دیازپام چیست؟
دیازپام (با نام انگلیسی: Diazepam و نام تجاری: والیوم) دارویی است که اغلب برای درمان اختلالات اضطراب شامل اختلال اضطراب عمومی، اختلال هراس و اختلال وسواسی – اجباری تجویز شده و به کلاس دارویی بنزودیازپین ها تعلق دارد.دیازپام خواب آور است و با افزایش اثر GABA که نوعی انتقال دهنده عصبی متعادل کننده فعالیت سیگنال های عصبی در مغز می باشد عمل کرده و به آرامش مغز و اعصاب کمک می کند.
موارد مصرف دیازپام
دیازپام معمولا در موارد زیر تجویز و مصرف می شود:درمان اضطراب
تشنج (به همراه داروهای دیگر)
درمان اسپاسم عضلانی ناشی از جراحت، التهاب یا اختلالات عصب ها
آرامش بیمار قبل از عمل جراحی و سایر عملیات پزشکی
نحوه مصرف دیازپام
برای مصرف دیازپام دقیقا طبق دستور پزشک عمل کرده و از مصرف دیازپام بدون نسخه اجتناب کنید.این دارو را می توان به همراه غذا یا به تنهایی مصرف کرد.
در صورت مصرف فرم مایع دیازپام برای اندازه گیری دوز دقیق از قاشق مخصوص استفاده کنید.
در صورت مصرف محلول کنسانتره دیازپام از قطره چکان داخل آن استفاده کرده و دوز مناسب را با مقدار اندکی غذای نرم یا مایع مانند سس سیب یا پودینگ مخلوط کنید. مخلوط را در یک نوبت مصرف کرده و آن را برای استفاده بعدی نگه ندارید.
دوز مصرف دیازپام به وضعیت پزشکی بیمار، سن و واکنش بدن به درمان بستگی دارد. از افزایش دوز و قطع ناگهانی دارو خودداری کنید.
استفاده طولانی مدت دیازپام ممکن است باعث کاهش اثر آن شود، در صورتی که احساس می کنید دارو دیگر اثر سابق را ندارد به پزشک اطلاع دهید.
دیازپام بخصوص در افرادی که سابقه مصرف مواد مخدر داشته اند ممکن است اعتیاد دارویی به دنبال داشته باشد. برای جلوگیری از اعتیاد به دارو، آن را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید.
هنگام مصرف دیازپام از خوردن گریپ فروت به جز مواردی که پزشک اجازه دهد خودداری کنید زیرا این میوه ممکن است عوارض جانبی دیازپام را افزایش دهد.
در صورت ادامه دار بودن علائم یا تشدید آن در دوره درمان با پزشک مشورت کنید. 1
عوارض جانبی قرص دیازپام
قرص دیازپام، سرعت فعالیت‌های مغز را پایین می‌آورد و روی قدرت قضاوت، تفکر و مهارت‌های حرکتی‌تان اثر سوء دارد. زمانی که تحت درمان با این قرص هستید، از مصرف موادمخدر که روی فعالیت‌های مغز تأثیر می‌گذارد، خودداری کنید. هم‌چنین تا زمانی که از تأثیر قرص دیازپام روی بدن‌تان آگاه نشده‌اید، از رانندگی، کارکردن با وسایل یا دیگر کارهایی که نیاز به ذهنی هوشیار دارد، دوری کنید.
دیگر عوارض جانبی شایع
عوارض جانبی شایع که ممکن است در پی مصرف قرص دیازپام به وجود آید شامل این موارد می‌شود:
خواب‌آلودگی؛
احساس خستگی و کوفتگی؛
ضعف ماهیچه‌ها؛
ناهماهنگی یا بی‌نظمی حرکات عضلانی (آتاکسی)؛
سردرد؛
لرزش؛
سرگیجه؛
خشکی دهان یا بزاق بیش‌ازحد؛
حالت تهوع؛
یبوست.
اگر شدت این عوارض کم یا متوسط باشد، پس از چند روز یا چند هفته از بین خواهند رفت. اگر شدت این عوارض زیاد است یا مدت طولانی شما را درگیر کرده، با پزشک‌تان مشورت کنید.
عوارض جانبی خطرناک
اگر عوارض جانبی شدیدی دارید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. اگر حس کردید مشکل اورژانسی دارید حتما با بخش فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. عوارض جانبی خطرناک و نشانه‌هایشان از این قرار است:
تشدید تشنج که ممکن است با بالارفتن تعداد حملات و شدید شدن آن همراه باشد.
تغییرات مغزی یا شیوهٔ فکر کردن با نشانه‌هایی مثل: افسردگی، سردرگمی، احساس چرخیدن اتاق دور سر، دید دوتایی یا تار، فکر خودکشی و از دست دادن حافظه.
