آناتومی شانه‌ی انسان
شانه دارای مفصلی از نوع توپی است که سه استخوان اصلی دارد:* استخوان بازو یا هومروس
* ترقوه
* اسکاپولا- که با نام استخوان کتف هم شناخته می‌شود.
.png "علت درد شانه و کتف، علائم، دلایل، تشخیص و درمان آن")
درد شانه به علت دامنه‌ی حرکتی وسیع و انعطاف پذیری بالای مفصل شانه اهمیت زیادی دارد.
لایه‌ای از غضروف در میان این سه استخوان قرار دارد. دو نوع مفصل اصلی در شانه وجود دارد:
* مفصل (acromioclavicular joint) که بین استخوان کتف و ترقوه قرار دارد.
* مفصل شانه یا مفصل کاسه‌ای‌بازویی (glenohumeral joint) مفصل به شکل گوی و کاسه‌ای بوده و بین استخوان بازو و لبه‌ی خارجی استخوان کتف است
مفصل شانه پرحرکت ترین مفصل در بدن بوده و باعث حرکت بازو به سمت جلو و عقب می‌شود. همچنین اجازه می‌دهد که بازو حرکات چرخشی و به سمت بالا و بیرون را انجام دهد.
شانه دامنه‌ی حرکتی خود را مدیون کلاهک گرداننده است.کلاهک گرداننده از ۴ تاندون تشکیل شده است. تاندون‌ها بافت‌هایی هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان متصل می‌کند. اگر تاندون‌ها و یا ماهیچه‌های اطراف کلاهک گرداننده آسیب دیده و متورم شوند بلند کردن بازو بالای سر سخت و دردناک خواهد شد.
با انجام حرکات سخت، انجام دادن برخی ورزش‌ها و یا حتی انجام حرکات تکرار شونده امکان آسیب به شانه وجود دارد.
برخی از بیماری‌ها هم عامل ایجاد درد منتشر شونده در شانه هستند، این بیماری‌ها شامل، بیماری‌هایی در ناحیه‌ی گردن، قلب، کبد و یا حتی بیماری کیسه صفرا هستند.
احتمال بروز مشکلات و دردهای شانه با افزایش سن به خصوص بعد از سن ۶۰ سال بیش‌تر خواهد شد. به این دلیل که بافت نرم اطراف شانه به مرور سن تغییر شکل و حالت خواهد داد. در بسیاری از موارد امکان درمان درد شانه با روش‌های خانگی وجود دارد. همچنین فیزیوتراپی، استفاده از داروها و یا جراحی به درمان این مشکل کمک می‌کند.
انواع دردهای مفصل شانه
* درد سوزشی = درد عصبی* درد مبهم = استخوان‌ها یا مفاصل
* درد پس از انجام فعالیت = عضلانی
* تیر کشیدن = کشیده شدن ساختارها بر روی یکدیگر (مانند گیرافتادگی شانه و یا پارگی لابروم)
علل ایجاد درد شانه و کتف
عوامل و شرایط مختلفی در بروز درد شانه موثر است. یکی از رایج‌ترین دلایل درد، التهاب تاندون‌های کلاهک گرداننده است. یکی از شاخصه‌های اصلی آن تاندون‌های متورم است.دیگر دلیل رایج درد شانه نشانگان گیرافتادگی شانه است که در آن کلاهک گرداننده بین بخشی از استخوان کتف و سر استخوان بازو گیر می‌کند.
گاهی اوقات درد شانه ناشی از آسیب نقطه‌ی دیگری از بدن معمولا قسمت جلو بازو و گردن است. این نوع از درد را درد ارجاعی می‌نامند. در این شرایط میزان درد فرد با حرکت شانه زیاد تر نخواهد شد.
