.jpg "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
کلمه قوز کمر که ممکن است کیفوز نیز نامیده شود، میتواند با معادل اصطلاح پزشکی این کلمه اشتباه گرفته شود زیرا کیفوز به انحنای ستون فقرات هم گفته می شود. در حقیقت حتی افرادی هم که سالم هستند دچار انحنای قوز کمر هستند ناحیه میانی مفصل کمر یعنی ستون مهره های ناحیه قفسه سینه درحالت طبیعی به سمت بیرون انحنا دارد که به این انحنا قوز پشت گفته میشود، اگر چه انحنای بیش از حد در این ناحیه غیرطبیعی است و به آن هایپر کیفوز (قوز کمر یا قوز پشت)، قوز کمر و پشت مشکل ساز، قوز های کمر غیرطبیعی گفته میشود.
قوز کمر چیست؟
قوز از کلمه یونانی “hunchbacked” به معنی گوژپشت آمده است. این اختلال با انحنای ستون فقرات که از کنار فرد به وضوح دیده میشود، توصیف می‌گردد.در آزمایش‌ها، قوز معمولاً به عنوان خم شدن قسمت فوقانی کمر بیان میشود که باعث ایجاد وضعیت نامناسب در کمر فرد میشود.
قوز (انحنا) به میزان نرمال در ستون فقرات همه افراد وجود دارد اما میزان انحنای بیشتر از 50 درجه، غیرطبیعی تلقی میشود.
.png "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
سه دسته کلی قوز وجود دارد که در کودکان ظاهر میشود:
قوز خلفی
این حالت رایج‌ترین شکل قوز است و بیشتر افراد از آن به عنوان خمیدگی یاد میکنند. این بیماری در پسران شایع‌تر است و بیشتر در سال‌های نوجوانی مشاهده میشود. این قوس در ستون فقرات به طور معمول انعطاف‌پذیر است و هیچ دردی برای کودک ایجاد نمی‌کند و همچنین در بزرگسالی فرد نیز مشکلی ایجاد نمی‌کند.قوز جوانان یا شوئرمن
این اختلال ناشی از ناهنجاری در مراکز رشد مهره‌ها ایجاد میشود به گونه‌ای که قسمت جلویی ستون فقرات به اندازه قسمت پشتی ستون فقرات رشد نمی‌کند و باعث میشود مهره‌ها به حالت گوه‌ای شکل، در بیایند. در نتیجه باعث میشود کودک دارای ظاهر گوژپشتی باشد. در این نوع قوز، معمولاً منحنی کمر در سال‌های نوجوانی قابل توجه خواهد بود و با افزایش سن فرد، شدید میشود. بعضی از کودکان ممکن است در قسمتی از کمر که دارای بیشترین انحنا است، احساس درد داشته باشند.قوز مادرزادی
این شکل از قوز در دوران جنینی و درون رحم ایجاد میشود. حین رشد جنین، استخوان‌های ستون فقرات ممکن است به طور عادی شکل نگیرند یا ممکن است برخی از استخوان‌های ستون فقرات با هم تلفیق شوند. منحنی کمر کودک ممکن است با افزایش سن بدتر شود و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.چه عواملی باعث ایجاد قوز در کودک میشود؟
کودک ممکن است با قوز به دنیا بیاید و یا به دلیل داشتن اختلالات دیگر، ممکن است قوز در کمر او ایجاد شود. اختلات مذکور شامل:* مشکلات متابولیکی
* مسائل مربوط به اعصاب عضلانی
* بیماری استخوان شکننده (imperfecta osteogenesis یک اختلال ژنتیکی است که تمام بافتهای ارتباطی را تحت تاثیر قرار میدهد) و باعث میشود استخوان‌ها به راحتی بشکنند.
* اسپینا بیفیدا یا مهره ترک
* قوز جوانان یا شوئرمن، که باعث میشود مهره‌ها در قسمت فوقانی کمر به جلو، خم شوند.
قوز همچنین ممکن است در اثر خم شدن ایجاد شود. در چنین مواردی، به آن قوز خلفی گفته میشود و این شکل از قوز رایج‌ترین نوع است که اغلب در سنین نوجوانی مشاهده میشود.
