معماي قرن 21
نويسنده: سامرا قلي زاده
پديده احتراق خود به خود انسان ها يکي از موارد اسرارآميز و حل نشده به شمار مي رود.
تصور کنيد شخصي رو به روي شما نشسته و براي چند دقيقه اي با او مشغول صحبت کردن مي شويد. حرف هايتان که تمام مي شود هر يک از شما مشغول کار خود مي شود که ناگهان متوجه شعله هاي آتشي مي شويد که از کنارتان زبانه مي کشد. سرتان را که برمي گردانيد منظره باورنکردني و وحشتناکي را به چشم مي بينيد. فردي که تا چند دقيقه پيش در نزديکي شما نشسته بود، در شعله هاي آتش در حال سوختن است و در چشم به هم زدني او تبديل به خاکستر مي شود. بدون اينکه آتش جاي ديگري سرايت کند يا اينکه ماده اشتعال زايي در محل حادثه وجود داشته باشد. به نظر شما آيا چنين حادثه اي امکان پذير است يا اينکه فقط داستان وحشتناکي است که بعضي ها براي ترساندن ديگران آن را تعريف مي کنند. ما به شما مي گوييم که اين داستان واقعيت دارد. هر چند که پرونده هاي زيادي در اين مورد به ثبت رسيده اما هنوز علت اين حادثه کشف نشده و دانشمندان همچنان در جست و جوي علت اين حادثه باورنکردني هستند.
بسياري بر اين باورند که احتراق خود به خودي، ريشه در افسانه هاي کهن و باورهاي غلط دارد اما مدارک و شواهدي وجود دارد که با استناد به آنها ثابت مي شود که اين پديده کاملاً حقيقي است، از اين رو با توجه به شواهد و مدارک موجود، کلاً اين موضوع ساخته و پرداخته ذهن خلاق يک داستانسراست را کنار بگذاريد.
در سال هاي اوليه شناخت اين پديده، از آنجا که هنوز تحقيقات کاملي در اين مورد صورت نگرفته بود، براي قرن ها احتراق خود به خودي انسان ها را به ارواح و جن زدگي ربط مي دادند و اين باور چنان با ذهن مردم آميخته شده بود که حتي در بسياري از تحقيقات روان شناختي، نتيجه مطالعات در اين مورد، اختلالات فکري بر اثر عوامل جنون آميز اعلام مي شد.
«توماس بارتولين» هلندي، از متخصصان مشهور کالبد شکافي، نخستين فردي بود که در 1663 اولين مورد از احتراق خود به خود انسان را گزارش کرد.
در گزارش او آورده شده که چطور يک زن اهل پاريس هنگامي که در خواب بوده، ناگهان آتش گرفته و به خاکستر تبديل شده است.
نکته باور نکردني از گزارش بارتولين اين است که اگر چه تمام بدن زن پاريسي آتش گرفته و تنها جمجمه و استخوان هاي دستش باقي مانده بود اما تشکي که او روي آن خوابيده بود، بدون کوچکترين آسيبي در صحنه به چشم مي خورد.
از آن سال به بعد، گزارش هاي بسياري درباره احتراق خود به خودي انسان ها به ثبت رسيد، تا جايي که در سال 1673 «جوناس دوپانت» نويسنده فرانسوي، کتابي با همين نام به چاپ رساند که در آن به مورد زن پاريسي که نيکول ميلت نام داشت نيز اشاره کرده بود. جالب اينجاست که بعد از مرگ ميلت، پليس به همسر او مشکوک شد و او را بازداشت کرد اما تحقيقات نشان داد که ميلت دچار پديده «احتراق خود به خودي» شده و از اين رو شوهر مظنون به قتل او آزاد شد اما تا قرن ها بعد يعني اواسط قرن بيستم، پديده احتراق خود به خودي چندان جدي مورد بحث قرار نگرفت.
از زمان اولين گزارش تاکنون نزديک به 200 گزارش از آتش سوزي خود به خودي انسان ها در نقاط مختلف جهان به ثبت رسيده و يک نکته در همه اين گزارش ها مشترک است و آن اينکه، ناگهان شعله هاي آتش از بدن يک فرد زبانه کشيده و شخص در ميان شعله هاي که از بدن خود او متصاعد شده، جان خود را از دست داده است. اما به راستي چنين چيزي چگونه ممکن است؟
جسد دکتر بينتلي در آتش سوخته و تبديل به خاکستر شده بود و تنها بخشي از پا و کفش راحتي اي که او به پا داشت سالم بود.
