بقعه شاهزاده محمد - آباد
بقعه شاهزاده محمد، در شهرستان تنگستان، بخش مرکزی، دهستان اهرم و حدود یک کیلومتری جنوب شرقی روستای آباد واقع است. ارتفاع آن از سطح دریا ۵۵ متر است و روی طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۱۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۲۹ درجه و ۰۲ دقیقه قرار دارد. فاصله بقعه تا اهرم ۲۰ کیلومتر است و جاده اصلی اهرم - برازجان از دویست متری شرق آن می گذرد.
 
نام شخص مدفون در این بقعه، «شاهزاده محمد» است اما نسبش دقیقة معلوم نیست. طبق گفته خادم بقعه آقای خداکرم کشتکار - که عمرش از هشتاد گذشته - و نیز نوشته آقای ناصر زنگنه، پژوهشگر بوشهری، شاهزاده محمد از نوادگان حضرت موسی بن جعفر علیه السلام است.
 
خادم بقعه بر این باور است که شاهزاده محمد بعد از شهادت امام رضا علیه السلام و به خون خواهی ایشان، به همراه کاروانی وارد ایران شده است. اما با توجه به گزارش برخی منابع مبنی بر حضور سپاهیان «شاه زندو» در منطقه تنگستان، همچنین دست نوشته ای که از بیرم (مدفن شاه زندو) برای خادم بقعه ارسال شده است، چنین به نظر می رسد که شاهزاده محمد از افراد سپاه «عفیف الدین موسوی» مشهور به «شاه زندو» باشد که در قرن پنجم برای دعوت مردم به  دین اسلام و مبارزه با زرتشتیان، از بیرم فارس به این منطقه آمده و در همین جا در گذشته است.
 
بر اساس نقل سینه به سینه، مزار شاهزاده محمد مدتها پنهان بود تا این که بیش از یک قرن پیش، مرحوم زایر احمد (جد خادم فعلی) آن را آشکار کرد. نامبرده، ابتدا اتاقی خشتی روی مزار ساخت و سپس بر اساس خوابی که دیده بود، به خورموج رفت و بنایی به نام «استاد قاسم خورموجی» را به روستای آباد آورد و آن اتاق خشتی را تخریب کرده و به جای آن، اتاقی با سنگ و گچ بنا کرد. این اتاق، بعد از دو بار مرمت، سرانجام در سال ۱۳۸۴ خورشیدی تخریب شد و بعد از دو سال با تلاش خستگی ناپذیر خادم آن و کمک هشت میلیونی آقای غلامرضا قطب الدین از خیرین روستا و نیز نذورات مردمی، اتاق با شکوه فعلی با مصالحی چون سنگ، سیمان و بلوک احداث گردید. این اتاق، به صورت هشت ضلعی نامنظم است که اندازه اضلاع آن، متفاوت و از 3.50 تا 3.90 متر است. بقعه دارای دو در آهنی است: در اصلی آن رو به و شرق و درون ایوانی که بر بالای آن آیه «وان یکاد» نوشته شده، باز می شود و در فرعی، رو به شمال است. درون اتاق، برای استحکام سقف و گنبد، چهار ستون ساخته شده که تا ارتفاع ۱۱۶ سانتی متر سرامیک کاری شده است. دیوارها از داخل و خارج تا ارتفاع ۱۱۶ سانتی متری دارای سرامیک و بقیه سفید کاری شده است.
 
بر فراز بقعه، گنبدی عرقچینی با اسکلت فلزی قرار دارد و قبر شاهزاده محمد، با ارتفاع ۶۵ و طول و عرض ۱۹۴۸۱۳۰ سانتی متر در زیر آن جای گرفته است.
 
نمای قبر، سرامیک و پارچه ای سبز آن را پوشانده است. روی قبر، دو عدد سنگ صاف قرار دارد که یکی از آنها از وسط دو نیم شده است. این بقعه، دارای طاقچه هایی برای گذاشتن اشیا و چند پنجره جهت روشنایی و تهویه هوا است. کف آن سرامیک و مفروش به موکت های سبز رنگ شده و دارای امکاناتی نظیر برق، آب لوله کشی، زائرسرا و سرویس بهداشتی است. دور تا دور بقعه، دیواری کم ارتفاع، کشیده شده و مدخل حیاط در سمت جنوب است.
 
کل زمین زیارتگاه، ۸۰۰ متر مربع است و به صورت هیأت امنایی اداره می شود. مردم محل، به جز ایام پنج شنبه و جمعه در روزهای دیگر چون نوروز، اعیاد و سوگواری ها هم در آن بقعه گرد می آیند و مراسم مربوط به این ایام را برپا می کنند. قبرستان و گلزار شهدای روستا در جوار همین امامزاده قرار دارد و در اطراف آن، مزارع کشاورزی و نخلستان روستا واقع است.
 
منابع :
١. دکتر محمد حسین پاپلی یزدی، فرهنگ آبادیها و مکان های مذهبی کشور، ص ۳.
2. ناصر زنگنه، پژوهشی در شناسایی و معرفی بقاع متبرکه استان بوشهر، ج ۱، ص ۱۵۱.
3. غلامحسین هادی نژاد، زیارتگاه های استان بوشهر، دفتر اول، ص ۱۰۱.
۴. نامه ارسالی از بیرم فارس، به تاریخ ۱۳۳۸/5/23 خورشیدی.
۵. گفتگو با مشهدی خداکرم کشتکار، متولد ۱۳۰۷ خورشیدی، خادم بقعه، مورخ ۱۳۸۵/5/17
6. مشاهدات نگارنده، مورخ ۱۳۸۶/6/24
 
منبع: زیارتگاه‌های استان بوشهر، دفتر سوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 100-98
نسخه چاپی