دانشجویی، از آدم(علیه السلام) تا حکومت جهانی قائم(عجّل الله تعالی فرجه)
علم و دانش، آن گوهری است که موجب شد حضرت آدم علیه السلام به وسیله آن، بر فرشتگان برتری یافته و به مقام استادی آن ها دست یافت و پس از این بود که دستور سجده بر آدم علیه السلام از سوی پروردگار صادر شد چنان که قرآن کریم می فرماید: «قالَ یا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ غَیْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما کُنْتُمْ تَکْتُمُون وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَم؛ [1]فرمود: «اى آدم، ایشان را از اسامى آنان خبر ده.» و چون [آدم] ایشان را از اسماءشان خبر داد، فرمود: «آیا به شما نگفتم که من نهفته آسمان ها و زمین را مى دانم؛ و آن چه را آشکار مى کنید، و آن چه را پنهان مى داشتید مى دانم؟» و چون فرشتگان را فرمودیم: براى آدم سجده کنید ...» علم و دانش، سرچشمه همه قدرت های مثبت و منفی است و البته قدرت مثبت و مشروع، مورد تأیید خدای متعال و پیروز نهایی خواهد بود.
به عبارت دیگر، ایمان و کُرنش حقیقی در مقابل خدای متعال، مشروعیت دهنده به قدرت و توانمندی است چرا که اساساً او، یعنی خدای بی همتا، منشأ همه توانایی هاست چنان که در سی و سه آیه از از آیات قرآن کریم با عبارت «عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیر؛ [2] بر هر چیزی تواناست.» توصیف شده است.
دانش و آگاهی، زمینه ساز توانایی و از جمله مهمترین ارکان آن است و یکی از مهمترین ارکان حکمرانی محسوب می شود؛ چنان که یکی از یاران حضرت سلیمان که بهره ای خاص از علم داشت(آصف بن برخیا) توانست ملکه سبا را مطیع و تسلیم سازد. از همین جا می توان نتیجه گرفت که شکل گیری حکومت عدل جهانی وعده داده شده بدون تسلط همه جانبه علمی امکان پذیر نیست و باز از همین جا روشن می شود که دانشجویی و کسب دانش، اگر در راه آرمان های اسلامی باشد چقدر می تواند به نزدیک شدن ظهور و اقامه آن حکومت آرمانی کمک کند و ارزشمند باشد.
ارزش دانشجویی در عصر کنونی
از آن چه تا این جا گفته شد چنین فهمیده می شود که دانشجوی ایده آل از نگاه اسلام و در عصر غیبت امام عصر علیه السلام، دانشجویی است که اولاً به آرمان جهانی مهدوی باور دارد و ثانیاً به وسیله تلاش فزاینده و مؤثر، برای تشکیل آن حکومت، تولید قدرت و پتانسیل می کند.از سوی دیگر، بهره وری، یکی از مهمترین ملاک های ارزیابی علوم هستند چنان که رسول خدا صلّی الله علیه و آله می فرمایند: «خَیْرَ الْعِلْمِ مَا نَفَع؛ [3] بهترین علم آن است که مفید باشد.» از آن جا که چنان که گفته شد، علم و دانش مؤمنانه سهم به سزایی در زمینه سازی برای ظهور جهانی حضرت مهدی علیه السلام و انتفاع همه بشریت از برکات آن دارد بنابراین، دانشجویی ایده آل و مؤمنانه و مفید در عصر کنونی که عصر انتظار خوانده می شود فایده مضاعف و به همان نسبت ارزش مضاعفی خواهد داشت.
دانشجویی، مهمترین نیاز
علم و دانش مشروع و مفید، حد و مرزی نمی شناسد و جامعه و امت اسلامی به همه علوم نیاز دارد. به همین خاطر است که در متون دینی بر لزوم علم آموزی و دانشجویی همه مسلمانان تأکید شده است چنان که رسول خدا صلّی الله علیه و آله می فرمایند: «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة؛ [4] تحصیل دانش بر هر مرد و زن مسلمانى واجب است.»از سویی با توجه به این که سلیقه و استعداد افراد در علوم مختلف، متفاوت است که البته این نیز لطفی از سوی خداوند متعال در جهت برطرف شدن همه نیازهای بشر محسوب می شود، لازم است هر کس ضمن علومی که چاره ای از یادگیری آن ها نیست در رشته و گرایش خاصی که برای آن شوق و توان بهتری دارد متمرکز شود تا از این طریق، جامعه علمی کشور با کمک آحاد دانشجویان، کشتی اقتدار و تعالی جامعه اسلامی را به پیش برند و به دنبال آن، امت اسلامی مهیای پذیرایی از حاکم موعود شود.