علائم قوز در کودک چیست؟
مواردی که در ادامه بیان میشود شایع‌ترین علائم قوز هستند که ممکن است در کودکان مختلف، کمی متفاوت باشد و شامل:* تفاوت در ارتفاع شانه
* سر نسبت به بقیه بدن بطرف جلو خم میشود
* تفاوت در ارتفاع یا موقعیت لبه شانه
* وقتی کودک به جلو خم شود، کمر بالاتر از حد طبیعی به نظر میرسد
* عضلات محکم در قسمت پشت ران (همسترینگ)
علائم قوز ممکن است مانند سایر مشکلات کمر باشد، یا ممکن است در نتیجه آسیب یا عفونت ایجاد شود. توجه داشته باشید که حتماً پزشک کودک شما را برای تشخیص اختلال، معاینه نماید.
.png "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
قوز در کودک چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک کودک شما میتواند قوز کودک را با بررسی سابقه کامل سلامتی او، معاینه جسمی و آزمایشهای مخصوص تشخیص دهد. پزشک می‌خواهد بداند که آیا سابقه خانوادگی قوز در خانواده شما وجود دارد یا خیر، همچنین در مورد نقاط عطف رشد، سؤال خواهد کرد زیرا برخی از انواع قوزها میتوانند با سایر مشکلات عصبی عضلانی در ارتباط باشند..png "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
فرزند شما ممکن است به این آزمایش‌ها نیاز داشته باشد:
رادیوگرافی با اشعه ایکس. این آزمایش تصاویری از بافتهای داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها فراهم می‌نماید و میتواند زاویه منحنی ستون فقرات فرد را اندازه گیری کند. درمان اغلب بر اساس این سنجش‌ها انجام میشود.جرقه نگاری استخوان. این آزمایش میتواند هرگونه عفونت یا استخوان شکسته در قسمت کمر کودک شما را نمایان کند.
MRI، در این آزمایش ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس‌های رادیویی و رایانه‌ای استفاده میشود تا تصاویر مفصلی از اندام‌ها و ساختارها در بدن حاصل شود و میتواند هر نوع مشکل مربوط به نخاع و اعصاب را نمایان کند.
سی تی اسکن. در این آزمایش از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از بدن استفاده میشود.
آزمایش خون.
تشخیص زود هنگام قوز، برای درمان موفقیت آمیز آن از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است منجر به مشکلاتی در عملکرد ریه فرد شود. پزشکان و حتی برخی از افراد برنامه‌ریز مدارس، به طور مرتب به دنبال یافتن علائم قوز در کودکان هستند. ممکن است فرزند شما به آزمایشهای دیگری مانند آزمایش عملکرد ریوی نیاز داشته باشد تا معلوم شود آیا انحنای کمر در تنفس فرزند شما تأثیر دارد یا خیر.
قوز در کودک چگونه درمان میشود؟
درمان قوز به علائم، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. همچنین بستگی به این دارد که شرایط آن چقدر حاد است. هدف از درمان، جلوگیری از بدتر شدن انحنای کمر و جلوگیری از تغییر شکل آن است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:مشاهده و آزمایشهای مکرر
کودک شما باید مرتباً به پزشک خود مراجعه کند. شدیدتر شدن انحنای کمر، به میزان رشد اسکلت یا چگونگی بلوغ اسکلت کودک بستگی دارد. خمیدگی ستون فقرات اغلب پس از بلوغ، کندتر یا متوقف میشود. درد معمولاً با داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن، تسکین می‌یابد.
نوزادان، کودکان و نوجوانان در حال رشد می‌باشند. هنگامی که پزشکان قوز فرزند شما را ارزیابی میکنند، روش درمانی خود را طراحی میکنند و مراقبت‌های لازم را ارائه می‌دهند، پزشکان با دقت این موضوع را در نظر می‌گیرند که چگونه رشد ممکن است در طول زمان بر انحنای نخاعی فرزند شما تأثیر بگذارد- و اینکه چگونه انحنای ستون فقرات آنها ممکن است بر ادامه رشد و سلامت آنها تأثیر بگذارد.
