ریسک بروز سرطان پستان در طول زندگی برای هر فرد مونث حدود ۱۲ درصد است، البته هر چقدر خانمی زندگی طولانی‌تر و بدون کانسری را پشت سر گذاشته باشد، احتمال وقوع این سرطان در طی سالیان باقی مانده زندگی وی نیز کمتر خواهد بود.

سرطان سینه، تومور بدخیمی است که از بافت های سینه شروع می شود و می تواند خانم ها و یا آقایان را نیز درگیر کند. معمولا سرطان سینه در مراحل اولیه با علامت و نشانه خاصی همراه نیست. اما خود فرد با لمس سینه، متوجه وجود توده خواهد شد. البته در بسیاری از موارد، این توده ها خوش خیم بوده و سرطانی نیستند. سرطان سینه معمولا با درد همراه نمی باشد.

سرطان پستان انواع مختلفی دارد. نوع آن بستگی به این دارد که کدام نوع از سلول‌های پستان دچار این اختلال شده‌اند. این سرطان ممکن است از جاهای مختلفی در پستان آغاز شود.

پستان سه بخش کلی دارد:

لوبول‌ها: غده‌هایی که شیر در آنها ساخته می‌شود.
مجراها: لوله‌هایی که شیر را از لوبول به نوک پستان می‌رسانند.
بافت همبند: بافت لیفی و بافت چربی که بخش‌های دیگر پستان را در برمی‌گیرد و کنار هم نگاه می‌دارد.

بیشتر سرطان‌های پستان از مجراها یا لوبول آغاز می‌شود. سلول‌های سرطانی می‌توانند از طریق رگ‌های خونی و مسیرهای لنفاوی به سمت بیرون از پستان حرکت کنند و در بقیه‌ی بدن گسترش پیدا کنند. در این حالت می‌گوییم سرطان متاستاز رخ داده است.

علائم و نشانه های ابتلا به سرطان سینه

در بسیاری از موارد، سرطان سینه قبل از ظاهر شدن علائم تشخیص داده می شود، چه با یافتن هر گونه ناهنجاری در تست ماموگرافی و یا یافتن توده در سینه. تشکیل توده زیر بغل و یا بالای استخوان ترقوه، که برطرف نشود، می تواند نشانه ای باشد از سرطان سینه.

برخی دیگر علائم عبارتند از:
* ترشح از سینه
* تورفتگی نوک سینه
* تغییر در پوست سینه و مشاهده علائمی از قبیل قرمزی، تغییر در بافت و یا چروکیده شدن پوست سینه.

از آن جایی که تمامی توده ها سرطانی نیستند، باید به دقت توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرند.

علت بروز سرطان سینه

در بسیاری از موارد، فرد مبتلا به سرطان سینه، هیچ گونه سابقه خانوادگی و یا ریسک فاکتورهای موثر در بروز این سرطان را ندارد. از جمله ریسک فاکتورهای موثر در بروز سرطان سینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

جنسیت. سرطان سینه عمدتا در خانم ها بیشتر شایع است.
سن. احتمال ابتلا به سرطان سینه با بالا رفتن سن افزایش می یابد.
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه

شروع عادت ماهیانه در سنین پایین و یا یائسگی در سنین بالا، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افرایش می دهد. خانم هایی که بعد از سی سالگی از روش های پیشگیری استفاده می کنند و بچه ای ندارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. استفاده از قرص های پیشگیری نیز شانس ابتلا به این سرطان را افرایش می دهد.

سبک زندگی

* چاقی و اضافه وزن و یا مصرف غذاهای چرب، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهند.
* افرادی که مشروبات الکلی در حد زیاد مصرف می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
* ورزش منظم، از جمله اقداماتی است که احتمال بروز سرطان سینه را کاهش می دهد.
* عوامل محیطی : افرادی که در قسمت های فوقانی بدن تحت رادیوتراپی قرار می گیرند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
* علت ژنتیکی و جهش های ژنی و علت هورمونی

راهنمای بیماری سرطان سینه

علائم سرطان سینه و روش‌های تشخیص آن
انواع روش‌های درمان سرطان سینه بر اساس میزان پیشرفت سرطان
آیا بارداری پس از درمان سرطان سینه خطر دارد؟
مدیریت و درمان سرطان سینه در بارداری
تاثیر جراحی سینه (ماستکتومی) بر کیفیت زندگی زناشویی
روش‌های بازسازی و ترمیم پستان پس از عمل برداشتن سینه

شیوع سرطان پستان در کشورهای صنعتی به مراتب بیشتر از سایر کشورها است.

