با دست هايت بدو

با دست هایت بدو

نویسنده: سامرا قلی زاده





 
این روزها ورزش عجیب پارکور طرفداران بسیاری را به خود جذب کرده است
بیشتر مردم تماشای فیلم های مهیج را دوست دارند؛ فیلم هایی که در آن قهرمان داستان با پریدن از ساختمان، یک جهش سریع و بلند و گذر از میله ها یا پله های وسط خیابان و حرکات زیبا و دیدنی دیگر، لحظه هایی هیجان انگیز خلق می کند؛ اگر چه بسیاری از این حرکات را بدلکاران انجام می دهند اما در دنیای واقعی و خارج از فضای ساختگی سینما، افرادی هم هستند که بدون هیچ وسیله ای و فقط با پوشیدن یک لباس راحت و کفش مناسب چنین حرکات شگفت انگیزی را به نمایش می گذارند؛ حرکاتی عجیب و غریب به اسم پارکور که در این چند سال طرفداران زیادی هم پیدا کرده است.
پارکور یا « هنر جابه جایی» به فعالیتی گفته می شود که در آن سعی می کند به هر شکل ممکن از موانعی که سرراهش قرار دارند عبور کند. در پارکور فرد فقط از قدرت بدنی خود برای گذر از موانع استفاده می کند؛ به عنوان مثال یک پارکور کار برای گذشتن از محوطه ای که حصار کشی شده مثل بقیه از خروجی نمی گذرد، بلکه از روی آن می پرد. البته این پریدن کار چندان ساده ای نیست و به مهارت و قدرت بدنی بسیار بالایی احتیاج دارد. گاهی اوقات واژه « فری رانینگ» به جای پارکور استفاده می شود؛ در حالی که در فری رانینگ شخص با انجام حرکات نمایشی زیبا به مقصد می رسد؛ در حالی که در پارکور شخص از نقطه الف به نقطه ب حرکت کرده و در مسیر حرکت خود از موانع گوناگون با انجام حرکات نمایشی عبور می کند.
البته در این بین سرعت نقش مهمی دارد. پارکور هم مثل بقیه ورزش ها فلسفه خودش را دارد و بسیاری از پارکور کاران بر این عقیده اند که هنر در این ورزش جایگاه خاصی دارد چرا که اگر یک انسان عادی از طبقه دوم یک ساختمان به پایین بپرد مطمئنا آسیب خواهد دید؛ در حالی که یک پارکور با به کارگیری هنر ورزشی و فنون پارکور- بدون اینکه کوچک ترین خراشی بر دارد و فشاری بر پاهایش وارد شود- بی هیچ هراسی از طبقه چهارم یک ساختمان هم پایین می پرد.

