نام گل	پنبه
نام انگلیسی	Cotton
نام علمی	Gossypium
زادگاه	مناطق گرمسیری و نیمه ‌گرمسیری سراسر جهان شامل قاره آمریکا، آفریقا، آسیا و استرالیا

یکی از قدیمی ترین الیافی که در جهان شناخته شده ، گل پنبه است . پنبه از جمله گیاهان گلدار دو لپه‌ای محسوب می شود و نوعی الیاف طبیعی است که نرم و پف دار شبیه به پشمک می باشد و که در زمینه های مختلف از جمله نساجی استفاده های زیادی دارد .

امروزه پنبه در بیشتر از 100 کشور جهان کشت می شود که 43 گونه مختلف نیز دارد و حتی بعضی از آن ها بر روی درختان رشد می کنند . گیاه پنبه از طریق بذر و دانه ، کاشت می شود و مناطق گرم و نیمه گرمسیری بهترین مناطقی است که می توان گل پنبه را کشت کرد ، از جمله شهرهای خراسان، جیرفت، گرگان، ورامین و اهواز نیز این ویژگی را دارند که گل پنبه درآن کشت شوند زیرا این شهرها آب و هوایی گرم دارند که برای کشت پنبه مناسب است.

زادگاه گیاه پنبه مناطق گرمسیری و نیمه ‌گرمسیری سراسر جهان شامل قاره آمریکا، آفریقا، آسیا ، استرالیا و هندوستان می باشد و بیشترین تنوع گونه های وحشی گیاه پنبه را نیز می توان در کشور مکزیک و پس از آن استرالیا و آفریقا یافت کرد.

گیاه پنبه یک گیاه چند ساله است که بین نیم تا 2 متر ارتفاع دارد و جالب است که این گیاه را هم می توان در زمین و هم در ظروف باغبانی کاشت. هنگامی که گیاه پنبه کاشته می شود حدود 45 روز بعد گل های زرد زیبایی می دهد که تنها 24 ساعت باز می ماند و زمانی که این گل ها پژمرده می شوند یعنی زمانی است که غلاف دانه در حال شکل گیری است که به آن غوزه پنبه نیز می گویند ، زمانی که غوزه بالغ شد ، باز می شود و پنبه سفید کرکی شکل ظاهر می شود.

از خواص گل پنبه نیز این است که در برابر هر نوع پوسیدگی مقاوم است، وزن کمی دارد، به راحتی شسته می شود ، قدرت جذب و رنگی پذیری بالایی نیز دارد و از شربت شکوفه پنبه برای درمان و بهبود حافظه استفاده می شود و دانه پنبه نیز باعث ازدیاد شیر مادر می شود و همچنین از پنبه سوخته برای درمان زخم های چرکی نیز استفاده می شود.

انواع گل خشک پنبه

غلاف خشک شده ی پنبه ، در رنگ های مختلف تولید می شود که از آن برای تزئین درون باکس های کادویی و تزئین چیز های دیگر استفاده می شود . این غلاف های خشک شده ی رنگی در بسته های تک رنگ و چند رنگ بسته بندی شده اند که بنا به سلیقه ی هر شخصی مورد استفاده قرار می گیرد.

غوزه گل خشک پنبه (رنگارنگ)

گل خشک پنبه ( Cotton )

انوع گل پنبه

دو نوع گل پنبه ، در ایران بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و پرورش داده می شود ، که یکی از آن ها که در مبادلات اقتصادی به طلای سفید معروف است که همان پنبه ای است که گل های سفید و زیبا می دهد و دیگری نوع خاص تری است که بعد از خشک شدن به رنگ سبز در می آید.

نحوه کاشت:

در ابتدا باید زمین را برای کشت پنبه آماده کرد ، در مرحله ی اول باید زمین را به صورت عمیق و نسبتاً عمیق شخم زد تا خاک ها کاملا زیر و رو شوند ، یکی از مهم ترین کارها برای آماده سازی زمین همین شخم زدن است، بیشتر کسانی که کشت پنبه انجام می دهند در فصل بهار و برخی از کشاورزان در فصل پائیز یا زمستان زمین خود را شخم می زنند و برای کشت پنبه آماده می کنند.
در مرحله ی دوم از وسیله ای به نام دیسک ، که با تراکتور کشیده مى‌شود وعمق خاک را نرم می کند استفاده می شود تا بستر برای کاشت بذر آماده شود زیرا اگر بذر بستر نرم و آماده ای داشته باشد زودتر سبز می شود و معمولا کشاورزان این کار را در ماه های اسفند و فروردین انجام می دهند.

