خصوصیات جسمانی و روانی اجتماعی نوجوانان
 

1. افزایش ناگهانی و سریع رشد
2. تکامل بهبود سیستم قبلی – تنفسی ، ظرفیت بی هوازی محدود است و قدرت تحمل آنان در برابر انباشتگی اسیدلاکتیک به تدریج در حال بهبود و افزایش است.
3. توانایی حرکتی ظریف و ریز به طور مداوم در حال پیشرفت و توسعه هستند.
4. قسمت های مختلف بدن به صورت نامتناسب و به تعداد متفاوت از یکدیگر رشد می کنند.
5. در این دوره عضلات از نظر اندازه و حجم رشد کرده و بزرگتر می شوند سپس قدرت افزایش می یابد.
6. در این مرحله تغییرات گسترده ای در میزان تولید ترشح هورمونی وجود دارد.
7. نوجوانان ، بسیار خود محور هستند و اغلب تصور می کنند که همواره تحت نظر یا برآورد یا ارزیابی هستند . این موضوع ممکن است منجر به بوجود آمدن احساس ترس و واهمه از شکست و ناکامی در آنان شود.
8. نوجوانان به تدریج در مورد توانایی های فکری و عقلی خود احساس اطمینان کرده و از این نظر خود را باور می کنند.
9. مدت زمان توجه و تمرکز آنها در حال افزایش است.
10. مغز قادر است تا اطلاعات بصری را دقیق و سریع پردازش کند.

کیفیت فعالیت حرکتی در سنین 11 تا 14 سالگی
 

1. ورزشکاران باید در انوع مختلفی از تمرینات رشته خاص ورزشی خود و همچنین سایر ورزشها شرکت نمایند که به آنها کمک می کند تا زیر بناء ورزشی خود را بهتر و مستحکم تر پایه ریزی کنند.
2. در این مرحله حجم و شدت تمرینات باید به تدریج افزایش یابد.
3. تمرینات باید طوری طراحی شوند که ورزشکاران را با تدابیر و تاکتیک های پایه و اساسی آشنا کنند همچنین باعث توسعه و تقویت فرآیند پیشرفت و تکامل مهارتها شوند.
4. در تمرینات توسعه و بهبود انعطاف پذیری، هماهنگی و تعادل باید مورد تأیید قرار گیرد.
5. در طی جلسات تمرین و مسابقات باید فرصت هایی را فراهم کنیم تا نوجوانان بتوانند عرض اندام کنند.
6. از قرار دادن آنان در موقعیت هایی که امکان تحقیر وجود دارد بپرهیزید.
7. تمرینات باید طوری طراحی شوند که قدرت عمومی آنان افزایش یابد. پایه ریزی و ایجاد زیر بنا برای افزایش نیرو و قدرت در آینده در این مرحله از رشد و پیشرفت ورزشکاران شروع می شود. (تمرینات با استفاده از وزن بدن ، تکرار زیاد تمرینات با وزنه که با مقاومت پایین انجام شود)
8. در این مرحله تمرینات افزایش ظرفیت هوازی طراحی می گردد تا در مرحله تخصصی شدن احتیاجات و تقاضاهای تمرین و مسابقه را پاسخ گو بوده و تحمل کنند.
9. نوجوانان در این مرحله با تمرینات بی هوازی و سبک روزمره آشنا شوند لیکن نبایداین تمرینات فشار بیش از حدی را بر سیستم انرژی اسید لاکتیک بی هوازی آنها تحمیل کند.
10. از شرکت دادن این گروه سنی در مسابقات و رقابت هایی که فشار زیادی را به ساختمان بدن آنان وارد می کند اجتناب کنید.
11. سعی شود در برنامه تمرینات تمرکز حواس و کنترل توجه ورزشکاران را تقویت کنید.
12. ورزشکاران را در موقعیت های رقابتی شاد و مفرح قرار دهید.

