ماه رمضان، ماه سخن گفتن عبد با ربّ
"اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ نِدَائِي إِذَا نَادَيْتُكَ وَ اسْمَعْ دُعَائِي إِذَا دَعَوْتُكَ وَ أَقْبِلْ عَلَيَّ إِذَا نَاجَيْتُكَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَيْكَ وَ وَقَفْتُ بَيْنَ يَدَيْك "[1]
خدايا بر محمد و خاندانش درود فرست و صدايم را بشنو هنگامي كه تو را صدا مي زنم؛ به دعايم گوش فرا ده، آن هنگام كه تو را مي خوانم و رو به من فرما در آن زمان كه با تو نجوا مي كنم. همانا من به سوي تو فرار كرده ام و در مقابل تو ايستاده-ام.
به عنوان جلسه اول، دوباره ذهن هاي دوستان را متوجه دو مطلب مي كنم. اوّل، اين معنا كه ماه مبارك رمضان به حسب آنچه كه اهل معرفت مي گويند، ماه سلوك إلي‌الله‌تعالي و دار ضيافت‌الله است. طبق آنچه كه ما در معارفمان داريم، مطلب اين است كه اين ماه، ماهي است كه ربّ با عبدش سخن گفته است. به حسب روايتي كه من سابقاً از امام صادق(عليه السلام) نقل كردم، كتب آسمانيه از تورات و انجيل و زبور تا قرآن، همه در ماه مبارك رمضان به پيامبران الهي نازل شده است. يعني اين ماه، ماهي است كه خداوند با بندگانش سخن گفته است و آن ها را مورد خطاب قرار داده و مورد عنايت خاصّه خودش قرار داده است.
لذا ما در روايات بسيار داريم كه در ماه مبارك رمضان، به قرائت قرآن سفارش شده است. حالا جهت آن را بعداً عرض مي كنم.[2] ما در رواياتمان نسبت به اين موضوع، تعبيرات مختلفي داريم. اين روايت از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است و معروف است: "لِكُلِّ شَيْءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَان "[3] هرچيزي بهاري دارد و بهار قرآن ماه مبارك رمضان است. يا روايتي كه از امام صادق(عليه السلام) است كه راجع به ماه ها حضرت مي فرمايد: "فَغُرَّةُ الشُّهُورِ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ ذِكْرُهُ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ " تا به اين جمله مي رسد: "فَاسْتَقْبِلِ الشَّهْرَ بِالْقُرْآنِ "[4] تو به اين ماه با قرآن رو بياور! حالا من عرض خواهم كرد كه منظور چيست. يا در آن خطبه معروفي كه از پيغمبر اكرم(صلّي الله عليه و آله و سلّم) نقل شده است، حضرت فرمود: "أَيهَا النّاس... إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَة " تا اينجا "وَ مَنْ تَلَا فِيهِ آيَةً مِنَ الْقُرْآنِ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُور ".[5] اين تعبير هست كه اگر كسي يك آيه از قرآن را در اين ماه تلاوت كند، اجر او مثل اين است كه در ماه هاي ديگر يك ختم قرآن كرده باشد. اين اجرِ خيلي زيادي است.
يك روايت در وسائل از مُقنع مفيد(رضوان الله عليه) نقل شده كه در آن آمده حضرات ائمه در ماه مبارك رمضان ده ختم قرآن مي‌كردند. يعني هر سه روز، يك ختم قرآن. روايتي است كه محدث قمي از مرحوم مجلسي(رضوان الله عليه) نقل مي‌كند كه در يك حديث هست كه بعضي از ائمه(عليهم السلام) در ماه مبارك رمضان، چهل ختم قرآن مي كردند و اگر هر ختم قرآن را ثوابش را به روح مقدس يكي از چهارده معصوم(عليهم السلام) هديه كند، ثوابش مضاعف مي‌شود. در آن روايت دارد كه هر ختم قرآني كه مي كردند، ثوابش را به يكي از معصومين(عليهم السلام) هديه مي كردند. اين ها يعني چه؟
حالا جهت اين بود كه اثر اين كارها در قيامت اين است كه همنشين با قرآن مي شوند. مي خواستم اين را عرض كنم كه در روايت دارد اجر چنين كسي آن است كه در روز قيامت با ائمه(عليهم السلام) باشد. اين همه سفارش كه مي كنند كه در ماه مبارك رمضان هرچه مي توانيد قرآن تلاوت كنيد، براي اين است. من اشارتاً عرض كنم كه -قبلاً هم روي آن تأكيد كردم كه- اهل معرفت مي گويند قرآن كلامي است كه از مصدر وحي براي بندگان صادر شده و نزول پيدا كرده است. تلاوت قرآن، يادآور اين معنا است كه در اين ماه، خدا بندگان را مخاطب قرار داده است و اين معارف را به وسيله انبيائش براي آن ها فرستاده است.