پستان طبیعی باید چه شکلی باشد؟

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، پستان از سه بخش تشکیل شده است. اما برای سوال «یک پستان سالم چه شکلی است؟» پاسخی وجود ندارد. شکل پستان در افراد مختلف متفاوت است و در این مورد چیزی تحت عنوان نرمال وجود ندارد. ظاهر پستان از عوامل محیطی مختلفی تأثیر می‌گیرد. مثلاْ شروع خون‌ریزی ماهیانه، چاق یا لاغر شدن، بچه‌دار شدن، افزایش سن و برخی داروها می‌توانند شکل پستان‌ها را تغییر دهند.

آیا توده پستانی لزوماً خطرناک و بد است؟

توده‌هایی که در پستان به‌وجود می‌آیند، لزوماً سرطانی نیستند. گاهی این توده‌ها کیست‌هایی کوچک پر از مایع هستند و در بیشتر موارد به دلایل دیگری غیر از سرطان ایجاد می‌شوند. مثلاً کیست‌ها و وضعیت فیبروکیستیک پستان، دو عامل بسیار شایع هستند. وضعیت فیبروکیستیک تغییراتی در پستان ایجاد می‌کند که ممکن است همراه با درد، سوزش و ایجاد شدن یک توده‌‌ی پستانی باشد.

غربالگری سرطان سینه

تشخیص زودهنگام سرطان سینه زمانی که در مراحل اولیه قرار دارد بسیار مهم است. زیرا اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود درمان آن آسان‌تر است و فرد می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد.

غربالگری یعنی استفاده از آزمایش‌ها و روش‌های معاینه به منظور شناسایی و تشخیص سرطان قبل از ظهور علائم؛ که برای تشخیص سرطان سینه بسیار مهم است. زیرا بدون غربالگری سرطان سینه هنگامی تشخیص داده می‌شود که علائم آن ظهور پیدا کرده است و سرطان ممکن است به نقاط دیگر بدن انتشار یافته باشد و در این صورت، احتمال مرگ و میر بسیار بالا می‌رود.

غربالگری سرطان سینه با چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

معاینه بالینی سینه: در این روش پزشک یا خود شخص، سینه و زیر بغل را به منظور شناسایی توده یا هر مورد غیر طبیعی معاینه می‌کنند.

ماموگرافی: رایج‌ترین روش غربالگری، ماموگرافی است. در ماموگرافی با استفاده از اشعه ایکس از سینه‌ها تصویربرداری می‌شود.

ام آر آی؛ MRI: در MRI از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود و با استفاده از امواج مغناطیسی، رادیویی و کامپیوتر، عکس‌هایی دقیق، از داخل بدن فرد گرفته می‌شود.

ماموگرافی در بارداری و شیردهی به دلیل تراکم بافت سینه و بالابودن حساسیت به اشعه انجام نمی‌شود

چه کسانی باید غربالگری سرطان سینه را انجام دهند؟

* افرادی که سابقه سرطان سینه در خانواده آنها وجود ندارد؛ باید از سن ۴۰ سالگی هر سال تحت ماموگرافی قرار بگیرند.

* کسانی که سابقه سرطان سینه در خانواده دارند؛ باید خیلی زودتر از ۴۰ سالگی، از حدود ۲۰ سالگی تحت غربالگری قرار بگیرند. برای سنین کمتر از ۴۰ تا ۵۰ سالگی به جای ماموگرافی از سونوگرافی جهت غربالگری استفاده می‌شود؛ زیرا پستان خانم‌ها در سنین پایین تراکم بیشتری دارد و ماموگرافی حساسیت و توانایی کمتری در تشخیص سرطان در این حالت دارد.

