علائم شایع کاهش پلاکت خون
از علائم شایع کاهش پلاکت خون می‌توان به کبودی‌های قرمز یا بنفش، لکه‌های قرمز یا قهوه‌ای، خونریزی از بینی یا لثه‌ها، خونریزی شدید در پی زخم‌ها، خونریزی شدید در دوران قاعدگی، و خونریزی مقعد اشاره کرد.وقتی تعداد پلاکت های خون کم است، علائمی از قبیل خستگی، کبودی آسان، و لکه های ناشی از خون ریزی را روی پوست مشاهده می کنید. تعداد پایین پلاکت ها تحت عارضه ای به نام ترومبوسیتوپنی شناخته می وشد.
برخی از عفونت ها، لوسمی، روند درمان سرطان، مصرف الکل، سیروز کبدی، بزرگ شدن طحال، بیماری های خود ایمنی و برخی از داروها می توانند منجر به ایجاد ترومبوسیتوپنی شوند.
.png "سوالات متداول درباره ی علل و علت کاهش پلاکت خون")
با یک آزمایش خون ساده می توان این عارضه را تشخیص داد. اگر شما ترومبوسیتوپنی خفیف داشته باشید، می توانید از طریق دریافت رژیم غذایی سالم و برخی مکمل اه، میزان پلاکت ها را افزایش دهید. با این حال اگر این عارضه شدید باشد، نیاز به درمان های جدی تر مطرح می شود:
ویتامین ب 12: به حفظ سلول های خونی شما کمک می کند. کمبود ویتامین B12 با شمارش کم پلاکت ها همراه است. بهترین منابع ویتامین ب 12 عبارتند از جگر، سیب زمینی، تخم مرغ. این ویتامین در منابع لبنی مانند شیر و پنیر نیز یافت می شود. برخی مطالعات نشان می دهند که شیر گاو می تواند با تولید پلاکت مرتبط باشد.
.png "سوالات متداول درباره ی علل و علت کاهش پلاکت خون")
فولات: شکلی از ویتامین B است که برای سلول های خونی ضروری به نظر می رسد. فولات در منابع طبیعی از جمله بادام زمینی، نخود، لوبیا، پرتقال، یافت می شود.
پروتئین های بدون چربی: پروتئین های بدون چربی منابع بسیار خوبی از زینک و ویتامین ب 12 هستند. این مواد مغذی نقش مهمی در معکوس کردن اثرات بیماری ترومبوسیتوپنی دارند. در صورتی که دچار کاهش پلاکت خون شده اید باید به رژیم های غذایی با دوز کافی از پروتئین های پلاکت ساز مانند بوقلمون، ماهی و مرغ بیشتر علاقه نشان دهید.
آهن: این ماده معدنی برای توانایی بدن برای تولید سلول های سالم خون ضروری است. مطالعات نشان داده که از سال 2012 تا کنون تعداد افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن در سراسر دنیا در حال افزایش است. شما می توانید سطوح بالایی از آهن را از طریق مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز، دانه کدو تنبل، عدس، و ... دریافت کنید.
ویتامین سی: به پلاکت ها کمک می کند تا با هم ترکیب شوند و به طور موثر عمل کنند. همچنین به جذب موثر آهن در بدن کمک می کند و باعث افزایش شمار پلاکت ها می شود. ویتامین سی در انبه، آناناس، کلم بروکلی، فلفل سبز یا قرمز، گوجه فرنگی ها، گل کلم و ... یافت می شود.
کلروفیل: دارای ساختار مولکولی شبیه هموگلوبین است و در تولید خون و افزایش پلاکت های خون نقش مهمی دارد. آب پنیر حاوی بیش از 70 درصد کلروفیل است.
روغن کبد ماهی و روغن کتان: مصرف همزمان روغن تخم کتان و روغن کبد ماهی می تواند منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن شما شود. این روش، یک رویکرد قابل توجه در درمان کمبود پلاکت خون است. چرا که یکی از دلایل بروز بیماری ترومبوسیتوپنی، زمانی است که به دلیل ضعف قوای ایمنی، بدن به اشتباه به ارگان های خود حمله می کند که در نتیجه منجر به نابود شدن پلاکت ها می شود. این روغن های پلاکت ساز همچنین باعث کاهش التهابات بدن شده و به جریان خون در سراسر بدن کمک می کنند. توجه داشته باشید که استفاده از این روغن های ممکن است موجب رقیق شدن خون شود.
علت کاهش تعداد پلاکت ها
کاهش شمارش پلاکت ها در موارد زیر اتفاق می افتد- هرگونه اختلال در تولید پلاکت ها در مغز استخوان : این مسئله می تواند ناشی ازعفونت ها، بدخیمی ها، داروها و درمواردی فعال شدن غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن علیه بافت های خودی باشد که به آن خود ایمنی اطلاق می شود .
- انباشته شدن پلاکت ها درطحال بزرگ شده به علل مختلف از جمله بیماری های کبدی
- افزایش غیر طبیعی تخریب پلاکت ها درگردش خون که می تواند به علل مختلف از جمله عفونت ها ، مصرف داروها ونیز خود ایمنی بروز کند .
کاهش شمارش پلاکت ها درحاملگی
اساسا می تواند یک رویداد کاملا معمول و طبیعی باشد، زیرا در حاملگی حجم خون افزایش می یابد لذا شمارش پلاکت ها به طور نسبی کاهش نشان می دهد. درواقع ممکن است کاهش شمارش پلاکت ها در حاملگی تا حد 115000 نیز کاملا طبیعی تلقی شود.البته باید توجه کرد که این کاهش تعداد پلاکت ها در صورتی طبیعی است که دیگر رده های سلولی خونی نیز طبیعی باشند و هیچ گونه اختلال ساختاری در عملکرد ارگان ها مانند کبد وکلیه وجود نداشته باشد.
