هفت مزیت لیزینگ عملیاتی برای مستاجران

هفت مزیت لیزینگ عملیاتی برای مستاجران


 

نويسنده:مرتضی کاووسی




 
مدیریت تحقیق و توسعه
لیزینگ پارسیان
لیزینگ های عملیاتی، دارای ویژگی هایی هستند که می توانند تاثیرات قابل توجهی در اوضاع و احوال مستاجران مربوط به جای گذارند. طبیعتاً این ویژگی ها از طریق لیزینگ های مالی (سرمایه ای) که ماهیت پرداخت کامل دارند قابل دسترسی نخواهند بود: نوسازی تکنولوژیک، اختیار فسخ زود هنگام، اقساط اجاره نازل تر، بسته خدماتی، مطابقت با بودجه عملیاتی، منافع مالیاتی قابلیت انعطاف پایان دوره. مقاله زیر در تلاش است ضمن تعریف دقیق موضوع و شناسایی تفاوت های لیزینگ عملیاتی با لیزینگ های مالی یا سرمایه ای، مزایای لیزینگ عملیاتی از دیدگاه موجر و مستاجر را مورد بررسی قرار دهد.

● الزامات پیاده سازی لیزینگ عملیاتی در ایران
 

کاربرد لیزینگ عملیاتی به معنای واقعی آن و به صورتی که امروزه در اقتصاد های پیشرفته جهان معمول است تا کنون در ایران مرسوم نبوده و عملیات لیزینگ نیز که امروزه با بیش از ۶۰۰ میلیارد دلارحجم مبادله در پهنه جهانی، یکی از مهم ترین ارکان تسریع چرخه تولید و توزیع و نهایتاً ایجاد توازن منطقی در عرضه و تقاضای هزاران قلم کالا های صنعتی مختلف است در کشور ما و طبق تعریف مصرحه در قانون عملیات بانکی بدون ربا صرفاً به صورت لیزینگ مالی یا سرمایه ای (با شرط تملیک کالا توسط مستاجر در پایان دوره قرارداد) شناخته شده و جهت گیری آن به جای گسترش استفاده از کالاهای پیشرفته و تکنولوژیک در فرآیند افزایش بهره وری و رونق تولید عمدتاً به سوی توزیع (فروش) کالاهای صنعتی به ویژه خودرو میان اقشار مختلف (خریداران نهایی) به صورت لیزینگ کمک فروش بوده است. به این لحاظ به نظر می رسد لیزینگ به معنای عام و موکداً لیزینگ عملیاتی به معنای خاص در کشور ما نیازمند واکاوی دقیق و ریشه ای موضوع و شناخت مزایا و محاسن آن و آماده سازی پلت فورم های لازم جهت فعالیت در این عرصه است و در این راه لازم است در مسیر انجام مطالعات لازم پیرامون امکان ورود به عرصه لیزینگ عملیاتی موضوع استفاده از این مکانیسم به صورت مبنایی و الفبایی و از ابتدا مورد بررسی قرار گرفته و با شناسایی دقیق کلیه گوشه و زوایای این شیوه مدرن اعتباری مباحث تکنیکی آن نظیر ریسک های مختلف مبادله از دیدگاه موجر و مستاجر، قوانین و مقررات، مالیات بندی، مزایای استهلاکی و حسابداری، تحلیل و تشریح شود تا از این رهگذر بتوان به مطالعاتی جامع دست یافت و ماحصل این مطالعات را پیش زمینه و بستری برای تحقیقات فراگیر آتی در این عرصه قرار داد.

