دکسترومتورفان چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

دکسترومتورفان یک داروی سرکوب کننده ی سرفه در بیماری هایی مثل سرماخوردگی یا سینوزیت است که موجب عفونت راه های هوایی می شوند. از این دارو برای درمان سرفه استفاده می شود، که به صورت بدون نسخه هم در داروخانه ها در دسترس است. این دارو در درمان سرفه ای ناشی از آسم، سیگار، آمفیزم کاربردی ندارد.

دکسترومتورفان برای درمان سرفه در بیماری هایی مانند سرماخوردگی و سینوزیت استفاده می شود اما در درمان سرفه ای ناشی از آسم، سیگار، آمفیزم کاربردی ندارد.

نام تجاری:
نام انگلیسی:
balminil DM
benylin DM
bronchophan
buckleys D
dextromethorphan

موارد مصرف دکسترومتورفان

دکسترومتورفان برای درمان علامتی سرفه های بدون خلط ناشی از گلودرد ساده و سرماخوردگی یا محرک های استنشاق شده بکار می رود.

نحوه ی عملکرد داروی دکسترومتورفان

داروی دکسترومتورفان سرکوب کننده ی سیگنال هایی است که به مغز می روند و رفلاکس سرفه را تحریک می کنند. دکسترومتورفان یک آنالوگ کدئین (d-isomer) است و برخلاف I-isomer اثر ضد درد یا مخدر ندارد. چون با گیرنده های اپیوئیدی کار نمی کند. این دارو به خوبی در دستگاه گوارش جذب می شود و بعد از ۲.۵ – ۶ ساعت به پیک خود در پلاسما می رسد. دکسترومتورفان یک پیش دارو است که در کبد توسط سیتوکروم P450 تجزیه می شود و متابولیت های فعال را به وجود می آورد که نام آن Dextrophan است. این دارو به طور مستقیم بر گیرنده های اپیوئیدی اثر ندارد، پس نمی تواند عارضه های ناشی از آن را هم ایجاد کند.

نحوه ی مصرف این دارو و دوز مصرفی آن

معمولا این دارو را هر ۱۲ – ۴ ساعت می توانید بر اساس نیاز خود مصرف کنید. این دارو را باید بر اساس تجویز پزشک و مشاوره با دکتر مصرف کنید.

فرم های داروی دکسترومتورفان:

* قرص
* کپسول
* ژل
* شربت

* برای درمان سرفه در بزرگسالان معمولا فرم شربت هر ۴ ساعت یا هر ۶-۸ ساعت تجویز می شود.
* دوز مصرفی را تغییر ندهید و برای مدت طولانی تر از دوره ای که دارو برای شما تجویز شده است دارو را مصرف نکنید.
* معمولا این دارو ها را فقط تا زمان رفع علایم باید مصرف کنید.
* فرم مایع داروی دکسترومتورفان را همیشه با یک قاشق اندازه گیری دقیق مصرف کنید و همراه آن مقدار زیادی آب بنوشید تا به عملکرد دارو در گلو کمک کنید.
* در صورتی که سرفه ی شما طی یک دوره مصرف ۷ روزه بهتر نشد به پزشک اطلاع دهید.

دکسترومتورفان و کرونا

براساس اعلام سایت “ساینس‌نیوز”، محققین دانشگاه کالیفرنیا در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که شربت سرفه “دکسترومتورفان” توان تکثیر ویروس کرونا و مرگ سلول‌ها را افزایش می‌دهد.

البته این مطالعه فعلاً روی سلول میمون بررسی شده و هنوز تاثیر آن بر انسان بررسی نشده است. به گفته “برایان شواچت” یکی از دانشمندانی که در جریان این تحقیقات بوده نتیجه این بررسی لزوماً به این معنی نیست که مردم کاملا مصرف شربت سرفه دکسترومتورفان را متوقف کنند، اما بهتر است در زمان شیوع ویروس کرونا و تا نتیجه نهایی تحقیقات در مصرف این دارو و داروهای مشابه که باعث افزایش تکثیر ویروس می شوند احتیاط کنند. در این زمینه بهتر است با دکتر ریه یا دکتر داخلی مشورت شود. برای مشاوره تلفنی با دکتر ریه می توانید از سایت دکترتو اقدام نمایید.

