فراموشی چیست؟
فراموشی (forgetfulness) ناتوانی دائمی در به یاد آوردن و به خاطر سپردن است. فراموشی حاصل تغییرات مغز بوده و میتواند بخش بسیار طبیعی از فرایند پیری یا نشانه‌ای از دیگر بیماری‌ها باشد.زمانی که فرد فراموشی را تجربه میکند، به یاد آوردن اطلاعات و رویدادها، یادگرفتن چیزهای تازه و یا شکل دادن به خاطرات جدید بسیار سخت خواهد بود.
عمده دلایل فراموشی، افزایش سن، عوارض جانبی داروها، تروما و ضربات شدید، کمبود ویتامین، سرطان مغز، عفونت مغزی و دیگر اختلالات و بیماری‌ها است.
استرس، کار زیاد، نداشتن استراحت کافی و حواس پرتی مداوم همگی روی حافظه کوتاه مدت اثر گذار هستند. در افراد مسن، فراموشی بالاتر از حد طبیعی میتواند نشانه‌ای از آلزایمر و یا زوال عقل عروقی باشد. برای اینکه فرایند درمان هر چه سریع‌تر آغاز شود، لازم است که عوامل زمینه‌ای فراموشی شناسایی شوند.
اگر بعد از وارد آمدن ضربات و آسیبهای سخت، حافظه فرد مختل شود و یا اگر فراموشی با ضعف ناگهانی یا سستی و کرختی یک طرف بدن، سر درد شدید، سخت صحبت کردن همراه شود، باید هر چه سریع‌تر با آمبولانس تماس گرفت. اگر روند فراموشی سریع رخ دهد و باعث نگرانی شما شود هم باید اقدامات درمانی را انجام داد.1
.jpg "آشنایی با انواع فراموشی و درمان آن")
انواع فراموشی
فراموش کردن چیزها امری غیر عادی نیست و با افزایش سن تا حدودی میتواند طبیعی هم باشد. مشکلات حافظه بیش از آن‌چه که فکر می‌کنید شایع هستند. فراموشی معمولا در سه سطح اتفاق می‌افتد:فراموشی در حافظه حسی
بیشتر افراد این نوع از فراموشکاری را در دور‌هایی از زندگی تجربه می‌کنند. علت آن معمولا به بی توجهی و بی دقتی مرتبط است.فراموشی در حافظه کوتاه مدت
این اتفاق بیشتر درباره اطلاعاتی روی می‌دهد که در اثر عدم مرور ذهنی کمرنگ شده و به فراموشی سپرده شده‌اند. از سوی دیگر، حافظه کوتاه مدت گنجایش کمی داشته و برخی از اطلاعات به دلیل عدم انتقال به حافظه بلند مدت از آن پاک میشوند. گاهی هم جایگزین شدن اطلاعات قبلی با اطلاعات جدیدتر، این نوع از فراموش کردن را به دنبال دارد.فراموشی در حافظه بلند مدت
فراموش کردن اطلاعات موجود در حافظه بلند مدت به چند بخش دسته بندی میشود:محو اطلاعات
به دلیل گذر زمان و از دست رفتن حافظه ایجاد میشود.تداخل اطلاعات
به دلیل تداخل خاطرات و همپوشانی یا همزمانی آنها با هم روی می‌دهد.حواس پرتی
زمانی ایجاد میشود که فرد در اثر عدم تمرکز کافی، رمز گردانی کارآمدی در حافظه کوتاه مدت نداشته باشد. در چنین شرایطی اطلاعات در حافظه بلند مدت جاگذاری نمیشوند.یکی از بخش‌های فراموشی در حافظه بلند مدت، حواس پرتی به دلیل عدم تمرکز است
قفل شدن
در این حالت دسترسی به اطلاعات و خاطرات مسدود میشود. این وضعیت موقتی بوده و پس از گذشت مدتی برطرف خواهد شد.نسبت یا اسناد غلط
این وضعیت با عدم یادآوری بخشی از خاطرات مثل زمان، مکان و اشخاص همراه است. یعنی اصل موضوع به یاد آورده میشود، اما برخی از جزئیات را نمی‌توان به خاطر آورد.تلقین
