مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان
مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان


 

نويسنده: مهندس سارا فتوت (1)



 

چکيده
 

با توجه به افزايش روز افزون مسيرهاي سواره در شهرهاي مدرن امروزي، و نيز افزايش تراکم در ساخت و ساز بلند مرتبه ها، سيماي شهرهاي کنوني به صورت همجواري ساختمان هايي بلند و بي روح که بعضاً توسط مسيري خشک و آسفالته به نام خيابان بريد ه شد ه است، تعريف مي گردد. اين در حالي است که با توجه به فشارهاي رواني روزمره، نياز به فضاهايي براي برقراري ارتباط بيش تر با طبيعت، انسان و فضاي باز، بيش از پيش احساس مي گردد. از سوي ديگر، در دنياي سرعت کنوني، تأمين نيازهاي آد مي در حداقل زمان مطرح مي شود، از اين رو باتوجه به موارد فوق الذ کر، وجود فضاهاي چند عملکردي با طراحي به صورت يک گشايش فضايي که توأمان نيازهاي مادي ومعنوي شهروندان را برطرف سازد، لزوم طراحي يک پلازا را ايجاب مي کند؛ يعني طراحي يک فضاي باز همراه با عملکرد هاي متفاوت در اطراف که قابليت انعطاف و پذيرش کاربري هاي ديگر را در خود داشته باشد و بد ين ترتيب، به عنوان يک فضاي شهري در ارتباطي همه جانبه با کليه ي نيازهاي شهروندان قرار گيرد. در اين راستا، تأثيرگذاري بيش تر اين فضا، مستلزم مکان يابي صحيح آن خواهد بود تا بتوان بيش ترين تأثير را در جلب شهروندان و ايجاد فضايي پويا در شهر حاصل کرد.
از اين رو سعي بر آن است که با توجه به تجزيه و تحليل مسيرهاي حرکتي و با در نظر گرفتن نحوه ي دسترسي ها، نحوه ي حمل و نقل عمومي، ميزان ترد د و ترافيک موجود، نوع فعاليت، همجواري ها، انواع کاربران و ديگر عوامل تأثيرگذار، بتوان مکاني بهينه براي طراحي پلازا پيشنهاد داد که اين امر با توجه به نياز به اين گونه فضاها با در نظر گرفتن طرح ها فرادست، در شهر اصفهان در نظر گرفته شده است.

کليد واژه
 

پلازا، شهر اصفهان، عابر پياده، فضاي باز شهري

مقدمه
 

يکي از تحولات اخير در گرايش جديد شهر سازي جهان، توجه به حرکت پياده و نيازهاي آن به عنوان يک موضوع فراموش شده ي مهم شهري است. امروزه تاکيد بيش از حد بر حرکت سواره و حل مسائل مختلف آن و غفلت از سامان د هي و برنامه ريزي براي حرکت پياده، يکي از نقايص شهرسازي معاصر محسوب مي شود. در سه د هه ي اخير به عنوان يک واکنش ناگزير، گرايشي نوين در شهرسازي ايجاد شد ه است که به صورت «جنبش پياده گستر»، براي گسترش فضاهاي پياده يا «برنامه ريزي پياده» (3) در سراسر جهان در حال توسعه است.
از آن جا که بهبود کيفيت فضاهاي عمومي شهري بر فعاليت روزمره اجتماعي شهروندان تأثير مي گذارد، اين تأثير را بيش از هر جاي د يگري مي توان در معابر ويژه ي پياده يات مکان هاي بسته به ترافيک موتوري مشاهده کرد. براي برقراري تعاملات اجتماعي، نياز به حضور در فضاهاي عمومي مي باشد. اين نوع حضور، فضاي خاص خود را نيز طلب مي کند، چرا که فرد بايد بتواند آزادانه و با فراغت کامل و بدون اين که با مانعي برخورد کند، در يک فضاي ويژه ي پياده قد م بزند. «معابر ويژه ي پياده يا پياده راه ها، آن دسته از معابر شهري هستند که تنها براي عبور پياد گان در نظر گرفته شده اند. اين معابر مي توانند به صورت کوچه، بازار، بازارچه، مسيري در ميدان، پارک يا فضاي يک مجتمع شکل بگيرند که مهم ترين اثر احداث آن، بهبود مد يريت ترافيک، سيماي کالبدي شهر، رفع معضلات زيست محيطي و آسود گي در خريد و ارائه ي خد مات است و پارکينگ هاي عمومي نيز توسعه مي يابد. تأثير ديگر گسترش فضاهاي پياده، اعتلاي زند گي اجتماعي و غنابخشي به فعاليت هاي لذت بخش فرهنگي است.» (4)
از اين رو با توجه به تقدم عابر پياده در مسيرهاي حرکتي، در نظر گرفتن يک فضاي باز شهري به عنوان پلازا که دعوت کننده ي عموم رهگذران خواهد بود، در پويايي شهر و ايجاد فضاهاي دل پذير عمومي بسيار تأثيرگذار مي باشد، که علاوه بر فضايي به عنوان «پاتوق جمعي» براي گذراند ن اوقات فراغت در طول شبانه روز، مي توان اين فضا را به محلي مناسب براي برگزاري رويداد هاي فرهنگي و جشن ها و جشنواره ها تبد يل کرد.