"أَيهَا النّاس "، "أَيهَا المُؤمِنون "، اين خطاب هاي قرآني يك افتخار براي بندگان است. مايه افتخار و مباهات است. قرآن خواندن در اين ماه به اين معنا است كه براي انسان يادآور اين نكته است كه در اين ماه من مورد عنايت الهي قرار گرفته‌ام و او به وسيله انبيائش مرا مخاطب قرار داده است و من را به حساب آورده و مرا از بقيه حيوانات جدا كرده و اين معارف را براي من فرستاده است. خودِ اين لذت بخش است! اين كه ائمه(عليهم السلام) در اين ماه ده ختم يا چهل ختم قرآن مي-كردند و حتي بعضي از روايات را كه من ديده‌ام اصلاً رقم هم نمي گذارد، براي اين مطلب است.
در يك روايت هست كه زين العابدين (صلوات الله عليه)در اين ماه سخن كه مي گفت، سخن او يا آيات الهي بود و يا دعا. اين ها همه گوياي اين معنا است كه خودِ اين تكرار كلام ربّ لذت بخش است. يعني اگر يك رابطه محبت، بين مُحبّ و محبوب باشد، اقتضايش اين است كه انسان سخن محبوبش را يادآوري كند. چقدر هم لذت مي برد كه محبوب اين سخنان را به من گفته است! اگر مُحبّ، مُحبّ واقعي باشد سخن محبوب براي او لذت بخش است و تكرار آن به او جلا مي‌بخشد و به روحش صفا مي‌بخشد. لذا ما در روايات مي بينيم كه اينطور سفارش شده است كه قرآن نازل را تلاوت كنيد.
در گذشته من اين را عرض كردم كه اهل معرفت از دعا به "قرآن صاعد " تعبير مي كنند. يعني محبوب و مولا، اجازه فرموده است كه بنده در اين ماه از هر دري با او سخن بگويد. اين مطلب در روايات ما هست و تأكيد هم شده كه خدا به من اجازه داده است كه در اين ماه با او حرف بزنم.[6] به تعبير ديگر اين ماه، ماه سخن گفتن بين "محبوب و مُحبّ " و "مُحبّ و محبوب " است؛ ماه گفتگوي "ربّ با عبد " و "عبد با ربّ " است. از طرفي ماه سخنان ربّ را تكرار كردن و لذت-بردن است و از طرف ديگر ماهي است كه عبد سخنانش را با ربّش مي‌گويد.[7]
اين تعبيراتي كه ما در رواياتمان نسبت به ماه مبارك رمضان داريم كه از امام صادق(عليه السلام) منقول است كه علي(عليه السلام) فرمود: "عَلَيْكُمْ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ بِكَثْرَةِ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاء "[8] يعني هيچ كدام از خواسته هايت را كنار نگذار! هر خواسته‌اي داري بگو! معناي "كثرت " اين است؛ چه مادي، چه معنوي، اين خواسته‌ها را با خدا در ميان بگذار و از او تقاضا كن.
