متاورس و آموزش و پروش؛ چالش ها و فرصت ها
با شروع همه‌گیری COVID-19 در چند سال اخیر، بشریت مجبور شد در جامعه‌ای با روتین‌ها و روش‌های جدید زندگی کند. به ویژه، طیف وسیعی از فعالیت‌ها در دنیای فیزیکی به دنیای مجازی منتقل شد. دورکاری، جلسات آنلاین، آموزش از راه دور، خرید آنلاین و... به بخشی طبیعی از زندگی مردم جامعه تبدیل شده است. در نتیجه، نیاز انسان به گسترش مرزهای دنیای فیزیکی تسریع شده و اشتیاق به زندگی و تجربه‌ی دنیای مجازی پیشرفته‌تر را برایشان برانگیخته است. با توجه به پیشرفت واقعیت مجازی، هوش مصنوعی، تکنولوژی و... امروزه متاورس، با یک فضای دیجیتال سه بعدی با مرزهای مجازی و واقعی را جابهجا کرده، توجه روزافزونی را به خود برانگیخته است. متاورس در آموزش و پرورش به عنوان نسل بعدی اینترنت و سیستم جدیدی از آموزش شناخته شده است که قرار است نحوه تعامل ما با جهان را به طرز چشمگیری تغییر دهد. سال 2021 به عنوان اولین سال متاورس شناخته شد. از آنجایی که تحقیقات جهانی متاورس در حال شکوفایی است، متاورس به عنوان یک گرایش آموزشی آینده، با پتانسیل بسیار بالا مطرح شده است. حضور متاورس معمولاً با چندین فناوری جدید همراه است. در این مطلب به بررسی ایده‌ی متاورس، چهارچوب آموزش در متاورس، آینده‌ی آموزش و پرورش در متاورس و چالش‌های استفاده از متاورس برای ارائه دیدگاه روشنی از متاورس در آموزش و پرورش می‌پردازیم. از جمله تعریف، چارچوب، ویژگی‌های معمولی، کاربردهای بالقوه، چالش‌ها و مسائل تحقیقاتی آینده، انجام می‌شود.
ایده‌ی متاورس:
Metaverse واژه‌ای مرکب است که با «meta-» (فراتر) و «verse» (ریشه «جهان»، کیهان، کل جهان) ترکیب شده است، که نشان‌دهنده یک جهان مجازی جدید است که فراتر از دنیای واقعی ایجاد شده است. اصطلاح متاورس برای اولین بار در سال 1992 در رمان علمی تخیلی سایبرپانک Snow Crash ابداع شد. در این رمان، انسان‌ها می‌توانند آزادانه به فضایی سه‌بعدی دسترسی داشته باشند که دنیای واقعی را از طریق عوامل دیجیتال (آواتار) منعکس می‌کند و با یکدیگر تعامل دارند. در طول سه دهه بعد، مفهوم متاورس به وضوح در فیلم‌های علمی تخیلی مانند Ready Player One، Lucy و The Matrix به تصویر کشیده شد. در آن زمان، فرا وجهی که فیلم‌ها تصور می‌کردند، نمی‌توانست در واقعیت به وجود بیاید. در این دهه، پیشرفت سریع فناوری‌های نوظهور مانند دستگاه‌های پوشیدنی و عکاسی سه‌بعدی به مردم کمک کرده است تا به دنیای مجازی دسترسی پیدا کنند.کلاس های درس آینده: آموزش در متاورس
به گفته یونیسف، تحصیل 91 درصد از دانش آموزان در سراسر جهان به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا مختل شده است. از اوایل سال 2020، هم دانش‌آموزان و هم معلمان مجبور شده‌اند خود را با سبک جدید یادگیری از راه دور تطبیق دهند. فناوری برای ادامه یادگیری در سراسر قرنطینه جهانی بسیار مهم بوده است. در دهه‌های گذشته برای تمام سیستم‌های آموزشی غیرقابل تصور بوده که آموزش و پرورش پیوندی با فناوری داشته باشد.
