دندان هاي سالم با پودر جادويي!
ابتكار پژوهشگران ايراني :
شكستگي هاي استخواني و ضايعات دنداني به دلايل مختلف (پوكي استخوان ، تصادفات ، رفتارهاي بهداشتي غير صحيح و...) يكي از مشكلات بزرگ در زمينه سلامت در جوامع امروزي است . استفاده از دندان هاي مصنوعي براي رفع مشكلات دنداني و استفاده از پلاتين و كاشتني هاي فلزي براي اتصال استخوان هاي آسيب ديده براي پيوند استخوان ، اگر چه مرسوم است ، اما مشكلات بسياري دارد . به خصوص در شكستگي هاي استخوان كاشت ايمپلنت خود عوارض بسياري (نظير عدم سازگاري ايمپلنت با بدن وعفونت هاي موضعي) به همراه دارد . از طرفي ، جراحي براي خروج ايمپلنت نيز خود از جمله بزرگ ترين مشكلات و ناراحتي هاي بيمار است .
از اين رو ، دانشمندان به دنبال تركيبي بوده اند كه بيشترين تطابق را با استخوان و دندان داشته و كمترين عوارض را داشته باشد."هيدروكسي آپاتيت استوكيومتري" با ساختار كريستالي هگزاگونال (شش وجهي)، در زمره زيست سازگارترين موادشناخته شده قرار دارد كه به علت شباهت زياد از نظر تركيب به استخوان و زيست سازگاري بالاي آن ، به عنوان يكي از مواد جايگزين در كاشتني هاي استخواني مورد توجه قرار گرفته است .
بخش اصلي بافت سخت استخواني و دنداني را هيدروكسي آپاتيت تشكيل مي دهد، و يون هايي نظير منيزيم ، سديم ، كربنات ، فلوئور و ... نيز با مقادير معين ، بخش كوچكي از ان را تشكيل مي دهد . امادر اين ميان ، منيزيم با 0/5 درصد وزني و كربنات با 6 درصد وزني ،درميان ديگريون ها بيشترين اثرگذاري را دارند.
نكته بسيار جالب توجه اين است كه جانشيني يون ها در ساختار آپاتيت نه تنها منجر به بهبود زيست سازگاري ، زيست فعالي ، خواص مكانيكي و تشابه آن با آپاتيت بدن از لحاظ تركيب شيميايي شود ، بلكه باعث مي شود كه دوره درمان و ترميم استخوان در برخي جايگزيني ها به مقدار قابل توجهي كوتاه تر شود. حضور يون منيزيم در بافت استخوان ، باعث تحريك استخوان سازي و افزايش سرعت رشد و افزايش قدرت اتصال استخوان مي شود. كاهش ان منجر به توقف رشداستخوان،كاهش فعاليت هاي استخوانسازي (1)وجذب كلسيم از استخوان و غضروف (2)،تردي (3) و فقدان استخوان (4) شود. افزودن كربنات علاوه بر افزايش شباهت به استخوان ، قابليت انحلال و جذب زيستي را نيز افزايش مي دهد .
در اين تحقيق سعي شده تا يون هاي منيزيم و كربنات ، به تركيب شيميايي هيدروكسي آپاتيت الحاق شود تااز نظر شيميايي و تركيب ،به طورقابل توجهي به تركيب بافت سخت استخوان نزديك شودوبتوان ازان در ضايعات استخواني و دنداني استفاده كرد. از طرفي ، اندازه ذرات پودر توليد شده همانند ذرات استخواني در مقياس نانو بوده و اين خود شباهت بيشتر پودر توليدي را به استخوان بدن را باعث شده است . ويژگي هاي ذكر شده باعث شده تا اين تركيب،قابليت اثرگذاري در ترميم شكستگي هاي استخواني با تحريك و هدايت استخوان سازي را داشته و كاهش طول مدت ترميم را سبب مي شود.
اين پودربراي رفع ضايعات دنداني و استخواني كاربرد ويژه دارد .ازاين پودر به علت افزايش تحريك استخوان سازي و افزايش سرعت رشد استخوان ، مي توان با ايجاد پوشش ، در رفع پوسيدگي هاي دنداني استفاده كرد. اين پودر ، به علت ويژي هاي خاص ، پيوند طبيعي با دندان و استخوان برقرار كرده و علاوه بر رفع عارضه (پوسيدگي يا شكستگي)وهمچنين تسريع در ترميم ، با بخش آسيب ديده يكپارچه شده و بافتي كاملا طبيعي ايجاد مي كند. با قرار دادن اين پودر در بخش هاي پوسيده دندان و ايجاد روكش در اطراف آن ، مي توان بخشي يكپارچه و كاملا طبيعي ايجادكرد كه باعث مي شود هم ضايعه دنداني و استخواني برطرف شود و هم دندان واستخوان سالم و طبيعي ايجاد شود.
ويژگي هاي پودر نانو
1 ـ زيست سازگاري بسيار بالا در مقايسه با ساير تركيب هاي موجود
2 ـ حضور هم زمان منيزيم و كربنات در تركيب
3 ـ تركيب شيميايي فوق العاده و نزديك به استخوان
4 ـ افزايش تحريك استخوان سازي و سرعت رشد استخوان و دندان
5 ـ امكان ترميم ضايعات دنداني و استخواني
6 ـ امكان رفع پوسيدگي هاي ريشه دندان
7 ـ امكان اتصال طبيعي پودر به دندان و استخوان و تشكيل بافت طبيعي
8ـ كاهش طول مدت ترميم و پيوند
9 ـ تشابه با استخوان از نظر ميزان بلورينگي
10 ـ‌تشابه با استخوان به علت داشتن اندازه ذرات مقياس نانو
پي نوشتها
1- osteoblastic- 2-osteoclastic 3 - fragility /4- osteopenia
علي ساريجلو كارشناس ارشد مهندسي پزشكي (بيومتريال) و دانشجوي دكتراي همين رشته در دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران است .
پست الكترونيك: ali. sarijlou @gmail.com