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

تعريف پلازا
 

پلازا (5) واژه اي اسپانيايي ست مرتبط با واژه ي ميدان، که در واقع تعريف کننده ي يک فضاي باز شهري مي باشد و به صورت يک فضاي عمومي که ممکن است جمعيت زيادي از مرد م شهر در آن گرد هم بيايند و نيز به عنوان يک مرکز زند گي اجتماعي تعريف مي گردد.
پلازا در شهرهاي اسپانيا به صورت يک گشايش فضايي در کنار کاربري هاي تجاري که اغلب به شکل بازارچه بودند، ساخته شده و با توجه به تأثيرات مثبت آن در افزايش تعاملات اجتماعي و نيز پذيرش ساير کاربري ها به عنوان يک فضاي فعال شهري در ساير شهرهاي دنيا نيز در نظر گرفته شد.

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

ويژگي هاي يک پلازاي شهري
 

سابقه ي احداث گشايش هاي فضايي در دنيا به بيش از يک قرن پيش باز مي گردد و امروزه در اکثر شهرهاي دنيا بنايي به نام پلازا وجود دارد. در ايران قد يم، ميدان هاي مهم شهري موجود در بافت، به عنوان فضاهاي باز وسيعي که داراي محدوده اي محصور يا کمابيش معين بودند، کارکرد هاي ارتباطي، اجتماعي، تجاري، ورزشي، نظامي يا ترکيبي از دو يا چند کارکرد مزبور را شامل مي شدند و در مجموع فضايي جهت گرد همايي عموم شهروندان يا به عبارتي با کاربري يک «پلازا» ايجاد مي کردند، مانند ميدان نقش جهان اصفهان، ميدان امام (توپ خانه) تهران، ميدان امير چخماق يزد، که هر کدام در مکان شاخص و پرتردد شهري قرار گرفته اند که دسترسي عموم به آن نيز آسان بوده است. از طرفي ميدانچه هاي محلي و تکيه ها و حسينيه ها در برخي شهرها مانند: تهران قد يم، نايين، کاشان و يزد در مقياس خرد تر، عملکردي مشابه به پلازاي شهري داشته اند که به صورت ميدان هاي کوچک ارتباطي، درون محله هاي مسکوني عمل مي کردند که در مکاني به عنوان يک نقطه ي عطف و مرکز محله تعريف مي شد ه تا مورد استفاد ه ي کليه ي ساکنان قرار گيرد. (6)
در شهرهاي معاصر، پلازا را به عنوان يک ميدان شکل گرفته در کنار يک معبر تعريف مي کنند که اغلب به صورت يک گشايش فضايي U شکل بود ه و در اطراف آن ساختمان هاي تجاري، اداري يا فرهنگي قرار مي گيرد و به طور کلي در جلب عموم موثر مي باشد. زيرا کارکرد اصلي يک پلازا، علاوه بر کارکرد همسان با کاربري هاي هم جوارش، به عنوان يک فضاي باز اجتماعي تعريف مي گردد تا بتوان از آن به عنوان محلي براي وقوع رخداد هاي فرهنگي، نظير انواع جشن ها و مراسم عمومي استفاده نمود و از طرفي ديگر به علت وجود کاربري انعطاف پذير آن به عنوان يک فضاي فعال شهري، مي تواند متناسب با نحوه ي عملکرد شهروندان در اين مکان، کاربري هاي ديگري نيز بپذ يرد و به عبارت ديگر، تبد يل به يک فضاي عمومي به عنوان پاتوق جمعي گردد که مسلماً اجراي برخي برنامه هاي فرهنگي در آن در افزايش پويايي شهر موثر خواهد بود.