در مرحله ی سوم ماله کشی انجام می شود به این صورت که از ماله های چوبی و یا غلطک استفاده می کنند تا بستر زمین فشرده ، هموار و آماده ی کاشت بذر شود.

کاشت پنبه

بعد از اینکه زمین کاملا آماده شد می توانیم دانه های پنبه را مستقیما در زمین بکاریم . به این نکته توجه کنید که اگر دمای منطقه ای که می خواهید دانه پنبه در آن بکارید سرد است باید بذر پنبه را از یک ماه قبل در خانه نشاء کنید و در عمق یک سانتی خاک با فاصله 30 الی 40 سانتی متری از یکدیگر در خاک بکارید ، بهترین دما برای رشد گیاه پنبه دمای بین 18 تا 22 درجه سانتی گراد است.

آماده‌کردن بذر پـنبه

قبل از کاشتن بذرها باید آن ها را کرک گیری و آماده کرد . به کرک هایی که روی پنبه است لینتر می گویند و معمولا بذرهای پنبه قبل از کاشت در کارخانه لینتر گیری می شوند ، اما اگر بذری که می خواهیم بکاریم حتی مقدار کمی کرک روی آن داشته باشد باعث اشکالاتی در کاشت می شود به عنوان مثال اگر بذری دارای کرک باشد آب را به خوبی به خود جذب نمی کند وباعث می شود بذر دیرتر جوانه بزند ، همچنین بذری که کرک داشته باشد آلودگی و انواع قارچ ها را به خود جذب می کند ، و دیگر اینکه اگر بذری که دارای کرک باشد، مصرف بذر بالا می رود و همچنین ضد عفونی کردن این نوع بذرها دشوار است و کرک روی بذر باعث می شود بذرها به همدیگر بچسبند و در کار با ماشین بذرکار با مشکل روبرو شویم.

برای اینکه با این مشکلات روبرو نشویم بهتر است بذرها از روش های کرک گیری دستی، کرک گیری با حرارت، کرک گیری از روش شیمیایی ، استفاده کنیم .

به این صورت که در روش کرک گیری دستی بذرهای پنبه را با مخلوطى از آب و خاکستر یا خاک معمولى مالش مى‌دهند تا کرک های روی دانه از بین برود و همچنین دانه هایی که به هم چسبیده اند از هم جدا شوند.

روش دیگری که خیلی مورد استفاده قرار نمی گیرد روش کرک گیری با حرارت است که در این روش در کارخانه بذرها را خیلی سریع از روی شعله آتش عبور می دهند تا کرک ها بسوزد و از بین برود.

یکی دیگر از روش های از بین بردن کرک روی بذر روش شیمیایی است که از اسید کلریدریک یا اسید سولفوریک استفاده می کنند تا کرک‌ها را از بین برود.

نکته دیگر این است که بذر پنبه را قبل از کاشتن باید با استفاده از سموم قارچ‌کش و حشره‌کش مناسب ضد عفونی کرد تا در مقابل آفت‌هایی مثل آگروتیس و مگس هیلمیا آسیب نبیند.

زمان مناسب برای کاشت و برداشت گل پنبه

بهترین زمان برای کاشت بذر پنبه اوایل فصل بهار است. بعد از مدتی که بذر کاشته شد و رشد کرد گیاه گل های قرمز رنگ زیبایی می دهد که بعد از گذشت یک ماه این میوه های قرمز رنگ به رنگ زرد در می آیند و کمی بعد پنبه ی سفید رنگی از دل آن بیرون می زند و در این هنگام پوسته گیاه نیز به رنگ قهوه ای در می آید.

برای برداشت کردن پنبه 6 هفته زمان داریم و معمولا از تیر ماه شروع می شود و تا آبان ماه نیز ادامه دارد .

روش های کاشت بذر پنبه

کاشت گیاه پنبه به دو روش کاشت دستپاش و کاشت ماشینی انجام می شود به این صورت که در کاشت دستپاش همانگونه که از اسمش پیداست بذرها به صورت دستی و فواصل نامشخص و نامعین روی زمین پخش می شوند و با استفاده از یک دیسک نرم بذرها را به زیر خاک می برند ، البته این روش مشکلاتی نیز دارد مثل فاصله ی میان بوته ها و همچنین تنگ بودن جای گیاه.