● جایگاه لیزینگ عملیاتی
 

درمراحل شش گانه چرخه لیزینگ در سرتاسر جهان اجاره های عملیاتی به عنوان یک محصول مالی همواره پشت سر اجاره های مالی (سرمایه ای) حرکت کرده اند.
بر این اساس در مراحل شش گانه تکامل لیزینگ، چهارمین مرحله، پیدایش لیزینگ عملیاتی است که با گذشت زمان و به دلایل مختلف از جمله وجود رقابت فشرده، انتقال تکنولوژی و توسعه بازارهای ثانویه شکل گرفته است. مشخصه اصلی این لیزینگ امکان استرداد مورد اجاره در پایان دوره از سوی مستاجر و داشتن ماهیت خدمات کامل است. علاوه بر این امکان ارائه بسته خدماتی نیز برای مستاجر فراهم است. اجاره کامپیوتر ها در این میان نماد مطلوبی از این فرآیند است. زیرا به طور معمول سخت افزار، نرم افزار، نصب، نگهداری و آموزش همگی در یک مبادله به مستاجر ارائه می شود. عوامل منجر به تکامل تدریجی لیزینگ عملیاتی در هر کشوری عبارتند از:
- تقاضای مستاجران
- رقابت موجران
- توسعه بازارهای ثانویه
- تغییر قوانین مالیاتی
- تغییر استانداردهای حسابداری

● تعریف لیزینگ عملیاتی
 

اجاره های عملیاتی از مهم ترین ارکان صنعت لیزینگ در اقتصادهای پیشرفته نظیر ایالات متحده آمریکا، اروپای غربی، ژاپن و استرالیا به شمار می روند. همچنین این اجاره ها بخش مهمی از توسعه آتی این صنعت را در اقتصادهای پیشرو در منطقه آسیا، اقیانوس آرام، اروپای شرقی و مرکزی و آمریکای لاتین تشکیل می دهند. به زبانی دیگر می توان گفت امروزه استفاده از اجاره های عملیاتی، شاخصی معنادار و معیاری روشن از توسعه یافتگی لیزینگ و ایفای نقش کارساز و اثر گذار این صنعت در نظام اقتصادی هر کشور محسوب شده و به قول صاحبنظران و متفکران این عرصه کاربرد اینگونه اجاره ها را با توجه به ویژگی های آنها باید نمایانگر رونق و شکوفایی در داد و ستد های صنعتی مبتنی بر اعتبار در هر جامعه محسوب کرد.تایید این گفتار را باید در آمارهای اعلام شده از جانب موسسه
AMEMBAL & ASSOCIATE جست وجو کرد که بر اساس آن در پایان هزاره دوم تنها ۳۵ کشور جهان مشتمل بر هشت کشور آمریکایی، ۱۵ کشور اروپایی، ۹ کشور آسیایی و سه کشور آفریقایی اجرای درست و بهینه لیزینگ عملیاتی را در مجموعه اقتصادی خود مرعی ساخته بودند. برای داشتن تعریفی جامع و درست از لیزینگ عملیاتی و مشخصه های آن ضروری است این محصول را از نظرگاه های مختلف که آنها را چارچوب یا می نامند مورد بررسی قرار دهیم. جهان لیزینگ دارای پنج چارچوب به شرح زیر با اهداف و مقاصد کاملاً متفاوت از یکدیگر است: چارچوب،جایگاه بازار،حسابداری، مالیاتی،حقوقی و تدوین مقررات

● هدف
 

-رهبری و اداره کسب و کار
-گزارش واقعیت های اقتصادی و تجاری به سهامداران، سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و...
-افزایش درآمدها و تاثیرات گسترده سیاست های کلان اقتصادی و اجتماعی
-رفع اختلافات
-مجوز ها و نظارت های عالیه
در این بخش از گزارش مقدمتاً دو چارچوب اولیه مشتمل بر بازار حسابداری را به صورت اجمالی مورد بررسی قرار می دهیم و در بخش های دیگر گزارش چارچوب های مالیاتی، حقوقی و تدوین مقررات را تعریف خواهیم کرد.

