نکروز (بافت مردگی) چیست؟
نکروز یا بافت مردگی (به انگلیسی: Necrosis) مجموعه ای از سلولها و بافتهای مرده در یک نقطه از بدن است.یک عامل خارجی مانند التهاب، سم باکتریایی و یا یک تروما می تواند منجر به نکروز گردد و بنابراین در تعریف مرگ سلول، نباید با مفهوم آپوپتوز(خودکشی برنامه ریزی شده سلول) اشتباه شود.
سلولهایی که توسط نکروز می میرند معمولاً سیگنال های شیمیایی مشابه آپوپتوز را به سیستم ایمنی بدن ارسال نمی کنند و به همین دلیل فعال شدن فاگوسیتهای نزدیک به محل انجام نشده و سلولهای مرده هضم و نابود نمی شوند و پیامد آن سلول های مرده، که منجر به ساخت بافت های مرده و بقایای سلولی در نزدیکی یا در محل مرگ سلولی شده است بصورت بخشی سیاه شده و تیره باقی می مانند. به همین دلیل، اغلب لازم است برای حذف بافت نکروزه از روش دبریدمان (برش و جراحی) استفاده نمود.
نکروز چربی
نکروز چربی (به انگلیسی: Fat necrosis)، شکل تغییر یافته چربی توسط آنزیم های گوارشی می باشد. در نکروز چربی آنزیم لیپاز، اسید چرب را از تری گلیسیرید رها می کند و فعالیت بیش از حد آنزیم لیپاز در بافت چربی بوجود آورنده این آسیب می باشد. اسید چرب به نسبتهای متفاوتی با یونهای فلزی عمدتاً کلسیم ترکیب شده تولید ترکیبات صابونی می کند.در نکروز چربی، بافت چربی جایگزین سلول های اصلی می شود. نکروز چربی در پستان ضایعهٔ نادری است ولی از نظر بالینی اهمیت زیادی دارد و توده ای ایجاد می کند که با فرورفتگی پوست یا نوک پستان همراه است و از کارسینوما قابل افتراق دادن نیست. علت احتمالی این ضایعه تروما بوده، اگر تودهٔ همراه با نکروز چربی درمان نشود به تدریج ناپدید خواهد شد. به عنوان یک قاعده، مطمئن ترین روش، تهیهٔ یک بیوپسی است. به منظور ردکردن کارسینوم، کل توده باید برداشته شود.
نکروز زینکر
نکروز زینکر (به انگلیسی: Zenker’s degeneration) این عارضه جزو دژنراسیون های هیالنی است که طی آن سلول ها و بافت همبند به یک نوع ساختار شفاف، یکنواخت و شیشه ای تبدیل می شود که آن را هیالن می گوییم. از نظر ساختمانی نامشخص ولی احتمالا پروتئین ها در رنگ آمیزی با ائوزین صورتی می شود و بافت هایی که این نوع عارضه در آنها دیده می شود مرده است.طی هیالن عضلانی رشته ها و فیبر های عضلانی به یکسری ترکیبات یکنواخت یا هموژن و شیشه ای تبدیل می شود که اصطلاحا نکروز زینکر گفته می شود. این عارضه در بیماری White muscle disease در گاوها، Azoturia در اسب واستیف لمب در بره دیده می شود که در این بیماری ها عضله درگیر به صورت آبشش ماهی ها دیده می شود و ساختار رشته ای خود را از دست می دهد. در بیماری هایی که کمبود اکسیژن، تروما (آسیب) دارند دژنراسیون هیالنی ممکن است در عضلات دیده شود، شرایط تب دار، اطراف تومور ها و آنافیلاکسی ها (واکنش در برابر واکسن).1
.jpg "از علت تا درمان نکروز")
علل بیماری نکروز
نکروز ممکن است به دلیل عوامل بیرونی یا داخلی رخ دهد.عوامل بیرونی
عوامل خارجی ممکن است شامل ترومای مکانیکی (آسیب جسمی به بدن که باعث از بین رفتن سلول می شود) ، آسیب رساندن به رگ های خونی (که ممکن است خونرسانی به بافت مرتبط را مختل کند) و ایسکمی باشد. اثرات حرارتی (درجه حرارت بسیار بالا یا پایین) به دلیل اختلال در سلول ها می تواند منجر به نکروز شود.در سرمازدگی ، بلورهایی شکل می گیرند و باعث افزایش فشار بافت و مایعات باقیمانده می شوند که باعث ترکیدن سلول ها می شوند. در شرایط شدید بافتها و سلولها از طریق فرآیند غیرقابل کنترل تخریب غشاها و سیتوزول می میرند.
