آیت الله مدرس در حافظه تاريخي ملت ما به عنوان الگوي سترگ و جاودانه پيوند دين و سياست شناخته شده است و طرفه آن كه به علت كم كاري دستگاه هاي مسئول فرهنگي و كم توجهي پژوهشگران علاقمند به او اين نكته،

او (رضاخان) با مرحوم مدرس روزگاري گذرانده بود و تماس خصوصي داشت.(از اين رو) فهميد كه با هيچ چيز نمي توان او را قانع كرد، نه با تطميع و نه با تهديد و نه منطقي صحيح داشت كه او را قانع كند.

آنچه در پي مي آيد زندگينامه خودنوشت شهيد آيت الله سيد حسن مدرس است كه در پاسخ به درخواست مدير مسئول روزنامه اطلاعات مرقوم داشته اند. اين متن در مورخه 8 آبان ماه 1206(شماره 246) اين جريده منتشر شده است.

مرحوم مغفور آيت الله آقاي حاج سيد مرتضي پسنديده برادر فقيد حضرت امام خميني، از دوران جواني در عرصه سياست فعال بود و بر همين اساس با بسياري از رجال اسلامي و ملي، آشنائي نزديك داشت.

براي گفت و شنود با دكتر علي مدرسي، موضوعات متنوعي را در نظر گرفته بوديم. پاره اي از آنها درباره عيار برخي مدرس پژوهي ها در جامعه امروز و برخي ديگر در زمينه ناگفته هائي از تاريخچه خاندان مدرس و نيز سلوك فكري و عملي وي بود؛

در ميان نوادگان مدرس، خاطرات مهندس محسن مدرسي كه بسياري از آنها براي مدرس پژوهان تازگي خواهد داشت؛ به سبب انس و الفت ديرپاي پدر با آن شهيد بزرگوار از اعتبار و ارزش ويژه اي برخوردار است.

ميرزا محمدتقي بهار، اديب نامدار و سياستمدار آغازين مشروطه در ادوار چهارم و پنجم مجلس شوراي ملي، از وكلاي همگام با مدرس به شمار مي رفت. وي در مجلس چهارم با پيوستن به اكثريت و استيضاح رضاخان

يكي از روزهاي پاييز سال 1369 بود كه به همراه جمعي از دوستان جهاد دانشگاهي و انجمن اسلامي دانشجويان دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران به اصفهان رفتيم.‌

مرحوم سيد حسين مكي پس از انتشار فصولي از «كتاب زرد»، ديباچه اي بر آن نگاشت . آنچه اين نوشتار را در خور اهميت مي كند، داوري مكي درباره نوع نگاه مدرس به تاريخ و تاريخنگاري و تأثير انتشار اين اثر بر نوشتارهائي است كه در اين حوزه توليد مي شوند.

تجليل بي مانند امام از منش سياسي مدرس او را در عداد يكي از نمادهاي بارز سياست ورزي اسلامي قرار داده است. اين مهم اما پژوهشگران تاريخ معاصر را از بررسي دقيق نسبت انديشگي و عملي آن مجاهد بزرگ با امام راحل مستغني نمي سازد.

نسبت فكري و عملي شهيد آيت الله مدرس با ميراث مشروعه خواهان، به ويژه چهره شاخص آنان، شهيد آيت الله شيخ فضل الله نوري، از جمله مواردي است كه تاكنون توسط مدرس پژوهان، مغفول مانده است.

آيا مرحوم مدرس، زماني كه زمينه حضور در مجلس به عنوان «طراز اول» را منتفي ديد، اقدامي هم براي حبران اين نقيصه اساسي در مجالس مشروطه انجام داد؟