عوارض جانبی داروی دکسترومتورفان

* تشنج های شدید
* تهوع
* استفراغ
* بی قراری
* اضطراب شدید
* گیجی
* توهم
* آهسته شدن حرکات
* آهسته شدن تنفس
* ناراحتی معده
* یبوست
* واکنش آلرژیک با علامت های سختی در تنفس، ورم صورت و حلق، راش، خارش

اثر داروی دکسترومتورفان بر ارگان های مختلف

سیستم عصبی مرکزی و محیطی:
در کل می توان گفت که این دارو بی خطر است اما می تواند تاثیراتی از قبیل افزایش تون ماهیچه ها، آتاکسی، سرکوب سیستم تنفسی، ایجاد اختلال های حرکتی، اختلال در حرکت صورت، توهم، گشادی مردمک ها بر سیستم عصبی به جا بگذارد. در صورت استفاده ی بیش از حد از این دارو فرد عارضه هایی مثل خستگی، سر درد،حس سبکی سر، از دست دادن آگاهی، کاهش توجه، آتاکسی را تجربه می کند.

پوست:
این دارو می تواند باعث ایجاد کهیر های پیگمنتی یا پارگی های سطحی پوست شود. در بعضی از موارد حتی یک سری پلاک های قرمز در سطح پوست تشکیل شده است که با یک سری پیگمنت های پوستی محاصره شده اند.

عملکرد جنسی:
گزارش هایی وجود داشته است که برخی از بیماران مرد بعد از استفاده از این دارو دچار نعوظ های مکرر شده اند، که ۷ روز بعد از قطع این دارو به حالت عادی بازگشته است.

سیستم ایمنی:
در گاهی موارد نادر این دارو می تواند باعث ایجاد شوک آنافیلاکتیک و عارضه های ناشی از آن مثل ورم لب ها و صورت، تنگی نفس شود. این دارو باعث ایجاد برونکواسپاسم و یا آنژیوادم نمی شود.

موارد احتیاط مصرف این دارو

دکسترومتورفان ممکن است به دلیل ایجاد خواب آلودگی باعث کاهش هوشیاری و آگاهی شما شود پس بهتر است در زمان رانندگی از آن استفاده نکنید.
از مصرف همزمان قرص های لاغری، قرص های کافئین دار، داروهای درمانی بیش فعالی خودداری کنید. چون ممکن است عارضه های جانبی دارو را افزایش دهد.

فرم های مایع مصنوعی داروهای سرفه ممکن است حاوی فنیل آلانین باشند و اگر بیماری فنیل کتونوریا دارید این دارو می تواند برای شما خطر ساز باشد.

از نوشیدن الکل همزمان با مصرف این دارو خودداری کنید، زیرا الکل عوارض جانبی این دارو را افزایش می دهد.

اگر عمل جراحی دارید حتما با پزشک در این مورد مشورت کنید.

دکسترومتورفان برای کودکان:
این دارو را نباید برای کودکان زیر ۴ سال استفاده کنید.
همیشه قبل از دادن داروهای سرفه یا سرماخوردگی به کودکان با پزشک اطلاع دهید زیرا این موارد می توانند برای کودک کشنده باشد.

آلرژی:
اگر به این دارو یا داروهای مشابه آن حساسیت دارید قبل از مصرف حتما به پزشک خود بگویید.

آسم و بیماری ریوی:
حتما قبل از استفاده ی این دارو همراه با سایر داروهای سرفه یا سرماخوردگی یا داروهای آسم با پزشک مشورت کنید.
در صورتی که بیماری ریوی مثل آمفیزم یا برونشیت مزمن یا آسم دارید قبل از مصرف این دارو به پزشک اطلاع دهید .