.png "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
تمریناتی برای رفع قوز
در موارد خفیف قوز جوانان یا شوئرمن، تمریناتی برای تقویت کمر میتواند باعث تسکین درد و خستگی شود که گاهاً هنگام فعالیت کودکان ایجاد میشود. هر چند، در مطالعات آورده نشده است که تمرین بر رشد یا پیشرفت ستون فقرات تأثیر می‌گذارد یا خیر.
.png "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
کمربندهایی برای قوز
اگر فرزند شما هنوز در حال رشد است و قوز شوئرمن خفیف دارد، پوشیدن یک کمربند باعث توقف شدید شدن قوز میشود.
دارو
اگر بر اثر انحراف ستون مهره ها یا قوز کمر دچار درد شده اید داروهای متعددی وجود دارند که میتوانند در کاهش درد به شما کمک کنند. افراد مبتلا به هر دو نوع قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی ساختار و قوز کمر ناشی از حالت ناصحیح قرارگیری بدن میتوانند، با مصرف داروها به کاهش کمر درد خود کمک کنند. زمان بروز درد با پزشک در مورد میزان شدت درد مشورت کنید او برای درمان و کاهش درد به شما کمک خواهد کرد. زمانیکه به پزشک مراجعه میکنید. باید او را در صورت مصرف داروی گیاهی یا مکمل مطلع کنید تا باعث جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی یا واکنش غیرطبیعی داروها در بدن شود. پزشک ابتدا مصرف داروهای بدون نسخه را به بیمار توصیه میکند، این داروها ضعیف تر از داروهای تجویزی هستند. در صورتیکه این داروها باعث کاهش درد و کنترل عوارض قوز کمر شوند نیازی به مصرف داروهای قوی تر نیست، اما در صورتیکه داروهای بدون نسخه تاثیری در کاهش درد و درمان نداشته باشد. پزشک داروهای قوی تری را برای بیمار تجویز میکند پزشک مناسب ترین و موثرترین دارو را برای کاهش درد و کنترل علائم قوز کمر به بیمار توصیه میکند.قوز بند (بریس)
قوز بند برای درمان قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی استخوان مخصوصا قوز کمر شوئرمن موثر است، قوز بند برای رفع قوز پشت ناشی از حالت ناصحیح ستون مهره ها استفاده نمیشود. اما برای درمان تعدادی از شکستگی های ستون مهره ها به کار میرود. بریس میتواند به کنترل درد کمک کند و باعث کاهش روند پیشرفت انحنای ستون مهره ها شود و یا آنرا متوقف کند. قوز بند باعث جلوگیری از انجام جراحی در آینده میشود و برای صاف نگهداشتن مفصل کمر و ستون مهره ها، حفظ شانه ها به سمت عقب وکاهش فشار روی ستون مهره ها طراحی شده است با استفاده از بریس در قوز کمر شوئرمن مهره ها بهتر میتوانند رشد کنند ناحیه جلوی مهره ها میتواند مانند قست های پشت رشد کند انواع مختلفی از قوز بند ها وجود دارد که پزشک با دقت بهترین و مناسبترین بریس را برای هر بیمار تجویز میکند، بریس ها را میتوان برای ایجاد راحتی بیشتری به صورت سفارشی تهیه کرد. پزشک و پرستار بیمار را برای نحوه استفاده از قوز بند راهنمایی میکنند. مثلا قوز بند را تا چه مدت استفاده کنید و بیمار چند روز، چند هفته و چند ماه به این قوز بند نیاز دارد. در ابتدا بیمار باید بریس را بیشتر از۲۰ ساعت در روز یاحتی استفاده کند..png "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از مهمترین روش های درمانی برای درمان قوز کمراست این روش مخصوصا برای درمان قوز کمرهایی که ناشی از حالت های ناصحیح قرار گیری مفصل است، بسیار موثر است. زیرا متخصص فیزیوتراپی به شما نحوه صحیح قرارگیری بدن را درموقعیت های مختلف آموزش میدهد و به استقامت ماهیچه های ستون مهره ها کمک میکند. درمان های فیزیوتراپی برای درمان قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی استخوان هم که شامل بیماری شوئرمن و قوز پشت ناشی از شکستگی استخوان است، نیز توصیه میشود..png "انواع قوز کمر و تشخیص و پیشگیری به موقع در اطفال و کودکان")