یکی دیگر از روش های کاشت پنبه کاشت ماشینی است که دقت و ظرافت بیشتری نسبت به کاشت دستپاش دارد به این صورت که در این روش از ماشین هایی استفاده می شود که بذرها را به صورت ردیفی و در فواصل معین می کارد . از مزیت های این روش این است که تعداد بذر معینی در هر هکتار کاشته می شود و دیگر اینکه سمپاشی گیاه خیلی راحت تر انجام می شود و محصول پنبه سریع تر برداشت می شود.

تکثیر پنبه

تکثیر گیاه پنبه به دو روش انجام می شود یکی اینکه دانه به صورت مستقیم در زمین کاشته شود و دیگر اینکه دانه ها، از قبل نشا شوند و بعد به زمین انتقال داده شوند . معمولا در مناطقی که هوا سرد است دانه ها را 4 تا 6 هفته قبل از آخرین سرما ، در دمای 18 تا 21 درجه نشا می کنند و بعد از جوانه زدن ، زمانی که دمای بیرون به 18 درجه رسید نهال ها را به زمین منتقل می کنند، زیرا این نهال ها به سرما و یخ زدگی بسیار حساس هستند. توجه داشته باشید که نهال ها با فاصله ی 30 تا 40 سانتی متر از هم کاشته شوند.

معمولا دانه های پنبه بعد از گذشت 7 تا 14 روز شروع به جوانه زدن می کنند ، البته بستگی به خاک غنی با زهکشی مناسب و آفتاب کامل نیز دارد زیرا دانه پنبه را باید در مکانی کاشت که آفتاب کامل داشته باشد ، بعد از کاشت نیز باید خاک گیاه مرطوب نگه داشته شود نه خیس و برای رشد بهتر به خاک ، کود با درصد پتاسیم بالا داده شود .

اگر بخواهید جوانه پنبه و یا دانه پنبه را در گلدان بکارید باید گلدانی مناسب با قطر 30 سانت انتخاب کنید و آن را با خاک غنی و مقدار زیادی کود و کمپوست مخلوط کنید بعد جوانه و یا دانه را در خاک بکارید و در جایی قرار دهید که از نور آفتاب خوبی برخوردار باشد و به طور منظم آن را آبیاری کنید و هفته ای یک بار به آن کود مایع بدهید.

شرایط نگهداری از گل پنبه

گل پنبه از جمله گیاهان بسیار کاربردی در صنعت کشاورزی ، نساجی ، بهداشتی و... محسوب می شود .

در کل گیاه پنبه جزء گیاهان چند ساله محسوب می شود و همین مزیت باعث می شود که کشاورزان چندین سال از این گیاه بهره برداری کنند. همچنین از دیگر مزیت های کاشت این گیاه این است که تنها بعد از 45 روز که از کاشت آن، می گذرد گیاه گل می دهد وهمین سرعت بالای پنبه دهی اهمیت بسزایی دارد.

گیاه پنبه از جمله گیاهانی است که نیاز به آفتاب و آب و هوای گرم دارد بنابراین بهترین مناطقی که می توان این گیاه را پرورش داد باید از آب و هوای گرم و نیمه گرمسیر برخوردار باشد ، به طور مثال شهرهای خراسان، گرگان، اهواز، جیرفت و ورامین از جمله شهرهایی است که هوای گرم و نیمه گرمسیر دارد.

دما

مناسب ترین دما برای رشد و نگهداری از گیاه پنبه 21 الی 26 درجه سانتی گراد می باشد ، البته گیاه پنبه از جمله گیاهانی است که در دمای 45 درجه نیز می تواند زنده بماند. برای جوانه زنی گل پنبه بهترین دما دمای 22 درجه سانتی گراد است و جالب است بدانید که دمای بالا باعث زود رسی گیاه خواهد شد.

رطوبت و آبیاری

در پرورش گیاه پنبه رطوبت نقش مهمی دارد . آبیاری باید به طور منظم برای گیاه انجام شود و آب کافی به گیاه برسد تا در مرحله ی رشد به مشکلی بر نخورد.

کود دهی

یکی از عواملی که باعث رشد گیاه پنبه می شود و برای گیاه ضروری است کوددهی گیاه با کود مناسب است که معمولا برای گیاه پنبه از کودهایی که دارای منیزیوم، پتاسیم، ازت ، فسفات باشند استفاده می شود.

کلام پایانی

گل های پنبه بخاطر زیبایی که دارند از آن ها برای تزئین و دکوراسیون استفاده ی زیادی می شود ، حتی چند شاخه از گیاه پنبه در گلدان درکنار خانه و یا روی میز ، زیبایی خانه را چندین برابر می کند.

منبع: سایت خانه و خانواده راسخون