گروه تجسس در بررسي هاي خود متوجه شدند، آتش تنها علت مرگ بينتلي بوده- و اين يعني اينکه جسد او بعد از قتل وي به آتش کشيده نشده بود- هر چند علت مرگ بينتلي آتش سوزي گزارش شد اما هنوز قسمت اصلي ماجرا حل نشده باقي مانده بود و آن اينکه اگر آتش سوزي باعث مرگ دکتر شده بود، پس چرا بقيه خانه او سالم مانده بود و به غير از محل کشف جسد، هيچ اثري از آتش گرفتگي در هيچ نقطه ديگري از خانه به چشم نمي خورد. با اين حادثه، سؤالي که ذهن بسياري از محققان را به خود مشغول کرد، اين بود که چگونه ممکن است بدن انسان بدون وجود کوچک ترين اثري از ماده اشتعال زا و جرقه در اطرافش، ناگهان آتش بگيرد و بسوزد و عجيب تر اينکه چرا در جريان اين آتش سوزي اسرارآميز، تنها نقطه اي که فرد در آنجا حضور داشت آتش گرفته بود و شعله ها به جاي ديگري سرايت نکرده بود؟
محققان پس از حادثه دکتر بينتلي و چندين مورد مشابه، نام اين پديده را احتراق خود به خودي انسان ها نهادند که البته هر يک شرايط متفاوتي داشتند؛ مثلاً در بعضي از آنها، فرد و حتي محيط اطراف او و لباس هايي که به تن داشته کاملاً سوخته و در برخي ديگر در نهايت شگفتي، لباس شخصي که آتش گرفته بود، بدون کوچک ترين اثري از آتش سوزي، سالم باقي مانده بود.
در نوع اول احتراق که معمولاً رايج تر است اشيايي که ارتباط مستقيم با فرد داشتند کاملاً مي سوزد اما آتش به نقاط ديگر سرايت نمي کند و روي در، ديوارها و سقف به فاصله معيني، لايه دوده سياه رنگ چربي تشکيل مي شود و تنها اشيا و وسايلي که در اين محدوده قرار گرفته اند از شدت گرما آسيب مي بينند.
هر چند در بيشتر گزارش هاي ثبت شده، قربانيان حادثه در اکثر موارد تنها بوده اما طبق اطلاعات موجود در بعضي از حادثه ها، شخص ديگري هم وجود داشته که شاهد آتش گرفتن ناگهاني فرد کناري اش بوده است و به ادعاي اين افراد، هيچ منبع آتشي در آن زمان وجود نداشته که به قرباني سرايت کرده باشد.
البته هميشه هم در اين پديده شخص کاملاً نمي سوزد و نمي ميرد و در موارد بسيار نادر، فرد به طرز اسرارآميزي جان سالم به درمي برد و زنده مي ماند که اين افراد گروه دوم را تشکيل مي دهند.
در اين مورد قسمت هاي از بدن شخص دچار سوختگي شده و از آن دود بلند مي شود. در حالي که هيچ آتشي در کار نيست. منبع اين سوختگي هم کاملاً ناپيداست.
در شرايط عادي هيچ يک از موارد گفته شده در بدن ما وجود ندارد؛ بنابراين شکل گيري اين پديده، غيرممکن به نظر مي رسد اما با توجه به مطالعاتي که دانشمندان در اين زمينه انجام داده اند عوامل و شرايط گوناگون ديگري وجود دارند که هر يک ممکن است احتراق خود به خودي انسان را رقم بزنند، در نتيجه نظريه هاي گوناگوني در اين زمينه شکل گرفته است.
طبق اين نظريه به دليل مصرف بيش از اندازه نوشيدني هاي الکل دار، بدن انسان از اين ماده اشتعال زا، اشباع شده و در اثر تجمع بيش از حد الکل، انسان مستعد آتش گرفتن مي شود و با کوچکترين جرقه اي آتش مي گيرد.