هر دانشجو یک نخبه
وقتی انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید افراد زیادی سواد خواندن و نوشتن نداشتند و اولین قدم آن بود که قشر بی سواد، از نعمت خواندن و نوشتن بهره مند شوند. پس از آن و با توجه به رشد جمعیت، همزمان، کیفیت و کمیت درس آموزی و دانشجویی مورد توجه قرار گرفت و برکات فراوانی از این راه حاصل شد که بارزترین آن ها شتاب بی نظیر علمی کشور بود که توجه همه دنیا را به سرزمین اسلامی پارس متوجه ساخت. اما اکنون به نظر می رسد موقع آن است که از تربیت تک نخبه های پرفروغ سپهر علمی کشور در رشته های مختلف هسته ای، پزشکی، ریاضی، علوم انسانی و ... به سمت هر دانشجو یک نخبه پیش رویم.توضیح آن که، با توجه به حکمت الهی در تقسیم توانمندی ها و علایق بین بندگان، به نظر می رسد برای هر یک از افراد جامعه کارآمدی و جایگاه ایده آل علمی تعیین شده است که در صورت هدایت صحیح استعداد و علاقه فردی و رساندن او به آن جایگاه، تبدیل به یک نخبه در همان نقطه خواهد شد و پس از آن خود او نیز می تواند نخبه پرور باشد.
به عبارت دیگر، شناسایی استعداد و علاقه اولین قدم است. البته اگر ریشه ای تر بنگریم، کار محافظت از این استعداد و علاقه قبل از هر کس، بر عهده خانواده و والدین است تا فرزند خود را آماده کنند که خودش باشد و خودش بشود و به عبارت بهتر، خودی که خدا می خواهد بشود.
.jpg "مشخصه های ایده آل دانشجوی آینده ساز ایران اسلامی")
یعنی باید اول کشف کند که خدا چه مأموریتی به او داده و سپس برای رساندن خود به آن مأموریت تلاش کند و همه باید او را در این مسیر کمک کنند. در این صورت، همه می توانند نخبه، به معنای بهترین و شکوفاترین باشند.
خوب است در این جا نگاهی هم به علم خودشناسی بیاندازیم که از یک نگاه، مادر همه علوم است زیرا معادل بلکه عین خداشناسی است چنان که رسول خدا صلّی الله علیه و آله می فرمایند: «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّه؛ [5] کسى که خود را شناخت خدایش را شناخته است.»
با توجه به رشد روز افزون علوم در همه زمینه ها، لازم است در زمینه علم خودشناسی نیز از قافله عقب نمانیم و بر روی این شاخه بسیار مهم دانش سرمایه گذاری اساسی صورت دهیم. پیشبرد این علم، تأثیر به سزایی در تحول علمی جامعه و جهان خواهد داشت.
موانع را کنار بزن
جهل، مهمترین مانع موفقیت و خوشبختی است چه انسان بداند که نمی داند و چه نداند! چنان که امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند: «أَعْظَمُ الْمَصَائِبِ الْجَهْل؛ [6] بزرگ ترین مصیبت ها، نادانى است.»البته دانش آموزی و دانشجویی نیز راه هموار و ساده ای نیست بلکه دانشجو و طلبه، چون راه توانمندی و قدرت یابی مؤمنانه را در پیش گرفته است غیر از رقبای علمی خود باید از سد دشمنان دین نیز عبور کند و این، کاری بس دشوارتر و البته زیبنده تر است.
از آن چه تا این جا گفته شد چنین فهمیده می شود که دانشجوی ایده آل از نگاه اسلام و در عصر غیبت امام عصر علیه السلام، دانشجویی است که اولاً به آرمان جهانی مهدوی باور دارد و ثانیاً به وسیله تلاش فزاینده و مؤثر، برای تشکیل آن حکومت، تولید قدرت و پتانسیل می کند.ترور دانشمندان هسته ای و تازه ترین آن ها شهید سرافراز سپهر هسته ای و دفاعی کشور شهید محسن فخری زاده تنها صفحه ای از کتاب قطور دشمنی های استکبار جهانی و دروغگویان تاریخ با ملت قهرمان و غیور ایران اسلامی است که حاکی از درماندگی و تلاش مذبوحانه و نفس های آخر دشمنان عدالت علمی است.
پی نوشت
[1] سوره بقره، آیه 33 و 34.
[2] سوره بقره، آیه 20 و... .
[3] ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه - قم، چاپ: دوم، 1413 ق، ج4، ص: 402.
[4] منسوب به جعفر بن محمد، امام ششم علیه السلام، مصباح الشریعة - بیروت، چاپ: اول، 1400ق، ص 13.
[5] همان.
[6] تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم - ایران ؛ قم، چاپ: اول، 1366ش، ص 73.