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

اهداف
 

با توجه به ويژگي هاي فوق الذ کر، مي توان اهداف کاربري يک پلازا را در موارد زير عنوان نمود:
1- افزايش تعاملات اجتماعي و ايجاد پويايي در شهر.
2- ايجاد يک فضاي متمرکز شهري براي پاسخ گويي توأمان به نيازهاي مادي و معنوي شهروندان.
3- شرکت عمومي مرد م در فعاليت هاي اجتماعي و فرهنگي.
4- اجراي برنامه هاي فرهنگي در سطح شهر در جهت افزايش نشاط اجتماعي.
به لحاظ ويژگي ها و اهميت فضايي پلازاي شهري، دست يابي به اين اهداف در گرو مکان يابي صحيح آن مي باشد، زيرا پتانسيل هاي موجود در سايت به بازد هي بيش تر اين مکان کمک مي نمايد. از اين رو سعي بر آن است تا با بررسي نمونه هايي مشابه بتوان به معيارهاي صحيح مکان يابي آن دست يافت.

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

بررسي نمونه هاي مشابه خارجي
 

1- پلازاي جاکوب جاوينز، (7) نيويورک، ايالات متحده، 1995.
آرشيتکت: مارتا اسکوارتز (8)
اين پلازا در قلب شهر نيويورک ودر يک سايت اداري قرار گرفته است که از دو طرف به خيابان هاي پرتردد شهر متصل است.
سطح آن توسط تعدادي پله از خيابان ها و بلوک هاي اداري اطرافش جدا شده است که اين پله ها علاوه بر فراهم آورد ن دسترسي آسان براي عابر پياده، موجب حفظ تداوم بصري نيز مي شوند.
نزديکي پلازاي مذ کور به سيستم حمل و نقل شهري موجب تسهيل دسترسي به اين مکان شده و نيز وجود گاراژه هايي در زير آن مانع از ايجاد ترافيک مضاعف در سطح خيابان هاي شهر مي گردد وبه اين ترتيب به حضور بيش تر عابرين وساير شهروندان کمک مي نمايد.
اين پلازا به صورت يک ميدان است که به عنوان يک پيش ورودي بزرگ براي بلوک هاي اداري در اطراف خود عمل مي کند و از طرفي وجود طراحي مناسب مبلمان شهري در آن امکان جلب ساير شهروندان را مهيا ساخته به نحوي که انحناهاي متفاوت فرم نيمکت هاي دوتايي، موجب ايجاد انواع گسترده اي از فضاها مي شود که در آن ها هر کس مي تواند موقعيت و مکان ايده آل خود را بسته به ميزان خلوت و محرميتي که مي خواهد بيابد و نيز پشته هاي پوشيده از چمن که تقريباً 2 متر ارتفاع دارند، بامتصاعد نمود ن بخار آب و مه در روزهاي گرم، ضمن ايجاد يک محيط مبهم و اسرارآميز، طراوت و شادابي خاصي نيز به محيط اطراف مي بخشد و به اين ترتيب فضايي به عنوان پيش ورودي براي بلوک هاي اداري مناسب جهت برقراري تعاملات اجتماعي يا حتي در خلوت نشستن در آفتاب و يا سايه ايجاد مي شود. (9)

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

2- لند ن انگلستان (10)
جهت دوباره فعال سازي ناحيه ي اداري لند ن، پلازايي در اين منطقه ساخته شد که مورد استفاده ي کارمندان ادارات و ساير بازديد کنند گان قرار مي گيرد که علاوه بر فعاليت روزانه، با توجه به انعطاف پذيري آن حتي در طول شب هم به عنوان يک فضاي فعال جهت گذران اوقات فراغت عمل مي نمايد.
جهت انحصاري کرد ن اين فضا به عنوان يک مکان مکث، سطح پلازا توسط پلکان هايي از سطح مسير عابر پياده جدا مي گردد و از آن جا که به صورت يک گشايش فضايي در ميان بلوک هاي اداري تعريف شده است، نحوه ي دسترسي به آن از طريق خيابان هاي اصلي شهر لند ن صورت ميگيرد.
3- شانگ هاي، چين
انجمن علم و نوآوري شانگ هاي (11)
در کنار انجمن علم و نوآوري در شانگ هاي چين، پلازايي در نظر گرفته شده است که به عنوان يک فضاي باز اجتماعي در درون يک سايت علمي - تحقيقاتي عمل مي کند که مسلماً قابليت استفاده براي عموم را نيز داراست. نحوه ي دسترسي به اين پلازا از طريق خيابان هاي اصلي و فرعي که در اطراف آن قرار دارد، صورت مي گيرد و به اين ترتيب امکان پذيرش جمعيت بيش تر در زمان هاي خاص را نيز داراست.

