نامگذاری سوره عادیات
این سوره را عادیات (تیزتک‌ها) می‌نامند؛ زیرا خداوند در آیه اول، به آنها سوگند یاد کرده و از آنها سخن گفته‌است.این سوره را والعادیات نیز می‌گویند؛ زیرا سرآغاز سوره است.
عادیات جمع «عادیة» در اصل به معنای گذشتن و جداشدن است. این کلمه در این آیه به معنای دویدن سریع است.
ترتیب و محل نزول
درباره مکی یا مدنی بودن سوره عادیات اختلاف است. تفسیر نمونه مدنی بودن را ترجیح می‌دهد و محمدهادی معرفت مکی بودن آن را.بنابر نظر محمدهادی معرفت، این سوره در ترتیب نزول چهاردهمین سوره‌‌ای است که بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل شده است.
این سوره در چینش کنونی مُصحَف، صدمین سوره قرآن است و در جزء سی‌ام قرار دارد.
تعداد آیات و کلمات
سوره عادیات ۱۱ آیه، ۴۰ کلمه، و ۱۶۹ حرف دارد و از نظر حجم، جزو سوره‌های مفصلات و از سوره‌های کوچک قرآن است.سوره عادیات از جمله سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.
متن و ترجمه سوره عادیات
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّحِیمِوَالْعَادِیَاتِ ضَبْحًا ﴿١﴾ فَالْمُورِیَاتِ قَدْحًا ﴿٢﴾ فَالْمُغِیرَاتِ صُبْحًا ﴿٣﴾ فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا ﴿٤﴾ فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا ﴿٥﴾ إِنَّ الْإِنسَانَ لِرَبِّهِ لَکَنُودٌ ﴿٦﴾ وَإِنَّهُ عَلَىٰ ذَٰلِکَ لَشَهِیدٌ ﴿٧﴾ وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَیْرِ لَشَدِیدٌ ﴿٨﴾ أَفَلَا یَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِی الْقُبُورِ ﴿٩﴾ وَحُصِّلَ مَا فِی الصُّدُورِ ﴿١٠﴾ إِنَّ رَبَّهُم بِهِمْ یَوْمَئِذٍ لَّخَبِیرٌ ﴿١١﴾
به نام خداوند رحمتگر مهربان
سوگند به مادیانهائى که با همهمه تازانند و با سم[هاى] خود از سنگ آتش مى‌جهانند! (۱) و برق [از سنگ] همى جهانند، (۲) و صبحگاهان هجوم آرند، (۳) و با آن [یورش]، گردى برانگیزند، (۴) و بدان [هجوم]، در دل گروهى درآیند، (۵) که انسان نسبت به پروردگارش سخت ناسپاس است، (۶) و او خود بر این [امر]، نیک گواه است. (۷) و راستى او سخت شیفته مال است. (۸) مگر نمى‌داند که چون آنچه در گورهاست بیرون ریخته گردد، (۹) و آنچه در سینه‌هاست فاش شود، (۱۰) در چنان روزى پروردگارشان به [حال] ایشان نیک آگاه است؟ (۱۱). 1
فضیلت سوره
از رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم )روایت شده است: هر کس سوره عادیات را قرائت نماید اجر و پاداشی ده برابر کسانی که در ایام حج در مزدلفه بیتوته کرده اند نصیب او خواهد شد..jpg "سوره عادیات")
هم چنین فرموده اند: هر کس سوره عادیات را بخواند و همواره بر قرائت آن مداومت ورزد در روز قیامت با امیرالمؤمنین(علیه السلام)محشور می گردد و از دوستان و همراهان او خواهد بود.
ایشان در کلامی دیگر فرموده اند: ثواب قرائت سوره عادیات، برابر ثواب قرائت نصف قرآن است.
در فضیلت این سوره همین بس که در شأن امیرالمؤمنین علی( علیه السلام )نازل شده است و خداوند در آن به پیروزی ایشان در جنگ خبر داده بود.
امام صادق( علیه السلام )در زیارت امیرالمؤمنین می فرمایند: «السلام علیک یا من نزلت فی فضله سوره العادیات».
هر که از درد و گرسنگی و تشنگی و قرض بخواهد رها شود به عدد نام امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) 110 بار این سوره را بخواند بسیار نافع است. و نیز به جهت وسعت رزق و روزی همراه خود داشته باشد.
