همه چیز درباره عادتی به نام ناخن جویدن!
شما هم حتما کودکان یا حتی بزرگسالانی را دیده‌اید که ناخن‌های خود را می‌خورند و شاید این کار را بهتر از هر کار دیگری انجام بدهند. یک لحظه از خوردن ناخن‌های خود دست برنمی‌دارند، چه در یک همایش علمی نشسته باشند و چه در مصاحبه شغلی حضور داشته باشند.جویدن ناخن‌ها نوعی رفتار وسواسی است که خیلی‌ها ناخواسته و بدون اطلاع انجامش می‌دهند و گاهی همین رفتار به ظاهر ساده، به مشکلی جدی تبدیل می‌شود. این رفتار وسواسی بیشتر به دلایل مختلفی بروز می‌کند؛ به‌عنوان مثال، استرس، خستگی، احساس ناکامی، اضطراب و تنهایی ازجمله معمول‌ترین دلایلی هستند که باعث ناخن جویدن می‌شوند. از نظر روان‌شناختی هم ابتلا به بعضی مشکلات مثل اختلال وسواس فکری ـ عملی، اختلال تمرکزی بیش‌فعالی، اختلالات اضطرابی یا شب ادراری می‌تواند زمینه جویدن ناخن را فراهم کند.
پیامدهای ناخن جویدن
جویدن ناخن عوارض جسمی و عاطفی زیادی را به همراه دارد. قرمزی و زخم شدن اطراف پوست ناخن‌ها می‌تواند باعث خونریزی و عفونت شود و جدا از خود ناخن، به دندان‌ها و حتی لثه‌ها هم آسیب می‌رساند. ظاهر ناخن جویدن هم خوشایند نیست و می‌تواند اضطراب درونی فرد را در دید عموم قرار دهد بنابراین، از نظر اجتماعی قابل قبول نیست و روی اطرافیان تاثیر منفی می‌گذارد. گاهی باکتری‌ها و ویروس‌ها از انگشتان دست به صورت و دهان منتقل می‌شود و افراد را در معرض ابتلا به عفونت‌های مختلف قرار می‌دهد. جویدن ناخن علاوه بر اینکه به دندان‌ها آسیب می‌رساند، باعث کج شدن و از ردیف خارج شدن آنها هم می‌شود.زمینه‌های مستعد‌کننده
بررسی‌های گسترده نشان می‌دهد بعضی زمینه‌ها و عوامل، شرایط را برای بروز رفتارهایی از قبیل جویدن ناخن فراهم می‌کند و باعث می‌شود بعضی‌ها بیشتر به سمت آن گرایش پیدا کنند. حالات روحی خاص از قبیل احساس خستگی، عصبانیت، احساس گناه، کج‌خلقی و اضطراب از این موارد هستند. قرار گرفتن در معرض این احساسات می‌تواند زمینه را برای جویدن ناخن فراهم کند، ولی معمولا افراد در شرایط آرام روحی سراغ جویدن ناخن نمی‌روند. محققان بر این باورند که ناخن جویدن به خودی خود عمل مضری نیست، ولی چنانچه در فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد کند، می‌تواند به‌عنوان یک اختلال رفتاری و عادتی شناخته شود. در این میان، بسیاری از افراد به دلیل استرس و خستگی مفرط دست به این کار می‌زنند و معتقدند این کار استرس و اضطراب آنها را کاهش می‌دهد. پزشکان معتقدند، جویدن ناخن در چنین شرایطی باعث مشغول شدن بخشی از بدن می‌شود و در نتیجه تمرکز ذهنی تا حدی از موضوع استرس‌آور برداشته می‌شود. هرچند خستگی و احساس تنهایی از دیگر محرک‌ها برای شروع این عادت است، ولی محققان بر این باورند که بخشی از این عادت به ژنتیک افراد بازمی‌گردد. مطالعات حاکی از آن است که گاهی جویدن ناخن ممکن است علامت نوعی بیماری روانی مثل اختلال وسواس فکری ـ عملی باشد. افرادی که به طور مرتب و وسواس‌گونه دست‌های خود را در طول روز می‌شویند یا مدام نگران قفل نبودن در منزل یا رفتارهایی از این نوع هستند، بیش از بقیه به ناخن جویدن رو می‌آورند. علاوه بر این کودکانی که از اختلال بیش‌فعالی و عدم تمرکز، اختلال اضطراب جدایی یا شب بیداری رنج می‌برند، بیشتر به ناخن جویدن تمایل دارند.
