شب خوری چیست؟
سندروم خوردن شبانه یکی از اختلالات خوردن است که در دسته اختلالات روانی طبقه‌بندی می‌شود. در سندروم شب‌خوری یا خوردن شبانه (night eating syndrome) فرد در طول شب و یا پیش از خواب میل زیادی به خوردن غذا پیدا می کند.این در حالی است که در وعده‌های صبحانه و نهار میلی به غذا ندارد. این افراد اغلب احساس می‌کنند کنترلی روی وعده‌های غذایی خود نداشته و در هنگام غذا خوردن احساس شرم و گناه می‌کنند.
در هر جامعه کمتر از دو درصد افراد به سندروم شب‌خوری مبتلا هستند. اما در بین افرادی که به کلینیک‌های تغذیه مراجعه می‌کنند این آمار به شش درصد می‌رسد.1
معیارهای تشخیص این اختلال
شامل پرخوری شبانه و بیدار شدن حین خواب و غذا خوردن دو شب یا بیشتر در طول هفته می باشد. برای تشخیص این بیماری باید سه تا از پنج علایم زیر وجود داشته باشد:1. عدم اشتها به صبحانه
2. اجبار به خوردن در طول شب
3. اعتقاد به این موضوع که حتماً باید چیزی بخورد تا مجدداً بتواند به خواب برود
4. حالت افسرده
5. سخت به خواب رفتن
یک تا دو درصد از جمعیت جهان و ده درصد از افراد چاق از این مشکل رنج می برند. این اختلال بیشتر در اوایل بزرگسالی و جوانی بروز می کند و به مدت طولانی فرد را درگیر می کند. شیوع این مشکل در کودکان بسیار پایین است.
مطالعات نشان داده است که افراد مبتلا به این سندرم از عزت نفس پایین و افسردگی رنج می برند و سطح هورمون های ملاتونین و لپتین پایین تری دارند. یک مطالعه روی افراد چاقی که تمایل به انجام جراحی بای پس معده داشتند، نشان داد که 28% از آنها از این سندرم رنج می برند. این سندرم احتمال ابتلا به دیابت و عوارض ناشی از آن را نیز افزایش می دهد.
اگر چه این بیماری می تواند هر دو جنس را تحت تأثیر قرار دهد، اما در میان زنان بیشتر از مردان دیده می شود. سندرم شب خوری اگر چه در افراد غیرچاق نیز رخ می دهد، اما در افراد چاق شیوع بیشتری دارد، به خصوص برای افرادی که در حال پیگیری درمان های کاهش وزن هستند.2
چطور بفهمیم کسی شب خوری دارد؟
افراد دارای سندروم شب خوری زمانی که مشغول غذا خوردن هستند احساس شرم و افسردگی می‌کنند و از کار خودشان ناراحت هستند. از دیگر نشانه‌های این افراد تلاش مکرر برای رژیم لاغری و شکست‌های متعدد است. این افراد معمولا سابقه ابتلا به افسردگی، اختلالات خواب و سوء مصرف مواد را دارند.همچنین اضافه وزن و چاقی موجب ابتلای آن ها به بیماری های قلبی، فشار خون، دیابت و انواع سرطان می شود. در هر جامعه کمتر از دو درصد افراد به سندروم شب‌خوری مبتلا هستند. اما در بین افرادی که به کلینیک‌های تغذیه مراجعه می‌کنند این آمار به شش درصد می‌رسد.1
علت شب خوری چیست؟
در حقیقت علت سندروم خوردن شبانه آنقدرها هم روشن نیست. پژوهشگران درباره عوامل این سندروم نظرات متفاوتی دارند که برخی مربوط به شرایط ژنتیکی و جسمی و برخی مربوط به عوامل روانی و اجتماعی است.علل جسمی
بیشتر متخصصان تصور می‌کنند که اخلال در چرخه خواب و بیداری و چرخه غذا خوردن بدن می‌تواند این سندرم را به وجود آورد. همان‌طور که می‌دانید اکثر فعالیت‌های شما مثل خوردن و خوابیدن و یا میل جنسی چرخه منظمی دارد که در قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس تنظیم می‌شود. حال اگر چرخه طبیعی بدن شما در مغزتان درست تعیین نشود ممکن است در زمانی غیر معمول مانند شب احساس گرسنگی داشته باشیم.پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بروز سندروم شب خوری می‌تواند با ژنتیک در ارتباط باشد. ژن‌های ویژه‌ای کشف شده‌اند که به اختلالات مرتبط با ساعت بدنی مرتبط هستند. این که سندروم شب‌خوری با مشارکت ژنتیک و محیط به وجود می‌آید و شرایط استرس و اضطراب می‌تواند بر بروز این سندروم تاثیرگذار باشد قطعی است اما میزان تاثیر هرکدام از آن ها مشخص نیست.