آثار وبرکات سوره
آثار و برکات این سوره شامل:1) ادای دین و بدهکاری
امام صادق( علیه السلام )می فرمایند: هر کس در قرائت سوره عادیات مداومت ورزد ، خداوند بدهکاری او را از جایی که فکرش را نمی کند ادا می کند.2) جهت وسعت رزق و رهایی از قرض و گرسنگی یا تشنگی
هر که از درد و گرسنگی و تشنگی و قرض بخواهد رها شود به عدد نام امیرالمؤمنین علی( علیه السلام) 110 بار این سوره را بخواند بسیار نافع است و نیز به جهت وسعت رزق و روزی همراه خود داشته باشد.3) برای درد کبد
آورده اند که برای درد کبد سوره عادیات را در ظرف چینی نو نوشته شود و سپس با آب باران بشویند و اندکی شکر به آن اضافه شود و بیمار سه روز متوالی از آن بنوشد. 2.jpg "سوره عادیات")
شأن نزول و محتوای سوره عادیات
در آغـاز سوره سوگندهای بیدار کننده ای را ذکر می کند، و بعد از آن سخن ازپاره ای از ضعفهای نوع انسان همچون کفر و بخل و دنیا پرستی به میان می آورد و سرانجام با اشاره کوتاه و گویائی به مساله معاد، و احاطه علمی خداوند به بندگان، سوره را پایان می دهد.در حدیثی آمده است که: این سوره بعد از جنگ ذات السلاسل نازل شد و ماجرا چنین بود:
در سـال هشتم هجرت به پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله خبر دادند که دوازده هزار سوار در سرزمین یابس جمع شده، و با یکدیگر عهد کرده اند که تا پیامبر صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام را به قتل نرسانند و جماعت مسلمین را متلاشی نکنند از پای ننشینند!.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله جمع کثیری از یاران خود را به سرکردگی بعضی از صحابه به سراغ آنها فرستاد، ولی بعد از گفتگوهائی بدون نتیجه بازگشتند، سرانجام پیامبر، علی علیه السلام را با گروه کثیری از مهاجر و انصار به نبرد آنها اعزام داشت، آنها بسرعت به سوی منطقه دشمن حرکت کردند و شبانه راه می رفتند، و صبحگاهان دشمن را درحلقه محاصره گرفتند، نخست اسلام را بر آنها عرضه داشتند چـون نـپذیرفتند هنوزهوا تاریک بود که به آنها حمله کردند و آنان را درهم شکستند، عده ای را کشتند، و زنان و فرزندانشان را اسیر کردند، و اموال فراوانی به غنیمت گرفتند.
سوره عادیات نازل شد در حالی که هنوز سربازان اسلام به مدینه باز نگشته بودند، پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله آن روز برای نماز صبح آمد، واین سوره را در نماز تلاوت فرمود.
بعد از پایان نماز اصحاب عرض کردند: این سوره ای است که ما تا به حال نشنیده بودیم!
فرمود: آری، علی علیه السلام بر دشمنان پیروز شد، و جبرئیل دیشب با آوردن این سوره به من بشارت داد ـ چند روز بعد علی علیه السلام با غنائم و اسیران به مدینه وارد شد.
داستان سوره عادیات
بحث روایتی روایتی راجع به نزول سوره عادیات درباره نبرد امیرالمؤمنین علیه السلام در جنگ ذات السلاسل، و روایتی دیگر.در مجمع البیان، است که: گویند رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم لشکری به سوی قبیله ای از کنانه گسیل داشت، و منذر بن عمرو انصاری یکی از نقباء را سرپرست آنان کرد، لشکر به طرف آن قبیله روان شد، و مراجعتش طول کشید، منافقان گفتند همه آنان کشته شدند، خدای تعالی سوره مورد بحث را نازل کرد، و خبر داد که و العادیات ضبحا - نقل از مقاتل.
بعضی دیگر گفته اند: این سوره وقتی نازل شد که رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم علی علیه السلام را به جنگ ذات السلاسل فرستاد، و علی علیه السلام لشکر دشمن را شکست داده بود، و این بعد از چند نوبت اعزام لشکر واقع شد که رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم بسرکردگی غیر علی علیه السلام فرستاده بود، آنها نتوانستند کاری صورت دهند و هر یک لشکر را دچار شکست نموده، نزد رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم برگشتند، این قصه در حدیثی طولانی از امام صادق علیه السلام روایت شده .
آنگاه فرموده: و از این جهت آن را ذات السلاسل خوانده اند که آن جناب شکست فاحشی به ایشان داده و عده ای را کشت و جمعی را اسیر نموده، اسیران را در طناب آنچنان به هم بست که گویی در کنده و زنجیرند.
و وقتی این سوره نازل شد رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم از خانه به میان مردم آمد و نماز صبح را خواند و در نماز همین سوره را تلاوت کرد، بعد از آنکه نمازش تمام شد اصحابش عرضه داشتند: ما این سوره را نشنیده بودیم، رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: بله علی بر دشمنانش ظفر یافت و خدای تعالی این سوره را فرستاد و جبرئیل امشب با آوردن آن، فتح علی را به من مژده داد، چند روز بیشتر نگذشت که علی علیه السلام با غنائم و اسیران برسید. 3
پی نوشت:
1.www.fa.wikishia.net
2.www.rasekhoon.net
3.www.ommolketab.ir