تاریخچه پارکور

در آغاز قرن 19 جورج هربرت- یکی از افسران سابق نیروی دریایی فرانسه -تصمیم گرفت دور دنیا را بگردد و سفر کند. او با سفر به قاره آفریقا تحت تاثیر مردم این سرزمین و توانایی های آنها قرار گرفت و در سفرنامه اش نوشت : «آفریقایی ها در انجام کارهای خود بی نهایت چالاک و زرنگ هستند و بدن آنها آن قدر انعطاف پذیر است که انگار مربی ژیمناستیک داشته اند.» هربرت تحت تاثیر مردم این سرزمین قرار گرفت و در راه باز گشت مدام به این نکته فکر می کرد که چگونه قدرت بدنی آفریقایی ها و سریع و چالاک بودن آنها در کارهای روزمره با یکدیگر آمیخته شده و باعث تسریع کارهای آنها می شود. مدتی از سفر هربرت به آفریقا می گذشت تا اینکه در هشتم ماه می سال 1902 کوه آتش فشانی که در نزدیکی شهر سنت پیرمارتینیک فرانسه- یعنی جایی که هربرت اقامت داشت- فوران کرد و مواد مذاب تمام شهر را فرا گرفت. هربرت همراه 700 نفر از اهالی شهر موفق به فرار شدند و این تجربه تلخ تاثیر عمیقی بر این افسر بازنشسته گذاشت و به یاد بومیان آفریقایی افتاد و فکر کرد که آنها چگونه با استفاده از نیروی بدنی خود و سرعت زیاد به راحتی بر بسیاری از مشکلات و خطرات احتمالی در زندگی شان غلبه می کردند. به خاطر همین تصمیم گرفت مربی ورزشی در یکی از کالج های فرانسه شود. او در آموزش حرکت های ورزشی، برنامه و طرح مخصوص به خودش را داشت؛ طرحی جدید که برای اولین بار با خلق تمرینات و روش های جدید به اجرا درآمد. هربرت در مورد طرح آموزشی جدید می گفت: « تمرینات آموزشی من حرکاتی برنامه ریزی شده، پیشرفته و ادامه کار از زمان کودکی تا جوانی است که هدف مخصوص به خودش را دارد. این تمرینات که شامل قدم زدن، دویدن، پریدن، بالا رفتن از دیوار، حفظ تعادل و انجام بعضی حرکات با استفاده از دست و پاست باعث می شود تا قدرت فیزیکی فرد افزایش پیدا کند.» هربرت در این رابطه جمله معروفی هم داشت. او همیشه به دانش آموزانش می گفت: « قوی باشید تا کارآمد باشید.» هربرت آموزش های خود را به ده گروه قدم، دویدن، پریدن، حرکات سریع با استفاده از دست و پا، بالا رفتن از دیوار، حفظ تعادل، پرتاب، آویزان شدن، دفاع شخصی و شنا تقسیم بندی کرد که البته تمامی آنها در سه گروه اصلی انرژی، اخلاقی و حواس فیزیکی گنجانده شده بودند.
با آغازجنگ جهانی اول و همچنین جنگ جهانی دوم آموزش های هربرت همچنان ادامه داشت و حتی به عنوان روشی استاندارد برای آموزش نظامیان این کشور برگزیده شده و از این رو هربرت یکی از پیشگامان پارکور به شمار می رود.

خانواده پارکور کار

اگر چه جورج هربرت از پیشگامان پارکور به شمار می رود اما نام خانواده بل به عنوان یکی از بنیانگذاران پارکور در جهان شناخته شده است.
ریموند بل در خانواده ای فرانسوی- اندونزیایی- متولد شد. پدر او در نخستین جنگ هند و چین از دنیا رفت و ریموند در زمان تقسیم شدن ویتنام در سال 1954 از مادر خود جدا شد.
او توسط ارتش فرانسه به دالات- یکی از شهرهای ویتنام- برده شد و در همان جا تحت آموزشی نظامی ای که پارکور هم جزء آنها بود، قرار گرفت تا اینکه پس از نبرد دین بین فو، او بار دیگر به فرانسه بازگشت و در سال 1958 آموزش های نظامی خود را تکمیل کرد. 19 سال بیشتر نداشت که آمادگی جسمانی و تبحر او در انجام پارکور باعث شد تا به عنوان یک آتش نشان به خدمت گرفته شود.
از آنجا که او یک ورزشکار بود و توانایی بدنی بالایی داشت خیلی زود به عنوان یک قهرمان در گروه خود شناخته شد و به تیم ورزشی آتش نشان ها که همگی افراد بسیار ورزیده ای بودند پیوست که البته این تیم ورزشی تنها در مسابقات مختلف شرکت نمی کردند؛ بلکه هر ماموریت سخت و خطرناکی که پیش می آمد این گروه که از مردان قوی بودند به ماموریت فرستاده می شدند.
ریموند که در ماموریت های خودی نشان داده بود، اکنون دیگر به عنوان یک عنصر کلیدی در گروه محسوب می شد و از این رو در نخستین ماموریتی که در آه هلی کوپتر استفاده شد، او هم حضور داشت. او در طول خدمت خود انسان های بسیاری را از مرگ نجات داد و مدال های فراوان او که همه نشان از قهرمانی او داشتند باعث شد تا به عنوان یک آتش نشان پارکور کار، الگوی بسیاری از جوانان- به خصوص پسر خود، دیوید بل- شود.