واکنش‌های غیرمنتظره همراه با نشانه‌هایی مثل: هیجان بیش‌ازحد، اضطراب، توهم، شدت اسپاسم‌های ماهیچه‌ای، مشکل خواب و پریشانی.
مشکلات کبد که با نشانه‌هایی شامل زرد شدن پوست یا سفیدی چشم‌ها (یرقان) همراه می‌شود.
مشکلات مثانه مثل: عدم توانایی دفع و نگه داشتن ادرار.
کاهش یا افزایش میل جنسی
خماری که با نشانه‌هایی مثل لرزش، دردهای شکمی یا عضلانی، عرق کردن و تشنج همراه می‌شود. 2
موارد احتیاطی مصرف دیازپام
قبل از مصرف دیازپام اگر به این دارو یا داروهای دیگری مانند اگزازپام یا تمازپام حساسیت دارید یا از هرگونه آلرژی دیگر رنج می برید به پزشک اطلاع دهید.قبل از استفاده از این دارو سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید، بخصوص اگر از بیماری های زیر رنج برده اید (می برید):
بیماری خاص عضلانی (میاستنی گراویس)
مشکلات ریه یا تنفسی مانند آپنه خواب، آسم، آمفیزم، برونشیت، اختلال ریوی مزمن انسدادی و غیره
اختلالات روحی و خلق و خو مانند افسردگی، افکار خودکشی، جنون
سابقه شخصی یا خانوادگی اعتیاد به مصرف مواد مخدر
گلوکوم
بیماری قلبی
بیماری کبد و کلیه
دیازپام ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی یا تاری دید شود بنابراین تا زمانی که تحت تاثیر دارو هستید از رانندگی، کار با ماشین آلات و سایر فعالیت هایی که به هوشیاری یا بینایی کامل نیاز دارد اجتناب کنید.
برخی داروها و محلول ها حاوی الکل هستند و در مصرف همزمان آن ها با دیازپام باید احتیاط نمود، حتما در این باره با پزشک مشورت کنید.
قبل از هرگونه عمل جراحی لیست تمام داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
سوء مصرف این دارو ممکن است باعث اعتیاد، اوردوز یا مرگ بخصوص در کودکان یا افرادی شود که خودسرانه اقدام به مصرف آن کرده اند.
دیازپام در دوران بارداری
مصرف دیازپام در دوران بارداری به دلیل آسیب احتمالی به جنین و نقایص زایمان هرگز توصیه نمی شود، بنابراین در صورت باردار شدن یا مشکوک بودن به بارداری در دوره درمان از مصرف دارو اجتناب کرده و با پزشک مشورت کنید.زنان باردار مبتلا به تشنج لازم است از شروع یا قطع خودسرانه دیازپام خودداری کنند زیرا با وجود اثر منفی دارو روی جنین، تشنج در دوران بارداری نیز برای مادر و جنین خطرناک است، توصیه می شود هرچه سریع تر به پزشک مراجعه شود.
مصرف دیازپام به منظور درمان اضطراب یا اسپاسم عضلانی در دوران بارداری ممکن است باعث اعتیاد نوزاد به دارو شده و علائم ترک اعتیاد در نوزاد تازه متولد شده می تواند مرگبار باشد.
دیازپام و شیردهی
دیازپام از شیر مادر عبور کرده و ممکن است عوارض نامطلوبی روی نوزادان شیرخوار داشته باشد. توصیه می شود در دوران شیردهی از این دارو استفاده نکرده و حتما در این باره با پزشک مشورت کنید.
دیازپام در کودکان
مصرف دیازپام در بعضی از کودکان به جای اثر آرام بخشی ممکن است اثر متفاوتی داشته و باعث تغییرات ذهنی و خلق و خو از جمله بی قراری، توهم و آشفتگی کودک شود.هشدار: از مصرف دیازپام در کودکان کمتر از 6 ماه اجتناب شود و در سایر موارد نیز حتما با پزشک مشورت شود.
دیازپام در افراد سالمند
مدت زمان اثر آرام بخش دیازپام در افراد مسن طولانی تر بوده و خطر خوردن به زمین یا سقوط از ارتفاع در این افراد را افزایش می دهد.در برخی افراد سالمند اثر آرام بخشی دیازپام متفاوت بوده و باعث بروز آشفتگی، توهم و بی قراری بیمار می شود.
افراد سالمند نسبت به عوارض این دارو بخصوص خواب آلودگی و از دست دادن تعادل آسیب پذیرتر هستند.
با توجه به آن چه گفته شد در صورتی که 65 ساله یا بیشتر هستید توصیه می شود درباره جایگزین های دیازپام با پزشک صحبت کنید. 1
پی نوشت:
1.www.coca.ir
2.www.chetor.com
3.www.honarehzendegi.com