* انجام معاینه هر سه سال یک بار توسط پزشک از سن ۲۰ سالگی در کسانی که ریسک بالا برای ابتلا به سرطان پستان ندارند.

* انجام معاینه بالینی هر سال توسط پزشک از سن ۴۰ سالگی

* معاینه توسط خود فرد باید به طور مرتب انجام شود و در صورت مشکوک شدن به هر نوع تغییری به پزشک مراجعه شود.

چه افرادی از روش ام آر آی غربالگری سرطان سینه می‌شوند؟

MRI روش غربالگری حساسی برای تشخیص سرطان پستان است که برخلاف ماموگرافی، تراکم پستان برای انجام آن محدودیتی ایجاد نمی‌کند. ام آر آی دارای موارد مثبت کاذب بیشتری نسبت به سایر روش‌های غربالگری از جمله ماموگرافی است. با این حال برخی از افراد باید جهت غربالگری از ام آر آی استفاده کنند:

* کسانی که ریسک بالایی از نظرسرطان سینه دارند (بالای ۲۰ تا ۲۵ درصد) یا سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند. (در مقاله‌های بعد در مورد ریسک سرطان سینه صحبت خواهد شد.)

* کسانی که در سنین ۱۰ تا ۱۳ سالگی تحت رادیاسیون قفسه سینه قرار گرفته‌اند.

* کسانی که ناقل موتاسیون در ژن BRCA هستند.

* کسانی که موتاسیون در ژن BRCA بستگان آنها وجود دارد.

* برخی از سندروم‌ها نیز وجود دارند که اگر فرد یا بستگان درجه اول او مبتلا به آن باشند باید از MRI برای غربالگری استفاده کنند. مثل سندروم Cowden

آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه وجود دارد؟

مهم ترین عوامل خطر برای ایجاد سرطان پستان، مانند سن و سابقه خانوادگی، قابل کنترل و پیشگیری نمی باشد. با این حال، برخی از عوامل خطر را می توان پیشگیری کرد. این موارد شامل پرهیز از استفاده طولانی مدت درمان های هورمونی، بچه دار شدن قبل از 30 سالگی، شیردهی، جلوگیری از افزایش وزن با ورزش و رژیم غذایی مناسب و محدود کردن مصرف الکل می باشد.

زنان در معرض خطر بسیار بالا به دلیل سابقه خانوادگی که دارند ممکن است از روش های شیمیایی پیشگیری از سرطان سینه بهره مند شوند، این روش شامل مصرف دارو یا مکمل برای جلوگیری از پیشرفت سرطان است. دسته ای از داروها به نام تعدیل کننده های گیرنده استروژن انتخابی (SERM) با جلوگیری از تأثیر استروژن بر برخی از بافت های بدن، از جمله بافت پستان، عمل می کنند. با این روش خطر ابتلا به سرطان پستان را تا 50٪ در زنان در معرض خطر کاهش پیدا می کند.

همچنین انجام چکاپ های منظم و تست ماموگرافی، جهت تشخیص هر گونه تغییر اولیه در بافت سینه توصیه می شود. خانم ها بعد از چهل سالگی، باید سالی یک بار نسبت به انجام این تست اقدام کنند.

جراحی انکوپلاستی پستان

خانم هایی که بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان هستند، باید زودتر نسبت به انجام ماموگرافی اقدام کنند.

چاقی بعد از یائسگی و یا مصرف بیش از حد مشروبات الکلی، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهند. به همین خاطر، توصیه می شود خانم ها وزن بدنی خود را در حالت ایده آل نگه دارند و ورزش را در برنامه هفتگی خود داشته باشند.

خانم هایی که از لحاظ ژنتیکی، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند، می توانند داروی تاموکسیفن مصرف کنند. داروی دیگری به نام رالوکسیفن که در درمان پوکی استخوان تجویز می شود، با مهار اثر استروژن، از بروز سرطان سینه پیشگیری می کند.

