زوال عقل و راه های پیشگیری از آن
زوال عقل یا دمانس، گروهی از علائم را توصیف می‌کند که حافظه، تفکر و توانمندی‌های اجتماعی را چنان تحت تاثیر قرار می‌دهند که زندگی روزمره‌ی شما مختل شود. زوال عقل، یک بیماری مشخص نیست، بلکه چندین بیماری مختلف می‌توانند باعث زوال عقل شوند.

با این‌که عموما زوال عقل شامل از دست دادن حافظه می‌شود، از دست دادن حافظه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از دست دادن حافظه، به تنهایی به معنای دچار شدن به زوال عقل نیست.

بیماری آلزایمر رایج‌ترین دلیل زوال عقل پیش‌رونده در بزرگسالان مسن‌تر است، اما دلایل زیادی برای زوال عقل وجود دارد. بسته به علت زوال عقل، برخی علائم زوال عقل می‌تواند برگشت‌پذیر باشد.


علائم زوال عقل

علائم زوال عقل، بسته به علت آن متفاوت است ولی علائم و نشانه‌های رایج آن عبارتند از:

تغییرات شناختی
از دست دادن حافظه، که معمولا همسر فرد یا شخص دیگری متوجه آن می‌شود
مشکل در برقراری ارتباط یا یافتن واژه‌های مناسب
مشکل در توانایی‌های بصری و فضایی، برای مثال گم کردن راه خود در زمان رانندگی
مشکل در استدلال و حل مسئله
مشکل در انجام وظایف پیچیده
مشکل در برنامه‎‌ریزی و سازمان‌دهی
مشکل در هماهنگی و عملکردهای حرکتی
گیجی و عدم تمرکز

تغییرات روانشناختی
تغییرات شخصیتی
افسردگی
اضطراب
رفتار نامناسب
پارانویا (بدگمانی)
آشفتگی و تشویش
توهم 1


علل ابتلا به زوال عقل

زوال عقل ناشی از آسیب به سلول های مغزی است. این آسیب با توانایی سلول های مغز دارد. هنگامی که سلول های مغز قادر به برقراری ارتباط طبیعی نیستند، تفکر، رفتار و احساسات می توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

مغز دارای بسیاری مناطق متمایز است که هر کدام مسئولیت های مختلفی دارند (برای مثال حافظه، تشخیص و حرکت). هنگامی که سلول ها در یک منطقه خاص آسیب دیده اند، این ناحیه نمی تواند به طور نرمال عملکرد خود را انجام دهد.

انواع مختلف زوال عقل با انواع خاصی از آسیب سلول های مغزی در مناطق خاص مغز مرتبط است به عنوان مثال، در بیماری آلزایمر، سطوح بالایی از پروتئین های خاصی در داخل و خارج سلول های مغز، باعث می شود که سلول های مغز باقی بمانند و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

منطقه ای در مغز به نام هیپوکامپ مرکز یادگیری و حافظه در مغز است و سلول های مغزی در این منطقه اغلب اولین آسیب دیده به شمار می آیند. به همین دلیل است که از دست دادن حافظه اغلب یکی از اولین علائم آلزایمر و زوال عقل است در حالی که اکثر تغییرات مغز که موجب زوال عقل می شوند، دائمی بوده و در طول زمان بدتر می شوند، مشکلات تفکر و حافظه ناشی از شرایط زیر ممکن است بهبود یابد:

 افسردگی
 عوارض جانبی داروها
 مشکلات تیروئید
 کمبود ویتامین


تشخیص زوال عقل

هیچ آزمایشی برای تعیین اینکه آیا کسی دچار زوال عقل است وجود ندارد پزشکان مبتلایان به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل را مبتنی بر یک تاریخچه دقیق پزشکی، یک معاینه فیزیکی، آزمایش های آزمایشگاهی و تغییرات مشخصی در تفکر، عملکرد روزانه و رفتار مربوط به هر نوع تشخیص داده اند.

پزشکان می توانند تعیین کنند که یک فرد با سطح بالایی از اطمینان مبتلا به زوال عقل است اما تعیین دقیق نوع زوال عقل سخت تر است، زیرا علائم و تغییرات مغزی دمانس های مختلف می توانند همپوشانی داشته باشند.

در بعضی موارد، پزشک ممکن است "دمانس" را تشخیص دهد ولی نوع آن را مشخص نکند ؛ اگر این اتفاق می افتد ممکن است لازم باشد که یک متخصص مانند یک متخصص مغز و اعصاب یا جراح ما را معالجه کند. 2


زوال عقل و راه های پیشگیری از آن

پیشگیری از زوال عقل


متعادل بخورید
انرژی بسیار زیاد یا انرژی بسیار کم خللی بزرگ در کارایی مغز ایجاد میکند. رژیم غذایی تشکیل شده از مواد قندی کم با فیبر بالا و چربی و پروتئین معمولی بسیارآرام تر از غذاهایی با میزان قند بالا (مانند شیرینی جات و نشاسته) در بدن تجزیه میشوند. سرعت ثابت و ملایم هضم در روده مقدار انرژی بیشتری را به مغز می رساند، و باعث بهینه ‏سازی سوخت و ساز در ارگانهایی شوند که می توانند در سلامتی طولانی مدت نقش بسزایی داشته باشند.