کایروپراکتیک (درمان دستی)
مراقبت های کایروپراکتیک یک درمان بدون جراحی برای رفع قوز کمر است. این روش باعث کاهش درد، سختی و مشکلات دیگر قوز کمر می شود. در صورتیکه قوز پشت و انحنای غیر طبیعی ستون فقرات به دلیل حالت های ناصحیح قرارگیری ستون مهره ها ایجاد شده باشد. متخصص کایروپراکتیک با آموزش های لازم برای اصلاح حالت های قرار گیری بدن باعث کاهش و اصلاح قوز و گردی ستون مهره ها میشود. در صورتیکه قوز کمر ناشی از قرارگیری ناصحیح مفصل نباشد مراقبت های کایروپراکتیک شامل موارد زیراست:۱- کاهش التهابات
۲- کاهش گرفتگی ماهیچه ها
۳- کمک به حفظ سلامتی ستون مهره ها
۴- حفظ تحرک ستون مهره ها با بهبود استقامت ستون مهره ها
۵- کاهش دردهای مزمن
۶- کاهش روند فرسوده شدن ناحیه میانی مفصل کمر
۷- درمان اختلالات دیسک های ستون مهره ها
حفظ ستون مهره ها: متخصص کایروپراکتیک با استفاده از روش حفظ ستون مهره ها که به آن تنظیم ستون مهره ها گفته میشود باعث بهبود تحرک مفصل میشود روش حفظ ستون مهره ها یک درمان دستی است که از انواع مختلفی از روش ها برای حفظ تحرک مفصل استفاده میکند. حفظ ستون مهره ها به متخصص کایروپراکتیک کمک میکند نواحی از مفصل که نشان دهنده حرکات غیرطبیعی است را ارزیابی کند. در این روش متخصص با ضربه های آرام به سرعت بافت های نرم را میکشد و سیستم اعصاب بدن را تحریک میکند تا به وضعیت طبیعی بازگردد و حرکت کند.
حفظ ستون مهره ها با کمک تجهیزات کمکی: یکی دیگر از روش های حفظ ستون مهره ها ایجاد ضربه و کشش به این روش است. که با استفاده از یک ابزار پزشکی دستی فشارهایی را روی ستون مهره ها ایجاد میکند. درمان های دستی در بعضی از مواقع علاوه بر رفع قوز کمر برای درمان آسیب دیدگی های لیگامنت ها و ماهیچه ها هم استفاده میشود.
درمان نقاط ماشه ای (تریگر پوینت): این روش به متخصص کایروپراکتیک کمک میکند تا بتواند نقاط دردناک و گرفته شده در ماهیچه ها را شناسایی کند پزشک با ایجاد فشارهای مستقیم بر روی این نواحی باعث کاهش فشار ایجاد شده در مفصل به دلیل قوز کمر میشود.
کشش مفصل با دست و مقاوم کردن مفصل: این روش باعث کاهش علائم قوز کمر میشود انرژی درمانی ماهیچه ها و روش های آسیب شناسی استخوان نمونه هایی از درمان ها ایجاد مقاومت با دست در مفصل است.
استفاده از تجهیزات کمکی برای درمان بافت های نرم: این روش باعث درمان هرگونه آسیب دیدگی دربافت های نرم مفصل میشود متخصص کایرورپراکتیک با استفاده از روش گرسون (Graston) که از تجهیزات کمکی استفاده میشود و ضربه های آرامی روی ماهیچه آسیب دیده ایجاد میشود باعث درمان قوز کمر میشود. متخصص کایروپراکتیک ممکن است از درمان های دیگر برای کاهش التهابات ناشی از قوز کمر استفاده کند.
تحریک الکتریکی ماهیچه ها: از طریق این روش امواج الکتریکی ضعیفی برای تحریک ماهیچه ها به بدن فرستاده میشود و باعث کاهش التهابات ناشی از قوز کمر میشود.