ترک عادت موجب مرض نیست
ترک عادت ناخن جویدن کمی سخت است و معمولا درمان‌های مختلفی برای این مشکل وجود دارد. یکی از این درمان‌ها، درمان‌های رفتاری است که طی آن، یک رفتار خاص جایگزین این عادت می‌شود. در روش دیگر، پزشک با تمرکز روی عواملی که باعث بروز این رفتار نادرست شده، سعی در درمان آن دارد. بسیاری از درمان‌های رفتاری بر پایه درمان‌های شناختی صورت می‌گیرد و افکار و رفتارهای فردی برای تغییر رفتارهای درست قرار می‌گیرند. یکی از نگرانی‌های والدین در مورد کودکانی است که عادت به جویدن ناخن‌هایشان دارند. به طور معمول، کودکان بعد از چند سال این عادت را ترک می‌کنند و مشکلی برای آنها به وجود نمی‌آید مگر در موارد کمی که باید با مراجعه به پزشک و انجام راهکارهای مختلف مانع از ادامه آن شد. مشکل اصلی، نوجوانان و افراد بالغی هستند که ناخن‌هایشان را می‌جوند. یکی از راه‌های مقابله با ناخن جویدن استفاده از بانداژهای چسبی روی انگشت‌هاست. افراد می‌توانند باندها را هر روز عوض کنند و آن را به مرور برای هر کدام از انگشت‌ها انجام دهند.
آغشته کردن سر انگشتان با ماده‌ای بدمزه و ترجیحا تلخ هم موثر است. هر بار که فرد انگشتش را به سمت دهان ببرد، وقتی با تلخی آن مواجه می‌شود، از این کار صرف‌نظر می‌کند و به مرور همین رفتار می‌تواند تمایل او را به ناخن جویدن کمتر کند. در این میان، استفاده از لاک ناخن هم می‌تواند تا حد زیادی موثر باشد. کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها هم به این مساله کمک می‌کند و باعث می‌شود فرد کمتر این عادت را تکرار کند. ورزش و فعالیت بدنی و حضور در کلاس‌های ورزشی، یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق که استرس را کاهش می‌دهند هم به جلوگیری از جویدن ناخن‌ها کمک می‌کند.
نواری را دور مچ دستتان ببندید تا هر وقت تصمیم گرفتید ناخن بجوید، با دیدن آن هوشیار شوید. در نهایت، اگر هیچ‌کدام از این راه‌ها موثر واقع نشدند، حتما به پزشک مراجعه کنید چراکه ممکن است نوعی بیماری‌روانی زمینه‌ای، علت بروز تمام این حالات باشد و نیاز به درمان‌های روان‌شناختی و مصرف دارو داشته باشد.
دارودرمانی در درمان جویدن ناخن تنها راه‌حل ممکن نیست. داروهایی که برای بهبود این حالت مورد استفاده قرار می‌گیرند، بلافاصله تاثیر نمی‌گذارند بلکه تا زمان اثربخشی تقریبا چند هفته زمان نیاز است. همچنین، داروهای تجویزی به طور کامل مشکل را برطرف نمی‌کنند و تنها بین 60 تا 70 درصد اختلال را حل می‌کنند. بیشتر داروهایی که پزشکان برای بهبود جویدن ناخن به بیماران تجویز می‌کنند، مشابه داروهایی است که در بعضی بیماری‌های روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و گاهی این موضوع باعث می‌شود افراد از مصرف داروها امتناع کنند.
ولی به این نکته توجه کنید که پزشک طبق شرایط بیمار، برایش دارو تجویز می‌کند و اطمینان به روش درمانی پزشک یکی از رموز تأثیرگذاری داروهاست.
