احکام روزه قضا هم جزئی از احکام روزه است که مکلف به دلیل بیماری یا مسافرت یا عذر نتواند روزه ماه رمضان را انجام بدهد، بر او واجب می شود روزه قضا را انجام دهد. ما در مقالات قبلی احکام روزه قضا آیت الله صافی گلپایگانی و احکام روزه قضا آیت الله فاضل لنکرانی را بیان کردیم این بار در صدد بر آمدیم تا احکام روزه قضا آیت الله سبحانی را برای مقلدین این مرجع بزرگوار ارائه کنیم:
1. روزه انجام نشده به دلیل مستی:
اگر فردی به دلیل مستی روزه هایش را انجام ندهد همچین اگر ماده مست شونده را برای درمان بیماری خورده باشد تکلیف چیست؟
پاسخ: باید قضای روزه ها را انجام دهد.
2. از یاد بردن زمان ایجاد شدن عذر در ماه رمضان:
فردی به دلیل عذری نتوانسته چند روز از روزه ماه مبارک رمضان را انجام دهد و بعداً مشکوک شده که چه زمانی عذر برایش پیش آمده و روز های نگرفته شده را فراموش کرده، تکلیف او چیست؟
پاسخ: اگر شک کرد که چه زمانی عذر او ازبین رفت زمان کمتری را که فکر می کند که روزه از او فوت شده همان مقدار را انجام دهد برای مثال اگر فردی قبل از ماه مبارک رمضان به مسافرت رفته و فراموش کرده که روز پنجم ماه رمضان از مسافرت بر گشته یا اینکه روز ششم برگشته ملاک را روز پنجم قرار دهد و پنج روز روزه قضا بگیرد و همچنین فردی که به خاطر ندارد چه زمانی عذر برایش ایجاد شده مانند رمانی که در اواخر ماه رمضان به مسافرت رود و بعد از پایان ماه به وطنش برگردد و نمی داند روز بیست و پنجم ماه رمضان به مسافرت رفته یا روز بیست و ششم ملاک را زمان کمتر قرار دهد و پنج روز روزه قضا انجام دهد اما چنانچه از ابتدا عدد روز ها را می‌دانست و بعداً از یاد برد در این حالت مقدار زمان بیشتری را که احتمال می دهد قرار دهد.
3.مشخص بودن نیت روزه قضا:
فردی که به غیر از روزه قضا روزه واجب دیگری هم دارد مثل روزه نذر، چگونه باید نیت کند؟
پاسخ: باید در نیت مشخص کند که مثلا روزه قضا می گیرم.
4.بی هوشی با نیت قبل از اذان صبح:
فردی که قبل از اذان صبح نیت روزه کرده و بعد آن بی هوش شود تا قبل از زوال به هوش بیاید، تکلیفش چیست؟
پاسخ: روزه آن روز را به پایان برساند و قضایش را هم انجام بدهد..jpg "احکام روزه قضا آیت الله سبحانی")
5. انجام روزه مستحبی با وجود داشتن روزه قضا:
شخصی که روزه قضا بر ذمه دارد، آیا می تواند روزه مستحبی بگیرد؟
پاسخ: خیر نمی تواند نیت روزه مستحبی کند، اگر چنانچه روزه مستحبی گرفت و قبل از ظهر به خاطرش آمد، روزه مستحبی او به هم خورده و باید نیتش را به روزه قضا بر گرداند.6.حکم روزه فردی که در ماه رمضان مسلمان شود:
چنانچه کافری قبل از اذان صبح مسلمان شود، و از اذان صبح تا زمان مسلمان شدنش هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام نداده باشد، آیا می‌تواند آن روز را روزه بگیرد؟
پاسخ بهتر است که آن روز امساک کند و چنانچه نکرد، قضایش را بعدا انجام دهد.7.فراموش کردن غسل واجب در حال روزه داری:
فردی که فراموش کند که غسل واجبش مثل غسل جنابت یا حیض یا نفاس را انجام دهد و همان گونه روزه هایش را انجام دهد، تکلیفش چیست؟
پاسخ: باید به تعداد روزهایی که بدون غسل روزه گرفته، روزه هایش را قضا کند و چنانچه فراموش کرده که چند روز را بدون انجام غسل روزه گرفته مثل وقتی که نمی داند که سه روز بوده یا چهار روز، بنا بر سه روز بگذارد و سه روز را قضا کند.8. جنب شدن عمدی در صورت نداشتن وقت برای غسل:
شخصی که برای انجام دادن غسل یا تیمم زمان ندارد، با این حال خود را جنب می کند، آیا روزه او درست است؟
پاسخ: اگر برای هیچ کدام زمان ندارد و خود را جنب کرد، روزه او صحیح نیست و واجب است قضا و کفاره پرداخت کند، اما اگر زمان به اندازه تیمم داشته باشد، روزه او درست است اما گناه انجام داده.9. سالم شدن بیمار قبل از اذان ظهر در ماه مبارک رمضان:
اگر فردی که بیمار است و بیماری او قبل از اذان ظهر خوب شود و هیچ کدام از مبطلات روزه را تا آن لحظه انجام نداده باشد، چه وظیفه ای برای روزه آن روز دارد؟
پاسخ: بنابر احتیاط مستحب آن روز را روزه بگیرد و قضای آن را نیز بعدا انجام بدهد.10. نیت روزه قضا در روز یوم الشک:
فردی که در روز سیم ماه شعبان که معمولا معروف به یوم الشک است، آیا می تواند تیت روزه قضا کند؟
پاسخ: می تواند اما اگر بعدا معلوم شود که ماه رمضان بوده روزه او از روزه های ماه رمضان به حساب می آید.11. مرض تشنگی زیاد و روزه داری:
فردی که هنگام روزه داری بسیار تشنه می‌شود به اندازه ای که تحمل آن بسیار دشوار است، حتی ترس از تلف شدن می باشد، در این صورت تکلیف روزه های او چیست؟
پاسخ: فقط به مقدار ضروری که جانش حفظ شود، آب بخورد و بقیه روز را امساک کند و بنابر احتیاط روزه را قضا نماید.12.روزه فرد معتاد:
حکم روزه فردی که تریاک استفاده می کند چیست؟
پاسخ: استفاده از تریاک حرام است، و فر د مکلف باید سعی کند که در هنگام روز از تریاک استفاده نکند، و چنانچه ترس از تلف شدن دارد، به اندازه‌ای که ضروری است استفاده کند و بقیه روز را امساک کند و اگر برایش امکان دارد روزه ها را قضا نماید..jpg "احکام روزه قضا آیت الله سبحانی")
13.وادار کردن فرد روزه دار به انجام جماع:
چنانچه فردی را به جماع مجبور کنند، به طوری که او از ترس این کار را انجام دهد، آیا روزه او باطل می شود؟
پاسخ: روزه او باطل می شود حتی اگر گناهی انجام نداده باشد.14.یقین داشتن فرد جنب به اینکه بخوابد و بیدار نمی شود:
فردی که هنگام شب ماه رمضان جنب است و می داند اگر بخوابد، تا موقع اذان صبح بیدار نمی‌شود، اگر این شخص بخوابد و تا اذان بیدار نشود، روزه او چگونه می شود؟
پاسخ: در فرض سوال نباید بخوابد، و اگر خوابید و تا اذان بیدار نشد، روزه او باطل می شود و هم قضا و هم کفاره برایش واجب می شود.15.یقین داشتن فرد جنب به اینکه بخوابد و بیدار نمی شود:
فردی که هنگام شب ماه رمضان جنب است و می داند اگر بخوابد، تا موقع اذان صبح بیدار نمی‌شود، اگر این شخص بخوابد و تا اذان بیدار نشود، روزه او چگونه می شود؟
پاسخ: در فرض سوال نباید بخوابد، و اگر خوابید و تا اذان بیدار نشد، روزه او باطل می شود و هم قضا و هم کفاره برایش واجب می شود.16. خوردن غذایی در شب که ایجاد قی در روز می کند؟
اگر فرد مکلف در شب غذایی تناول کند که باعث قی کردن بی اختیاری او در روز می شود، چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ: بنا بر احتیاط واجب روزه اش را قضا کند.17. قصد انجام روزه و حکم محتلم شدن در خواب:
شخصی که نیت روزه قضا کرده، چنانچه بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه شده که محتلم شده و یقین دارد که قبل از اذان صبح این اتفاق ایجاد شده، در این حالت آیا می تواند ادامه روزه اش را انجام دهد؟
پاسخ: در صورتی که مطمئن است که قبل از اذان صبح محتلم شده، اگر زمان برای انجام روزه قضایش وسیع باشد، روزه دیگری روزه اش را انجام دهد و الا اگر وقت تنگ بنا بر احتیاط روزه آن روز را کامل کند.