آن‌چه که به نام تلقین ذهنی شناخته میشود میتواند باعث یادآوری خاطرات به شکلی متفاوت شود.گزینش ذهنی
یادآوری جنبه‌های صرفا خوب یا بد خاطرات که به عقاید و باورهای فرد مرتبط است. مثلا افراد بدبین فقط جنبه‌های بد خاطرات را به یاد می‌آورند.سرکوب خاطرات
در این شرایط ذهن تلاش میکند تا خاطرات نامطلوب خود را سرکوب کند.3علائم فراموشی
دو ویژگی اصلی فراموشی عبارتند از:*اختلال توانایی در یادگیری اطلاعات جدید به دنبال شروع فراموشی (فراموشی پیشگرا)
*اختلال توانایی در یادآوری وقایع گذشته و اطلاعاتی که قبلا آشنا بودند (فراموشی پس گستر)
اکثر افراد مبتلا به فراموشی با حافظه کوتاه مدت مشکل دارند و نمیتوانند اطلاعات جدید را بخاطر بسپارند. خاطرات اخیر به احتمال زیاد از دست میروند درحالی که خاطرات بسیار قدیمی و یا ریشه ای میتواند حفظ گردد. برخی افراد میتوانند تجارب از دوران کودکی را بیاد اورند با اسامی رئیس جمهورهای قبلی را بدانند ولی توانایی بیاد اوری نام ریئس جمهور حاضر یا اینکه در چه ماهی هستند و یا صبحانه چه بود را ندارند.
از دست دادن حافظه جدا شده بر هوش، دانش عمومی ، آگاهی ، دامنه توجه، قضاوت، شخصیت یا هویت فرد تاثیر نمیگذارد . افراد مبتلا به فراموشی معمولا میتوانند عبارات نوشته شده یا گفته شده را بفهمند و مهارتهایی چون دوچرخه سواری و نواختن پیانو را یاد بگیرند. آنها میتواندد بفهمند که دارای اختلال حافظه هستند. فراموشی همان زوال عقلی نیست.
زوال عقلی اغلب شامل از دست دادم حافظه میباشد ولی میتواند سایر مشکلات شناختی مهم را شامل شود که منجر به کاهش در توانایی برای انجام فعالیتهای روزانه میشود. الگویی از فراموشی نیز علامتی شایع از اختلال شناختی خفیف(MCI) است ولی حافظه و سایر مشکلات شناختی در MCI به شدت مشکلات موجود در زوال عقلی نمیباشد.
نشانه های دیگر فراموشی
بسته به علت فراموشی، سایر نشانه ها و علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:*تجدید خاطره نادرست(درددل) یا ساختن حاطرات واقعی که در زمانی نادرست قرار گرفته اند
*سردرگمی با برهم خوردگی.2
.jpg "آشنایی با انواع فراموشی و درمان آن")
علت های فراموشی
عملکرد طبیعی حافظه ، بسیاری از بخش های مغز را درگیر میکند و هرگونه آسیب یا بیماری که بر مغز تاثیر میگذارد میتواند با پیچیدگی حافظه تداخل داشته باشد. فراموشی میتواند حاصل از آسیب به ساختار مغزی باشد که باعث شکلگیری سیستم کالبدی میشود که کنترل کننده خاطرات و عواطف شماست.این ساختارها شامل، تالاموس است که در اعماق مرکز مغز قرار دارد و شکلگیری هیپوکامپال است که در لب های گرمایی مغزتان قرار گرفته اند. فراموشی با آسیب مغزی یا آسسب که به عنوان فراوشی نورولوژیکی شناخته میشود ، ایجاد میشود، دلایل احتمال فراموشی نورولوژیکی شامل:
سکته مغزی