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

بررسي نمونه هاي مشابه داخلي
 

با توجه به آن که حوزه ي مطالعاتي مورد نظر براي مکان يابي يک پلازا، شهر اصفهان مي باشد. به بررسي نمونه هاي مشابه در اين شهر مي پردازيم:

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

1- خيابان آمادگاه، روبه روي هتل عباسي
عامل اصلي در فعال سازي اين پلازا، قرار گيري در سايتي فرهنگي مي باشد، زير شکل گيري کاربري هاي فرهنگي، مانند کتاب فروشي يا فروش صنايع دستي در کنار هم و در اطراف يک فضاي باز، مکاني مناسب براي گرد همايي جمعي را ايجاد کرده است و اين در حاليست که اين فضا فاقد مبلمان شهري مناسب بوده و اين امر ساعات استفاده از آن را محدود مي سازد.
و از طرفي ديگر نحوه ي دسترسي به آن از طريق يک خيابان درجه دو صورت مي گيرد که از لحاظ پارکينگ و نيز ترافيک موجود، مشکل ساز مي باشد.
2- خيابان شيخ صدوق جنوبي
اين پلازا به صورت يک فضاي باز و فرورفته از پياده رو تعريف مي گردد که در اطراف آن فضاهاي تجاري قرار دارد و نحوه ي دسترسي به آن از طريق يک خيابان اصلي مي باشد اما با توجه به محدوديت ابعاد و وسعت در گشايش فضايي و نيز عد م وجود مبلمان شهري مناسب، اين مکان به صورت يک پلازاي موفق و در ابعاد وسيع مطرح نمي گردد و شايد تنها به عنوان يک فضاي باز کوچک بايد عنوان شود. چرا که در يک مکان پر تردد وفعال تجاري نيز قرار نگرفته و مي توان از آن به عنوان يک مکان مکث موقت استفاده نمود، نه به عنوان يک فضاي دعوت کننده ي عمومي.
2- خيابان 22 بهمن
با توجه به وجود سايت اداري اصفهان در خيابان 22 بهمن واقع در شرق اصفهان، فضاي سبز باغ غدير به عنوان يک پلازا عمل مي کند که با توجه به کاربري هاي ديگر، مثل نمايشگاه و کتابخانه در اين مکان، ميزان فعاليت و استقبال عمومي آن نسبت به دو مورد خير بيش تر است که هم در مقياس محلي و هم به صورت محدود تر در مقياس کلان شهري مکاني پويا مي باشد ولي به دليل وجود ادارات اصفهان در اين منطقه و از سوي ديگر عرض نامناسب خيابان، ازدحام و ترافيک بسياري مشاهده مي گردد.

معيارهاي مناسب در مکان يابي پلازا
 

با توجه به بررسي هاي صورت گرفته و تجزيه و تحليل نمونه هاي داخلي و خارجي، مي توان گزينه هايي را به عنوان عوامل تأثيرگذار در مکان يابي پلازا ذ کر کرد. کليه ي اين عوامل در شکل گيري يک مکان موفق عمومي و موثر در وقوع رويدادهاي اجتماعي و فرهنگي در سطح شهر، سهيم مي باشند که عبارتند از:

1- نوع کاربري هم جواري ها
 

پلازا اغلب در سايت هاي اداري، تجاري يا فرهنگي قرار مي گيرد که متناسب با نوع کاربري هاي موجود، نحوه ي استفاده از آن، ساعات حضورشهروندان و ميزان جمعيت حاضر متفاوت خواهد بود.
از سوي ديگر، بر اساس نوع کاربري ساختمان هاي اطراف، بخشي از کاربري مي تواند به داخل پلازا کشيده شده و در فعال سازي بيش تر آن دخيل باشد، مانند کاربري هاي تجاري يا فرهنگي يا اين که پلازا به صورت يک فضاي باز صرف تعريف شود که قابليت پذيرش ساير کاربري ها را به فراخور نياز داشته باشد.