در ساده‌ترین حالت، متاورس نسخه‌ای نه چندان دور از اینترنت را در آینده توصیف می‌کند که در آن انسان‌ها از فناوری همه جانبه برای فراتر رفتن از محیط فیزیکی خود استفاده خواهند کرد. تصور کنید که از اتاق نشیمن خود در میان صخره‌های مرجانی شنا می‌کنید یا دانش‌آموزان را به سفرهای علمی می‌برید تا روی ماه قدم بزنند بدون اینکه آن‌ها هرگز میز خود را ترک کنند. واقعیت افزوده (AR) در آموزش در متاورس به ما امکان می‌دهد روی اشیاء دنیای واقعی در کلاس، پوشش‌های دیجیتالی ایجاد کنیم و انواع لحظات را به فرصت‌هایی برای دانش‌آموزان تبدیل کنیم تا در سطح عمیق‌تری با مطالبی که مطالعه می‌کنند، ارتباط برقرار کنند و درگیر شوند.
به عنوان مثال، Froggipedia ابزاری است که امروزه در کلاس های درس استفاده می‌شود. تجربه عملی AR به دانش آموزان اجازه می‌دهد تا اندام‌های داخلی قورباغه‌ها را بدون نیاز به تشریح مطالعه کنند.
برنامه Big Bang AR از CERN (سازمان اروپایی تحقیقات هسته‌ای) به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا ریشه‌های جهان ما و اسرار فیزیک را مطالعه کنند و آن را به گونه‌ای انجام دهند که برای بچه‌ها سرگرم‌کننده و در دسترس باشد.
آموزش و پرورش با فناوری‌های زیر پیوند برقرار کرده است. این فناوری‌های فراگیر عبارتند از:
واقعیت افزوده (AR): استفاده از گوشی هوشمند یا تبلت برای قرار دادن محتوای دیجیتال بر روی دنیای فیزیکی. به فیلترهای اسنپ چت یا بازی‌هایی مانند پوکمون گو فکر کنید.
واقعیت ترکیبی (MR): کاربران با اشیاء فیزیکی و مجازی با یک نمایشگر قابل مشاهده روی سر در تعامل هستند. دانش‌آموزان ممکن است یک فضای فیزیکی را اسکن کنند و یک محیط زیر دریا را جاسازی کنند که ماهی‌ها بتوانند در اطراف آن‌ها شنا کنند.
واقعیت مجازی (VR): محیط فیزیکی به طور کامل با محرک‌های صوتی و تصویری در دنیای مجازی جایگزین می شود. هدستی مانند Oculus می‌تواند به دانش آموز اجازه دهد تا بدن انسان را از درون کوچک کند و کاوش کند.
چهارچوب آموزش و پرورش در متاورس:
به صورت کلی متاورس را می‌توان به سه جزء اساسی (یعنی سخت‌افزار، نرم‌افزار و محتویات) و سه رویکرد (یعنی تعامل کاربر، پیاده‌سازی و کاربرد) تقسیم کرد. جالب توجه است که بدانید، متاورس توسط فناوری‌های منفرد مانند هوش مصنوعی توسعه نمی‌یابد، بلکه با فناوری‌های عظیمی ادغام شده است. با توجه به معدود مطالعاتی که متاورس را برای اهداف آموزشی مورد بحث قرار داده‌اند، از این رو، با توجه به دیدگاه‌های جمع‌آوری‌شده از مقالات پژوهشی، چارچوبی برای متاورس در آموزش اعلام شده است. طیف وسیعی از فناوری‌ها می‌توانند به زیرساخت متاورس در آموزش تبدیل شوند، که می‌توانند وظیفه‌ی ارائه پشتیبانی بزرگ از مؤلفه‌ها را هم در دنیای واقعی و هم در دنیای متاورس بر عهده داشته باشند. در این قسمت از محتوا در مورد هر یک از اجزای زیرساخت فناوری متاورس در حوزه‌ی آموزش بحث می‌کنیم.
ارتباطات و شبکه های پرسرعت
همانطور که توسط محققان، ارتباطات بی‌سیم و شبکه‌های پرسرعت، مانند 5G یا 6G، الزامات اساسی برای پیاده سازی و کار هستند. دنیای متاورس با پشتیبانی از شبکه‌های پرسرعت می‌تواند پروسه‌ای باثبات و کم‌ترین تأخیر را برای انتقال داده، نمایش صحنه، بازخورد یا عکس‌العمل بی‌درنگ را داشته باشد. از سوی دیگر، شبکه‌های پرسرعت فرصت‌های بسیار خوبی را در اختیار زبان‌آموزان قرار می‌دهند تا از راه دور و یکپارچه از دنیای فیزیکی به محیط‌های آموزشی متاورس جابهجا شوند.