18. عاقل شدن مجنون:
چنانچه دیوانه ای عاقل شود، روزه های او چگونه می شود؟
پاسخ: واجب نیست روزه های زمان دیوانگی را انجام دهد.(1).jpg "احکام روزه قضا آیت الله سبحانی")
19. اولویت داشتن انجام روزه کدام سال:
شخصی که روزه قضا از چند سال بر ذمه داشته باشد، کدام را ابتدا انجام دهد؟
پاسخ: هر کدام را ابتدا بگیرد مشکلی نیست اما اگر وقت انجام قضای روزه آخرین سال کم باشد، ابتدا باید آن را انجام دهد، مثلا پنج روز مانده به ماه رمضان و فرد پنج روز، روزه قضا بر ذمه دارد، در این حالت باید ابتدا روزه سال آخر را انجام دهد.20. افطار کردن روزه قضا:
شخصی که روزه قضا بر ذمه دارد، آیا می تواند قبل از اذان ظهر روزه اش را باطل کند؟
پاسخ: اگر وقت انجام روزه کم یا تنگ نباشد، مشکلی نیست که پیش از اذان ظهر روزه اش را باطل کند.21. فوت قبل از تمام شدن ماه رمضان و تکلیف روزه های قضایش:
فردی به دلیل بیماری ، حیض یا نفاس نتواند روزه ماه رمضان را انجام دهد و قبل از تمام شدن ماه رمضان فوت کند، آیا باید روزه ها را قضا برایش قضا کنند؟
پاسخ: لزومی ندارد، روزه های انجام نشده قضا نشود.22. طولانی شدن بیماری تا سال بعد:
فردی که به دلیل بیماری نتواند روزه ماه رمضان را بگیرد و بیماری او تا ماه رمضان سال بعد ادامه دار شود، تکلیف روزه های قضایش چیست؟
پاسخ: انجام روزه های قضا بر او واجب نیست و باید حدود ۷۵۰ گرم که حدود یک مد طعام است از آرد گندم به فرد فقیر بدهد، اما چنانچه به علت عذری دیگر مانند مسافرت قضای روزه هایش را انجام ندهد، و عذر دوم تا ماه رمضان سال بعد ادامه دار شود، قضای روزه ها بر او واجب است و بنا بر احتیاط واجب باید کفاره یک مد طعام را برای هر روز بدهد.23.باطل کردن روزه قضای نذر:
شخصی که قضای روزه معینی مثل روزه نذر بر ذهن داشته باشد، آیا می تواند بعد از اذان ظهر آن را باطل کند؟
پاسخ: بنا بر احتیاط واجب روزه اش را بعد از اذان ظهر باطل نکند.