2- ابعاد و وسعت فضا
 

اگر ماهيت پلازاي مورد نظر، برقراري ارتباطات اجتماعي در سطح وسيع و عمومي مي باشد، در مکان يابي، نياز به مکاني با وسعت بيشتر احساس مي گردد تا پذيراي عموم بوده و بدين ترتيب بتوان در يک فضاي مناسب به تعاملات اجتماعي و فرهنگي پرداخت و کشش و جاذبه ي بيش تري را نيز ايجاد کرد.

3- نحوه ي دسترسي ها
 

از آنجا که هدف اصلي يک پلازا ايجاد يک فضاي اجتماعي باز مي باشد، چگونگي حضور مرد م در اين مکان، رکن اساسي در مکان يابي محسوب مي شود. از اين رو در نظر گرفتن نوع دسترسي هاي فرعي و اصلي، دوري از گره هاي ترافيکي سواره و وجود مسيرهاي پر تردد و جاذب عابر پياده که مورد استقبال عموم مي باشد، ضروري است.

4- نحوه ي حمل و نقل عمومي
 

همان طور که قبلاً به آن اشاره شد، دسترسي آسان يکي از عوامل اساسي در مکان يابي مي باشد که در اين راستا نزد يکي به سيستم حمل و نقل عمومي شهري در تسهيل دسترسي ها موثر مي باشد.
از سوي ديگر، با استفاده از قابليت حمل و نقل عمومي، از ميزان ترافيک موجود در سايت کاسته مي شود که ضرورت اين امر در مواردي که ازدحام جمعيت بيش تر است، بيش از پيش احساس مي گردد.

5- پارکينگ
از آن جا که در پلازا ازدحام جمعيتي مطرح مي شود. بايد مکان يابي به نحوي صورت گيرد که خيابان هاي اطراف قابليت پذ يرش جمعيت و خودروهاي مربوطه را داشته باشد يا اين که جهت جلوگيري از ترافيک بيش تر در سايت مورد نظر، خيابان مجهز به پارکينگ هاي عمومي بوده و يا نهايتاً بتوان محلي را به آن اختصاص داد.
علاوه بر موارد فوق که در مکان يابي پلازا موثر مي باشند، مي توان به مواردي چون اقليم، چشم انداز مناسب، فرم و مبلمان شهري نيز اشاره نمود که از جمله عوامل تاثيرگذار در نحوه ي عملکرد پلازا، محسوب مي شوند.
 

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

بررسي مکان يابي در شهر اصفهان
 

ويژگي هاي طبيعي
 

استان اصفهان با وسعتي حدود 105263 کيلومتر مربع در مرکز ايران واقع است که از اين لحاظ داراي موقعيت ارتباطي و تجاري خوبي با استان هاي مجاور مي باشد. مرکز استان، شهرستان اصفهان است که تا تهران 435 کيلومتر فاصله دارد.
آب و هواي آن به طور کلي گرم و خشک و نيمه صحرايي بوده و از نظر پوشش گياهي، اين استان از جمله مناطق کم پوشش مي باشد. (12)
باد غالب 9 ماه از سال از طرف غرب به شرق و سه ماه تابستان از طرف شرق به غرب مي باشد.
رودخانه ي زاينده رود شاخص ترين عنصر در زيست بوم اصفهان به حساب مي آيد که با افزايش رطوبت و ايجاد ميکرواقليم مناسب و تغذيه ي سفره هاي آب زيرزميني و مصارف کشاورزي در بهبود محيط زيست بسيار موثر است.