اين مطلب يك سرّي دارد كه من نمي خواهم وارد آن مسائل شوم كه مسائل پيچيده اي است.[9] اما ما نسبت به ماه مبارك رمضان اين را داريم كه "إِنَّ أَبْوَابَ السَّمَاءِ تُفَتَّحُ فِي أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ "؛[10] تمام درب هاي آسمان، از شب اول ماه رمضان تا آخرين شب باز شده است. در روايت "درب ها " دارد. اين تعبير "ابواب " كه در اينجا هست، اين يعني چه؟
روايت از علي(عليه السلام) دارد: "أَلَا وَ أَبْوَابُ السَّمَاءِ مُفَتَّحَةٌ مِنْ أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْه "؛[11] من اين روايت را قبلاً نخوانده بودم. آگاه باشيد كه درب هاآسمان -تعبير به "ابواب " مي كند- از شب اول ماه مبارك رمضان باز است. فقط به يك نكته‌اش اشاره كنم؛ يعني تمام حُجُب از ناحيه ربّ، برداشته شده است. در اين ماه ديگر هيچ حجابي نيست. يعني از ناحيه خداوند نسبت به بندگانش هيچ حجابي نيست. هيچ دري بسته نيست؛ اصلاً و ابداً. تمام درب ها باز است. اگر بخواهيم اين را تنزّل بدهيم بايد بگوييم، هر تقاضايي -اگر متناسب با دربي از درب هاي رحمت الهي باشد- اين تقاضا به ربّ مي رسد؛ هر تقاضايي! چه مادي و چه معنوي به ربّ مي رسد و به هيچ مانعي از آن ناحيه برخورد نمي كند. چون ابواب سماء باز است.
نتيجه آن چيست؟ نتيجه آن اين است كه اين تقاضاها در اين ماه بي جواب نمي ماند. به تعبير روز هيچ دعايي به بايگاني نمي رود! بلكه مستقيم به دست خودش مي رسد؛ مستقيم خودش مي شنود. به اين جملات مناجات علي(عليه السلام) كه من اين چند سال اول بحثم مي خوانم و در روايت دارد كه همه ائمه(عليه السلام) اين مناجات را مي‌خواندند، دقت كنيد: "وَ اسْمَعْ نِدَائِي إِذَا نَادَيْتُكَ وَ اسْمَعْ دُعَائِي إِذَا دَعَوْتُكَ وَ أَقْبِلْ عَلَيَّ إِذَا نَاجَيْتُكَ " خطاب به خودِ خدا مي كند. هيچ كدام از اين تقاضاها بدون جواب نمي ماند.
لذا ما در روايت از پيغمبر اكرم(صلّي الله عليه و آله وسلّم) داريم كه حضرت فرمود: "وَ دُعائُكُم فيهِ مُستَجاب "[12] يعني دعاي شما در ماه مبارك رمضان بي جواب نمي ماند. اين دعاها مستجاب است و بي جواب نمي ماند. اما جواب چيست ؟ آن‌وقت علي(عليه السلام) مي گويد: "أَلَا وَ الدُّعَاءُ فِيهِ مَقْبُولٌ "[13] جواب ها همه مثبت است. هيچ جواب منفي در كار نيست. هيچ دعايي جواب منفي ندارد. لذا اين كه من بحثم را متمركز كردم روي دعا و تقسيماتي كه قبلاً ذكر نكردم، به اين دليل است كه اين مطالب را تكميل كنم.
اما يك روايت بخوانم و آن روايت اين است كه در هر روز از ماه مبارك رمضان هنگام افطار خداوند هزار هزار نفر را از آتش نجات مي دهد و شب جمعه و روز جمعه ماه مبارك رمضان "در هر ساعت " اين كار را مي كند. يعني هر ساعت شب جمعه و هر ساعت روز جمعه، هزار هزار نفر را از آتش نجات مي دهد. بعد در روايت دارد آن كساني را آزاد مي كند كه مستحق عذاب هستند. اين ماه، يك چنين ماهي است.
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
خدايا بر محمد و خاندانش درود فرست و صدايم را بشنو هنگامي كه تو را صدا مي زنم؛ به دعايم گوش فرا ده، آن هنگام كه تو را مي خوانم و رو به من فرما در آن زمان كه با تو نجوا مي كنم. همانا من به سوي تو فرار كرده ام و در مقابل تو ايستاده-ام.