آزمایشات غربالگری مورد نیاز جهت تشخیص سرطان سینه

سرطان پستان هرچه زودتر تشخیص داده شود، احتمال بهبودی آن بیشتر است. ماموگرافی های غربالگری به سادگی اشعه ایکس پستان هستند. هنگام عکسبرداری با اشعه ایکس، هر پستان برای چند ثانیه بین دو صفحه قرار می گیرد. اگر مساله غیر عادی به نظر می رسد یا نیاز به نماهای بهتر است، نماهای بزرگنمایی شده یا عکس هایی با زاویه خاص گرفته می شوند. ماموگرافی اغلب تومورها را قبل از احساس تشخیص می دهد و همچنین می تواند لکه های ریز کلسیم را که نشانه اولیه سرطان است را شناسایی کند. اکثر سرطان های پستان از طریق یافته های غیرعادی ماموگرافی تشخیص داده می شود.

بهترین زمان برای انجام ماموگرافی

در حال حاضر، بحث درمورد اینکه خانم ها از چه زمانی باید ماموگرافی انجام دهد، بحث های زیادی وجود دارد اما به طور کلی:

زنان 40 تا 44 ساله باید شروع به غربالگری ماموگرافی کنند.

زنان 45 تا 54 ساله که به طور متوسط در معرض خطر هستند، باید سالانه ماموگرافی غربالگری انجام دهند.

زنان 55 سال به بالا باید هر 2 سال یک بار ماموگرافی انجام دهند.

تا زمانی که یک خانم از سلامتی خوبی برخوردار باشد و انتظار می رود 10 سال یا بیشتر زندگی کند، غربالگری باید ادامه پیدا کند. اگر سابقه خانوادگی سرطان پستان یا سابقه سلامتی شخصی دارید که خطر شما را افزایش می دهد (قرار گرفتن در معرض اشعه، جهش ژنتیکی)، با پزشک خود در مورد شروع ماموگرافی زودتر یا انجام آزمایش های دیگر مانند MRI پستان یا سونوگرافی صحبت کنید. اکنون بسیاری از مراکز از ماموگرافی دیجیتال و سه بعدی استفاده می کنند که حساسیت بیشتری نسبت به ماموگرافی معمولی دارند.

خانم ها باید با بافت طبیعی پستان خود آشنا باشند و هر گونه تغییر در ظاهر، اندازه، یا احساس بافت یا نوک پستان یا هرگونه ترشحات پستان را به جراح پستان خود اطلاع دهند.

آیا شیمی درمانی برای سرطان سینه موجب ریزش مو می شود؟

داروی مهم و اصلی که در شیمی درمانی بیماران سرطان پستان از آن استفاده می شود داروی است که موجب ریزش موی افراد می شود. به همین دلیل است که در درمان سرطان پستان برخلاف سرطان روده فرد به طور حتمی موهای خود را از دست می دهد.

اما در یک سری از افرادی که، بیماری آنها زیاد پیشرفت نکرده است یا احتمال عود یا برگشت بیماری بسیار پایین است و غدد زیر بغل لنفاوی هنوز درگیر نشده باشد، می توان در طی شیمی درمانی به جای اینکه داروی شیمی درمانی در طول 4 ساعت به بیمار تزریق شود این مدت زمان طولانی تر می شود و تزریق 7-8 ساعت طول می کشد زیرا در این روش کلاه های یخی روی سر بیمار قرار گرفته می شود، سر را سرد می کند و خونرسانی پوست سر و مغز را کاهش می دهد. اما این سرد شدن سر ممکن است برای برخی از بیماران قابل تحمل نباشد.

نقش رادیوتراپی در درمان سرطان سینه

نکته مهم در ریزش موی شیمی درمانی در سرطان پستان این است که این ریزش مو و از دست رفتن مو موقتی است. در برخی از افراد که پزشک دوره شیمی درمانی کوتاه مدتی برای آنها تجویز کرده است ممکن است موهای آنها کم پشت شود اما نمی ریزد. اما در افرادی که به صورت روتین درمان اصلی شیمی درمانی را می گیرند داروی آدرمایسین است عامل اصلی ریزش مو می شود.