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

ويژگي هاي شهري
 

از ديرباز اصفهان به عنوان يک شهر تاريخي و باستاني شناخته شده که در يک بستر مناسب طبيعي، به شکوفايي زمينه هاي هنري و فرهنگي پرداخته است.
به طور کلي استخوان بندي شهر بر اساس دو محور طبيعي يعني زاينده رود و چهارباغ شکل مي گيرد و در اطراف آن شرايط مناسبي جهت گذران اوقات فراغت شهروندان ايجاد مي شود، ولي همواره کمبود فضاهاي فرهنگي - اجتماعي در اين شهر تاريخي وجود داشته و نياز به گسترش زند گي جمعي احساس مي گردد.
بنابراين مکان يابي پلازا در شهر اصفهان ضرورت مي يابد تا به اين ترتيب بتوان تحولي در نحوه ي زند گي اجتماعي شهروندان ايجاد کرد و زمينه هاي تعاملات بيش تر و شکوفايي فرهنگ را در اين بستر هنري مهيا نمود. در راستاي چنين اهدافي، مکان يابي پلازا در مقياس شهري مطرح مي شود، يعني پلازايي با وسعت مناسب که جوابگوي عمومي شهروندان باشد و نه ويژه ي يک منطقه ي خاص.
از اين رو به بررسي مناطق مختلف شهري جهت مکان يابي صحيح يک پلازا مي پردازيم:
در مجموع مي توان پنج منطقه ي کلي را در شهر معرفي نمود. يکي منطقه ي مرکزي که در واقع بافت تاريخي شهر اصفهان است. د يگري منطقه ي جنوبي زاينده رود و سه منطقه ديگر که به ترتيب در شرق، شمال و غرب اصفهان قرار مي گيرد.

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

مکان يابي پلازاي شهري در اصفهان

1- بافت تاريخي اصفهان
در اين منطقه قرارگيري ميدان امام در مقياس شهري، به طور کامل جواب گوي اهداف پلازا مي باشد و به عنوان يک عنصر فعال شهر تا کنون پذيراي بسياري از رويداد هاي فرهنگي و اجتماعي شهر اصفهان بوده است از اين رو با توجه به ويژگي هاي تاريخي اين منطقه و وجود ميدان امام که متناسب با کليه ي نيازهاي مرد مي است، ضرورتي بر احداث پلازا در اين سايت ديده نمي شود.
2- همان طور که قبلاً اشاره شد، يک پلازا در کنار سايت هاي مشخص اداري، تجاري يا فرهنگي شکل مي گيرد به گونه اي که در مسيري پر تردد و جاذب براي عموم باشد. از اين رو اولين گزينه براي مکان يابي يک پلازا وجود سايتي مشخص وبا کاربري هاي فوق الذ کر است. در اين راستا با توجه به بررسي صورت گرفته و مطالعه ي طرح جامع اصفهان، در مناطق شمالي، شرقي و غربي حوزه ي عملکردي بارز و در مقياس کل شهر که مورد استفاده کليه ي شهروندان قرار بگيرد، وجود ندارد و تنها مکان يابي و طراحي پلازا در اين مناطق، مي تواند در مقياس خود و محلي صورت گيرد.
البته شايان ذ کر است در منطقه ي شمالي اصفهان و در خيابان چمران با توجه به قرارگيري شهرداري منطقه ي 7 و سازمان نظام مهندسي، مي توان اين حوزه را به عنوان يک سايت اداري معرفي نمود که امکان ايجاد يک پلازا در اين منطقه را مهيا مي سازد که از لحاظ نحوه ي دسترسي (خيابان اصلي) و سيستم حمل و نقل عمومي و ميزان وسعت و گشايش فضايي مناسب مي باشد. ولي با توجه به عد م وجود نقاط جاذب ديگر در اين سايت، عملکرد اين پلازا در حد کاربران همين ناحيه عنوان مي گردد و محدود به حوزه ي فعاليت منطقه اي مي شود.
3- وجود زاينده رود در ميان شهر و بستر سبز اطراف آن محور جاذب شهري ايجاد کرده است که منجر به شکل گيري انواع کاربري ها در اطراف و يا در حوزه ي نزديک به آن گشته و از سوي ديگر، گسترش و توسعه ي شهر اصفهان به سمت جنوب باعث نوسازي ها و ايجاد مراکز پر تردد شهري در جنوب محور زاينده رود شده که اين کاربري ها در مقياس کلان شهري عمل مي کند. از اين رو منطقه ي مناسبي که بتواند تمام ويژگي ها و اهداف يک پلازا را دارا باشد، در منطقه جنوبي رودخانه ي زاينده رود در نظر گرفته مي شود.