ماه رمضان، ماه سخن گفتن ربّ با عبد
به عنوان جلسه اول، دوباره ذهن هاي دوستان را متوجه دو مطلب مي كنم. اوّل، اين معنا كه ماه مبارك رمضان به حسب آنچه كه اهل معرفت مي گويند، ماه سلوك إلي‌الله‌تعالي و دار ضيافت‌الله است. طبق آنچه كه ما در معارفمان داريم، مطلب اين است كه اين ماه، ماهي است كه ربّ با عبدش سخن گفته است. به حسب روايتي كه من سابقاً از امام صادق(عليه السلام) نقل كردم، كتب آسمانيه از تورات و انجيل و زبور تا قرآن، همه در ماه مبارك رمضان به پيامبران الهي نازل شده است. يعني اين ماه، ماهي است كه خداوند با بندگانش سخن گفته است و آن ها را مورد خطاب قرار داده و مورد عنايت خاصّه خودش قرار داده است.
ماه رمضان؛ بهار قرآن
لذا ما در روايات بسيار داريم كه در ماه مبارك رمضان، به قرائت قرآن سفارش شده است. حالا جهت آن را بعداً عرض مي كنم.[2] ما در رواياتمان نسبت به اين موضوع، تعبيرات مختلفي داريم. اين روايت از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است و معروف است: "لِكُلِّ شَيْءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَان "[3] هرچيزي بهاري دارد و بهار قرآن ماه مبارك رمضان است. يا روايتي كه از امام صادق(عليه السلام) است كه راجع به ماه ها حضرت مي فرمايد: "فَغُرَّةُ الشُّهُورِ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ ذِكْرُهُ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ " تا به اين جمله مي رسد: "فَاسْتَقْبِلِ الشَّهْرَ بِالْقُرْآنِ "[4] تو به اين ماه با قرآن رو بياور! حالا من عرض خواهم كرد كه منظور چيست. يا در آن خطبه معروفي كه از پيغمبر اكرم(صلّي الله عليه و آله و سلّم) نقل شده است، حضرت فرمود: "أَيهَا النّاس... إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَة " تا اينجا "وَ مَنْ تَلَا فِيهِ آيَةً مِنَ الْقُرْآنِ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُور ".[5] اين تعبير هست كه اگر كسي يك آيه از قرآن را در اين ماه تلاوت كند، اجر او مثل اين است كه در ماه هاي ديگر يك ختم قرآن كرده باشد. اين اجرِ خيلي زيادي است.
ختم قرآن؛ سنت ائمه: در ماه مبارك رمضان
يك روايت در وسائل از مُقنع مفيد(رضوان الله عليه) نقل شده كه در آن آمده حضرات ائمه در ماه مبارك رمضان ده ختم قرآن مي‌كردند. يعني هر سه روز، يك ختم قرآن. روايتي است كه محدث قمي از مرحوم مجلسي(رضوان الله عليه) نقل مي‌كند كه در يك حديث هست كه بعضي از ائمه(عليهم السلام) در ماه مبارك رمضان، چهل ختم قرآن مي كردند و اگر هر ختم قرآن را ثوابش را به روح مقدس يكي از چهارده معصوم(عليهم السلام) هديه كند، ثوابش مضاعف مي‌شود. در آن روايت دارد كه هر ختم قرآني كه مي كردند، ثوابش را به يكي از معصومين(عليهم السلام) هديه مي كردند. اين ها يعني چه؟
چرا تلاوت فراوان؟
حالا جهت اين بود كه اثر اين كارها در قيامت اين است كه همنشين با قرآن مي شوند. مي خواستم اين را عرض كنم كه در روايت دارد اجر چنين كسي آن است كه در روز قيامت با ائمه(عليهم السلام) باشد. اين همه سفارش كه مي كنند كه در ماه مبارك رمضان هرچه مي توانيد قرآن تلاوت كنيد، براي اين است. من اشارتاً عرض كنم كه -قبلاً هم روي آن تأكيد كردم كه- اهل معرفت مي گويند قرآن كلامي است كه از مصدر وحي براي بندگان صادر شده و نزول پيدا كرده است. تلاوت قرآن، يادآور اين معنا است كه در اين ماه، خدا بندگان را مخاطب قرار داده است و اين معارف را به وسيله انبيائش براي آن ها فرستاده است.