مرحله تخصصی شدن 15 تا 18 سالگی
 

در این مرحله ورزشکاران قادر خواهند بود نیازها و تقاضاهای تمرینات و رقابت های دشوارتر و شدید تر را تحمل کنند. بهترین و بیشترین تغییرات ایجاد شده در تمرینات، در طی این مرحله اتفاق می افتد. ورزشکارانی که در مراحل گذشته در یک برنامه تمرینی مناسب و جامع شرکت کرده اند که تأکید آن بیشتر بر رشد و تکامل چند جانبه و کامل بوده است، در این دوره می توانند بیشتر انجام تمرینات و فعالیت هایی را شروع کنند که هدف ویژه آنها، رشد و توسعه عملکردی پیشرفته و برتر ، یعنی رسیدن به مرحله اوج اجرا است.

خصوصیات جسمانی و روانی در مراحل تخصصی شدن
 

1. سیستم قلبی – تنفسی تقریباً در حال تکامل و رسیدن به اعلای رشد خود بوده و در بعضی موارد کاملاً رشد کرده است و به حد نهایی خود رسیده است.
2. در این مرحله توانایی تمرین در سیستم اسید لاکتیک بی هوازی وجود دارد.
3. در اواخر این دوره فرایند استخوان سازی تقریباً کامل می شود.
4. در این شرایط سنی نوجوان نیاز دارد تا از سوی گروه و دوستان خویش شناخته شده و مورد پذیرش قرار گیرد.
5. ظرفیت و توانایی عقلی و فکری مانند تفکر شناختی ، حافظه، تفکر واگرا، تفکر همگرا و ارزیابی و سنجش به مقدار زیادی عملکردی تر و کارآمد تر است.
6. مهارت های تصمیم گیری و هدایت و رهبری تکامل و پیشرفت بیشتری دارند.