بنیانگذار پارکور

دیوید بل پسر ریموند در 29 آوریل سال 1973 متولد شد و پس از ورود به ارتش فرانسه برای همیشه به عنوان یک سرباز در خدمت کشورش باقی ماند. البته علاوه بر ارتشی بودن، او مربی ورزش، بدلکار و بازیگر هم هست و همه اینها را مدیون پارکوری است که در کودکی از پدر آموخت و خود حرکات آن را ارتقا داد. دیوید بل همراه میشل فوکن که او هم یک پارکور کار است و دیدگاه فلسفی او در مورد پارکور بسیار مشهور است، از بنیانگذاران امروزی پارکور به شمار می روند.

فلسفه پارکور

افرادی که پارکور را تجربه کرده اند بر این باورند که انجام این حرکات و گذر از مواضع صعب العبور باعث می شود تا انسان بر ترس های خود فائق آید و مشکلات زندگی را بهتر تحمل کند. از طرفی به عقیده بسیاری که دستی در پارکور دارند، این ورزش نمایشی که در ردیف ورزش های رقابتی قرار نمی گیرد، به نوعی با هنر ادغام شده است. بعضی ها بر این باورند که تمرین پارکور نوعی تمرین آزادی و رهایی است و فرد با انجام آن می تواند توانایی های خود را نشان دهد. بعضی ها هم می گویند که پارکور بیشتر از اینکه انجام یک سری حرکات نمایشی و ورزشی و گذر از موانع فیزیکی باشد، غلبه کردن بر موانع و مشکلات عاطفی است که بر سر راه پارکور کار قرار دارد.

این گروه پرنده

با شنیدن واژه یاماکازی در ابتدا این تصور به ذهن می آید که این کلمه ژاپنی است اما یاماکازی در اصل کلمه ی کنگویی است و به معنی بدن، روح و فرد قدرتمند است اما در زبان فرانسه نزدیک ترین معنی به آن انرژی است که البته چندان هم بی ارتباط با پارکور نیست.
یاماکازی نام یک گروه فرانسوی از پارکور کاران است که در سال 1997 پایه گذاری شد. اعضای این گروه را دیوید بل، سباستین فوکن، یان نااوترا، چارلز پرپر، مالیک دیوف، گولین و تعدادی دیگر از پارکور کاران حرفه ای تشکیل می دهند. یاماکازی ها مرتب در جست و جوی این هستند تا حرکات خلاقانه تری را ابداع کنند و آنها بر این باورند که هنر جابه جایی توسط شخص خاصی اختراع نشده است بله از دوران ماقبل تاریخ و زمانی که انسان های اولیه به شکار می رفتند و حیوانی را تعقیب می کردند تا آن را به دام اندازند حرکات پارکور وجود داشت و تنها تغییری که تاکنون در آن ایجاد شده، سازگار شدن آن با زندگی شهر نشینی و در و دیوار بلند شهرهاست.
اعضای گروه یاماکازی پس از اینکه خدمت سربازی خود را به پایان رساندند تصمیم به تشکیل اولین گروه پارکور کاران گرفتند. آنها مبدأ کار خود را تمرینات جورج هربرت قرار دادند و برای تمرینات بدنی موانعی نظیر آنچه در سربازی استفاده می شد به کار بردند. گروه یاماکازی در سال 2001 به اوج شهرت رسید تا جایی که با بازی در فیلم « یاماکازی- سامورایی های عصر جدید» توانایی این گروه شگفت انگیز به تصویر کشیده شد. داستان فیلم طوری است که در آن گروه یاماکازی سعی می کنند از فرد پولداری دزدی کنند تا خرج عمل شخصی را که قصد داشتند پارکور یاد بگیرند اما از بخت بدش هنگام انجام تمرینات صدمه دید بدهند. این گروه، فیلم مستندی هم به نام نسل یاماکازی دارند که نقطه نظرات عمیق و طرز فکر آنها را در مورد پارکور نشان می دهد. اگر چه پارکور از نظر بسیاری ورزشی مهیج به شمار می رود اما برای یادگرفتن آن، فرد باید آمادگی جسمانی لازم را داشته باشد؛ چرا که حضور ذهن به موقع به همراه نیروی بدنی قوی حرکات پارکور را می سازد. بنابراین هرگز تا زمانی که فرد نیروی بدنی کافی به دست نیاورده است نباید سراغ پارکور برود.
پس از مدتی که نام و آوازه یاماکازی همه جا پیچید، بین دیوید بل و سباستین فوکن اختلاف عقیده پیش آمد. دیوید بل معتقد بود که انجام حرکات نمایشی و زیبا در پارکور چندان اهمیتی ندارد اما فوکن عقیده داشت که جذاب بودن پارکور به انجام حرکات زیبا و نمایشی آن است. روزهای اول این اختلاف نظر چندان مهم به نظر نمی رسید اما طولی نکشید که این دو فرد از یکدیگر جدا شدند و فوکن رشته جدیدی به نام فری رانینگ را پایه گذاری کرد.