"أَيهَا النّاس "، "أَيهَا المُؤمِنون "، اين خطاب هاي قرآني يك افتخار براي بندگان است. مايه افتخار و مباهات است. قرآن خواندن در اين ماه به اين معنا است كه براي انسان يادآور اين نكته است كه در اين ماه من مورد عنايت الهي قرار گرفته‌ام و او به وسيله انبيائش مرا مخاطب قرار داده است و من را به حساب آورده و مرا از بقيه حيوانات جدا كرده و اين معارف را براي من فرستاده است. خودِ اين لذت بخش است! اين كه ائمه(عليهم السلام) در اين ماه ده ختم يا چهل ختم قرآن مي-كردند و حتي بعضي از روايات را كه من ديده‌ام اصلاً رقم هم نمي گذارد، براي اين مطلب است.
لذّت تكرار خطاب محبوب
در يك روايت هست كه زين العابدين (صلوات الله عليه)در اين ماه سخن كه مي گفت، سخن او يا آيات الهي بود و يا دعا. اين ها همه گوياي اين معنا است كه خودِ اين تكرار كلام ربّ لذت بخش است. يعني اگر يك رابطه محبت، بين مُحبّ و محبوب باشد، اقتضايش اين است كه انسان سخن محبوبش را يادآوري كند. چقدر هم لذت مي برد كه محبوب اين سخنان را به من گفته است! اگر مُحبّ، مُحبّ واقعي باشد سخن محبوب براي او لذت بخش است و تكرار آن به او جلا مي‌بخشد و به روحش صفا مي‌بخشد. لذا ما در روايات مي بينيم كه اينطور سفارش شده است كه قرآن نازل را تلاوت كنيد.
ماه رمضان، ماه سخن گفتن عبد با ربّ
در گذشته من اين را عرض كردم كه اهل معرفت از دعا به "قرآن صاعد " تعبير مي كنند. يعني محبوب و مولا، اجازه فرموده است كه بنده در اين ماه از هر دري با او سخن بگويد. اين مطلب در روايات ما هست و تأكيد هم شده كه خدا به من اجازه داده است كه در اين ماه با او حرف بزنم.[6] به تعبير ديگر اين ماه، ماه سخن گفتن بين "محبوب و مُحبّ " و "مُحبّ و محبوب " است؛ ماه گفتگوي "ربّ با عبد " و "عبد با ربّ " است. از طرفي ماه سخنان ربّ را تكرار كردن و لذت-بردن است و از طرف ديگر ماهي است كه عبد سخنانش را با ربّش مي‌گويد.[7]
هر چه مي خواهي درخواست كن!
اين تعبيراتي كه ما در رواياتمان نسبت به ماه مبارك رمضان داريم كه از امام صادق(عليه السلام) منقول است كه علي(عليه السلام) فرمود: "عَلَيْكُمْ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ بِكَثْرَةِ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاء "[8] يعني هيچ كدام از خواسته هايت را كنار نگذار! هر خواسته‌اي داري بگو! معناي "كثرت " اين است؛ چه مادي، چه معنوي، اين خواسته‌ها را با خدا در ميان بگذار و از او تقاضا كن.
ماه باز شدن درب هاي آسمان
اين مطلب يك سرّي دارد كه من نمي خواهم وارد آن مسائل شوم كه مسائل پيچيده اي است.[9] اما ما نسبت به ماه مبارك رمضان اين را داريم كه "إِنَّ أَبْوَابَ السَّمَاءِ تُفَتَّحُ فِي أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ "؛[10] تمام درب هاي آسمان، از شب اول ماه رمضان تا آخرين شب باز شده است. در روايت "درب ها " دارد. اين تعبير "ابواب " كه در اينجا هست، اين يعني چه؟
روايت از علي(عليه السلام) دارد: "أَلَا وَ أَبْوَابُ السَّمَاءِ مُفَتَّحَةٌ مِنْ أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْه "؛[11] من اين روايت را قبلاً نخوانده بودم. آگاه باشيد كه درب هاآسمان -تعبير به "ابواب " مي كند- از شب اول ماه مبارك رمضان باز است. فقط به يك نكته‌اش اشاره كنم؛ يعني تمام حُجُب از ناحيه ربّ، برداشته شده است. در اين ماه ديگر هيچ حجابي نيست. يعني از ناحيه خداوند نسبت به بندگانش هيچ حجابي نيست. هيچ دري بسته نيست؛ اصلاً و ابداً. تمام درب ها باز است. اگر بخواهيم اين را تنزّل بدهيم بايد بگوييم، هر تقاضايي -اگر متناسب با دربي از درب هاي رحمت الهي باشد- اين تقاضا به ربّ مي رسد؛ هر تقاضايي! چه مادي و چه معنوي به ربّ مي رسد و به هيچ مانعي از آن ناحيه برخورد نمي كند. چون ابواب سماء باز است.