عوامل داخلی
عوامل داخلی ایجاد کننده نکروز عبارتند از: اختلالات تروفونوروتیک (بیماری هایی که به دلیل عملکرد نقص عصب در بخشی از اندام رخ می دهد که منجر به عدم تغذیه می شود). آسیب و فلج سلولهای عصبی . آنزیم های لوزالمعده (لیپاز) عامل اصلی نکروز چربی است.نکروز توسط مؤلفه های سیستم ایمنی بدن مانند سیستم مکمل قابل فعال سازی است. برنامه های نکروز ناشی از پاتوژن در سلول های دارای موانع ایمنی (مخاط روده) ممکن است تهاجم پاتوژن ها را از طریق سطوح تحت تأثیر التهاب کاهش دهد. سموم و پاتوژنها ممکن است باعث نکروز شوند . سمومی مانند سم مار ممکن است آنزیمها را مهار کرده و باعث مرگ سلول شود.
شرایط پاتولوژیک با ترشح ناکافی سایتوکاین ها مشخص می شود . اکسید نیتریک (NO) و گونه های اکسیژن واکنش پذیر (ROS) نیز با مرگ شدید سلول های عصبی همراه هستند.
یک نمونه کلاسیک از بیماری نکروز ایسکمی است که منجر به کاهش شدید اکسیژن ، گلوکز و سایر فاکتورهای آبگریز می شود و باعث مرگ شدید نکروز سلول های اندوتلیال و سلولهای غیر تکثیر دهنده بافتهای اطراف (نورونها ، کاردیومیوسیتها ، سلولهای کلیوی و غیره) می شود. داده های سیتولوژیک اخیر نشان می دهد که مرگ نکروتیک نه تنها در حوادث پاتولوژیک رخ می دهد بلکه همچنین جزئی از برخی فرایندهای فیزیولوژیکی است.2
علائم بیماری نکروز
اگر کشاله ران شما درد بگیرید و درد به سمت پایین ران سرایت کرده و به زانو برسد یکی از نشانه هایی است که خطر مبتلا شدن شما به نکروز را تایید می کند.درد مچ دست و ضعیف شدن انگشت‌ها از دیگر نشانه ها و علائم این بیماری است
درد شانه و گرفتگی قسمت فوقانی بازو نیز می تواند نشانه بیماری نکروز در شما باشد که تشخیص قطعی آن با پزشک متخصص است
برخی از موافع هم درد به شکل ناگهانی در استخوان های بدن به وجود می آید و به اندازه ای شدید است که با گذشت زمان ممکن است پایان پیدا کند
هنگامی که بافت استخوان می‌میرد و استخوان فرو می‌ریزد، ممکن است غضروف پوشاننده مفصل ثبات خود را از دست بدهد. اگر استئونکروز در نزدیک یک مفصل مانند مفصل ران یا زانو رخ دهد، ممکن است سطح مفصل فرو بریزد.3
تشخیص نکروز
برای اینکه بتوانید تشخیص دهید که به بیماری نکروز مبتلا شده اید با خیر باید یک سری آزمایشات همچون عکسبرداری رادیولوژی، ام آر آی، سی تی اسکن و اسکن استخوان را انجام دهید تا پزشک متخصص در این زمنیه بهتر بتواند تشخیص دهد که با نشانه ها و علائمی که شما مشاهده کرده اید آیا تشخیص خودتان از مبتلا بودن به نکروز صحیح بوده یا نه؟!3.jpg "از علت تا درمان نکروز")
درمان نکروز
و اما راه درمان بیماری نکروز، استفاده از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی، داروهای مربوط به پوکی استخوان، داروهای کاهنده کلسترول و رقیق کننده خون، استراحت و همچنین درمان های فیزیکی از جمله روش هایی هستند که برای درمان بیماری نکروز مورد استفاده قرار می گیرند البته تمام این راه های درمانی باید طبق نظر و تشخیص متخصص انجام شود و هرگز نباید سرخود کاری را انجام داده و یا دارویی را مصرف کنید.3پینوشتها
1.www.mag.oneteb.com
2.www.geniranlab.ir
3.www.zanoclinic.com