● شناخت لیزینگ عملیاتی از نظر چارچوب های حسابداری و بازار:
 

الف) حسابداری
طبق استانداردهای بین المللی حسابداری نظیر استاندارد شماره (۱۳) تدوین شده از جانب شورای استانداردهای حسابداری مالی (B.S.A.F) و استاندارد شماره (۱۷) مطروحه در استانداردهای بین المللی حسابداری که به (۱۷.S.A.I) مشهور است، هرگونه عملیات لیزینگ به غیر از لیزینگ مالی یا سرمایه ای، لیزینگ عملیاتی خوانده می شود.لیزینگ های مالی در استانداردهای جهانی و ملی به دقت تعریف شده اند ولی اگر بخواهیم از نظر حسابداری برای این محصول تعریفی خلاصه داشته باشیم کافی است بگوییم خریداری کالا توسط مستاجر نماد لیزینگ مالی است به طور اصولی دو رویکرد (APPROACH) برای چارچوب حسابداری وجود دارد: رویکرد شکلی و رویکرد ماهوی. در کشورهایی که رویکرد شکلی را انتخاب کرده اند هیچ یک از اجاره ها اعم از مالی و عملیاتی در ترازنامه مستاجر ثبت نمی شوند و در حقیقت ماهیت خارج از ترازنامه ای دارند. ولی در کشورهایی با رویکرد ماهوی فقط اجاره های عملیاتی خارج از ترازنامه مستاجر خواهند بود. لازم به توجه است که امروزه اکثریت قریب به اتفاق کشورها رویکرد ماهوی را اتخاذ کرده و بقیه کشورها نیز در جریان اتخاذ این رویکرد در سیستم حسابداری خود هستند. به این ترتیب می توان گفت: اجاره های سرمایه ای به صورتی فرآیند در ترازنامه مستاجر ثبت می شوند و صرفاً اجاره عملیاتی ماهیت خارج از ترازنامه ای دارد.
ب) بازار
از نقطه نظر چارچوب بازار، داشتن ماهیت پرداخت کامل در قرارداد و نداشتن آن مشخص کننده تفاوت لیزینگ مالی یا سرمایه ای با لیزینگ عملیاتی است. به زبان دیگر لیزینگ عملیاتی همواره به دلیل وابستگی موجر به ارزش اسقاطی یا ارزش باقی مانده کالا یا ماهیت عدم پرداخت کامل خواهد داشت. ماهیت پرداخت کامل به این معنی است که موجر فقط وابسته به اقساط اجاره است و بهای کامل تجهیزات مورد اجاره همراه با سود موجر طی دوره قرارداد تسویه می شود و تمایل مستاجر از ورود به این عرصه در حقیقت اخذ وامی است برای تامین خرید تجهیزات مورد نظر. ریسک موجر در این قرارداد (لیزینگ مالی) محدود به ریسک اعتباری خواهد بود و ریسک دارایی برای وی وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر در لیزینگ عملیاتی موجر وارد مبادله ای می شود که در آن ماهیت پرداخت کامل وجود ندارد و قراردادی حاوی این واقعیت است که مستاجر نه برای تحصیل کالای مورد اجاره بلکه صرفاً بمنظور استفاده از آن وارد این مبادله می شود. در این نوع قرارداد، هر کالایی می تواند طی عمر مفید و اقتصادی خود چندین بار مورد اجاره قرار گیرد. بنابراین کالا در پایان دوره اجاره دارای ارزشی است که آنرا ارزش باقیمانده یا اسقاطی می نامند و همانطور که اشاره شد موجر به ارزش اسقاطی یا باقیمانده وابستگی تام دارد. مستاجر در قرارداد اجاره عملیاتی به طور معمول کالا را برای تمام عمر اقتصادی آن مورد استفاده قرار نمی دهد و آن را در پایان دوره به موجر مسترد می دارد. بنابراین موجر در این نوع قرارداد علاوه بر ریسک اعتباری متحمل ریسک دارایی نیز خواهد بود.
منبع: روزنامه سرمایه
ارسال توسط کاربر محترم سایت : omidayandh



 

نسخه چاپی