نامگذاری سوره طارق
این سوره را به این مناسبت «طارق» می‌نامند که در آغاز آن به آسمان و طارق سوگند یاد شده است.طارق در اینجا به معنای ستاره یا موجودی است که در شب می‌آید.
ترتیب و محل نزول
سوره طارق جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، سی و ششمین سوره‌ای است که بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل شده است.این سوره در چینش کنونی مُصحَف، هشتاد و ششمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره طارق ۱۷ آیه، ۶۱ کلمه و ۲۵۴ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیات کوتاه) است و از سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.آیات مشهور
آیات مشهور این سوره شامل:یَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ (آیه ۹)
ترجمه: آن روز که رازها [همه] فاش شود.این آیه به دنبال آیه قبل که می‌گوید خداوند قادر است انسان را دوباره زنده کند، به توصیف روز قیامت می‌پردازد و می‌گوید در آن روز رازها آشکار می‌شود.
تفسیر نمونه درباره این آشکارشدن می‌نویسد این فاش‌شدنِ اسرار برای مؤمنان مایه افتخار و افزون‌شدن نعمت است و برای مجرمان مایه سرافکندگی و منشأ خواری و خفت و چه دردناک که آدمی عمری زشتی‌های خود را پنهان کرده و در آن روز در برابر همه خلایق شرمسار و سرافکنده می‌شود. 1
.gif "سوره طارق")
فضیلت سوره
در فضیلت این سوره از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است: هر کس سوره طارق را قرائت کند خداوند ده برابر تعداد ستارگانی که در آسمان است به او ده حسنه می دهد.امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر که در نمازهای واجب خود سوره طارق را بخواند در روز قیامت در نزد خداوند مقام و منزلتی والا خواهد داشت و از همراهان مومنین و یارانشان در بهشت خواهد بود.
در جایگاهی دیگر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم آمده است: سوره طارق را یاد بگیرید زیرا اگر شما می دانستید که چه (اسرار و آثار وبرکاتی) در آن نهفته است، آنچه در دست دارید را رها می کردید و کارهایتان را تعطیل می کردید و ان را می آموختید و به وسیله آن به خدا تقرب می جستید و خداوند به واسطه آن همه گناهان به جز شک را می بخشد.
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر گاه سوره طارق را نوشته و با آب بشویند و با آب، زخم را شستشو دهد دردش آرام می شود و عفونت نمی کند و اگر بر چیزی که به عنوان دوا نوشیده می شود بخوانند ان نوشیدنی یا دارو موجب شفای او می شود.
آثار و برکات سوره
آثار و برکات این سوره شامل:1) از عفونت زخم جلوگیری می کند
از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس سوره طارق را بنویسد و آن را با آب بشوید و با آن زخم را بشوید زخم ورم نمی کند و اگر بر چیزی که از آن حفظ و حراست می کنی از شرور آفات در امان می ماند.امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر گاه سوره طارق را نوشته و با آب بشویند و با آب، زخم را شستشو دهد دردش آرام می شود و عفونت نمی کند و اگر بر چیزی که به عنوان دوا نوشیده می شود بخوانند ان نوشیدنی یا دارو موجب شفای او می شود.
2) دفع آفات و حشرات
اگر از ابتدای سوره طارق تا پایان آیه 10 را بر چهار کاغذ جداگانه بنویسند و هر نوشته را روی چهارچوبی بگذارند و هر کدام از چوپ ها را در گوشه ای از آن مکان آفت زده بکارند ملخ یا حشرات دیگر از منطقه وسط چهارچوب از بین می روند.3) جهت رفع احتلام
امام صادق علیه السلام فرمودند: اگر سوره طارق را در وقت خواب بخوانند از احتلام ایمن گردند. 2شأن نزول و محتوای سوره طارق
مطالب این سوره عمدتا بر دو محور دور می زند:1.محور معاد و رستاخیز.
2. محور قرآن مجید و ارزش و اهمیت آن.
ولی در آغاز بعد از سوگندهای اندیشه آفرینی اشاره به وجود مراقبین الهی بر انسان می کند. بعد برای اثبات امکان معاد به زندگی نخستین، و بدو پیدایش انسان از آب نطفه، اشاره فرموده، نتیجه گیری می کند: خداوندی که قادر است او را از چنین آب بیارزش و ناچیزی بیافریند توانایی بر بازگشت مجدد او دارد.
در مرحله بعد به بعضی از ویژگیهای روز رستاخیز اشاره کرده، سپس با ذکر سوگندهای متعدد و پرمعنایی اهمیت قرآن را گوشزد می نماید، و سرانجام سوره را با تهدید کفار به مجازات الهی پایان می دهد.
