به دلیل تغییر در نحوۀ عملکرد لوله‌ها با افزایش سن زنان باشد.

مصرف دخانیات

مصرف سیگار می‌تواند خطر حاملگی خارج رحم را افزایش دهد. اعتقاد بر این است که مصرف سیگار عملکرد طبیعی لوله‌های رحم را مختل می‌کند.3

تشخیص بارداری خارج از رحم

تشخیص حاملگی خارج رحم چندان آسان نیست. اگر علائم اولیۀ حاملگی خارج رحم را داشته باشید، پزشک با معاینه، آزمایش خون و سونوگرافی برای تشخیص حاملگی خارج رحم اقدام خواهد کرد. این موارد تشخیصی در زیر آمده است:

معاینات پزشکی

پزشک ممکن است در طول معاینه با بررسی برخی از علائم حیاتی، احتمال حاملگی خارج رحم را بررسی کند. این علائم شامل معاینات واژینال و شکم است. اگر هنگام معاینۀ واژن و دهانۀ رحم، دردی در ناحیۀ لگن وجود داشته باشد، احتمال حاملگی خارج رحم بالا خواهد بود. پزشک هر گونه خونریزی یا ترشح واژینال را نیز بررسی خواهد کرد.

همچنین پزشک در این معاینه به دنبال تغییراتی در اندازۀ رحم یا تخمدان و وجود هر گونه تودۀ شکمی خواهد بود. در صورت وجود درد هنگام معاینۀ شکمی نیز احتمال حاملگی خارج رحم بالا خواهد بود. درصورتی‌که پزشک احتمال حاملگی خارج رحم را در این معاینات بالا بداند، با انجام سونوگرافی و آزمایش خون از این موضوع مطمئن خواهد شد.

آزمایش خون و ادرار

پزشک به منظور بررسی سطح هورمون hCG ممکن است آزمایش خون یا ادرار تجویز کند. اگر سطح این هورمون به اندازۀ کافی بالا باشد که دلیلی برای بارداری است ولی در عین حال کمتر از میزان معمول در این مرحله از بارداری باشد، احتمال ابتلا به حاملگی خارج رحمی وجود دارد.

با این حال، اگر سایر علائم مربوط به حاملگی خارج رحم را نداشته باشید و پزشک نتواند به طور قطع این موضوع را تشخیص دهد، آزمایش خون ظرف ۴۸ ساعت آینده نیز تجویز خواهد شد. اگر سطح hCG به اندازۀ مورد انتظار افزایش نیافته باشد، می‌تواند نشانۀ حاملگی خارج رحم یا سقط شدن جنین باشد.

سونوگرافی

اگر فرد در هفتۀ ششم بارداری باشد و آزمایش خون نشان‌دهندۀ بارداری است و همین‌طور در سونوگرافی عادی، جنین یا ساک حاملگی در رحم مشاهده نشود، می‌تواند به معنی حاملگی خارج رحم باشد. در این صورت پزشک با استفاده از سونوگرافی واژینال به دقت رحم و لوله‌های رحم را بررسی می‌کند.

پزشک ممکن است به دلیل کوچک بودن تخمک لقاح‌یافته یا سایر مشکلات نتواند محل حاملگی خارج رحم را تشخیص دهد. اما وجود علائمی مانند خونریزی یا وجود توده در لولۀ رحم و تخمدان، احتمال وجود حاملگی خارج رحم را بالا می‌برد.

اگر هیچ‌کدام از علائم حاملگی خارج رحم را ندارید و پزشک نیز در سونوگرافی نتواند به طور قطع این موضوع را تأیید یا رد کند، ممکن است بارداری شما هنوز در مراحل اولیه باشد یا جنین شما سقط شده باشد.

به همین دلیل تا زمانی که درد نداشته باشید، پزشک با انجام آزمایش هورمونی و سونوگرافی شما را تحت نظر خواهد داشت و این نظارت تا زمانی ادامه خواهد یافت که پزشک از تشخیص خود مطمئن شود یا علائم شما بیشتر شود.

اگر پزشک نتواند در مورد سقط جنین یا حاملگی خارج رحم نظر قطعی بدهد، ممکن است با استفاده از عمل لاپاراسکوپی، لوله‌های رحم را با دقت بیشتری بررسی کند. در این عمل، دوربین کوچکی از طریق یک برش ریز وارد شکم شما می‌شود.3

درمان بارداری خارج رحمی

هدف از درمان بارداری خارج رحم بیرون آوردن جنین و حفظ توانایی باروری مادر است:

دارو درمانی

هر چه بارداری خارج از رحمی، زودتر تشخیص داده شود، داروی متروتروکسات (داروی ضد سرطان) به صورت وریدی تزریق می‌شود و پروسه حاملگی را متوقف می‌کند. در صورت نیاز دوز دوم دارو هم تجویز می‌شود و اگر دارو درمانی موثر واقع نشود از روش جراحی استفاده می‌شود.

جراحی لاپاروسکی

اکر مادر از وضعیت جسمانی خوبی برخوردار باشد و جنین زیاد بزرگ نشده باشد و به لوله‌های رحمی آسیبی وارد نشده باشد از جراحی لاپاروسکی استفاده می‌شود تا جنین را خارج کنند.

جراحی شکمی

در صورتی که جنین بیش از حد بزرگ شده باشد یا مادر خونریزی شدید داشته‌باشد، نمی‌توان از لاپاراسکوپی استفاه کرد. در این وضعیت از عمل جراحی شکمی استفاده می‌شود. در جراحی شکم مانند لاپاراسکوپی، خارج کردن یا حفظ لوله رحم به وضعیت شما بستگی دارد.4

پینوشتها
1.www.tebinja.com
2.www.namnak.com
3.www.madarsho.com
4.www.honarehzendegi.com