فناوری‌های حافظه و محاسباتی
در ورود آموزش و پرورش به دنیای متاورس، متاورس به فناوری‌های محاسباتی برای پردازش، محاسبه، ذخیره، انتقال و تبادل دادهها و اطلاعات بین دنیای مجازی و دنیای واقعی نیاز دارد. در میان کاربران در این مورد، این فناوری‌ها می‌توانند به یادگیرندگان کمک کنند تا دادهها و سوابق و عملکرد یادگیری (مانند اطلاعات یادگیرنده) را به طور دقیق‌تر، کارآمدتر و در لحظه ذخیره، استفاده و به اشتراک بگذارند.
فناوری‌های تحلیلی
با توسعه سریع فناوری‌های تحلیلی، فناوری‌های مرتبط مانند هوش مصنوعی، بیگ دیتا و متن کاوی ابزارهای مفیدی در زمینه آموزشی تلقی شده‌اند. هوش مصنوعی در متاورس می‌تواند نقش مهمی در ارائه مربیان هوشمند NPC و همتایان هوشمند NPC برای پشتیبانی از خدمات آموزشی داوری، شبیه‌سازی و تصمیم‌گیری ایفا کند. بنابراین، ادغام فناوری‌های تحلیلی در متاورس می‌تواند به اندازه‌گیری، ردیابی، جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های یادگیری دانش‌آموزان (به عنوان مثال، رفتارها، احساسات، ترجیحات و عملکرد یادگیرندگان) کمک کند. علاوه بر این، در پرتو این دادهها، متاورس نه تنها می‌تواند به معلمان کمک کند تا فراگیران را به روشی جامع ارزیابی کنند، بلکه منابع و خدمات شخصی سازی شده را نیز در اختیار دانشجویان قرار دهد.
فناوری‌های مدل‌سازی و رندرینگ
هدف متاورس ایجاد نوعی فضای دیجیتال سه بعدی آمیخته با دنیای مجازی و واقعی است که شامل صحنه‌های مختلف شبیه‌سازی شده ، آواتارها، NPCها و... است. در حال حاضر چندین راه حل مدل‌سازی و شبیه‌سازی برای ایجاد آیتم‌های مجازی مانند Sketch Up وجود دارد. روند جهانی تحقیقات و ارتقای VR یا AR نیز امکان ساخت محتوای سه بعدی فوتورئالیستی را فراهم کرده است. با این حال، اکثر متخصصان معتقد بودند که متاورس بسیار بیشتر از VR یا AR است، در واقع متاورس مفهومی نزدیک‌تر به XR است. از این نظر، فناوری‌های مدل‌سازی و رندر برای ساخت یک فضای آموزشی زنده و رنگارنگ با جزئیات و جذاب ضروری هستند. علاوه بر این، امکان تجسم برخی صحنه‌ها و آیتم‌های آموزشی را که در دنیای فیزیکی قابل ارائه نیست، در دنیای متاورس فراهم می‌کنند.
فناوری‌های تعاملی
تعامل تجسم‌یافته و چندوجهی، ویژگی منحصر به فرد متاورس در مقایسه با اینترنت معمولی است. فن‌آوری‌های تعاملی مانند VR، XR، حسگرها، ردیابی بلادرنگ، IoT و BCI (رابط مغز و رایانه) برای دستکاری‌ها، ناوبری، همکاری‌ها و بازخورد حسی (مانند بینایی، استماع، و حرکت حسی) کاربران در متاورس ضروری هستند. جالب است بدانید، در فضای متاورس با پشتیبانی از فناوری‌های تعاملی، دانش‌آموزان می‌توانند از بدن خود را برای شرکت در فعالیت‌های یادگیری اکتشافی و ورزشی مختلف، مشارکت و اجتماعی شدن و دریافت بازخورد در زمان واقعی بهره ببرند. تا حدودی، متاورس می‌تواند تجارب یادگیری معتبر و متجسم را در اختیار کاربران خود قرار دهد.