جالب اينجاست که چارلز ديکنز از همين نظريه براي نوشتن يکي از رمان هايش به نام «خانه متروک» الهام گرفت و يکي از شخصيت هاي خيالي چارلز ديکنز، در اثر احتراق خود به خود در اين داستان جان خود را از دست داد.
هرچند در ابتدا، اين نظريه از مقبوليت عام برخوردار بود اما تحقيقات بعدي نشان داد بسياري از افرادي که قرباني احتراق خود به خودي شده اند، اصلاً الکلي نبوده اند و چنانچه سوءمصرف نوشيدني هاي الکل دار هم داشتند از نظر بسياري از متخصصان، به هيچ عنوان الکل باعث رخ دادن اين پديده نمي شود چرا که هيچگاه اين ماده آنقدر در بدن جمع نمي شود که باعث احتراق شود و از طرفي الکل رقيق شده هيچ وقت به طور ناخودآگاه در شرايطي که به آن هوا و اکسيژن نرسد منفجر نخواهد شد.
هر چند اين نظريه منتقدان بسياري داشت اما از نظر طرفداران اين تئوري، باز هم يک احتمال براي رخ دادن اين پديده وجود داشت و آن اينکه، چنانچه شخص الکلي در کنار شومينه و يا جاي گرمي به مدت زماني طولاني بماند، دچار احتراق خود به خودي مي شود. در حالي که اين نظريه طرفداران زيادي داشت، در سال 1850 «جاستون وان ليبيگ» شيمي دان ثابت کرد که بافت اشباع شده از الکل، اگر آتش بگيرد به هيچ عنوان تبديل به خاکستر نمي شود و اين در حالي بود که در پديده احتراق خود به خودي انسان، جسد قرباني تبديل به خاکستر مي شود. علاوه بر همه اينها، اين حقيقت که بعد از احتراق خود به خودي، اعضاي داخلي بدن انسان همچنان حفظ مي شود، اين نظريه را که به احتمال زياد، منبع آتش سوزي از داخل بدن نباشد بيش از پيش قوت گرفت.
در آتش سوزي مزارع، تحقيقات نشان داده شده گاهي اوقات تجمع باکتري ها درست وسط علوفه به حدي افزايش مي يابد که منجر به آتش گرفتن علوفه هاي خشک مي شود.
تا مدت هاي زيادي به نظر مي رسيد براي بدن انسان هم اتفاقي مشابه همين علوفه هاي خشک مي افتد که نتيجه آن احتراق خود به خودي انسان است.
اما باز هم مطالعات دانشمندان ثابت کرد انباشته شدن باکتري ها در بدن انسان به هيچ عنوان امکان پذير نيست چرا که اگر چنين مي شد پيش از اينکه دماي داخلي بدن به درجه اشتعال برسد، وجود انبوهي از باکتري ها در آن باعث عفونت شديد و از بين رفتن اعضاي داخلي و در نتيجه مرگ انسان مي شد.
با اين حال بسياري از محققان، همچنان الکتريسيته ساکن را يکي از دلايل احتراق خود به خودي مي دانند و بر اين عقيده اند که وقتي قسمتي از بدن انسان را الکتريسته مي تواند زنجيروار به قسمت هاي ديگر هم سرايت کند و در نتيجه موجب بالا رفتن دماي بدن انسان و احتراق خود به خود مي شود.
اگر چه آب موجود در بدن باعث آتش گرفتن نمي شود اما آن قدر گرم مي شود که داخل بدن جوش مي آيد و در نتيجه شرايط را براي رخ دادن چنين پديده اي آماده مي کند.
براساس اين نظريه، زماني که انسان غذاي گياهي مي خورد، بعد از هضم غذا، در معده گاز متان توليد مي شود. حال اگر ميزان اين گاز در بدن يه ميزان زيادي افزايش يابد، با آنزيم هاي موجود در روده که وظيفه فعل و انفعالات شيميايي براي هضم را به عهده دارند آميخته مي شود و در نتيجه در اثر مجاورت با متان، احتراق صورت مي گيرد. اما در اين بين يک مشکل براي باور کردن اين نظريه وجود دارد و آن اينکه تمامي اجساد يافت شده در احتراق خود به خودي، از بيرون سوخته اند و اين دقيقاً خلاف تئوري اي است که از نظر علمي هم ثابت شده است.
