روزه و روزه داری در دین اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است، تا آنجا برای هر قسمت آن احکام و شرایط خاص خود را دارد، مثلا احکام در مورد روزه قضا، روزه مستحبی و ... ما سعی کردیم احکام روزه را جز به جز برای هر مرجع را در مقاله ها جداگانه برای شما عزیزان ارائه کنیم، در ادامه کار خود به روزه مسافر رسیدیم در مقاله قبلی احکام روزه مسافر آیت الله خامنه ای را ارائه کردیم و این بار احکام روزه آیت الله سیستانی را جمع آوری کرده ایم که مقلدین این مرجع بزرگوار بتوانند راحت از این احکام استفاده کنند.
1.حکم مسافر:
مسافر کیست؟
پاسخ: مسافر به کسی گفته می شود که نماز های چهار رکعتی را دو رکعت بخواند، چنین فردی نباید روزه بگیرد، مسافری که نمازش کامل باشد، مانند فرد مسافری که سفر کردن شغل او است یا مسافرت او مسافرتی همراه با گناه و معصیت باشد، بر چنین شخصی واجب است که روزه هایش را در مسافرت انجام دهد.
2. شک کردن در تعداد روزه های که مسافرت بوده در ماه رمضان:
اگر فردی به علت مسافرت چند روز روزه ماه رمضان را انجام نداده و بعد از برگشت از سفر شک دارد که چه روزی از سفر برگشته، در این حالت وظیفه او چیست؟
پاسخ: در این حالت مدت زمان بیشتر را ملاک قرار بدهد، مثلا شخصی که پیش از ماه رمضان به مسافرت رفته و دقیقا نمی داند که بعد از ظهر روز پنجم از مسافرت یرگشته یا بعد از ظهر روز ششم و یا اینکه در روزهای پایانی ماه رمضان به مسافرت رفته و بعد از ماه رمضان به وطن خود برگشته، این فرد فراموش کرده که شب بیست و پنجم به مسافرت رفته یا شب بیست و ششم که در هر دو حالت مدت زمان کمتر را ملاک قرار بدهد و پنج روز را روزه قضا کند(البته اگر در مثال دوم ماه رمضان سی روزه باشد.) قضا نماید. البته بنا بر احتیاط مستحب که زمان بیشتری یعنی شش روز را قضا نماید.3.مسافرت و مجبور کردن همسر به جماع:
شخصی که به دلیل مسافرت یا بیماری نمی تواند روزه بگیرد، آیا می تواند همسر خود را که روزه دارد،به جماع اکراه کند؟
پاسخ: نمی تواند مرد این کار را انجام دهد، اما چنانچه او را اکراه کند، کفاره ای بر ذمه مرد نیست.4.باطل کردن عمدی روزه، و رفتن به سفر برای فرار از کفاره:
شخصی که از روی عمد یکی از مبطلات روزه را انجام دهد و برای فرار از کفاره قبل از ظهر یا بعد از ظهر به مسافرت برود برای فرار از کفاره، در این حالت حکم این مساله چیست؟
پاسخ: در هر حالتی کفاره را باید انجام دهد، حتی اگر ناخواسته برایش پیش از اذان ظهر برای او مسافرتی پیش بیاید، هم دادن کفاره بر او واجب است.5. موارد استثناء در مورد روزه در حال سفر:
در چه حالتی فرد هنگام مسافرت می تواند روزه بگیرد؟
پاسخ: مسافری که نماز های چهار رکعتی ظهر و عصر و عشا را دو رکعت می خواند، نمی تواند روزه بگیرد، هم روزه واجب و هم روزه مستحب را نمی تواند، انجام دهد. البته در برخی از موارد استثناء وجود دارد مانند:الف؛ شخصی که نمی تواند قربانی واجب در حج تمتع را انجام دهد و از انجام آن ناتوان است، در این حالت بر وی واجب می شود، که به جای قربانی ده روز روزه بگیرد که که سه روز ابتدایی آن را در میان همان سفر حج روزه بگیرد، با وجود این که مسافر است و بقیه روزها را وقتی به وطن بازگشت انجام دهد.
ب؛ شخصی که در مراسم حج در وقوفات عرفات پیش از اینکه آفتاب غروب کند از سرزمین عرفات بیرون بیاید و دوباره برنگردد باید به عنوان کفاره یک شتر قربانی کند که چنانچه نتواند این کار را انجام دهد باید هجده روز، روزه بگیرد که می تواند روزه ها را درحین سفر یا در حین برگشت یا زمانی به وطن خود برگشت آن را انجام دهد.
ج؛ شخصی که روزه مستحبی در روزه معین و مشخصی را نذر کرده باشد و در نیت خود ذکر کرده که چه در سفر باشد و چه در وطن باشد، باید آن را انجام بدهد.
د؛ انجام سه روز، روزه مستحبی برای برآورده شدن حاجت در مدینه منوره با اینکه فرد درحال سفر است و احتیاط بر آن است که روزهای چهار شنبه و پنجشنبه و جمعه روزهاه ها مستحبی را انجام دهد.
6. میزان تعیین حد ترخص با چشم عادی:
آیا ملاک تعیین حد ترخص چشم است یا می توان از تلسکوپ یا دور بین استفاده کرد؟
پاسخ: همان گونه که مقدار کوچکی از خون که بر روی چیزی باشد که به غیر از تلسکوپ نمی توان آن را دید پس آن شیء نجس محسوب نمی شود، برای شرط مسافر بودن هم ملاک دیدن حد ترخص با چشم غیر مصلح است دیدن با دوربین و تلسکوب ملاک نیست.7. مکروهات فردی که به علت مسافر بودن روزه نمی گیرد:
آیا فردی که مسافر است یا به دلیل عذری نمی تواند روزه بگیرد، می تواند در روز غذا بخورد یا جماع کند؟
پاسخ: کراهت دارد که با همسر خود نزدیکی کند و اگر می خواهد بخورد و بیاشامد به اندازه‌ای نباشد که سیر شود.8. حکم مسافرت برای انجام ندادن روزه نذر:
شخصی به علت بیماری یا حیض یا نفاس یا اینکه مسافت شرعی را طی کند تا روزه نذر خود را انجام ندهد، چه حکمی دارد؟
پاسخ: قضا لازم است اما کفاره ای بر ذمه او نیست.9. حکم روزه مسافری که شغلش سفر است:
حکم روزه فردی که مسافر است اما شغل یا کار او به گونه ای است که دائما در حا سفر است و همچنین فردی که به مسافرتی می رود، که سفر او با معصیت همراه است، در این دو صورت وظیفه این فرد چیست؟
پاسخ: در هر دو حالت، می تواند در حالی که مسافر است روزه هایش را انجام بدهد، همچنین برای روزه واجب معین مانند روزه ماه رمضان هم باید در این دو حالت انجام بشود.