فن‌آوری‌های احراز هویت
برخی از محققان بیان کردند که بهترین فناوری احراز هویت در متاورس، بلاک‌چین است: که می‌تواند شفاف، روش‌های ساده، غیرمتمرکز و قابل اعتماد را در پروسه‌ی احزاز هویت ارائه دهد. خدمات و محافظت از حریم خصوصی کاربران در پیشرفت دنیای متاورس برای داشتن یک اکوسیستم پایدار لازم است. از این نظر، بلاک چین نه تنها می‌تواند برای غیرقابل جعل و ردیابی دادهها و آثار فراگیران استفاده شود، بلکه از برخی مسائل منفی مانند کلاهبرداری یا سرقت ادبی نیز جلوگیری می‌کند. لازم به ذکر است که زیرساخت‌های فناورانه متاورس در آموزش و اجزای آن بر اساس وضعیت فعلی فناوری‌ها است و انتظار می‌رود با تکامل فناوری، اجزای آن در سال‌های آتی نیز به گسترش خود ادامه دهند. همانطور که گفته شد جزء زیرساخت‌های تکنولوژیکی، هنوز اجزای مهم دیگری در دنیای واقعی و دنیای متاورس وجود دارد که نیاز به ارتقا و تکامل دارند. در واقع در ظهور دنیای متاورس به مرور زمان است که تهدید و فرصت‌ها به چشم می‌آیند. در این زمان است که متخصصان با طرح سوأل درست می‌توانند متاورس را ارتقا ببخشند.
دستگاه پوشیدنی هوشمند
دستگاه‌های پوشیدنی هوشمند شامل ابزارهایی مثل هدست‌ها یا نمایشگرهای روی سر (HMD)، عینک‌های هوشمند و...هستند که می‌توان آن‌ها را به غیر قابل مشاهده، دید نوری و دید از طریق ویدیو تقسیم کرد. همانطور نتایج تحقیقات اعلام کردند، دستگاه هوشمند لازم برای ورود به دنیای متاورس یک جزء سخت افزاری اساسی است که دنیای واقعی و دنیای مجازی را به هم پیوند می‌دهد. از این رو، ابزارهای مورد نیاز متاورس می‌تواند به زبان‌آموزان کمک کند تا خود را از دنیای واقعی به دنیای متاورس تله‌پورت کنند و بدون محدودیت بین دنیای واقعی و مجازی جابهجا شوند.
آواتار
در متاورس، آواتار نمایش دیجیتالی شخصیت بازیکن (یعنی معلمان و دانشجویان) است. پشتیبانی از فناوری ردیابی بلادرنگ، تکنولوژی تشخیص یا فناوری شبیه‌سازی شده، پیشرفت‌های زیادی در واقع‌گرایی آواتارها ایجاد کرده است. هم دانش‌آموزان و هم معلمان می‌توانند آواتارهای خود را با برخی ویژگی‌ها (مانند سبک لباس پوشیدن، جنسیت، رنگ پوست) مشابه یا متفاوت از خودشان سفارشی کنند. برای مثال: جزئیات ذکر شده مانند حالات چهره و ژست های یادگیرندگان آواتار را می‌توان با اسکن ظاهر فیزیکی کاربران ضبط و به نمایش درآورد. همچنین می‌توان آواتارها را با اعمال مشابه توسط کاربران با حسگرها، کنترل‌کننده‌ها یا ردیابی بلادرنگ دستکاری و به اشتراک گذاشت. یعنی، آواتارها می‌توانند به دانشجویان کمک کنند تا خود را به شیوه‌ای جدید درک کنند و روش‌های جدیدی از ارتباطات را تجربه کنندکاملاً غوطه ور بیان کنند.
شخصیت غیر بازیکن (NPC)
در محیط آموزشی مبتنی بر متاورس، چندین نقش ویژه مبتنی بر هوش مصنوعی در متاورس وجود دارد: معلمان هوشمند NPC، یادگیرندگان هوشمند NPC، و همتایان هوشمند NPC. همانطور که تحقیقات نشان داده‌اند، این عوامل هوشمند می‌توانند نقش اساسی در حمایت از اجرا، شبیه سازی و تصمیم گیری برای اهداف آموزشی ایفا کنند. به این معنی است که در دنیای متاورس، فراگیران می‌توانند آموزش دریافت کنند، کمک بخواهند، بحث کنند، یا مهارت‌های خود را با NPCها تمرین کنند. در همین حال، معلمان همچنین می‌توانند در هر زمان درخواست کمک کنند یا تدریس را با یادگیرندگان هوشمند NPC شبیه سازی کنند. از این نظر، ارائه آن عوامل هوشمند می‌تواند تا حد زیادی نیازهای شخصی را برآورده کند و تعامل را برای دانش‌آموزان و معلمان افزایش دهد.