دیگر دلایل درد شانه عبارتند از:
- التهاب مفاصل
- پارگی غضروف
- پارگی کلاهک گرداننده
- کیسه‌ی بورس یا کیسه سینوویال و تاندون متورم
- زواید استخوانی
- رگ به رگ شدن گردن یا شانه
- شانه یا بازوی شکسته
- خشکی و گرفتگی بازو
- در رفتگی شانه
- آسیب شانه به دلیل کار زیاد
- آسیب طناب نخاعی
- حمله قلبی
آسیب‌شناسی مفصل اخرمی-چنبری
* درد شدید و تیر کشیدن با مرکزیت جلو و عقب شانه، بدون منتشر شدن به دست* درد مبهم در پشت شانه
آرتروز گلنوهمورال
* درد شدید، تیر کشیدن، سوزش و درد مبهم در کل دست، از شانه تا کف دستتشخیص درد شانه
پزشک بعد گرفتن شرح حال بیمار، سابقه‌ی پزشکی و انجام معاینه‌ی بالینی، سعی می‌کند تا علت بروز درد شانه را تشخیص دهد.پزشک تورم و التهاب احتمالی که دامنه‌ی حرکت شانه و ثبات مفصل را تحت تاثیر قرار خواهد داد را بررسی خواهد کرد. به این منظور از روش‌های تشخیصی تصویربرداری مانند رادیولوژی اشعه ایکس استفاده خواهد شد. اگر نیاز به جزئیات بیش‌تر باشد برای تشخیص بهتر باید ام آر آی انجام شود.
پزشک برای تشخیص علت بیماری سوالاتی مطرح خواهد کرد، این سوالات شامل:
- آیا درد در دو شانه‌ی سمت راست و چپ احساس می‌شود؟
- آیا درد به صورت ناگهانی آغاز می‌شود؟ با اینکه بعد از انجام فعالیتی خاص احساس درد دارید؟
- آیا درد به دیگر نواحی بدن منتقل می‌شود؟
- آیا می‌توانید محل دقیق درد را نشان دهید؟
- آیا زمانی که حرکت نمی‌کنید هم درد دارید؟
- آیا در حال انجام حرکات خاصی احساس درد دارید؟
- آیا درد شدیدی احساس می‌کنید؟
- آیا محل درد قرمز، داغ و یا متورم است؟
- آیا درد شما را در طول شب بیدار نگه می‌دارد؟
- چه عاملی باعث بدتر شدن درد و یا بهبود نسبی آن می‌شود؟
- آیا به خاطر درد شانه مجبور هستید تا فعالیت‌های خود را محدود کنید؟
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن تب، ناتوانی در حرکت دادن شانه، وجود کبودی و احساس داغ بودن پوست در اطراف مفصل و یا اگر با وجود چندین هفته درمان خانگی، درد ادامه داشته باشد باید با پزشک تماس گرفت.اگر بدون هیچ علتی و بدون وارد آمدن آسیب و به صورت ناگهانی شانه دردناک شود، باید به سرعت با اورژانس تماس گرفت. چرا که می‌تواند نشانه‌ای از حمله‌ی قلبی باشد، دیگر نشانه‌های حمله قلبی عبارتند از:
* تنگی نفس
* سختی سینه
* سرگیجه
* تعریق زیاد
* درد در گردن یا فک
در صورت وارد آمدن ضربه و در صورت خونریزی و تورم هم باید به بخش فوریت‌های پزشکی بیمارستان مراجعه کرد.
روش‌های درمان درد شانه ( درمان خانگی + درمان دارویی)
درمان درد شانه به عامل ایجاد کننده‌ی درد و همچنین شدت درد بستگی دارد. روش‌های درمانی موجود برای درد شانه شامل درمان فیزیوتراپی و کاردرمانی، ثابت نگه داشتن شانه و جراحی است.امکان تجویز داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی یا کورتیکواستروئیدها هم وجود دارد. کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی قوی هستند چه به صورت خوراکی و یا تزریقی در دسترس هستند. نمونه‌ی تزریقی این دارو، توسط پزشک بن ناحیه شانه تزریق خواهد شد.
اگر به منظور درمان، بیمار تحت عمل جراحی قرار گرفت، باید همه‌ی مراحل مراقبتی پس از عمل را به درستی و دقت انجام دهد.
در موارد خفیف‌تر درد شانه در خانه قابل درمان است. قرار دادن یخ هر ۳ الی ۴ بار یک بار و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و تکرار این پروسه به مدت چندین روز به کاهش درد کمک خواهد کرد. از کیسه‌ی یخ و یا کمپرس‌های یخ موجود در بازار استفاده کنید. هرگز یخ را به صورت مستقیم روی شانه قرار ندهید، چرا که در این صورت امکان سرما زدگی و یا سوختن پوست وجود دارد.