بلافاصله پس از اتمام شیمی درمانی که یک دوره 4 ماه تا 4 ماه و نیمه می باشد به محض قطع داروها موی بیمار سریع رشد می کند و تقریبا با گذشت یک سال از درمان، موهای آنها پرپشت می شود. تعداد بسیار کمی از افراد ممکن است رشد موی آنها بسیار کم باشد و پزشک آنها را به همکاران متخصص پوست معرفی می کنند که با داروهای تقویتی رشد موهای آنها سریع تر صورت گیرد.

آیا احتمال بازگشت بیماری سرطان سینه وجود دارد؟

احتمال بازگشت سرطان سینه در همه خانم ها وجود دارد اما احتمال این قضیه که چند درصد است بستگی به عوامل زیادی دارد مانند، سایز تومور، تعداد غدد لنفاوی درگیر شده، گیرنده هورمونی دارند یا خیر، هرسپتین گرفته اند یا خیر و یک سری از عوامل دیگری که در برگه پاتولوژی بیمار و اطلاعات اولیه بیمار دیده می شود.

اما زمانی که بخواهیم تقسیم بندی کنیم اولین زمان احتمال شیوع عود دو سال اول می باشد. اگر خانم ها بتوانند دوسال اول را به سلامت طی کنند احتمال خطر افت می کند و نوبت دوم 5 سال است. اگر بیمار در 5 سال بعد از درمان سرطان نیز دچار عود نشود، احتمال عود به یک باره کاهش پیدا می کند. یعنی بعد از 5 سال خیلی انتظار نداریم که خانمی به یک باره دچار عود یا متاستاز شود. اما نه اینکه این احتمال صفر باشد. اما درصد این احتمال بعد از 5 سال بسیار کم می شود. ولی اگر 10 سال از بیماری خانمی گذشته باشد دیگر احتمال عود زیر دو یا سه درصد می رسد.

ولی اگر فردی بعد از 15 سال دچار بازگشت سرطان شود دیگر عود سرطان قبلی نامیده نمی شود بنابراین مهم ترین زمان دو سال اول و بعد 5 سال اول می باشد.

بیوپسی پستان چگونه انجام می شود؟

بیوپسی را اگر بخواهیم به صورت سوزنی انجام دهیم خیلی بهتر است زیرا بیمار نیاز به اتاق عمل ندارد و با تزریق چند سی سی داروی بی حسی نمونه برداری انجام می شود. مزایای این نمونه برداری این است که بیمار بیهوش نمی شود اتاق عمل نمی رود و هزینه بیمارستان ندارد بستری نمی شود، هیچ برشی روی سینه بیمار ایجاد نمی شود.

در نتیجه برای عمل جراحی پزشک می تواند در جراحی بیمار انتخاب کند و وابسته به برش قبلی جهت بیوپسی نیست.

بافت های پستان به هیچ وجه دست خورده نمی شود و ساختار بافت پستان تغییر نمی کند و زمانی که جراح قصد جراحی بیمار را داشته باشد کاملا با یک یاختار نرمال مواجه است که به راحتی می تواند به هر مدل مانوری که می خواهد برای جراحی بیمار بدهد و ضمن اینکه تمام نکات تشخیصی برای انکه جراح تشخیص دهد که توده پستان نوعی است و چه شرایطی دارد با بیوپسی سوزنی قابل انجام است یعنی پلان بیمار و نوعی جراحی که برای وی تصمیم گیری می شود قبل از عمل مشخص می شود.

بنابراین صحیح ترین اقدام این است که بیمار بیوپسی سوزنی انجام شود نمونه تشخیص داده شود اگر نمونه سرطانی است تصمیم گیری برای نوع جراحی بیمار برای استفاده از تکنیک های آنکوپلاستی انجام شود که در تهایت نتیجه جراحی را برای بیمار رضایت بخش تر خواهد کرد.

روش های بازسازی سرطان سینه چیست؟

انواع روش های بازسازی سینه پس از سرطان برای خانم ها استفاده می شود، چه فلپ عضله خودشان باشد چه فلپ به علاوه پروتز باشد و چه پروتز یا تزریق چربی باشد. منتها بیمار باید ابتدا ویزیت شود تا تشخیص داده شود چه روش بازسازی برای وی مناسب تر است.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت دکتر نفیسی
سایت عبیدی