اولتراسوند یا فرا درمانی: این روش به کاهش گرفتگی، سختی و درد ماهیچه ها کمک میکند. این روش با فرستادن امواج صوتی به ماهیچه ها باعث ایجاد گرما در این بافت ها میشود و جریان خون را افزایش و باعث کاهش کمر درد ناشی از قوز پشت می شود.علاوه بر موارد فوق پزشک کایروپراکتیک ممکن است تمرینات ورزش برای قوز پشت و حرکات اصلاحی را برای بازگشت حرکات طبیعی به مفصل به بیمار توصیه کند. او تمریناتی را به بیمار برای کنترل علائم ناشی از اختلال قوز کمر آموزش میدهد.
بروز قوز کمر علاوه بر ظاهر نامطلوب عوارضی هم مانند کمر درد دارد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه علائم مربوط به بیماری قوز پشت به پزشک مراجعه کنید تا با توجه به وضعیت شما بهترین درمان را برای رفع قوز کمر برایتان تجویز نماید، مانند فیزیوتراپی، ورزش برای درمان قوز کمر، حرکات اصلاحی و … . این درمان های نیاز به پیگیری و همکاری بیمار دارد بنابراین در صورت تجویز آنها از سوی پزشک باید همکاری لازم جهت انجام کلیه مراحل آن را داشته باشید.
جراحی قوز
اگر فرزند شما دارای قوز کمر شدیدتری است – با میزان انحنای 75 درجه یا بیشتر- پزشکان برای اصلاح انحنای کمر و تثبیت ستون فقرات، عمل جراحی را پیشنهاد می‌دهند.
در این جراحی، پزشک:
* پیچ‌ها و قلاب‌هایی را به استخوان‌های ستون فقرات کودک (مهره‌ها) وصل خواهد کرد.* پیچ‌ها یا قلاب‌هایی را به میله فلزی می‌چسباند و پشت را به کمک آن صاف خواهد کرد.
* ستون فقرات را با حذف مفاصل بین استخوان‌ها، جوش خواهد زد.
* یک پیوند استخوانی را در کنار ستون فقرات قرار خواهد داد تا به رشد استخوان‌ها در کنار هم کمک کند.
* در موارد شدید، پزشکان برای آزادسازی رباط‌ها در قسمت جلویی ستون فقرات از تکنیک‌های توراکوسکوپی استفاده میکنند و ستون فقرات فرزند شما را انعطاف پذیرتر می‌سازند.
در این جراحی، پزشک:
* برای مشاهده مراحل جراحی روی مانیتور، از تجهیزات ویژه استفاده میکند.* با وارد کردن وسایل ریز درون قفسه سینه کودک از طریق بریدگی‌های کوچک (برش) ناهنجاری ستون فقرات را اصلاح میکند.
برای معالجه قوز مادرزادی، پزشکان اغلب:
* برای رفع فشار بر روی نخاع که میتواند باعث فلج شود، مهرههای مشکل‌دار را از ستون فقرات خارج میکنند.* با استفاده از میله‌های فلزی و پیچ یا قلاب‌ها، همانطور که کمی قبل توضیح داده شد، مشکل را اصلاح میکنند.
کودکان مبتلا به قوز مادرزادی که جراحی می‌شوند، ممکن است در سیستم عصبی آنها مشکلاتی ایجاد شود. لذا، به شما اطمینان می‌دهیم که فرزند شما دارای یک تیم چند رشته‌ای شامل پزشکان متخصص جراحی مغز و اعصاب برای اطمینان از بهترین نتایج ممکن، می‌باشد.