قبل از بازگشت به فعالیت‌های روزانه‌ی طبیعی حتماً چندین روز استراحت کرده و از انجام حرکاتی که باعث ایجاد درد در شانه می‌شوند به شدت پرهیز کنید. انجام فعالیت‌هایی که در آن مجبور به بالا بردن دست بالای سر هستید را به شدت محدود کنید.
دیگر درمان‌های خانگی هم شامل استفاده از داروهای بدون نسخه‌ی غیر استروئیدی ضد التهابی برای کاهش درد و التهاب و استفاده از باند‌های مخصوص کشی برای کاهش تورم است.
لیزرتراپی
لیزرتراپی می‌تواند یک روش درمان موثر برای درد شانه باشد. به این ترتیب بهبود با اهمیت درد و نیز افزایش عملکرد عضلات با استفاده از این درمان امکان‌پذیر بوده و به‌طور خاص از لیزرتراپی برای بیماران مبتلا به تاندونیت عضله چرخاننده شانه استفاده می‌شود.مگنت تراپی
مگنت تراپی یک روش درمان موثر برای آسیب‌دیدگی‌های شانه بوده و این درمان می‌تواند تاثیرات ضددرد، ضدالتهاب، و ضدورم بر ناحیه تحت درمان داشته و به این ترتیب فرآیند بهبود آسیب‌دیدگی را تسریع نماید. این روش می‌تواند به کاهش درد بیمار کمک کرده، باعث بهبود قابلیت حرکتی عضله شده، تاثیرات ضدالتهابی داشته و در مجموع باعث تسکین درد و ناراحتی بیمار در ناحیه شانه شود.درمان با امواج مافوق صوت
امواج مافوق صوت یا اولتراسوندتراپی برای گرم کردن بافت‌های عمیق در بدن و بهبود جریان خون مورد استفاده قرار می‌گیرد.تحریک الکتریکی عصب از روی پوست
تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS) با یک دستگاه کوچک می‌تواند برای کاهش درد از طریق مسدود کردن سیگنال‌های عصبی ارسال شده توسط اعصاب مورد استفاده قرار گیرد.اوزون تراپی
اوزون تراپی یک روش تزریق خاص است که از آن برای درمان مشکلات آرتروز مفاصل، آسیب‌دیدگی بافت‌ها، رباط‌ها، و نیز درد مزمن شانه استفاده می‌شود. افرادی که از روش اوزون تراپی استفاده می‌کنند، معمولاً تا 75% احتمال دارد با از بین رفتن دائم درد و ناراحتی خود مواجه شوند.درمان دستی
متخصصین طب فیزیکی و توان‌بخشی استفاده از روش‌های درمان دستی را برای افراد مبتلا به کپسولیت چسبنده و شانه منجمد توصیه نمی‌کنند. در حقیقت این شرایط با سفتی و درد در مفصل شانه بیمار همراه است.عمل جراحی
امروزه برای درمان درد شانه و درمان برخی از موارد آسیب‌دیدگی از روش جراحی استفاده می‌شود. به این ترتیب هنگامی که پارگی شدید باشد، ممکن است لازم شود از عمل جراحی برای بیمار استفاده گردد. به هر حال اغلب امکان درمان افراد بزرگسال دچار پارگی کامل عضله چرخاننده شانه بدون عمل جراحی وجود دارد.برای پیشگیری از شانه درد چه کنیم؟
ورزش‌ها و تمرینات معمول به قدرت و استقامت عضلات و تاندون‌های کلاهک نگهدارنده کمک می‌کنند. یک فیزیوتراپ و یا متخصص طب کار به بیمار روش درست انجام این تمرینات را آموزش می‌دهد.اگر بیمار قبلاً هم مشکلاتی در ناحیه شانه داشته باشد، قرار دادن یخ به مدت ۱۵ دقیقه بعد از انجام این تمرین‌ها از بروز آسیب‌های بعدی جلوگیری خواهد کرد.
در صورت داشتن حس کوفتگی در شانه روزانه یک سری تمرین‌هایی با دامنه‌ی حرکتی کم انجام دهید. این کار از گرفتگی شانه جلوگیری می‌کند.
شما می‌توانید هرگونه سوال در رابطه با موضوع این مقاله را در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ داده شود.
منبع: سایت دکتردکتر
سایت دکتروریانی
سایت دکتر پور قاسمیان