24. حکم روزه های کافر ی که مسلمان شده:
چنانچه کافری مسلمان شود، تکلیف روزه او چیست؟
پاسخ: روزه های زمان کافر بودنش واجب نیست که انجام دهد، اما اگر مسلمان کافر بشود و دوباره مسلمان شود، روزه های آن زمان را باید قضا کند..jpg "احکام روزه قضا آیت الله سبحانی")
25.ایجاد شدن عذری دیگری بعد از بر طرف شدن عذر اول:
چنانچه فردی به علت بیماری روزه ماه رمضان را ندهد و بعد از پایان ماه رمضان بیماری او رفع شد اما عذر دیگری برای او ایجاد شد، که نتوانسته روزه قضایش را تا ماه رمضان انجام دهد،تکلیف او چیست؟
پاسخ: باید روزه های انجام نشده اش را قضا کند. و اگر در ماه مبارک رمضان به غیر از بیماری عذری دیگر داشته که بعد از تمام شدن ماه رمضان عذرش بر طرف شد اما تا ماه رمضان بعدی نتوانسته به دلیل باقی بودن عذر روزه هایش را قضا کند، باید روزه ها را قضا نماید.
26. انجام ندادن عمدی روزه قضا تا ماه رمضان سال بعد:
فردی که به دلیل عذری نتوانسته روزه ماه رمضان را انجام دهد و بعد از پایان ماه عذر او از بین رفت، اما از روی عمد، روزه هایش را قضا نکرد، وظیفه او چیست؟
پاسخ: انجام قضای روزه ها بر او واجب است و باید برای هر روز کفاره یک مد طعام از آرد گندم به فرد فقیر بدهد.27.تعلل در انجام روزه قضا تا زمان تنگ شود:
فردی روزه قضا بر ذمه دارد، در انجام آن کوتاهی کند تا زمان تنگ بشود، در همان زمان کم عذری برای او ایجاد شود، که نتواند روزه ها قضایش را انجام بدهد، وظیفه او چیست؟
پاسخ: هم قضا و هم کفاره یک مد طعام از آرد گندم برای هر روزی که روزه ها را قضا نکرده بر او واجب است.28. سالم شدن بیمار بعد از چند سال:
فردی که بیمار بوده و توانایی انجام روزه هایش را نداشته، بحمدالله بعد از چند سال بیماری او بهبود یافته، تکلیف روزه های انجام نشده اش چیست؟
پاسخ: چنانچه تا ماه رمضان فرصت دارد که روزه های سال آخرش را قضا کند، باید آن ها را انجام دهد و برای روزه های سال های قبل به اندازه یک مد آرد گندم به شخص فقیر بدهد.
29. تاخیر انداختن چند ساله قضای روزه:
شخصی که روزه قضایش را چند سال به تاخیر بیندازد چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ: هم قضا و هم کفاره یک مد طعام از آرد گندم به فرد فقیر بدهد..jpg "احکام روزه قضا آیت الله سبحانی")
30. انجام ندادن عمدی روزه ماه رمضان:
فرد مکلفی روزه های ماه رمضانش را از عمد انجام نداده، چه وظیفه بر ذمه او است؟
پاسخ: برای انجام ندادن عمدی، هم کفاره جمع و هم قضا و هم اگر تا ماه رمضان بعدی، قضای روزه ها را انجام ندهد برای هر روز یک مد آرد گندم به فرد فقیر بدهد.31. واجب نبودن روزه قضا مادر:
بعد از مرگ پدر و مادر، آیا قضای روزه هایشان بر ذمه پسر بزرگتر است؟
پاسخ: قضای روزه پدر بر او واجب است، اما مادر خیر بر او واجب نیست.32.واجب نبودن روزه ای غیر از روزه قضای پدر و مادر بر پسر بزرگتر:
اگر پدر و مادر روزه ای به غیر از روزه قضای مثل روزه نذری بر ذمه داشته اند که در زمان حیاتشان انجام نداده باشند؛ آیا بر پسر بزرگتر واجب است که آن ها را انجام دهد؟
پاسخ: خیر واجب نیست.منابع:
1.سایت باقرالعلوم
2. هدانا
3. ایلنا
4.