معرفي چندين سايت
1- خيابان توحيد
يکي از محورهاي تجاري جاذب در شهر اصفهان، خيابان نظر مابين خيابان حکيم نظامي و توحيد مي باشد که علاوه بر کاربري مذ کور، بيش تر به عنوان يک پاتوق جمعي براي جوانان تعريف مي شود که با توجه به عرض محدود خيابان، اين امر باعث ازدحام و ترافيک شديدي شده است. از اين رو جهت تعديل تراکم جمعيتي در اين خيابان مي توان يک پلازا در هم جواري مجتمع هاي تجاري واقع در خيابان توحيد در نظر گرفت. همراه با چشم اندازي به سمت کليساي مريم.
2- خيابان هزار جريب
قرار گيري دانشگاه اصفهان به عنوان يک مرکز علمي و فرهنگي در خيابان هزار جريب و به وجود آمد ن کاربري هاي متفرق مربوطه در روبه روي دانشگاه، زمينه ي مناسبي جهت ايجاد ي بستر فرهنگي در اين منطقه به وجود آمده است. از اين رو مي توان يک پلازا با هم جواري کاربري هاي فرهنگي، مانند فروش کتب علمي مختلف، کتابخانه و سالن هاي اجتماعات چند منظوره در نظر گرفت.
3- خيابان سعادت آباد
مجاورت خيابان سعادت آباد به خيابان چهارباغ بالا به عنوان يک راسته ي تجاري و نيز خيابان هزار جريب به عنوان يک بستر فرهنگي، زمينه ي مساعدي جهت طراحي يک پلازا ايجاد مي نمايد که همزمان بتواند به صورت چند عملکردي جواب گوي نيازهاي عموم باشد.
در هر سه سايت مورد نظر، نوع دسترسي از طريق يک خيابان اصلي و با سرويس د هي مناسب در حمل و نقل عمومي شهر است و به صورت خياباني پر تردد و با استقبال عمومي، ولي در اين ميان ميزان تراکم جمعيت در ساعات مختلف شبانه روز در هر يک متفاوت مي باشد. خيابان توحيد به عنوان يک سايت تجاري، بيش ترين فعاليت خود را در شب هنگام داراست و ميزان ازدحام در طول روز کم تر است. در حالي که در خيابان هزار جريب به عنوان يک سايت فرهنگي، با توجه به کاربري خاص دانشگاه نوع کاربران و ساعات شلوغي، محدود به ساعات روز مي باشد. با توجه به نوع هم جواري ها، خيابان سعادت آباد به عنوان سايت تجاري - فرهنگي و نيز با حوزه ي عملکردي اداري، مانند بانک و شهرداري منطقه ي 6 مي تواند در کليه ي ساعات شبانه روز فعاليت به سزايي داشته باشد و از طرفي نزد يکي اين خيابان به ميدان آزادي به عنوان ميدان اصلي شهر و در تقاطع خيابان چهارباغ بالا و هزار جريب، امکان برگزاري بهتر رويداد هاي اجتماعي و فرهنگي را فراهم مي سازد.
لازم به ذکر است در هيچ يک از سايت هاي مذ کور، فضايي مجزا به عنوان پارکينگ وجود ندارد و اين کمبود در بيش تر خيابان هاي پر تردد اصفهان مشاهده مي گردد. از اين رو لحاظ کرد ن پارکينگ هاي عمومي در سايت مورد نظر و اختصاص مکاني مناسب براي آن، در طراحي جديد الزامي مي باشد.
 

پي‌نوشت‌ها:
 

1- کارشناسي ارشد از دانشگاه آزاد اسلامي واحد خوراسگان.
2- کليه ي عکس هاي اين مقاله از سايت اينترنتي www.som.com گرفته شده است.
3- نازيلا مرادي، سال دوم، «بازگشت به گذرهاي پياده»، شهرداري ها، شماره ي 18، ص 71.
4- همان.
5- Plaza.
6- حسين سلطان زاده، 1372، «فضاهاي شهري در بافت هاي تاريخي ايران»، تهران، دفتر پژوهش هاي فرهنگي با همکاري شهرداري تهران، چاپ دوم.
7- Jacob Javitz.
8- Martha Schwartz
9- سايت اينترنتي google.
10- Broadgate public space.
11-Noledge & Innovation Community.
12- کليه ي نقشه ها از سايت اينترنتي www.gogleearth.com گرفته شده است.
13- سايت اينترنتي google
 

منابع
- مرادي، ن. سال دوم، بازگشت به گذرهاي پياده، شهرداري ها، شماره ي 18.
- سلطان زاده، ح. 1372، «فضاهاي شهري در بافت هاي تاريخي ايران»، تهران: د فتر پژوهش هاي فرهنگي با همکاري شهرداري تهران، چاپ دوم.
www.google.com
www.googleearth.com
www.som.com
ماهنامه فني -تخصصي دانش نما 181-182




 

نسخه چاپی