.jpg "سوره طارق")
داستان سوره طارق
در تفسیر قمی در ذیل جمله (ان کل نفس لما علیها حافظ) آمده که منظور از (حافظ)، ملائکه است.و در همان کتاب در ذیل آیه (خلق من ما دافق) آمده که: منظور نطفه است، که با قوت خارج می شود. و در ذیل آیه (یخرج من بین الصلب و الترائب) آمده: یعنی صلب مرد، و ترائب زن که همان سینه او است.
مؤلف: این روایت صرفنظر از اینکه شخص امام را معرفی نکرده، و تنها گفته است: (فرمود)، و صرفنظر از اینکه سندش افتاده، خود مضمونش هم خالی از اشکال نیست.
و نیز در تفسیر قمی در ذیل آیه (یوم تبلی السرائر) فرموده یعنی (ظاهر می شود از سریره ها).
و در مجمع البیان آمده که روایتی با حذف اواخر سند از ابی دردا رسیده که گفت: رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: خدای تعالی چهار چیز را برای خلقش ضمانت کرده، که هدر نرود، و آن اثر نماز و زکات و روزه رمضان و غسل جنابت است، و همین است سرائری که خدای تعالی درباره اش فرمود: (یوم تبلی السرائر).
مؤلف: و شاید این از قبیل ذکر بعضی از مصادیق است، همچنان که روایت بعدی این احتمال را تایید می کند.
و در همان کتاب از معاذ بن جبل روایت شده که گفت: از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم پرسیدم: منظور از این سرائر که خدای تعالی بندگان خود را با آن ابتلا می کند چیست ؟ فرمود: سرائر شما همان اعمال شما است از نماز و روزه و زکات و وضو و غسل جنابت، و هر واجب دیگر (پس ذکر شده های در روایت قبلی عنوان مثال را دارد)، برای اینکه همه اعمال شما سرائر و پنهانی است، چون هر کسی می تواند بگوید نماز خوانده ام در حالی که نخوانده باشد، و اگر بخواهد می تواند بگوید وضو گرفته ام در حالی که نگرفته باشد، پس همه اعمال شما نزد خدا محفوظ و خدا ضامن آن است، و روز تبلی السرائر واقعیت آنها آشکار می گردد.
و در تفسیر قمی در ذیل آیه (فما له من قوه و لا ناصر) آمده: یعنی هیچ نیرویی ندارد که با آن به سوی خالقش نزدیک شود، و هیچ ناصری ندارد که اگر خدا عذاب او را بخواهد او را یاری کند.
و باز در همان کتاب است که در ذیل جمله (و السما ذات الرجع) فرمود: یعنی دارای باران و (و الارض ذات الصدع) یعنی دارای گیاه.
و در مجمع البیان در ذیل جمله (انه لقول فصل) آمده یعنی قرآن بین حق و باطل را از راه روشنگری هر یک جدایی می اندازد، و این معنا از امام صادق علیه السلام روایت شده.
و در الدر المنثور است که ابن ابی شیبه، دارمى، ترمذى، محمد بن نصر، و ابن انباری (در کتاب مصاحف)، از حارث اعور روایت کرده اند که گفت: داخل مسجد شدم و دیدم که مردم دچار ورطه بگومگوها شده اند، نزد علی شدم و جریان را باز گفتم، از در تعجب پرسید راستی آنچه نباید می کردند کردند؟!
آنگاه فرمود: من از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم شنیدم می فرمود به زودی فتنه ای به پا می شود عرضه داشتم چاره خلاصی از آن چیست یا رسول الله؟ فرمود: تمسک به کتاب خدا، که در آن خبر امت های قبل از شما و مردم بعد از شما و حکم در ما بین شما است، کتاب خدا که جدا ساز حق از باطل است، همه اش حق است و جدى، نه شوخى، هر جباری که کتاب خدا را پشت سر اندازد خدا کمرش را می شکند، و هر کس به پیروی هوای نفسش به دنبال غیر قرآن رود خدا گمراهش می سازد، کتاب خدا حبل متین خدا و ذکر حکیم و صراط مستقیم است، کتاب خدا بازیچه هواها نمی شود، و دانشمندان از معارفش سیر نمی گردند گرونده به آن از هر زبانی که باشد درباره آن دچار اشتباه نمی شود، و از اینکه دشمنان آن را رد کنند کهنه نمی گردد، و عجائبش تمام شدنی نیست، قرآن همان کتابی است که وقتی جن آن را شنید چاره ای جز این ندید که بگوید: (انا سمعنا قرانا عجبا یهدی الی الرشد)، هر کس به حکم قرآن سخن گوید راست گفته، و هر کس به حکم آن حکم کند عدالت ورزیده، و هر کس به دستوراتش عمل کند پاداش داده می شود، و هر کس را به سوی قرآنش بخوانند به صراط مستقیمش هدایت کرده اند.
مؤلف: قریب به این معنا از معاذ بن جبل از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم و مختصر آن از ابن مردویه از علی علیه السلام نقل شده. 3
پی نوشت:
1.www.fa.wikishia.net
2..www.tebyan.net
3.www.ommolketab.ir