باید توجه داشت که بسیاری ازبیماری های مهم وخطرناک همراه با حاملگی از جمله مسمومیت حاملگی ( پره اکلامپسی و اکلامپسی ) نیز می تواند با کاهش شمارش پلاکت ها همراه باشد .
عوامل متعددی در تغییر میزان پلاکت خون موثرند و معمولا سوالات زیادی در این زمینه برای مخاطبان به وجود می‌آید. در ادامه به بررسی ۱۰ پرسش و پاسخ متداول درباره پلاکت خون می‌پردازیم.
۱. برای افزایش پلاکت خون چه باید کرد؟ آیا قرص افزایش پلاکت خون وجود دارد؟
بهترین راه برای افزایش پلاکت خون روش طبیعی با تغییر رژیم غذایی است. می‌توانید با افزودن ویتامین B12 نظیرلبنیات، پروتئین‌های بدون چربی مانند ماهی و مرغ، آهن نظیر گوشت قرمز و عدس، و ویتامین سی مانند گوجه فرنگی و آناناس باعث افزایش پلاکت خون خود به طور طبیعی شوید.۲. در آزمایش خون، میزان پلاکت خون چه مقدار باید باشد؟
میزان پلاکت خون برای بزرگسالان باید بین 150 هزار تا 400 هزار میلی‌متر مکعب باشد. در کودکان و نوزادان نیز این مقدار کمی بیشتر است.۳. در رابطه با کاهش پلاکت چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر پلاکت خون شما از 50 هزار میلی‌متر مکعب کمتر باشد باید به پزشک مراجعه کنید و تحت معاینه و درمان قرار گیرید. از سوی دیگر افزایش غیر طبیعی پلاکت خون نیز باید در نظر گرفته شود. اگر تعداد پلاکت خون شما از یک میلیون متر مکعب نیز بیشتر شد باید این مسئله را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.۴. علی‌رغم توجه به سلامت و انجام آزمایش‌های مکرر باز هم شاهد کاهش پلاکت خون هستم. آیا این مسئله خطرناک است؟
کاهش پلاکت خون علل متفاوتی اعم از بیماری‌های خود ایمنی، عفونت و … دارد. ابتدا باید نوع بیماری و علت بیماری مشخص شود. در این موارد توصیه می‌شود به فوق تخصص خون مراجعه شود تا پزشک با توجه به شرایط شما روش درمانی را مشخص کند.5. آیا کاهش پلاکت خون روی میل جنسی افراد تاثیرگذار است؟
خیر، میزان پلاکت خون به صورت مستقیم روی میل جنسی تاثیر ندارد.۶. با مصرف دارو برای مشکل کاهش پلاکت خون، هم‌چنان احساس خستگی، ضعف و سرگیجه دارم. طبق آزمایش اخیر پلاکت خونم 150 هزار است. مشکل چیست؟
عدد 150 هزار برای پلاکت خون کاملا نرمال است و مشکل جدی به وجود نمی‌آورد. اما اگر احساس ضعف، خستگی و سرگیجه دارید حتما کم‌خونی، آهن، تیروئید و نوار قلبی خود را نیز چک کنید. ممکن است این علائم ناشی از افت فشار خون شما نیز باشد. در هر صورت توصیه می‌شود به متخصص داخلی مراجعه کنید و تحت معاینه قرار گیرید.۷. آیا کاهش پلاکت خون و آنفولانزا به هم مرتبط است؟
اگر هنگام بیماری آنفولانزا در کنار علائمی نظیر تب و لرز، تیره شدن رنگ ادرار و خون‌مردگی در پوست هم مشاهده کردید به متخصص داخلی مراجعه کنید تا میزان پلاکت خون شما نیز بررسی شود.۸. اغلب در رابطه با کاهش پلاکت خون صحبت می‌شود. افزایش پلاکت خون چه خطراتی به همراه دارد؟
بالا بودن بیش از حد پلاکت خون سبب ایجاد لخته‌های خونی و در موارد شدید باعث ایجاد سکته می‌شود. در این موارد پزشک در صورت لزوم داروهای ضد انعقاد تجویز می‌کند. در این شرایط توصیه می‌شود به متخصص قلب و عروق مراجعه شود.
9. آیا میزان پلاکت خون در بارداری تاثیرگذار است؟
برای اقدام به بارداری بهتر است که میزان پلاکت خون نرمال و طبیعی باشد تا بعدها مشکل جدی برای مادر و جنین به وجود نیاید. این موضوع را هم باید در نظر داشت که کاهش پلاکت خون در دوران بارداری نیز تقریبا امری شایع است؛ اما موضوع نگران کننده‌ای نیست؛ در این مدت باید تحت نظر پزشک باشید.10. در رابطه با کاهش پلاکت خون به چه متخصصی باید مراجعه کنم؟
اگر علائم خفیف در رابطه با کاهش پلاکت خون مشاهده کردید در وهله اول به متخصص داخلی مراجعه کنید؛ اما اگر علائم شدید باشند؛ با توجه به نظر پزشک عمومی یا متخصص داخلی به فوق تخصص خون مراجعه کنید.منبع: سایت دکتردکتر
سایت سیمرغ
سایت عصر ایران