در واقع اين حقيقت علمي، احتمال اينکه قربانيان به خودي خود نمي توانند آتش بگيرند را افزايش مي دهد. در نتيجه مي توان گفت اين بافت هاي اشباع شده از مايع است که ناگهان مشتعل مي شود.
همان طور که مي دانيد داخل شمع فتيله اي قرار دارد که اطراف آن را موم هايي از جنس چربي هاي اسيدي آتش زا فراگرفته است. به محض اينکه فتيله روشن مي شود، مومي که اطراف آن وجود دارد، باعث مي شود تا شعله خاموش نشود و همچنان روشن بماند. در احتراق خود به خود، چربي موجود در بدن انسان درست نقش مواد اشتعال زا را بازي مي کنند و لباس و موهاي قرباني نقش فتيله را برعهده دارند. هنگامي که چربي در اثر قرار گرفتن در معرض گرما آب مي شود، لباس هاي فردي که دچار احتراق شده در چربي آب شده خيس مي خورد و مثل فتيله عمل مي کند تا آتش را همچنان شعله ور نگه دارد و اين علتي است که به عقيده دانشمندان باعث مي شود تا بدن قرباني همچنان بسوزد در حالي که محيط اطراف آن دست نخورده باقي مي ماند.
حالا بايد ديد که به چه علت تمام بدن فرد در احتراق خود به خود مي سوزد اما دست و پاهايش ممکن است سالم بماند؟ از نظر دانشمندان جواب اين معما با دماي سطح شيب دار ارتباط مستقيمي دارد. دانشمندان بر اين عقيده اند که قسمت هاي بالايي بدن انسان، گرم تر از بخش پاييني بدن اوست و براي همين اين قسمت ها بيشتر مي سوزند ولي قسمت هاي پاييني يعني دست و پاها کمتر مي سوزند. اين دقيقاً مشابه حالتي است که در آتش گرفتن کبريت اتفاق مي افتد، وقتي کبريت را از بخش بالاي آن يعني قسمتي که گوگرد دارد روشن کنيم، به خاطر گرماي زياد گوگرد، شعله تا انتهاي چوب کبريت مي رود اما وقتي از بخش انتهايي اش آن را روشن مي کنيد، شعله ممکن است خيلي زود خاموش شود؛ چرا که قسمت پاييني کبريت سردتر از بالاي آن است و دقيقاً به همين دليل است که در احتراق خود به خود بخش هاي بالايي بدن مي سوزند و قسمت هاي پاييني مانند دست ها و پاها سالم مي ماند. يکي از ويژگي هايي که در همه احتراق هاي خود به خود مشترک است، وجود لکه هاي چربي روي در و ديوارهاي محل حادثه است که البته اين اتفاق هم از نظر دانشمندان کاملاً مورد بررسي قرار گرفته و از نظر آنها هنگامي که چربي هاي موجود در بدن انسان شروع به سوختن مي کند، در اثر اشتعال، آنچه از اين چربي با دود مخلوط مي شود، باعث به وجود آمدن چنين لکه هايي روي سطح و اطراف مي شود.
آن ها بر اين عقيده اند که بيشتر قربانيان اين حادثه افراد سيگاري بوده اند که به نظر مي رسد هنگام خواب در حال سيگار يا پيپ کشيدن به خواب رفته اند و آتش سيگار يا پيپ باعث شده تا بدن آن ها ناگهان شعله ور شود که البته همه آن ها به دليل بيماري نمي توانسته اند به سرعت از جاي خود بلند شوند يا در اثر مصرف بيش از اندازه نوشيدني الکل دار، در حالت عادي به سر نمي برند و نتوانسته اند که زمان حادثه از جاي خود تکان بخورند و جان خود را نجات دهند.