التهابات مغز(انسفالیت) که نتیجه عفونت با یک ویروس مثل ویروس هرپس سیمپلکس است، که یک واکنش خود ایمنی به سرطان در قسمتی دیگر از بدن(آنسقالیت لیمبیکارانئوپلاستیک) یا به عنوان واکنش خود ایمنی در عدم وجود سرطان است
عدم وجود اکسیژن کافی در مغز، به عنوان مثال، از حمله قلبی، ناراحتی های تنفسی یا مسمومیت با مونوکسید کربن
استفاده طولانی مدت از الکل که منجر بع کمبود تیامین میشود(ویتامین ب۱)(سندروم ورنیکه-کورساکف)
تومور در نواحی مغزی که حافظه را کنتترل میکند
بیماری های مغزی تخریب کننده نظیر الزایمر و سایر اشکال زوال عقلی
تشنج
برخی داروهای مشخص نظیر بنزودیازپین ها
آسیبهای سر که باعث گیجی میشوند چه دراثر تصادف باشد چه ورزش، میتواند منجر به گیجی و مشکلاتی در بیاداوری اطلاعات جدید شوند. این امر خصوصا در مراحل اولیه بهبودی شایع میباشد. ولی آسیب های سر معمولا باعث فراموشی شدید نمیشوند. نوع نادر دیگری از فراموشی، فراموشی تجزیه ای (سایکوژنیک)نام دارد که برگرفته از شوک یا ترومای عاطفی مثل قربانی جنایت خشونت آمیز بودن میباشد. در این اختلال، شخص خاطرات شخصی و اطلاعات شرح حالی خود معمولا خلاصه ای از آنها را از یاد میبرد.2
مشکلات و عوارض جانبی احتمالی فراموشی کدامند؟
فراموشی معمولاً به خودی خود مرگبار نیست، اما عوامل زمینه‌ای فراموشی میتواند جدی باشد. اگر فراموشی در شما خفیف بوده و به آهستگی پیش می‌رود، میتواند بخش طبیعی از فرایند افزایش سن باشد. اما اگر فراموشی ناگهانی بوده و با سرعت در حال پیشرفت باشد، بسیار مهم است که دلیل آن شناسایی شود.از آن‌جایی که فراموشی میتواند نتیجه یک بیماری جدی باشد، عدم درمان میتواند منجر به مشکلات جدی‌تر و حتی آسیب دائمی باشد. زمانی که علت زمینه‌ای شناسایی شد، دنبال کردن برنامه درمانی که پزشک مشخصا برای شما طراحی کرده است، اهمیت دارد.
مشکلات احتمالی که با پیشگیری درست درمان می‌توان از آن پیشگیری کرد، عبارتند از:
ناتوانی در مراقبت از خود
نانوایی در ارتباطات
مشکلات غذا خوردن و بلع
ناتوانی در مصرف داروها
گم شدن
ناتوانی در قضاوت صحیح
گسترش سرطان و عفونت.1
.png "آشنایی با انواع فراموشی و درمان آن")
درمان فراموشی چیست؟
تشخیص فقدان حافظه و شروع دمانس می تواند دشوار باشد. برخی افراد سعی می کنند مشکلات حافظه را پنهان کنند و برخی از افراد خانواده بدون اینکه بدانند تا چه حد به نقص حافظه عادت کرده اند نواقص حافظه بیمار را جبران می کنند. تشخیص سریع حتی اگر چالش برانگیز باشد بسیار اهمیت دارد.تشخیص علل برگشت پذیر نقص حافظه باعث می شود درمان مناسب و به موقع دریافت شود. همچنین تشخیص زودهنگام اختلال شناختی خفیف، بیماری آلزایمر یا اختلال مرتبط دیگر به دلایل زیر می تواند مفید باشد:
شروع درمان برای مدیریت علائم
آموزش فرد و عزیزان او در مورد بیماری
تعیین اولویت های درمانی آینده
تعیین تسهیلات درمانی و گزینه های درمان خانگی
تعیین مسائل حقوقی و مالی.4
پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.darmankade.com
3.www.mashverapp.com
4.www.doctoreto.com