صحنه یادگیری
در متاورس، صحنه‌های یادگیری واقعی مختلف را می‌توان با مدل‌سازی و ارائه فناوری‌هایی مانند، VR، AR، XR و... شبیه‌سازی و ایجاد کرد. صحنه‌ها را می‌توان مانند چیدمان‌های کلاس درس در دنیای واقعی به صورت سه بعدی بازتولید کرد یا به صورت صحنه‌های نیمه یا کاملا مجازی با توجه به محتوای آموزشی ساخته شد، به ویژه برای اینکه در دنیای واقعی به راحتی قابل مشاهده نیست، مانند جهان، دریا، جنگل، مکان‌های تاریخ و...علاوه بر این، ساخت صحنه‌های آموزشی بیشتر بر جزئیاتی مانند بافت، رنگ، تزئینات و... تمرکز دارد. به عنوان مثال، بیمارستان بوندانگ دانشگاه ملی سئول (SNU) از یک پلت فرم فناوری XR برای شبیه سازی یک کنفرانس مجازی استفاده کردند.
تجزیه و تحلیل یادگیری
در متاورس، فناوری‌هایی مانند محاسبات، پایگاه‌های داده یا هوش مصنوعی نقش مهمی در ارائه و تجزیه و تحلیل حجم عظیمی از دادهها ایفا می‌کنند. هدف ماژول تجزیه و تحلیل یادگیری استفاده از داده‌های عظیم برای تجزیه و تحلیل و نمایش عملکردها و دستاوردهای یادگیری فراگیران بر اساس واحد یا در کل است. مهم‌تر از آن، می‌تواند ارزیابی عملکرد یادگیرندگان را آسان‌تر کند و مدرک قابل اعتمادی را برای معلمان برای انجام خدمات شخصی‌سازی شده برای یادگیرندگان ارائه دهد. به عنوان مثال، Classting AI یک برنامه جامع کلاس آنلاین است که می‌تواند به تجزیه و تحلیل دستاوردهای یادگیری فراگیران و ارائه گزارش‌های تجزیه و تحلیل بصری و شخصی کمک کند.
ابعاد آموزش و پرورش در متاورس:
ابزارهای دنیای مجازی و مدل‌های یادگیری ترکیبی که متاورس فراهم کرده است به دانش‌آموزان و معلمان آزادی بیشتری در سرعت بخشیدن به برنامه درسی و همچنین برگزاری جلسات و تقویت تجربیات یادگیری عملی حتی زمانی که در محوطه دانشگاه نیستند، می‌دهد. با وجود اینکه انتظارات زیادی از این ابزار می‌رود، متاورس بیشتر در زمینه‌ی بازی‌ها نویدهای بزرگی را نشان داده است. برخی از بازی‌های ویدیویی به کاربران اجازه می‌دهند آزادانه با یکدیگر درگیر شوند و حتی برای مدت کوتاهی از طریق آواتارهای خود در رویدادهایی مانند جشنواره‌ها و کنسرت‌ها شرکت کنند. با این حال، متاورس می‌تواند به بخش‌هایی جدا از سرگرمی نیز کمک کند. با افزایش محبوبیت یادگیری آنلاین، مربیان، مؤسسات و... به دنبال راه‌هایی هستند تا یادگیری از راه دور را جذاب‌تر و مشارکت‌کننده‌تر کنند.
چالش‌های آموزش و پرورش در متاورس:
اگرچه متاورس دیدگاه‌های نوآورانه‌ای را برای آموزش در اختیار ما قرار می‌دهد، اما باید نسبت به یک سری چالش‌های استفاده از متاورس برای اهداف آموزشی یا اهداف دیگر هوشیار باشیم. در این بخش، به طور عمده به چهار چالش که به همراه استفاده از متاورس در آموزش و پرورش به آن‌ها برخواهید خورد می‌پردازیم.