فواید یادگیری پارکور

دنبال کردن پارکور برای طرفداران آن چندان هم خالی از لطف نیست و فرد با انجام حرکات پارکور قدرت جسمی بسیار بالایی را به دست می آورد و همچنین تمرکز ذهنی اش هم افزایش می یابد. اگر چه بسیاری به اینکه پارکور قدرت ذهن را افزایش می دهد توجه چندانی نمی کنند اما از آنجایی که در انجام این حرکات می بایست تمرکز فکری بالا داشت تا فرد بتوانند به موقع و سریع حرکت لازم را انجام دهد به تدریج از قدرت ذهنی و تمرکز بالایی برخوردار می شود. داشتن آمادگی جسمانی نخستین چیزی است که برای یادگرفتن پارکور لازم است. پارکور به هیچ عنوان ورزش پر هزینه ای نیست و برای انجام آن پوشیدن کفش های مناسب اولین قدم برای پریدن است. مبتدیان پارکور در مراحل اولیه باید با انواع حرکت های پایه ای آشنا تا بتوانند به راحتی از روی میله و یا ارتفاع زیاد بپرند. چند حرکت کلیدی و مشهور در پارکور وجود دارد که هر یک به نوبه خود شگفت انگیز و زیباست.

خیز گربه ای

این حرکت شبیه بلند شدن هواپیما از روی زمین است؛ با این تفاوت که هواپیما آرام از روی زمین بلند می شود اما فرد در پارکور شروع به دویدن می کند و با سرعت بسیار به عنوان مثال به سمت دیوار خیز بر می دارد؛ البته پیش از اینکه پارکور کار پایش را از روی زمین بلند کند و به سمت نقطه مورد نظر بپردازد باید کاملا در ذهن داشته باشد که دستانش را به کدام نقطه از محل مورد نظر قلاب خواهد کرد. فرو پس از پرش همان طور که به نقطه مورد نظر نزدیک می شود باید حالت فرود داشته باشد و برای فرودی موفقیت آمیز در میانه راه باید حالتی نیمه نشسته به خود بگیرد. در این حالت پاهای پارکور کار در حالتی خمیده قرار دارند که ضربه برخورد با دیوار را کمتر می کند و درست در لحظه تماس با دیوار فرد با گرفتن لبه سطح مورد نظر، زانوانش را خم می کند تا با قدرت هر چه تمام تر از دیوار بالا رود.

غلت خوردن

پس از اینکه پارکور کار از جایی پرید و خواست به مسیرش همچنان ادامه دهد، زانوانش را خم می کند تا فشار بر خورد با زمین را به حداقل برساند و همزمان با آن در یک حرکت سریع روی شانه هایش غلت می زند تا شدت ضربه کمتری را احساس کند و برای هر چه بهتر اجرا شدن این حرکت، دستان خود را به یک طرف سر خود قرار می دهد تا هم از سر خود محافظت کند و هم ضربه کمتری به بدنش وارد شود. نیروی حرکتی که در این نمایش وجود دارد باعث می شود تا فرد خیلی سریع پس از فرود آمدن و غلت زدن روی پاهایش بایستد و به دویدن ادامه دهد. البته همگی این حرکات در حداکثر سرعت و چشم بر هم زدنی اتفاق می افتند.