مراقب رژیم غذاییتان باشید
در حالی که پرخوری فعالیت مغز را کند می کند و در طولانی مدت باعث وارد آمدن به مغز می‏ شود، کمبود کالری هم می تواند اثر مشابهی را بر مغز گذارد. رژیم های غذایی مفرط می تواند باعث طولانی شدن برخی دردها در بدن و در نتیجه سلب آسایش شوند، احساسی که باعث اعتیاد افراد به لاغر ماندن (anorexia) (ترس از چاق شدن) شود. بسیاری از مطالعات رژیم های غذایی مفرط را با حواس پرتی ، اختلال در حافظه و پریشانی مرتبط می دانند.

مراقب بدن خود باشید
بسیاری از بیماری های قابل پیشگیری مانند دیابت نوع دوم، چاقی، فشار خون و... می توانند تاثیر بسزایی در پیر شدن مغز داشته باشند. فعال و سالم نگه داشتن سیستم گردش خون با کارهایی از قبیل سیگار نکشیدن و عدم استفاده از چربی های اشباع شده مانع از پیری زودرس مغز میشود.

از استراحت و آرامش لذت ببرید
در زمان استراحت و رویا، خاطرات به آرامی مرور می شوند، بعضی دور ریخته می شوند و بعضی ذخیره می شوند.... مطالعات نشان می‏دهند وقتی دچار کمبود خواب هستیم، پروتئینی که سیناپس‏ها (محل تماس دو عصب) را شکل می دهد توانایی کافی برای تفکر و فراگیری را از دست می‏ دهد، علاوه بر این خواب ناکافی با فراموشی در ایام کهولت رابطه مستقیم دارد.

از قهوه تان لذت ببرید
تحقیقات نشان داده است که استفاده منظم از کافئین از مغز محافظت می کند. بر اساس یک مطالعه علمی ۲ الی ۴ بار سرحال آمدن بعد از خستگی در یک روز می تواند به کاهش فراموشی کمک کند و ۳۰ تا ۶۰ درصد از بروز آلزیمر پیشگیری کند. اینکه آیا کافین موجود در چای و قهوه باعث رفع خستگی می شود یا آنتی اکسیدان موجود در آنها هنوز مشخص نیست اما قهوه باعث افزایش سطح هوشیاری در این بعد از ظهر و چند سال بعد می شود.

ماهی بخورید
براساس تئوری های جدید وجود ماهی در رژیم غذایی انسانها می تواند نقش بسزایی در تقویت حافظه انسانها داشته باشد. اسیدهای چرب مورد نیاز مانند امگا ۳، برای ساختمان مغز مهم بشمار می آیند و تاثیر آنها برای درمان بیماری های مغزی بسیار موثر است. مطالعات انجام گرفته بر روی تاثیر مکمل امگا ۳ نتایج جالبی را به همراه داشت که نشان می داد امگا ۳ دربرخی دیگر از منابع غذایی مانند تخم کتان، ماهی ها و برخی از حیوانات علف خوار نیز یافت می شود.

خونسرد باشید
استرس تاثیر بد و مخربی روی مغز می گذارد و با ترشح هورمون‏های خطرناکی در ناحیه‏ ی هیپوکمپوس (hippocampus) و سایر قسمت های مغز، حافظه را تحت تاثیر قرار می‏دهد. بعضی از دانشمندان بر این عقیده‏اند که داشتن یک زندگی متعادل و دنبال کردن فعالیت های آرامش بخش مانند یوگا، حضور در اجتماع و انجام فعالیت‏های هنری می تواند روند فراموشی بر اثر کهولت سن و پیری مغز را به تاخیر بیاندازد.

از مکمل ها استفاده نکنید
اخیرا استفاده از مکمل ها به وسیله برای جبران کاستی‏ها تبدیل شده اند، استفاده از مکمل های آشنا برای ما مانند مولتی ویتامین ها تنها نوعی هدر دادن هزینه است. دارو های مکملی مانند (ginkgo) و (melatonin) امروزه از نظربسیاری از افراد به سطل های زباله تعلق دارند. علیرغم منشا طبیعی، اینگونه داروها فاقد عوارض جانبی نیستند، عوارضی مانند: فشار خون بالا، مشکلات گوارشی، مشکلات باروری و افسردگی. برای انسانهای سالم داروی (ginkgo) هیچ تاثیر مثبتی ندارد و گاها تاثیر دارونماها از این گونه مکمل ها بیشتر است.

مغز را به چالش بکشید
حل یک جدول، بازی فکری یا تست هوش به عنوان سوالات هوش و محرک مغز به شما کمک می کنند تا همیشه ذهنی جوان و سالم داشته باشید. هرچند که کمبود سواد عامل موثری در کاهش حواس و کمکاری ذهن است. هرچه بیشتر برای یادگیری تلاش کنید، ذهن شما برای دوران کهولت آماده‏تر و جوانتر خواهد بود. کلید کار می تواند انجام یک کار چالشی جدید مانند حل یک پازل جدید و سرگرم کننده باشد. 3


پی نوشت:
1.www.darmankade.com
2.www.namnak.com
3.www.asriran.com
نسخه چاپی