دکسترومتورفان در دوران بارداری و شیردهی:
تاثیر این دارو بر جنین نامشخص است. پس اگر باردار هستید به پزشک خود اطلاع دهید.

این دارو ممکن است به شیر هم ترشح شود پس توصیه می شود اگر در حین شیردهی این دارو را مصرف می کنید قبل از آن با یک پزشک مشورت کنید.

دکسترومتورفان در کبد توسط آنزیم های CYP2D6 و CYP3A متابولیزه می شود. فعالیت هر دو آنزیم در مادر در دوران بارداری افزایش می یابد.

زمانی که در دوران بارداری به یک ضدسرفه نیاز باشد دکسترومتورفان در دوزهای استاندارد قابل توصیه است. البته باید توجه شود از فراورده های حاوی الکل در این دوران استفاده نشود.

توصیه های دارویی دکسترومتورفان

1. دارو ممکن است باعث اعتیاد شود.
2. در صورتی که تا 7 روز پس از مصرف دارو سرفه ادامه داشت یا در صورت تب شدید، بثورات جلدی یا سردرد مداوم همراه با سرفه، به پزشک مراجعه گردد.

دارو های هم گروه دکسترومتورفان

* دکسترومتورفان پی
* بنزوناتات
* کلوبوتینول

تداخلات دارویی دکسترومتورفان با سایر دارو ها

* داروهای MAO inhibitors مثل ایزوکربوکسازید: ممکن است اثر سروتونرژیک دکسترومتورفان را افزایش دهد. این ترکیب ممکن است باعث ایجاد سندروم سروتونین شود. تداخل رده X: منع مصرف همزمان
* فنلزین
* راساژیلین
* سلژیلین
* پارنیت
* متیلن بلو
* سلکسیب
* داریفاسین
* ایماتینیب
* کوینیدین
* ریتوناویر
* پروکاربازین
* سیبوترامین
* تربینافین
* داروهای درمان کننده ی فشارخون
*رانولازین
* ضدافسردگی ها مثل آمی تریپتیلین، بوپروپیون، فلوکستین، فلووکسامین، ایمی پرامین، سرترالین : دکسترومتورفان ممکن است اثر سروتونرژیک SSRI ها را افزایش دهد. این ترکیب ممکن است باعث ایجاد سندروم سروتونینی شود. SSRI ها ممکن است غلظت سرمی دکسترومتورفان را افزایش دهد. مدیریت: در صورت استفاده از این ترکیب علائم و نشانه های سندروم سروتونینی یا سمیت سروتونین (شامل افزایش رفلکس، کلونوس، هایپرترمی، دیافورزیس، لرزش، تغییرات سطح هوشیاری) را کنترل کنید. تداخل رده D: اصلاح درمان
* اگر این دارو را با SSRI ها مصرف کنید، عوارضی مثل آتاکسی، سرگیجه، اختلال در حافظه و خوا آلودگی ایجاد می شود.
* متوتریمپرازین: فراورده های حاوی اتانول ممکن است اثر نامطلوب یا سمی متوتریمپرازین را افزایش دهد، به خصوص اثرات سرکوب کننده CNS ممکن است افزایش یابد. مدیریت: اجتناب از مصرف فراورده های حاوی الکل در بیماران تحت درمان با تریمیپرازین. تداخل رده X: منع مصرف همزمان

علائم اوردوز با این دارو

در صورتی که مقدار خیلی زیادی از این دارو را مصرف کردید به اورژانس زنگ بزنید علامت های اوردوز با این دارو عبارتند از :

* تهوع
* استفراغ
* خواب آلودگی
* تعریق زیاد
* یوفوریا
* اختلال در راه رفتن
* سرگیجه
* سختی در تنفس
* ضربان قلب بالا
* تشنج
* کما

این دارو حتی ممکن است باعث مرگ شود.

منبع: سایت دکترتو
سایت دارویاب
سایت خدمات دارویی رضوی