پرش دقیق و ظریف

پارکور کار برای پریدن از روی یک نقطه بلند و فرود آمدن در نقطه مقابل آن، در حالی که مکان فرود را کاملا زیر نظر دارد، زانوانش را خم می کند و به محض پرش دستانش را بالا می برد و بدنش را تا جایی که می تواند می کشد. زمانی که به نقطه فرود نزدیک می شود فرد پاهایش را به سمت جلو می آورد تا با نقطه مورد نظر تماس پیدا کند و در عین حال دستانش را به عقب می برد تا تعادل خود را حفظ کند و در طول فرود بار دیگر زانوانش را خم می کند تا پرش نقطه به نقطه دقیق تر اجرا شود.

جهش گنبدی

هنگام انجام حرکات نمایشی، اگر پارکور کار روی یک دیوار باشد از جهش گنبدی برای جلو راندن خود استفاده می کند. او با در نظر گرفتن فاصله بین خود و دیوار فضای مناسب را حدس زده و با حالتی کشیده به سمت دیوار دست خود را روی محل مورد نظر می گذارد. در این لحظه او پاهای خود را موازی با زمین قرار می دهد و درست در لحظه ای که پاهایش هم تراز با بدن قرار گرفت با استفاده از نیروی دست، خود را به سمت جلو می راند. در این حرکت پارکور کار پس از اینکه از درستی حرکت خود اطمینان حاصل می کند، اگر از ارتفاع زیادی پریده باشد به صورت غلت زدن فرود می آید و اگر از سطح کم ارتفاع تری پریده باشد با دویدن به راه خود ادامه می دهد.

جهش سرعتی

این حرکت به پارکور کار اجازه می دهد تا بدون اینکه تغییری در سرعت خود ایجاد کند به راهش ادامه دهد. در لحظه ای که پارکور کار به دیوار نزدیک می شود او یک دست خود را پایین می آورد و با خم کردن خود حالت پرشی به خود می گیرد. در این لحظه آن دست خود را که پایین آورده با دیوار برخورد می کند تا تعادلش به هم نخورد و حرکت پرش را انجام می دهد.

پارکور به سبک ایرانی

هم هنر است و هم ورزش؛ هیجان در آن موج می زند. پارکور ورزشی است که در آن ورزشکاران به قول معروف از دیوار راست بالا می روند. افرادی که در این ورزش فعالیت می کنند باید اصول ایمنی را تمام و کمال رعایت کنند، چرا که یک بی احتیاطی در این ورزش، ممکن است خیلی گران تمام شود. افرادی که وارد این رشته ورزشی می شوند، باید ششدانگ حواسشان را جمع کنند تا در حین انجام حرکات آکروباتیک اتفاقی برایشان نیفتد. تمرکز، دقت، سرعت عمل و انرژی زیاد از ویژگی های بارز یک پارکور کار است. در کشورمان هم پارکور کارهای حرفه ای وجود دارند که در این رشته فعالیت می کنند. فرید لطفی، رضا مصباح و فرزاد کرمی از این ورزشکاران هستند. اگر مشتری قدیمی سرنخ بوده باشید حتما گزارش پرو پیمانی را که از پارکور کارهای ایرانی در ویژه نامه شماره شش سرنخ کار شد پارکور کارهای ایرانی بعد دیدن فیلم « یاماکازی» علاقه مند شدند به دنبال این رشته پرهیجان بروند. حالا چند سالی است که در این رشته ورزشی فعالیت می کنند و حسابی در این کار حرفه ای شده اند. حیفمان آمد در کنار پارکور کارهای خارجی یادی از ایرانی ها نکنیم. برای همین دوباره به سراغ این ورزشکاران سراسر هیجان رفتیم.

منبع: همشری سرنخ شماره 58

نسخه چاپی