تعدادی از اختلالات که باعث ایجاد قوز کمر ثانویه می شود
1- بروز اختلال در بافت های اتصال
۲- اختلالات غدد
۳- عفونت
۴- اختلالات عضلات
۵- اختلالات نوروفیبروماتوسیس (Neurofibromatosis)
۶- بیماری پاژه
۷- بیماری فلج اطفال
۸- اسپینا بیفیدا (Spina bifida) یا بیرون زدگی نخاع
۹- تومور
دلایل دیگر بروز قوز کمر ثانویه شامل موارد زیر است:
بیماری های فرسایش مفاصلبا گذشت زمان و افزایش سن قسمت های مختلف بدن فرسوده میشود و از بین میرود زمانیکه این اتفاق رخ دهید این نواحی به درستی کارنمی کنند. فرسوده شدن مفاصل باعث ایجاد قوز کمر و انحنای ستون فقرات میشود دو بیماری فرسوده کننده رایج است که باعث بروز قوز کمر ثانویه میشود عبارتند از:
۱- بیماری آرتروز
۲- بیماری فرسوده شدن دیسک و پوکی استخوان
اختلالات دیگر شامل ضربه، شکستگی بخش های پشتی ستون مهره ها ، شکستگی مهره کمر ، پارگی لیگامنت های پشتی،از بین رفتن حمایت کننده ماهیچه ها و شستگی های فشرده میتواند باعث ایجاد قوز کمر شود.
عوامل خطر کیفوز
عوامل خطر اصلی ایجاد قوز کمر شامل موارد زیر است:* سن – کیفوز در زنان مسن شایع‌تر است
* ژنتیک – اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به کیفوز باشد، به احتمال زیاد شما نیز بعداً به آن دچار خواهید شد
* پوکی استخوان – افراد مبتلا به پوکی استخوان با وخیم‌تر شدن این بیماری احتمالاً دچار قوز پشتی می‌شوند
پیشگیری
بعضی اوقات افراد با حفظ وضعیت خوب و سلامت در کمر خود میتوانند از بروز کیفوز به ویژه در کودکان جلوگیری کنند. نکاتی برای پیشگیری از ایجاد قوز کمر شامل موارد زیر است:* به طور منظم ورزش کنید
* اجتناب از دولادولا و خم راه رفتن
* استفاده از تجهیزات ارتوپدی هنگام استفاده از میز یا کامپیوتر
* استفاده از کوله پشتی‌هایی که طراحی‌های استانداردی دارند و وزن را به طور مساوی در کمر پخش می کنند
سؤالات متداول
آیا کیفوز ارثی است؟کیفوز نیز مانند اسکولیوز یک بیماری ارثی است، اما عوامل زیادی در ایجاد آن دخیل هستند. بنابراین الگوی ارثی روشنی برای آن وجود ندارد.
آیا قوز پشتی با افزایش سن بدتر میشود؟
افزایش سن میتواند منجر به پیشرفت تدریجی قوز پشتی در طی سالیان متمادی شود. هنگامی که کیفوز ایجاد شود، به مرور بدتر میشود زیرا عدم تعادل نیروها به طور مداوم سایش و پارگی را افزایش میدهد. انواع مختلفی از بیماری‌های سیستمیک نیز میتوانند با گذشت زمان باعث بروز قوز پشتی شوند.
اگر کیفوز در کودکان درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد ؟
کیفوز در صورت عدم درمان میتواند پیشرفت کند و درد و ناهنجاری‌های ظاهری را نیز به همراه داشته باشد. برای کودکان مبتلا به قوز پشتی و انحنای کوچکی که کمتر از 50 درجه باشد، درمان با مهاربندی میتواند مؤثر باشد.
چه اندام‌هایی تحت تأثیر کیفوز قرار می‌گیرند؟
علائم قوز پشتی علاوه بر انحنای کمر ممکن است شامل کمردرد یا سفتی باشد. قوز کمر در موارد شدید میتواند بر اندام‌ها، اعصاب، و سایر قسمت‌های بدن تأثیر بگذارد.
آیا کیفوز برگشت‌پذیر است؟
کیفوز خلفی یا “قوز پشتی” نتیجه وضعیت بد قرارگیری بدن است. … با این حال، تقویت عضلات کمر میتواند به وضعیت مناسب بدن کمک کند. در کیفوز شوئرمن انحنای قفسه سینه معمولاً 45 و 75 درجه است.
منبع: سایت دکتر فرخانی
سایت توانبخشی امید
سایت دکتر مویدنیا