کیفیت فعالیت های حرکتی از سنین 15 تا 18
 

رشد و پیشرفت ورزشکاران را در طی این مرحله به دقت کنترل کنید در این مرحله ورزشکاران تدابیری را برای پاسخگویی به نیازها و تقاضای های جسمانی و روانی افزایش تمرین و مسابقه طراحی کرده و یا توسعه خواهند داد. لیکن آنها هنوز نسبت به مشکلات و مسائل جسمانی و روانی ناشی از پر تمرینی حساس یا ضعیف و آسیب پذیر هستند.
1. تمرینات باید طوری طراحی شوند که توانایی های حرکتی عمده و اصلی ورزشی مانند قدرت ، ظرفیت بی هوازی، هماهنگی های ویژه و انعطاف پذیری پویا را اصلاح کرده و توسعه دهند.
2. شدت تمرین باید سریع تر از حجم آن افزایش یابد با این وجود هنوز هم این افزایش باید به تدریج و نسبتاً آرام صورت گیرد. ورزشکاران باید آمادگی لازم برای انجام فعالیت یا مهارت ویژه با نظم و هماهنگی و سرعت صحیح و مناسب داشته باشند. تمرینات باید کاملاً مشابه اعمال و فعالیتهایی باشد که در طی مسابقه اتفاق می افتد. خستگی، پیامد طبیعی تمرینات شدید است. ولی ضرورت دارد که از رسیدن ورزشکاران به وضعیت فرسودگی و ناتوانی جلوگیری کرد.
3. ورزشکاران را در فرصت های ممکن و پیش آمده در تصمیم گیری ها شرکت دهید.
4. تمرینات چند جانبه و کامل ، در این سن و مرحله بویژه در مرحله آمادگی عمومی در هر فصل تمرین، باید مورد تأکید باشند. با وجود این بیشترین اهمیت به ویژه طی دو مرحله ی آمادگی اختصاصی و مسابقات باید بر تخصصی شدن و به کارگیری روش های تمرینی و تکنیک هایی باشد که باعث افزایش بازده و بهبود کارایی در رشته ی ورزشی منتخب می شوند.
5. ورزشکاران را تشویق کنید تا با برخی از جنبه های نظری و علمی تمرینات آشنا شوند.
6. افزایش و توسعه ی قدرت، باید در پاسخ به نیازهای اختصاصی ورزش شروع شود. پرورش و تقویت عضلاتی که در هنگام اجرای مهارت های تکنیکی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند(عضلات اصلی) باید در این مرحله تأکید شود. ورزشکارانی که با وزنه کار می کنند، می توانند در این مرحله تمریناتی را شروع کنند که مستلزم تعداد تکرار های کمتر با وزنه های سنگین تر هستند. با وجود این ، تمرینات قدرتی بیشینه که طی آنها حداکثر 4 تکرار در تمرین قابل اجرا است، به ویژه برای ورزشکارانی که هنوز در حال گذراندن مرحله ی رشد خود هستند، توصیه نمی شود.
7. در این مرحله ، افزایش ظرفیت هوازی برای همه ی ورزشکاران توصیه می شود.
8. به تدریج ، حجم و شدت تمرینات بی هوازی را افزایش دهید. در این مرحله ورزشکاران قادر خواهند بود تجمع و انباشتگی اسید لاکتیک را بهتر تحمل کنند.
9. تکنیک های ورزشی ورزشکاران خود را اصلاح و تکمیل کنید. تمرینات ویژه ای را انتخاب کنید که در طی اجرای این تمرینات ، مهارتها از نظر بیو مکانیکی صحیح و پر بازده و از نظر فیزیولوژیکی ، مؤثر و کارآمد باشند. مهارتهای تکنیکی دشوار و پیچیده باید به طور مداوم در طی جلسات تمرین، اجرا شود و در برنامه ی تمرینات تاکتیکی ویژه جای گرفته و در مسابقات نیز به کار روند.
10. تاکتیک های فردی وگروهی را توسعه دهید. همچنین در این مرحله، ورزشکاران باید خصوصیات خلاقیت و نوآوری، خویشتن داری، شور و هیجان، برتری طلبی، رعایت اصول اخلاقی و بازی جوانمردانه را در شرایط مسابقه و رقابت از خود نشان دهند.
11. به تدریج تعداد مسابقات و رقابت ها را افزایش دهید به گونه ای که در پایان این مرحله ورزشکاران بتوانند به طور مکرر و پی در پی ، همانند یک ورزشکار بزرگسال، رقابت کرده و مسابقه دهند. همچنین در این مرحله، اهمیت دارد که اهداف و مقاصدی را برای مسابقات تعیین کنید که بر توسعه ی مهارتهای اختصاصی، تاکتیک های فردی و گروهی و توانایی های حرکتی متمرکز باشند. اگر چه در این مرحله کسب نتیجه و برنده شدن، بیش از گذشته اهمیت دارد، اما با وجود این ، نباید بیش از حد بر آن تأکیدکرد.
12. ورزشکاران باید در این مرحله، تمرینات ذهنی و فکری را نیز همپا با سایر تمرینات انجام دهند. همچنین باید فعالیتها و تمریناتی برای آنها طراحی و اجرا گردد که باعث رشد و تقویت تمرکز حواس، کنترل توجه، تفکر مثبت (خوش بینی)، خود تنظیمی، قدرت تجسم (پیش بینی) و افزایش انگیزه ی آنان شده و بدین شکل، عملکرد ورزشکاران را به ویژه در رشته ی ورزشی تخصصی، بهبود بخشند.
13. در اواخر این مرحله ورزشکاران نباید در تکنیک های اصلی و عمده مشکل خاصی داشته باشند. بنابراین مربی می تواند به تدریج در این مرحله از قالب معلم و آموزش دهنده ، بیرون آمده و نقش اصلی خود را به عنوان یک مربی بر عهده بگیرد
/ج