۱ـ تهیه و استفاده از تجهیزات لازم در متاورس:
برای بهره‌وری از آموزش و پرورش در متاورس هر دانش‌آموز و معلمی لزوماً باید تجهیزات متاورس را تهیه کنند تا بتوانند دنیای متاورس از راه دور و در هر جای دنیا که هستند تجربه کنند. سخت‌افزار متاورس به سرعت در حال پیشرفت و بهبود است اما هم‌چنان با وجود تکنولوژی‌های موجود در متاورس نیاز به تغییرات و تکامل زیادی دارد. به عنوان مثال در نتیجه‌ی استفاده از تکنولوژی متاورس گزارش شده است که کاربران ممکن است برخی علائم (مانند بیماری مغز و اعصاب، تاری دید، سرگیجه و...) را داشته باشند یا حتی به آن مبتلا شوند. همچنین با وجود بهینه‌سازی سخت‌افزاری در پی پیشرفت تکنولوژی هنوز قیمت تمام شده لوازم مورد نیاز متاورس برای اکثر کاربران و مشتاقان آن بسیار گران است و قابل پرداخت نیست. همانطور که می‌دانید ارزش متاورس وابسته به استفاده‌ی کاربران و وفاداری آنان می‌باشد در نتیجه تا زمانی که هزینه‌ی فعلی تجهیزات برای اکثر مردم بالا باشد متاورس در آموزش و پرورش به پتانسیل‌های بالقوه خود دست نمی‌یابد. سخت‌افزار یا نرم‌افزار فعلی با استانداردهای فنی برای رواج استفاده از متاورس در زمینه آموزشی فاصله زیادی دارد. از نقطه نظر تکاملی، فناوری‌های با رشد سریع شبکه‌های 5G، VR دیجیتالی نویدبخش برای پیشرفت متاورس در آموزش و پرورش هستند. از این رو، لازم است شرکت‌های فناوری و بخش‌های مربوطه راه‌حل‌های پیشرفته‌تری را برای پذیرش متاورس در آموزش توسعه دهند.
۲ـ حریم خصوصی و امنیت دادهها در متاورس:
حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌های کاربران چه در اینترنت دو بعدی و چه در دنیای مجازی سه بعدی یک مسئله حیاتی است. در متاورس امنیت اطلاعات کاربران تضمین نمی‌شود. زیرا در متاورس امکان جمع‌آوری داده‌های دقیق‌تر از کاربران فراهم است، مانند: تصاویر چهره، وضعیت فیزیکی (ضربان قلب، فشار خون، بیماری و...)، معاملات، سوابق مصرف و.... علاوه بر این، احتمال اینکه یادگیرندگان با تجربه اجتماعی کم در معرض اعمال و کلاه‌برداری‌های مجرمانه قرار گیرند بسیار زیاد است. به دلیل سطح بالاتری از ناشناس بودن آنلاین در متاورس. هنگامی که این اتفاق بیفتد، حریم خصوصی زبان آموزان را نقض می‌شود و حتی زندگی عادی آن‌ها را به طور جدی تحت تأثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این، آثار معلمان و دانش‌آموزان ممکن است خطر بالقوه سرقت ادبی را نیز داشته باشد. در این مورد، انتظار می‌رود قوانین و مقررات مرتبط (به عنوان مثال، احراز هویت با نام واقعی) وضع شود.
لیستی از چالش‌های امنیتی در متاورس:
۱ـ چالش‌های پشتیبانی:
هیچ دسترسی به کمک یا پشتیبانی در اکثر فضای آموزشی متاورس وجود ندارد. برای مثال، سرقت توکن غیرقابل تعویض، می‌تواند کاربر را بدون پشتیبانی و حقوقی جهت پیگیری رها کند.