منبع: هفته نامه حوادث و شگفتي ها همشهري سرنخ ش- 85
تصور کنيد شخصي رو به روي شما نشسته و براي چند دقيقه اي با او مشغول صحبت کردن مي شويد. حرف هايتان که تمام مي شود هر يک از شما مشغول کار خود مي شود که ناگهان متوجه شعله هاي آتشي مي شويد که از کنارتان زبانه مي کشد. سرتان را که برمي گردانيد منظره باورنکردني و وحشتناکي را به چشم مي بينيد. فردي که تا چند دقيقه پيش در نزديکي شما نشسته بود، در شعله هاي آتش در حال سوختن است و در چشم به هم زدني او تبديل به خاکستر مي شود. بدون اينکه آتش جاي ديگري سرايت کند يا اينکه ماده اشتعال زايي در محل حادثه وجود داشته باشد. به نظر شما آيا چنين حادثه اي امکان پذير است يا اينکه فقط داستان وحشتناکي است که بعضي ها براي ترساندن ديگران آن را تعريف مي کنند. ما به شما مي گوييم که اين داستان واقعيت دارد. هر چند که پرونده هاي زيادي در اين مورد به ثبت رسيده اما هنوز علت اين حادثه کشف نشده و دانشمندان همچنان در جست و جوي علت اين حادثه باورنکردني هستند.
- باورنکردني اما واقعي
بسياري بر اين باورند که احتراق خود به خودي، ريشه در افسانه هاي کهن و باورهاي غلط دارد اما مدارک و شواهدي وجود دارد که با استناد به آنها ثابت مي شود که اين پديده کاملاً حقيقي است، از اين رو با توجه به شواهد و مدارک موجود، کلاً اين موضوع ساخته و پرداخته ذهن خلاق يک داستانسراست را کنار بگذاريد.
در سال هاي اوليه شناخت اين پديده، از آنجا که هنوز تحقيقات کاملي در اين مورد صورت نگرفته بود، براي قرن ها احتراق خود به خودي انسان ها را به ارواح و جن زدگي ربط مي دادند و اين باور چنان با ذهن مردم آميخته شده بود که حتي در بسياري از تحقيقات روان شناختي، نتيجه مطالعات در اين مورد، اختلالات فکري بر اثر عوامل جنون آميز اعلام مي شد.
- احتراق خود به خودي انسان چيست؟
«توماس بارتولين» هلندي، از متخصصان مشهور کالبد شکافي، نخستين فردي بود که در 1663 اولين مورد از احتراق خود به خود انسان را گزارش کرد.
در گزارش او آورده شده که چطور يک زن اهل پاريس هنگامي که در خواب بوده، ناگهان آتش گرفته و به خاکستر تبديل شده است.
نکته باور نکردني از گزارش بارتولين اين است که اگر چه تمام بدن زن پاريسي آتش گرفته و تنها جمجمه و استخوان هاي دستش باقي مانده بود اما تشکي که او روي آن خوابيده بود، بدون کوچکترين آسيبي در صحنه به چشم مي خورد.
از آن سال به بعد، گزارش هاي بسياري درباره احتراق خود به خودي انسان ها به ثبت رسيد، تا جايي که در سال 1673 «جوناس دوپانت» نويسنده فرانسوي، کتابي با همين نام به چاپ رساند که در آن به مورد زن پاريسي که نيکول ميلت نام داشت نيز اشاره کرده بود. جالب اينجاست که بعد از مرگ ميلت، پليس به همسر او مشکوک شد و او را بازداشت کرد اما تحقيقات نشان داد که ميلت دچار پديده «احتراق خود به خودي» شده و از اين رو شوهر مظنون به قتل او آزاد شد اما تا قرن ها بعد يعني اواسط قرن بيستم، پديده احتراق خود به خودي چندان جدي مورد بحث قرار نگرفت.
- خرافه يا واقعيت؟
از زمان اولين گزارش تاکنون نزديک به 200 گزارش از آتش سوزي خود به خودي انسان ها در نقاط مختلف جهان به ثبت رسيده و يک نکته در همه اين گزارش ها مشترک است و آن اينکه، ناگهان شعله هاي آتش از بدن يک فرد زبانه کشيده و شخص در ميان شعله هاي که از بدن خود او متصاعد شده، جان خود را از دست داده است. اما به راستي چنين چيزي چگونه ممکن است؟
- مورد عجيب دکتر بينتلي
جسد دکتر بينتلي در آتش سوخته و تبديل به خاکستر شده بود و تنها بخشي از پا و کفش راحتي اي که او به پا داشت سالم بود.
