عارضه ي «SIDS» يا نشانگان مرگ ناگهاني نوزادان يکي از عوامل عمده ي مرگ و مير نوزادان پس از يک ماهه ي اول زندگي است که هر سال، يک کودک از هر هزار کودک را دچار مي کند. بيشتر مرگ و ميرهاي ناشي از SIDS در فاصله بين دو تا چهار ماهگي اتفاق مي افتد و هيچ راهي وجود ندارد که اتفاق نيفتادن اين خطر را ضمانت کند، ولي مي توان با برخي اقدامات، اين خطر را کاهش داد...
نشانگان مرگ ناگهاني نوزادان، درمان قاطعي ندارد و به خوبي نمي توان با آن مقابله کرد. چون يک بيماري يا ناخوشي نيست.
اين نشانگان به نام «مرگ گهواره» نيز ناميده مي شود و زماني اين تشخيص مطرح است که کودکي که کمتر از يک سال عمر دارد، به طور ناگهاني مي ميرد و پس از تحقيقات کامل پزشکي و پزشکي قانوني و حتي اتوپسي، علتي براي مرگ يافت نمي شود. اين نشانگان، حادثه يي تکان دهنده و بسيار غم انگيز براي خانواده محسوب مي شود. زيرا بدون هيچ گونه علامت هشدار دهنده يي رخ مي دهد.
عوامل مؤثر بر مرگ ناگهاني نوزادان نامعلوم است، اما تاکنون چند عامل خطرساز در اين رابطه شناسايي شده اند. اين عوامل عبارتند از:

جلوگيري از مرگ ناگهاني نوزاد
 

1-کودک را به پشت بخوابانيد. اين اقدامي است که از خطر بروز نشانگان مرگ ناگهاني کودک مي کاهد. از زماني که مراجع مختلف دستور العمل خواباندن کودک را به پشت ارايه کرده اند، ميزان بروز نشانگان مرگ ناگهاني کودک به ميزان زيادي کاهش يافته است.
2-در دوران بارداري از خود و جنين تان مراقبت کنيد. براي حصول اطمينان از سلامت جنين و کاهش خطر تولد زودرس يا کاهش وزن هنگام تولد (که از عوامل خطر نشانگان مرگ ناگهاني کودک محسوب مي شوند) بايد تغذيه و مراقبت هاي دوران بارداري صحيح باشند. در دوران بارداري از مصرف سيگار و مواد مخدر بپرهيزيد و از مصرف هر گونه داروي غيرمجاز بدون تجويز پزشک پرهيز کنيد.
3-اجازه ندهيد کسي در اطراف کودک شما سيگار بکشد. فضاي اطراف کودک را در منزل، اتومبيل و ساير محيط ها عاري از دود نگه داريد.
4-رختخواب کودک را به دقت انتخاب کنيد. کودک را در رختخوابي با تشک صاف و سفت که با يک ملافه ي مناسب پوشانده شده، بخوابانيد و زير سرش بالش نگذاريد. از قرار دادن اسباب بازي هاي پارچه يي ساخته شده از ساير مواد نرم در تختخواب او بپرهيزيد. اگر مي خواهيد حتماً روي او را بپوشانيد، از يک ملافه ي نازک استفاده کنيد و آن را از دو طرف به زير تشک ببريد و دقت کنيد که از حد سينه کودک بالاتر نباشد. برخي محققان کشف کرده اند که وقتي نوزاد در رختخواب خود و در اتاق والدين قرار مي گيرد. خطر نشانگان مرگ ناگهاني کودک کمتر است، بنابراين به جاي آوردن نوزاد به رختخواب تان مي توانيد تختخواب يا گهواره ي او را به اتاق خود بياوريد يا گهواره ي کنار تختي بخريد.
5-از گرم کردن بيش از حد کودک بپرهيزيد. به منظور پرهيز از گرم شدن بيش از حد کودک هنگام خواب او را بيش از حد در پتو نپوشانيد و به هيچ وجه سرش را زير پتو نگذاريد. اتاقي که کودک در آن مي خوابد، نبايد بيش از حد گرم باشد. حرارت اتاق بايد براي يک فرد بالغ با لباس سبک مناسب باشد.
6-سعي کنيد حتي المقدور کودک در معرض عفونت قرار نگيرد. گاهي نشانگان مرگ ناگهاني کودک همراه با بيماري هاي تنفسي و بيماري هاي دستگاه گوارشي رخ مي دهد، بنابراين بهتر است از همه بخواهيد قبل از بغل کردن کودک تان دست هاي شان را بشويند و البته در صورت امکان کودک را از افراد بيمار دور نگه داريد.