۲ـ اعتبار هویتی در متاورس:
هویت کاربران متاورس می‌تواند جعل شود، حساب‌های آن‌ها هک شود و آواتارهای آن‌ها تسخیر شود. یک چالش رایج این است که هویت شخصی که کاربران متاورس با آن سروکار دارند همیشه مشکوک است.۳ـ آسیب‌پذیری‌های مشتری:
هدست‌های واقعیت مجازی و عینک‌های متاورس ابزارهای سنگینی هستند که نرم‌افزار و حافظه زیادی دارند. آن‌ها همچنین زمینه را برای اهدافی مانند هک‌های مخرب و غیرعمدی فراهم می‌کنند. علاوه بر این، جعل موقعیت مکانی و دستکاری دستگاه، عاملان را قادر می‌سازد تا هویت کاربران را تصاحب کرده و پس از ورود به متاورس، به هر عملی دست بزنند.۴ـ حریم خصوصی کاربران متاورس:
همانطور که اشاره شد، هیچ مقرراتی در متاورس وجود ندارد، و نیاز به جمع‌آوری دادهها برای یک شکل‌دادن تجربه متاورس برای ارتقا و شخصی‌سازی متاورس الزامی است. در واقع متاورس برای تکامل خود مستلزم تهاجم به حریم خصوصی کاربران است. با این حال، کاربران معمولاً از سطح داده‌ای که ارائه می‌کنند آگاهی ندارند. و برخلاف GDPR و سایر مقررات، که الزامات حاکمیت منطقه‌ای دارند، تجربیات مجازی هیچ مرزی ندارند، و بنابراین، تضمین حفظ حریم خصوصی در اختیار مالک پلتفرم است.۳- موارد اخلاقی در استفاده از متاورس:
با توجه به درجه آزادی بالا در دنیای متاورس، کاربران در هر گوشه‌ای از جهان می‌توانند به متاورس دسترسی داشته باشند. نگرانی‌های جدیدی وجود دارد (به عنوان مثال: ایدئولوژی‌ها و جهان بینی‌های مختلف، آزمایش‌های شبیه سازی شده، سرقت دادهها، مشکلات نژادی، درگیری‌های مذهبی، قلدری، ترویج خشونت، و...) که ممکن است به طور بالقوه باعث ایجاد درگیری‌های بین نژادی، بین مذهبی یا متقابل شوند. بنابراین، چگونگی ایجاد یک متاورس که به خوبی با قوانین و اکوسیستم سازمانده‌ای شده یک مسئله‌ی فوری است.۴ـ اعتیاد به فضای متاورس:
غرق‌شدن بیش از حد و حضور نزدیک به واقعیت ایجاد شده توسط حسگرها و فناوری‌های مجازی، و سناریوها و موارد فراوانی که در متاورس وجود دارد اما در دنیای واقعی از تجربه نمی‌شود، باعث می‌شود که دانش‌آموزان راحت‌تر در دنیای متاورس زمان خود را سپری کنند. با این حال، این یک خطر اجتناب ناپذیر در نظر گرفته می‌شود که یادگیرندگان جوان که فاقد نظم و انضباط و خودکنترلی هستند، ممکن است به استفاده از متاورس وابسته شده که ممکن است منجر به آسیب بالقوه به سلامت جسمی و روانی آن‌ها شود . بنابراین، راهنمایی نسبی هم از سوی معلمان و هم از سوی والدین برای آن‌ها لازم است تا زمان خود را در داخل و خارج از دنیای متاورس مدیریت کنند.۵ـ هویت و تعامل اجتماعی در محیط متاورس:
در متاورس، هویت‌های دیجیتال می‌توانند مستقیماً منعکس‌کننده امنیت کاربران در متاورس در انواع مختلف فعالیت‌ها باشند. همانطور که مرز بین دنیای واقعی و دنیای مجازی در متاورس ترکیب می‌شود، کاربران ممکن است از «هویت من واقعی» و «هویت من مجازی» با بحران‌های شخصیتی در زندگی مواجه شوند. علاوه بر این، اگر یادگیرندگان به ارتباط اجتماعی ایجاد شده بین آواتارها و NPCها در دنیای مجازی بسیار تکیه کنند، با گذشت زمان، دانشجویان و دانش‌آموزان به تدریج با موانع عاطفی و اجتماعی مواجه خواهند شد که برقراری رابطه اجتماعی در دنیای واقعی را برایشان دشوار می‌کند. در عین حال، این احتمال نیز وجود دارد که معلمان NPC ممکن است تهدیدی برای وضعیت معلمان واقعی باشند. از این رو، راهنمایی و آموزش به موقع برای کاربران، از جامعه، مدرسه و خانواده، برای شناخت تفاوت واقعیت و دنیای مجازی، برخورد منطقی با متاورس و توجه به تعامل در دنیای واقعی ضروری است.
