سرطان تخمدان چیست؟

طبق جدیدترین دستاوردهای علم پزشکی امروزه مشخص شده که این سرطان از لوله های رحم آغاز می شود و وارد تخمدان ها می شود. در بدن زن ها دو تخمدان وجود دارد که تخمک ها را تولید می کنند و منبع اصلی هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون هستند.

در طول سال های اخیر درمان های موثرتری برای سرطان تخمدان پیدا شده و اگر این سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود امید به بهبودی فرد مبتلا به سرطان تخمدان با استفاده از این روشها بیشتر خواهد بود.1

نشانه ها و علائم سرطان تخمدان

سرطان تخمدان در مراحل اولیه به ندرت باعث ایجاد علایم می‌شود و در مراحل پیشرفته ممکن است باعث ایجاد علائم کم و غیر اختصاصی نیز شود که اغلب ممکن است با بیماری‌های شایع تر و خوش خیم اشتباه شود. اکثر سرطان‌های تخمدان اپیتلیوم یا پوشش خارجی تخمدان را درگیر می‌کنند.

علائم سرطان تخمدان ممکن است شبیه به بیماری‌های دیگری مانند سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا مشکلات موقت مثانه باشد. با این حال تفاوت اصلی سرطان تخمدان و سایر اختلالات ممکن است پایداری و بدتر شدن علائم باشد.

علائم اولیه سرطان تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درد درناحیه لگن، پایین شکم یا اندام‌های تحتانی

کمر درد

نفخ یا ورم شکم

سوء هاضمه یا سوزش سر دل

احساس سیری سریع هنگام خوردن

تکرر ادرار و فوریت در ادرار

درد در هنگام مقاربت

تغییرات در عادات روده، مانند یبوست

با پیشرفت سرطان نیز ممکن است علائم زیر دیده شود:

حالت تهوع

کاهش وزن

تنگی نفس

خستگی

بی اشتهایی.1

انواع سرطان تخمدان

نوع سرطان تخمدان، به نوع سلولی بستگی دارد که سرطان از آن آغاز می‌شود. انواع سرطان‌های تخمدان عبارتند از:

تومورهای اپیتلیال (سلول‌های پوششی)

این سرطان از لایه‌ی نازکِ بافتی که سطح خارجی تخمدان را می‌پوشاند، آغاز می‌شود. تقریبا ۹۰٪ سرطان‌های تخمدان به‌خاطر تومورهای اپیتلیال رخ می‌دهند.

تومورهای استرومال

این سرطان در بافتی از تخمدان آغاز می‌شود که سلول‌های تولیدکننده‌ی هورمون‌ها در آنجا قرار دارند. این تومورها را می‌توان نسبتا زودتر تشخیص داد. تقریبا ۷٪ تومورهای تخمدان، استرومال هستند.

تومورهای سلول جنسی

این سرطان در سلول‌های تولیدکننده‌ی تخمک آغاز می‌شود. این نوع از سرطان تخمدان نادر است و معمولا در زنان جوان‌تر اتفاق می‌افتد.2

عوامل مؤثر بر سرطان تخمدان

برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

سن

سرطان تخمدان ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. ولی بیشتر در ۵۰ تا ۶۰ سالگی بروز پیدا می‌کند.

جهش‌های ژنتیکی وراثتی

درصد اندکی از سرطان‌های تخمدان در اثر جهش‌های ژنتیکی وراثتی اتفاق می‌افتند. ژن‌هایی که احتمال سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند، ژن سرطان پستان ۱ (BRCA۱) و ژن سرطان پستان ۲ (BRCA۲) نام دارند. پژوهشگران این ژن‌ها را در خانواده‌هایی یافته‌اند که چندین مورد از سرطان پستان در آنها مشاهده شده است.

احتمال ابتلا به سرطان تخمدان در زنانی‌ که این ژن‌های جهش‌یافته را دارند، نیز به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. جهش‌های ژنتیکی که موجب بروز سندروم لینچ می‌شوند (که با سرطان روده بزرگ مرتبط است) نیز احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند.

درمان با جایگزینی هورمون استروژن

این روش درمان، درصورتی که برای مدت طولانی یا با دوز بالا استفاده شود، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد.

سنین شروع و اتمام چرخه‌ی قاعدگی

شروع چرخه‌های قاعدگی قبل از ۱۲ سالگی یا شروع یائسگی‌ بعد از ۵۲ سالگی یا بروز هردوی این موارد با هم، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد.