گروه تجسس در بررسي هاي خود متوجه شدند، آتش تنها علت مرگ بينتلي بوده- و اين يعني اينکه جسد او بعد از قتل وي به آتش کشيده نشده بود- هر چند علت مرگ بينتلي آتش سوزي گزارش شد اما هنوز قسمت اصلي ماجرا حل نشده باقي مانده بود و آن اينکه اگر آتش سوزي باعث مرگ دکتر شده بود، پس چرا بقيه خانه او سالم مانده بود و به غير از محل کشف جسد، هيچ اثري از آتش گرفتگي در هيچ نقطه ديگري از خانه به چشم نمي خورد. با اين حادثه، سؤالي که ذهن بسياري از محققان را به خود مشغول کرد، اين بود که چگونه ممکن است بدن انسان بدون وجود کوچک ترين اثري از ماده اشتعال زا و جرقه در اطرافش، ناگهان آتش بگيرد و بسوزد و عجيب تر اينکه چرا در جريان اين آتش سوزي اسرارآميز، تنها نقطه اي که فرد در آنجا حضور داشت آتش گرفته بود و شعله ها به جاي ديگري سرايت نکرده بود؟
محققان پس از حادثه دکتر بينتلي و چندين مورد مشابه، نام اين پديده را احتراق خود به خودي انسان ها نهادند که البته هر يک شرايط متفاوتي داشتند؛ مثلاً در بعضي از آنها، فرد و حتي محيط اطراف او و لباس هايي که به تن داشته کاملاً سوخته و در برخي ديگر در نهايت شگفتي، لباس شخصي که آتش گرفته بود، بدون کوچک ترين اثري از آتش سوزي، سالم باقي مانده بود.
- باقي مانده شبيه به هم
- انواع احتراق خود به خودي انسان
در نوع اول احتراق که معمولاً رايج تر است اشيايي که ارتباط مستقيم با فرد داشتند کاملاً مي سوزد اما آتش به نقاط ديگر سرايت نمي کند و روي در، ديوارها و سقف به فاصله معيني، لايه دوده سياه رنگ چربي تشکيل مي شود و تنها اشيا و وسايلي که در اين محدوده قرار گرفته اند از شدت گرما آسيب مي بينند.
هر چند در بيشتر گزارش هاي ثبت شده، قربانيان حادثه در اکثر موارد تنها بوده اما طبق اطلاعات موجود در بعضي از حادثه ها، شخص ديگري هم وجود داشته که شاهد آتش گرفتن ناگهاني فرد کناري اش بوده است و به ادعاي اين افراد، هيچ منبع آتشي در آن زمان وجود نداشته که به قرباني سرايت کرده باشد.
البته هميشه هم در اين پديده شخص کاملاً نمي سوزد و نمي ميرد و در موارد بسيار نادر، فرد به طرز اسرارآميزي جان سالم به درمي برد و زنده مي ماند که اين افراد گروه دوم را تشکيل مي دهند.
در اين مورد قسمت هاي از بدن شخص دچار سوختگي شده و از آن دود بلند مي شود. در حالي که هيچ آتشي در کار نيست. منبع اين سوختگي هم کاملاً ناپيداست.
- علل احتمالي اين پديده شگفت انگيز
در شرايط عادي هيچ يک از موارد گفته شده در بدن ما وجود ندارد؛ بنابراين شکل گيري اين پديده، غيرممکن به نظر مي رسد اما با توجه به مطالعاتي که دانشمندان در اين زمينه انجام داده اند عوامل و شرايط گوناگون ديگري وجود دارند که هر يک ممکن است احتراق خود به خودي انسان را رقم بزنند، در نتيجه نظريه هاي گوناگوني در اين زمينه شکل گرفته است.
- مصرف الکل
طبق اين نظريه به دليل مصرف بيش از اندازه نوشيدني هاي الکل دار، بدن انسان از اين ماده اشتعال زا، اشباع شده و در اثر تجمع بيش از حد الکل، انسان مستعد آتش گرفتن مي شود و با کوچکترين جرقه اي آتش مي گيرد.
جالب اينجاست که چارلز ديکنز از همين نظريه براي نوشتن يکي از رمان هايش به نام «خانه متروک» الهام گرفت و يکي از شخصيت هاي خيالي چارلز ديکنز، در اثر احتراق خود به خود در اين داستان جان خود را از دست داد.
