نگاهي به فيلمنامه «شب بخير و موفق باشيد»

نگاهي به فيلمنامه «شب بخير و موفق باشيد»
نگاهي به فيلمنامه «شب بخير و موفق باشيد»


 

نويسنده: تام برنز
مترجم: مهران آرين



 

تفاوت بين تاريخ و قصه تاريخي
 

شب بخير و موفق باشيد كه دومين فيلم جورج كلوني پس از اعترافات يك ذهن خطرناك به عنوان كارگردان و اولين فيلمنامه بلند اوست، باز هم به تأثيرات تلويزيون بر جامعه مي پردازد و داستاني واقعي را از كشاكش ادوارد مورو (گوينده مشهور شبكه CBS) و سناتور جوزف مك كارتي روايت مي كند. كلوني اين فيلمنامه را به همراه گرانت هسلو نوشته است كه يكي از تهيه كنندگان مجموعه خيابان كي (كار مشترك كلوني و استيون سودربرگ) بود.
البته همه اسلو را بيشتر با نقشي كه در فيلم دروغ هاي حقيقي به همراه آرنولد شوارتزنگر و تام آرنولد ايفا كرده مي شناسند. فيلم با پس زمينه فضاي ضد كمونيستي دهه 1950نگاهي متفاوت به دوران مك كارتيسم دارد. مضموني كه تاكنون در فيلم هاي متعددي از محكوم به علت سوء ظن تا مجستيك به كار رفته است، اما شب بخير و موفق باشيد اين هيستري سياسي رو به افزايش را از طريق تحريريه خبر شبكه CBS نشان مي دهد. مورو و كاركنان خبرCBS جزو اولين خبرنگاراني بودند كه آشكارا هوچي گري هاي مك كارتي را زير سوال بردند؛ به طوري كه نهايتاً باعث شد مك كارتي مورو را هم متهم به طرفداري از كمونيسم كند.
فيلمنامه كلوني و هسلو ابتدا ما را به تحريريه CBS در 1953مي برد و با مورو و برخي ديگر از بزرگ ترين خبرنگاران و گويندگان خبر مثل پالمر ويليامز، ادي اسكات، جس زومر، فرد فرندلي، دان هويت، جو ورشبا، جان آرون و چارلي مك آشنا مي كند. اين گروه موفق فعاليت تلويزيوني خود را از سال 1951با برنامه خبري نيم ساعته «حالا ببينيد» آغاز كردند. طرح اصلي شب بخير و موفق باشيد (اين عنوان از تكيه كلام مشهور مورو مي آيد) به تغيير عقيده گردانندگان برنامه «حالا ببينيد» نسبت به اهداف ابلهانه بازجويي هاي يكسويه مك كارتي مي پردازد. پس از طرح داستان ميلو رادولويچ، يك سرباز نيروي هوايي كه بدون ارائه مدرك معتبر در دادگاه به كمونيست بودن محكوم شده بود و همچنين پخش برنامه ديگري در مورد مك كارتي (با گرد آوري تصاوير سخنراني هاي خود سناتور) مورو و CBS به سرعت از سوي كميته ضد كمونيستي واشنگتن تحت فشار قرار گرفتند. با وجود پس زمينه و مصالح تاريخي گسترده اين واقعه، فيلمنامه بيشتر برآن تحريريه و گزارشگرانش تكيه مي كند و ما تنها از طريق تصاوير فيلم هاي خبري با دنياي خارج ارتباط برقرار مي كنيم. هيچ نطق غرايي در كنگره يا داستان هاي فرعي ديگري درباره ي سياست هاي مك كارتي وجود ندارد. شب بخير و موفق باشيد يك داستان شخصي است درباره گروهي از گزارشگران كه ضمن انجام كارشان به طرز اجتناب ناپذيري به بخشي از بزرگ ترين ماجراهاي دوران زندگيشان تبديل مي شوند. كلوني و هسلو آشكارا مرعوب يكپارچگي و صداقت ژورناليستي مورو و همكارانش هستند و با هر يك از برنامه هاي تلويزيوني ضد مك كارتي رفتاري سرشار از احترام و تقديس دارند. همكاران مورو، خصوصاً فرد فرندلي و جو ورشبا بسيار حرفه اي و عمل گرا معرفي مي شوند و فيلمنامه تلاش مي كند زيان هاي ناشي از مك كارتيسم را به نمايش بگذارد. با اين وجود چون گزارشات مك كارتي در برنامه «حالا ببينيد» براي نويسندگان بسيار مهم بوده، بخش عمده اي از آن به ارائه گزيده هايي از اين برنامه اختصاص يافته است. در صحنه هاي اوليه مورو به تابعيت محض رسانه هاي تلويزيون حمله مي كند كه سخنراني آتشيني است و تماشاگر مشتاقانه مي بيند كه ديويد استراترن در نقش مورو چگونه سردمداران را زير سوال مي برد. اگر چه فيلمنامه سرشار از لحظات فوق العاده است، اما به نوعي بخشي از جنبه هاي مشكل ساز اثر هم آشكار مي شود.
نقاط قوت شب بخير و موفق باشيد نه از كلوني و هسلو، كه از واقعيت مي آيد. تأثير گذارترين لحظات فيلمنامه مربوط به پخش برنامه هاي «حالا ببينيد» مي شود؛ حرف هاي مورو و جواب هاي مك كارتي. اينها لحظاتي هستند كه طبعاً نسخه هاي تلويزيوني آنها از پيش موجود بوده است. كلوني و هسلو از اين تصاوير استفاده كرده اند و با زمان بندي و تقسيم وقايع تلاش كرده اند كه داستاني را در پس زمينه قرار دهند. تنها مشكل اين است كه آن چه در پس زمينه روي مي دهد، ربطي به درام واقعي فيلم هاي خبري ندارد. مثل تفاوت بين تاريخ و قصه تاريخي. هرچند حقايق تاريخي و عيني از اهداف دراماتيك و البته كاملاً درست كلوني و هسلو حمايت مي كنند، اما گاهي لحن و فضا نصيحت گرايانه و نمايشي مي شود. وقتي مصالح درام ما از حقايق مي آيد، يعني لحظاتي كه براي هميشه در تاريخ تلويزيون ثبت شده اند، بايد حتي الامكان از خلق وقايع تخيلي حول اين مصالح دوري كنيم. خصوصاً حالا كه اين ميزان تصوير آرشيوي وجود دارد كه پيشتر كل داستان را توضيح داده است. اما به هر حال همه قصه هاي بزرگ در برخي جنبه ها زندگي واقعي را بازتاب مي دهند و اين ساختار واقعي است كه با وجود همه ضعف ها به فيلمنامه شب بخير و موفق باشيد قوت مي بخشد.
منبع: ماهنامه فيلم نگار، شماره ي 39



 

نسخه چاپی