نداشتن سابقه‌ی بارداری؛

درمان‌های ناباروری؛

استعمال دخانیات؛

استفاده از وسایل داخل‌ رحمی؛

سندروم تخمدان پلی کیستیک: که شایع‌ترین اختلال غدد درون‌ریز در زنان است.

اگر سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان را داشته باشید، ممکن است که پزشک‌تان در بازه‌های زمانی منظم تصویربرداری از لگن یا آزمایش‌ خون تجویز کند.2

تشخیص سرطان تخمدان

پزشک، معاینه لگن را انجام داده و هرگونه ناهنجاری قابل لمس در رحم یا تخمدان را بررسی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. آنها همچنین تاریخچه پزشکی و سابقه خانوادگی بیمار را بررسی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.

آزمایش‌های زیر برای کمک به تشخیص سرطان استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود:

آزمایش خون

بررسی سطح بالای نشانگر به نام CA-125.

آزمایشات تصویربرداری

ممکن است از سونوگرافی ترانس واژینال، MRI یا سی تی اسکن استفاده شود.3

درمان سرطان تخمدان

درمان سرطان ممکن است شامل جراحی، شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی، پرتودرمانی، هورمون درمانی یا درمان هدفمند باشد. اغلب بیش از یک روش درمانی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

نوع درمان به عوامل زیادی بستگی دارد از جمله نوع سرطان تخمدان، مرحله و درجه آن و همچنین سلامت عمومی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیمار.

عمل جراحی

در بیشتر موارد، عمل جراحی برای از بین بردن سرطان انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. این اغلب گزینه اول است. میزان جراحی بستگی به مرحله سرطان دارد.

سالپینگوئوفورکتومی

برای از بین بردن تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ رحمی جراحی انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

هیسترکتومی

جراح رحم و هر بافت اطراف آن را که تحت تأثیر سرطان تخمدان قرار گرفته، خارج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. اگر فقط رحم برداشته شود، این یک هیسترکتومی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جزئی است. در زنان، یائسگی بلافاصله پس از این عمل شروع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

دیسکشن گره لنفاوی

جراح غدد لنفاوی را در لگن و در نزدیکی آئورت از بین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برند.

عمل جراحی سیتوروکسی یا دفع کننده

اگر سرطان در ناحیه لگن گسترش یابد، جراح ممکن است بافت سرطانی را کاهش دهد. این ممکن است شامل بافتی از کیسه صفرا و سایر اندام‌ها باشد. این روش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به تسکین علائم و موثرتر شدن شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی کمک کند.

شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی

شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی استفاده از داروهای خاص برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است.

داروهای سیتوتوکسیک داروهای سمی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌را برای سلول‌ها به وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورد. این داروها از تقسیم و رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.

از شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی تخمدان استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که جراحی نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند از بین ببرد.

درمان معمولاً شامل 3 تا 6 جلسه شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی یا است. به اینها 3 تا 4 هفته فاصله داده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود تا بهبودی بدن انجام شود.

شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی هدفمند

داروهای جدیدتر مستقیماً می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند مسیرها یا عملکردهای خاصی را در سلول‌های سرطانی هدف قرار دهند.

این داروها شامل بواسیزوماب (آواستین) و اولاپاریب (لینپارا) است. بر خلاف شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی سنتی، این داروها آسیب به سلولهای طبیعی را محدود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. این باعث کاهش عوارض جانبی شایع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

اگر سرطان پس از شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی هنوز وجود داشته باشد، پزشکتان سایر درمانها را مد نظر قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ دهد.

هورمون درمانی

به منظور جلوگیری از رسیدن استروژن به سلول‌های سرطانی ممکن است هورمون درمانی به سایر برنامه های درمانی اضافه شود.

قطع تولید استروژن رشد سلولهای سرطانی را کند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

هورمون درمانی ممکن است شامل goserelin (Zolodex)، لوپرولید (لوپرون)، Tamoxifen یا یک مهار کننده آروماتاز باشد.

پرتو درمانی

پرتودرمانی کمتر در درمان این نوع سرطان استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

ممکن است در صورتی که نشانه کمتری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ از سرطان دیگر در دستگاه تولید مثل وجود داشته باشد مورد استفاده قرار گیرد.3

پیشگیری از سرطان تخمدان

هیچ راه قطعی‌ برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد. ولی برخی عوامل، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

استفاده از داروهای خوراکی ضد بارداری، مخصوصا برای مدت بیشتر از ۱۰ سال؛

سابقه‌ی بارداری؛

سابقه‌ی شیردهی به نوزاد؛

مصرف روزانه‌ی آسپرین.2

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.chetor.com
3.www.pezeshket.com