هرچند در ابتدا، اين نظريه از مقبوليت عام برخوردار بود اما تحقيقات بعدي نشان داد بسياري از افرادي که قرباني احتراق خود به خودي شده اند، اصلاً الکلي نبوده اند و چنانچه سوءمصرف نوشيدني هاي الکل دار هم داشتند از نظر بسياري از متخصصان، به هيچ عنوان الکل باعث رخ دادن اين پديده نمي شود چرا که هيچگاه اين ماده آنقدر در بدن جمع نمي شود که باعث احتراق شود و از طرفي الکل رقيق شده هيچ وقت به طور ناخودآگاه در شرايطي که به آن هوا و اکسيژن نرسد منفجر نخواهد شد.
هر چند اين نظريه منتقدان بسياري داشت اما از نظر طرفداران اين تئوري، باز هم يک احتمال براي رخ دادن اين پديده وجود داشت و آن اينکه، چنانچه شخص الکلي در کنار شومينه و يا جاي گرمي به مدت زماني طولاني بماند، دچار احتراق خود به خودي مي شود. در حالي که اين نظريه طرفداران زيادي داشت، در سال 1850 «جاستون وان ليبيگ» شيمي دان ثابت کرد که بافت اشباع شده از الکل، اگر آتش بگيرد به هيچ عنوان تبديل به خاکستر نمي شود و اين در حالي بود که در پديده احتراق خود به خودي انسان، جسد قرباني تبديل به خاکستر مي شود. علاوه بر همه اينها، اين حقيقت که بعد از احتراق خود به خودي، اعضاي داخلي بدن انسان همچنان حفظ مي شود، اين نظريه را که به احتمال زياد، منبع آتش سوزي از داخل بدن نباشد بيش از پيش قوت گرفت.
- باکتري
در آتش سوزي مزارع، تحقيقات نشان داده شده گاهي اوقات تجمع باکتري ها درست وسط علوفه به حدي افزايش مي يابد که منجر به آتش گرفتن علوفه هاي خشک مي شود.
تا مدت هاي زيادي به نظر مي رسيد براي بدن انسان هم اتفاقي مشابه همين علوفه هاي خشک مي افتد که نتيجه آن احتراق خود به خودي انسان است.
اما باز هم مطالعات دانشمندان ثابت کرد انباشته شدن باکتري ها در بدن انسان به هيچ عنوان امکان پذير نيست چرا که اگر چنين مي شد پيش از اينکه دماي داخلي بدن به درجه اشتعال برسد، وجود انبوهي از باکتري ها در آن باعث عفونت شديد و از بين رفتن اعضاي داخلي و در نتيجه مرگ انسان مي شد.
- الکتريسيته
با اين حال بسياري از محققان، همچنان الکتريسيته ساکن را يکي از دلايل احتراق خود به خودي مي دانند و بر اين عقيده اند که وقتي قسمتي از بدن انسان را الکتريسته مي تواند زنجيروار به قسمت هاي ديگر هم سرايت کند و در نتيجه موجب بالا رفتن دماي بدن انسان و احتراق خود به خود مي شود.
- ذرات اتم
- رژيم هاي قابل انفجار
اگر چه آب موجود در بدن باعث آتش گرفتن نمي شود اما آن قدر گرم مي شود که داخل بدن جوش مي آيد و در نتيجه شرايط را براي رخ دادن چنين پديده اي آماده مي کند.
- گاز معده
براساس اين نظريه، زماني که انسان غذاي گياهي مي خورد، بعد از هضم غذا، در معده گاز متان توليد مي شود. حال اگر ميزان اين گاز در بدن يه ميزان زيادي افزايش يابد، با آنزيم هاي موجود در روده که وظيفه فعل و انفعالات شيميايي براي هضم را به عهده دارند آميخته مي شود و در نتيجه در اثر مجاورت با متان، احتراق صورت مي گيرد. اما در اين بين يک مشکل براي باور کردن اين نظريه وجود دارد و آن اينکه تمامي اجساد يافت شده در احتراق خود به خودي، از بيرون سوخته اند و اين دقيقاً خلاف تئوري اي است که از نظر علمي هم ثابت شده است.