خود خدا همه دعاها را مي شنود!
نتيجه آن چيست؟ نتيجه آن اين است كه اين تقاضاها در اين ماه بي جواب نمي ماند. به تعبير روز هيچ دعايي به بايگاني نمي رود! بلكه مستقيم به دست خودش مي رسد؛ مستقيم خودش مي شنود. به اين جملات مناجات علي(عليه السلام) كه من اين چند سال اول بحثم مي خوانم و در روايت دارد كه همه ائمه(عليه السلام) اين مناجات را مي‌خواندند، دقت كنيد: "وَ اسْمَعْ نِدَائِي إِذَا نَادَيْتُكَ وَ اسْمَعْ دُعَائِي إِذَا دَعَوْتُكَ وَ أَقْبِلْ عَلَيَّ إِذَا نَاجَيْتُكَ " خطاب به خودِ خدا مي كند. هيچ كدام از اين تقاضاها بدون جواب نمي ماند.
به همه دعاها پاسخ مثبت داده مي شود!
لذا ما در روايت از پيغمبر اكرم(صلّي الله عليه و آله وسلّم) داريم كه حضرت فرمود: "وَ دُعائُكُم فيهِ مُستَجاب "[12] يعني دعاي شما در ماه مبارك رمضان بي جواب نمي ماند. اين دعاها مستجاب است و بي جواب نمي ماند. اما جواب چيست ؟ آن‌وقت علي(عليه السلام) مي گويد: "أَلَا وَ الدُّعَاءُ فِيهِ مَقْبُولٌ "[13] جواب ها همه مثبت است. هيچ جواب منفي در كار نيست. هيچ دعايي جواب منفي ندارد. لذا اين كه من بحثم را متمركز كردم روي دعا و تقسيماتي كه قبلاً ذكر نكردم، به اين دليل است كه اين مطالب را تكميل كنم.
رحمت بي كران خداوند در اين ماه
اما يك روايت بخوانم و آن روايت اين است كه در هر روز از ماه مبارك رمضان هنگام افطار خداوند هزار هزار نفر را از آتش نجات مي دهد و شب جمعه و روز جمعه ماه مبارك رمضان "در هر ساعت " اين كار را مي كند. يعني هر ساعت شب جمعه و هر ساعت روز جمعه، هزار هزار نفر را از آتش نجات مي دهد. بعد در روايت دارد آن كساني را آزاد مي كند كه مستحق عذاب هستند. اين ماه، يك چنين ماهي است.
پي‌نوشت‌ها:
[1]. بحارالأنوار 91 96
[2]. من جلسات گذشته، در اين سنوات به اين روايات كه الآن مي خوانم، چندان اشاره اي نداشتم. ولي اين ها را امشب عرض مي كنم. چون ذيل آن مي خواهم مطلبي را عرض كنم كه قبلاً نگفته بودم.
[3]. الكافي 2 630
[4]. وسائلالشيعة 10 305
[5]. وسائلالشيعة 10 313
[6]. كه بعد ـ انشاء الله ـ من وارد مي شوم؛ جهت مأثوره و غيرمأثوره اش را هم داريم؛
[7]. من سال گذشته دعاهاي غيرمأثور را بحث كردم. مولا به او اجازه داده آنچه را كه از امور مادي و معنوي از مولايش تقاضا دارد، البته با آن آداب و شروطي كه من گذشته گفتم، اين ها را مطرح كند.
[8] . الكافي 4 88
[9]. من اين را گذشته هم مطرح كرده بودم آن هايي كه اهل آن هستند مراجعه كنند به روايات
[10]. مستدركالوسائل 7 421
[11]. وسائلالشيعة 10 304
[12]. فضائلالأشهرالثلاثة 77
[13]. وسائلالشيعة 10 304
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
/ج