راه کارهای عملی برای درمان
** برای کمک به این کودکان می توان از ناخن آسیب دیده تصویری تهیه کرد و وضعیت آن را با ناخن سالم مقایسه کرد. همچنین هنگامی که کودک مشغول جویدن ناخن است بدون این که متوجه شود، از او فیلم تهیه کنید و سپس برای او به نمایش بگذارید. احتمال دارد با مشاهده فیلم به خود بیاید و این عادت را کنار بگذارد.** قرار دادن آیینه جلوی کودک او را متوجه این عادت ناپسند می کند. کودک را تشویق کنید در مجلات، تصویر دست های زیبا را جست وجو کند یا روی کتاب یا آینه بچسباند تا مرتب تصویر این دست ها را با دست های خود مقایسه کند.
** اقدام دیگری که در این زمینه مفید است، شناسایی مکان و زمانی است که این رفتارها در او بیشتر می شود.
به عنوان مثال، شاید کودک با ایجاد موقعیت های خاص به ناخن جویدن می پردازد. این حالت را که در او استرس ایجاد می کند شناسایی و کاری کنید که در موقعیت های استرس زا قرار نگیرد. اگر کودک هنگام تماشای برنامه تلویزیونی ناخن می جود، شیئی به دست او بدهید تا سرش گرم شود. به مکان هایی که این عادت کودک زیاد می شود نیز دقت کنید تا علت این اختلال را بفهمید. هنگامی که این عادت کم شد، با تعیین پاداش، این رفتار خوب او را تقویت کنید.
به عنوان مثال، برای تشویق هر بار ناخن نجویدن ستاره ای به جدول برنامه های روزانه او اضافه کنید و به ازای هر 10 ستاره به او هدیه دهید. اگر فرزند شما دختر است به او لاک یا دستکش هدیه کنید تا با استفاده از آن جویدن ناخن را فراموش کند. اگر پسر است به او ناخن گیر یا ذره بین بدهید تا با استفاده از آن به آسیبی که به ناخن و اطراف آن رسانده است، توجه کند و ناخن های خود را کوتاه کند. در صورت آسیب رسیدن به دندان های کودک به دندان پزشک مراجعه کنید. اگر این عادت با اضطراب شدید همراه باشد، حتما از متخصصان بهداشت روان کمک بگیرید. گاهی رفتار والدین یا اطرافیان، زمینه اضطراب کودک را زیاد می کند.
تأثیر رفتار والدین
بد نیست بدانید احتمال اینکه بروز این عادت‌ها به رفتار خود شما وابسته باشد خیلی زیاد است. متخصصان علاوه بر بررسی رفتار کودک، رفتار والدین را نیز بررسی می‌کنند. گاهی وقت‌ها عامل اصلی این رفتار، ممکن است عملکرد والدین و اطرافیان باشد. متخصصان در این شرایط باید به والدین کمک کنند تا رفتار و واکنش خود را نسبت به کودک سنجیده‌تر کرده و باعث بروز اضطراب در کودک نشوند. کودک با ناخن جویدن به نحوه رفتار والدین یا اطرافیان با او واکنش نشان می‌دهد؛ در این زمینه والدین باید سعی کنند ناراحتی و مشکلات ناشی از مشغله‌های کاری خود را به منزل منتقل نکنند.اگر میزان استرس کودک در حد نرمال باشد و خیلی مشکل نداشته باشد یکی از روش‌های ترک عادت بد روش‌ها خاص ریلکسی شن است. اما اگر به علت بالا بودن استرس کودک، این روش درمانی نیز جواب ندهد، پزشک داروهایی را تجویز می‌کند تا اضطراب کودک کمتر شود.در نظر بگیرید والدین نباید به ناخن خوردن کودکان واکنش نشان دهند چرا که در برخی موارد کودکان این کار را برای جلب توجه دیگران انجام می‌دهند و با واکنش‌های شما بیشتر به این کار راغب می‌شوند.
منبع: سایت سیمرغ
سایت میزان
سایت فرادید