- ابهام هايي که بايد به آنها توجه کرد
- آيا آب هم آتش مي گيرد؟
در واقع اين حقيقت علمي، احتمال اينکه قربانيان به خودي خود نمي توانند آتش بگيرند را افزايش مي دهد. در نتيجه مي توان گفت اين بافت هاي اشباع شده از مايع است که ناگهان مشتعل مي شود.
- منطقي ترين نظريه در مورد احتراق خود به خودي انسان چيست؟
همان طور که مي دانيد داخل شمع فتيله اي قرار دارد که اطراف آن را موم هايي از جنس چربي هاي اسيدي آتش زا فراگرفته است. به محض اينکه فتيله روشن مي شود، مومي که اطراف آن وجود دارد، باعث مي شود تا شعله خاموش نشود و همچنان روشن بماند. در احتراق خود به خود، چربي موجود در بدن انسان درست نقش مواد اشتعال زا را بازي مي کنند و لباس و موهاي قرباني نقش فتيله را برعهده دارند. هنگامي که چربي در اثر قرار گرفتن در معرض گرما آب مي شود، لباس هاي فردي که دچار احتراق شده در چربي آب شده خيس مي خورد و مثل فتيله عمل مي کند تا آتش را همچنان شعله ور نگه دارد و اين علتي است که به عقيده دانشمندان باعث مي شود تا بدن قرباني همچنان بسوزد در حالي که محيط اطراف آن دست نخورده باقي مي ماند.
حالا بايد ديد که به چه علت تمام بدن فرد در احتراق خود به خود مي سوزد اما دست و پاهايش ممکن است سالم بماند؟ از نظر دانشمندان جواب اين معما با دماي سطح شيب دار ارتباط مستقيمي دارد. دانشمندان بر اين عقيده اند که قسمت هاي بالايي بدن انسان، گرم تر از بخش پاييني بدن اوست و براي همين اين قسمت ها بيشتر مي سوزند ولي قسمت هاي پاييني يعني دست و پاها کمتر مي سوزند. اين دقيقاً مشابه حالتي است که در آتش گرفتن کبريت اتفاق مي افتد، وقتي کبريت را از بخش بالاي آن يعني قسمتي که گوگرد دارد روشن کنيم، به خاطر گرماي زياد گوگرد، شعله تا انتهاي چوب کبريت مي رود اما وقتي از بخش انتهايي اش آن را روشن مي کنيد، شعله ممکن است خيلي زود خاموش شود؛ چرا که قسمت پاييني کبريت سردتر از بالاي آن است و دقيقاً به همين دليل است که در احتراق خود به خود بخش هاي بالايي بدن مي سوزند و قسمت هاي پاييني مانند دست ها و پاها سالم مي ماند. يکي از ويژگي هايي که در همه احتراق هاي خود به خود مشترک است، وجود لکه هاي چربي روي در و ديوارهاي محل حادثه است که البته اين اتفاق هم از نظر دانشمندان کاملاً مورد بررسي قرار گرفته و از نظر آنها هنگامي که چربي هاي موجود در بدن انسان شروع به سوختن مي کند، در اثر اشتعال، آنچه از اين چربي با دود مخلوط مي شود، باعث به وجود آمدن چنين لکه هايي روي سطح و اطراف مي شود.
- را خاکستر؟
آن ها بر اين عقيده اند که بيشتر قربانيان اين حادثه افراد سيگاري بوده اند که به نظر مي رسد هنگام خواب در حال سيگار يا پيپ کشيدن به خواب رفته اند و آتش سيگار يا پيپ باعث شده تا بدن آن ها ناگهان شعله ور شود که البته همه آن ها به دليل بيماري نمي توانسته اند به سرعت از جاي خود بلند شوند يا در اثر مصرف بيش از اندازه نوشيدني الکل دار، در حالت عادي به سر نمي برند و نتوانسته اند که زمان حادثه از جاي خود تکان بخورند و جان خود را نجات دهند.
- چگونه احتراق خود به خود انسان
تئوري سوختن شمع
مرحله اول
مرحله دوم
مرحله سوم
منبع: هفته نامه حوادث و شگفتي ها همشهري سرنخ ش- 85