علت دیگر می‌تواند رژیم غذایی فرد باشد. در مواقعی که فرد روزانه کالری مورد نیاز بدنش را تامین نکند، بدن در ساعت‌های شب احساس گرسنگی می‌کند.
علل روانی
سابقه وجود اختلالات دیگر خوردن مانند اختلال پرخوری، پراشتهایی عصبی و بی اشتهایی عصبی می‌تواند وجود سندروم پرخوری شبانه را پیش‌بینی کند. افرادی که سابقه افسردگی و اضطراب داشته‌اند و یا استرس روزانه بیشتری را تجربه می‌کنند بیشتر احتمال دارد که به این سندروم مبتلا شوند.1درمان سندرم خوردن شبانه
درمان موفق سندرم شب خوری معمولاً ترکیبی از انواع درمان هاست. درمان معمولاً با آموزش بیماران در مورد وضعیت آنها آغاز می شود، به طوری که نسبت به الگوهای غذایی، آگاه تر می شوند و می توانند شروع به شناسایی محرک ها کنند. درمان شامل چند گام است:1. ارزیابی تغذیه و درمان
2. فیزیولوژی ورزش : تشویق کردن فرد به افزایش فعالیت فیزیکی، به این صورت که باید یک فعالیت ورزشی خاص را به طور منظم دنبال کنند.
3. یادداشت غذایی: فرد مبتلا، باید تمامی غذاها و نوشیدنی هایی را که از صبح تا شب، دریافت کرده به همراه زمان مصرف آنها یادداشت کند و به متخصص تغذیه خود نشان دهد.
4. مشاوره با روانشناس و ادغام رفتارشناختی و مدیریت استرس.
5. تکنیک های رفتاری مانند بستن در اتاق خواب، بستن انباری و محل های نگهداری مواد غذایی و نصب علائم بر در اتاق خواب، این کار بیماران را آگاه می کند که به تختخواب برگردند.
6. استفاده از مواد غذایی غنی از سروتونین، نظیر کربوهیدرات ها و یا راهکارهایی که بتواند سطح سروتونین مغز را افزایش دهد، از قبیل ورزش کردن، برخورداری از نور خورشید، پیاده روی در فضای باز در طول روز و خوردن منابع غذایی حاوی تریپتوفان نظیر مصرف یک لیوان شیر قبل از خواب در کنترل سندرم پرخوری شبانه مفید می باشد.
7. دارو درمانی که روش نهایی می باشد، نظیر درمان با داروهای انتخابی مهارکننده برداشت سروتونین.3
درمان شب خوری با از بین بردن اضطراب و استرس
بسیاری از افراد در مواجهه با شرایط استرس‌زا شروع به غذا خوردن می‌کنند تا به این طریق تنش‌های روانی خود را کاهش دهند. غذا خوردن زیاد برای کنترل احساسات و هیجانات روشی تخریب کننده است به همین خاطر توصیه می‌شود روش‌های دیگری را جایگزین کنید و به فکر درمان اضطراب و استرس باشید.تکنیک‌های آرام‌سازی، تکنیک‌های تنفسی، مدیتسشن، یوگا و... مواردی هستند که استرس شما را کاهش می‌دهند و کمک می‌کنند تا خواب عمیق و با کیفیتی داشته‌باشید به این ترتیب دیگر نصف شب از خواب بیدار نمی‌شوید تا چیزی برای خوردن پیدا کنید.1
اثرات غذا خوردن در شب
غذا خوردن خارج از زمان چرخه غذا خوردن بدن می‌تواند خود عاملی برای تحت تاثیر قرار دادن چرخه‌های ساعت زیستی مغز باشد. به عبارتی زمانی که وعده غذایی را در ساعتی خارج از زمان معمول می خورید ساعت زیستی مغز برای خواب و بیداری نیز تغییر می کند. غذا خوردن شبانه روی پوست تاثیرات منفی دارد و مانع ترشح آنزیم‌هایی است که کار ترمیم پوست را بر عهده دارند.3پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.raseshclinic.ir
3.www.newslaw.net