۶ـ کنترل محتوا در متاورس:
از آنجایی که متاورس یک فضای باز و بزرگ با کاربران زیاد است، تعدیل همه محتوا و فعالیت‌ها می‌تواند دشوار باشد. شرکت سازنده متاورس مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها را برای مدیریت محتوا ارائه می‌دهد، اما نتیجه‌دهی این سیاست‌ها به کاربران متاورس بستگی دارد. این موضوع می‌تواند منجر به مشکلات روحی و روانی مانند غم و اندوه، ترولینگ و خشونت در پی استفاده از متاورس شود.
کاربردهای بالقوه آینده متاورس در آموزش:
در متاورس، هم یادگیرندگان و هم معلمان می‌توانند از محدودیت‌های زمانی و مکانی رهایی یابند. مهم‌تر از آن، ویژگی‌های متاورس فرصت تجربه‌ی بسیاری از فعالیت‌های یادگیری شگفت‌انگیز را برای یادگیرندگان فراهم می‌کند، که آن‌ها را قادر می‌سازد تا جهان را به روش‌های بی‌سابقه‌ای درک کنند، کاوش کنند و خلق کنند. بنابراین، می‌توان پیش‌بینی کرد که دنیای متاورس می‌تواند دریچه جدیدی را برای آموزش آینده بگشاید. با توجه به ویژگی‌ها و توانایی‌های متاورس در آموزش که در بالا ذکر شد، در این بخش به بررسی چندین کاربرد بالقوه برای متاورس در آموزش می‌پردازیم:
۱ـ متاورس در واقع یادگیری ترکیبی را ارتقا می‌دهد:
۲ـ متاورس به یادگیری و تجربه‌ی آزمایش‌ها به صورت مجازی کمک می‌کند
۳ـ متاورس به یادگیری زبان کمک می‌کند
۴ـ متاورس به شکل‌گیری آموزش‌های شخصی‌سازی شده کمک می‌کند
۵ـ متاورس به ارتقای آموزش فراگیر کمک می‌کند
سخن آخر
جهش‌ها در ارتباطات پرسرعت، محاسبات، هوش مصنوعی و فناوری‌های مجازی، امکانات زیادی را برای توسعه متاورس فراهم کرده‌اند. همانطور که گارتنر (2022) پیش بینی کرد، نزدیک به 30 درصد از مردم تا سال 2027، 2 ساعت در روز را برای کار، سرگرمی، آموزش، و اجتماعی شدن در دنیای متاورس سپری خواهند کرد. فن آوری‌های آموزشی متاورس همانطور که در این مطلب به بررسی آن‌ها پرداخته شد، می‌تواند فرصت‌ها و نوآوری‌های بزرگی را برای آموزش به ارمغان بیاورد. تا حدودی، انواع موانع و محدودیت‌های موجود در آموزش کنونی را می‌توان در دنیای ماورای جهان شکست داد. مهم‌تر از آن، نگرانی مداوم در مورد متاورس حتی نشان‌دهنده روند و جهت آموزش آینده است. بر این اساس، می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده‌ای نزدیک، پژوهشگران آموزشی بیشتری به طور فعال در زمینه مطالعات متاورس در آموزش شرکت کنند. علاوه بر این، باید توجه داشت که معرفی متاورس به حوزه آموزشی ممکن است باعث ایجاد چندین موضوع بحث برانگیز (به عنوان مثال، امنیت، اخلاق، یا اعتیاد) شود که شایسته بحث و تحقیقات بیشتر است. در غیر این صورت، متاورس از فرصت به تهدیدی در آموزش تبدیل خواهد شد. در مورد پژوهشگران آموزشی، تأمل در مورد چگونگی بهره گیری از متاورس برای غلبه بر محدودیت‌های آموزش فعلی و به حداکثر رساندن تأثیرات مثبت آن بر آموزش آینده، اهمیت بیشتری دارد. از این رو، در مورد آموزش، ورود متاورس به پرورش و آموزش علاقه‌مندان تامل برانگیز و مشتاقانه انتظار می رود. امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.