نارس يا کم وزن بودن در هنگام تولد
 

هرچه نوزاد زودتر به دنيا بيايد، احتمال بروز نشانگان مرگ ناگهاني کودک بيشتر است. همچنين، هرچه وزن هنگام تولد کمتر باشد، خطر بروز اين نشانگان بيشتر خواهد بود.

داشتن والدين يا پرستار سيگاري
 

مطالعات نشان مي دهد که با حضور هر فرد سيگاري در منزل احتمال نشانگان مرگ ناگهاني در کودک افزايش مي يابد.

خوابيدن روي شکم
 

تحقيقات نشان مي دهد که احتمال بروز اين نشانگان در کودکاني که به جاي خوابيدن بر پشت روي شکم مي خوابند، بيشتر است. وقتي کودک روي شکم مي خوابد، احتمال افزايش درجه حرارت بدنش بالا مي رود، در تنفسش وقفه رخ مي دهد. هواي بازدمي خودش را تنفس مي کند و در نتيجه ميزان دي اکسيد کربن خونش بالا مي رود. به علاوه، مطالعات گوناگون نشان داده اند اگر کودکي که عادت دارد به پشت بخوابد، به روي شکم خوابانيده شود، احتمال بروز نشانگان مرگ ناگهاني او به نحو چشمگيري افزايش مي يابد.

افزايش درجه حرارت هنگام خواب
 

شواهدي قوي در دست است که اگر درجه حرارت هنگام خواب خيلي بالا برود، خطر بروز نشانگان مرگ ناگهاني کودک افزايش مي يابد و افزايش درجه حرارت زماني رخ مي دهد که کودک در اتاق فوق العاده گرم قرار گيرد يا تب داشته باشد.

خوابيدن در بستر بسيار نرم
 

بسياري از مطالعات، ارتباط بين خوابيدن در بستر نرم و نشانگان مرگ ناگهاني کودک را نشان داده اند. رختخواب هاي آبي، کيسه هاي شني، کاناپه، لحاف هاي ضخيم و نرم، مبل هاي راحتي و ساير سطوح نرم براي خواباندن کودک نامناسب و خطرناکند.

اعتياد مادر در دوران بارداري به سيگار يا مواد مخدر
 

مصرف سيگار در دوران بارداري تقريبا در تمام مطالعات به عنوان يک عامل خطرزا در بروز نشانگان مرگ ناگهاني کودک شناخته شده است. شايان ذکر است که اعتياد به سيگار يا مواد مخدر در طول دوران بارداري سلامت جنين را در معرض تهديد قرار مي دهد.

داشتن مادر زير بيست سال
 

احتمال بروز نشانگان مرگ ناگهاني در کودکاني با مادران کم سن، بيشتر است. همچنين هرچه فواصل بين بارداري ها کمتر باشد، احتمال بروز اين نشانگان بيشتر مي شود.

ابتلا به ناخوشي هايي که حيات کودک را مورد تهديد قرار مي دهد
 

اين امر به خصوص در مورد کودکاني که سابقه ي قطع تنفس و رنگ پريدگي ناگهاني، کبود شدن يا وقفه ي تنفسي داشته و نياز به احيا پيدا کرده اند، صادق است.
منبع: نشريه 7 روز زندگي، شماره 103