معرفي آندره دانژون
نويسنده:سارا توده زارع
آندره دانژون ازآن دسته اشخاصي است که در نجوم آماتوري ايران بسيار کم به او پرداخته شده وشايد کمتر کسي از زندگي و فعاليت هاي او مطلع باشد.در واقع همه او را فقط با حد يا مقياس دانژون مي شناسيم.بد نيست سري هم به زندگي پرفراز ونشيب او بزنيم.
آندره لوييس دانژون در 6 آوريل 1890 درکان، يکي از شهرهاي فرانسه، ديده به جهان گشود.در جواني از سال 1914 تا 1919 در ارتش فرانسه خدمت مي کردو در همان اوايل جنگ جهاني مجروح شد و بينايي يکي از چشمانش را از دست داد.در سال1919 ميلادي، در دانشگاه استراسبورگ در مقام دستيار استادان نجوم شروع به فعاليت کرد.در سال 1930/1309 وارد رصدخانه ي استراسبورگ شد و پنج سال بعد به مقام مديريت دانشکده ي علوم انتخاب شد و پنج سال پس از آن هم به رياست کل رصدخانه و دانشگاه استراسبورگ رسيد.او از سال 1945/1324 به مدت هجده سال در رصدخانه ي پاريس بود و به مديريت آن منصوب شد.
در سال 1950/1329 جايزه ي ژول جانسن، بالاترين جايزه ي انجمن نجوم فرانسه، به او اهدا شد و هشت سال بعد نيز مدال طلاي انجمن سلطنتي نجوم انگلستان را دريافت کرد.دانژون در سال 1967/1346 به علت عارضه ي ريوي در شهر پاريس درگذشت.
او دستگاهي براي محاسبه ي زمين تاب سطح ماه با تلسکوپ اختراع کرد که در آن منشوري تصوير ماه را به دو تصوير يکسان تقسيم مي کند.با تنظيم ديافراگم روي قسمتي از تصوير، بخش روشن شده از روشنايي خورشيد يا همان بخش زمين تاب بر روي تصوير بدون تنظيم باقي مي ماند.با اين ابزار مي توان تنظيم ديافراگم را تغيير داد.و به اين ترتيب ميزان واقعي زمين تاب را مشخص کرد.
در حال حاضر او بيشتر به سبب ابداع شيوه ي سنجش رنگ ماه در هنگام خسوف کلي.با نام مقياس دانژون، شناخته شده است.اين مقياس از پنج رنگ مختلف تشکيل شده است که درزمان اوج خسوف کلي تعيين مي شود.آندره دانژون با بررسي زمين تاب ماه به اين مقياس رسيد که تفکيک آن به صورت جدولي است که در ص 74 آمده است(براي پرهيز از تکرار، از آوردن اين جدول دراين مقاله خودداري کرديم.)
دانژون همچنين با گرآوري داده هاي رصدي هلال هاي جوان ماه، متوجه شد که کوتاه شدن طول کمان با جدايي زاويه اي ماه و خورشيد تغيير مي کند.همچنين هرچه جدايي زاويه اي کمتر شود طول کمان نيز کاهش مي يابد.علاوه بر اين، متوجه شد که در جدايي زوايه اي کمتر از 7 درجه طول کمان ماه به صفرمي رسد و ماه ديگر کماني پيوسته و متحدالشکل ندارد.پس، اين پارامتر اهميت بسياري دارد.اين مسئله نشان مي دهد که بدون توجه به سن،هلال ماه درجدايي کمتر از 7 درجه تشکيل نمي شود و بنابراين ماه رويت پذير نخواهد بود.اين حد در رويت هلال به عوارض سطحي به ويژه کوه هاي لبه ي ماه هم مرتبط است.
از آثار او مي توان به کتاب معروف لنزو تلسکوپ اشاره کرد که بارها تجديد چاپ شده است.از جمله ديگر کارهاي قابل توجه او، طراحي اسطرلاب منشوري است که اکنون به اسطرلاب دانژون معروف شده است.اختراع اين ابزار منجر به بهبود دقت اخترسنجي ( استرومتري)شد.
برگرفته از:وبگاه رصد خانه ي پاريس(www.obspm.fr)
منبع:ماهنامه نجوم شماره 207
آندره لوييس دانژون در 6 آوريل 1890 درکان، يکي از شهرهاي فرانسه، ديده به جهان گشود.در جواني از سال 1914 تا 1919 در ارتش فرانسه خدمت مي کردو در همان اوايل جنگ جهاني مجروح شد و بينايي يکي از چشمانش را از دست داد.در سال1919 ميلادي، در دانشگاه استراسبورگ در مقام دستيار استادان نجوم شروع به فعاليت کرد.در سال 1930/1309 وارد رصدخانه ي استراسبورگ شد و پنج سال بعد به مقام مديريت دانشکده ي علوم انتخاب شد و پنج سال پس از آن هم به رياست کل رصدخانه و دانشگاه استراسبورگ رسيد.او از سال 1945/1324 به مدت هجده سال در رصدخانه ي پاريس بود و به مديريت آن منصوب شد.
در سال 1950/1329 جايزه ي ژول جانسن، بالاترين جايزه ي انجمن نجوم فرانسه، به او اهدا شد و هشت سال بعد نيز مدال طلاي انجمن سلطنتي نجوم انگلستان را دريافت کرد.دانژون در سال 1967/1346 به علت عارضه ي ريوي در شهر پاريس درگذشت.
او دستگاهي براي محاسبه ي زمين تاب سطح ماه با تلسکوپ اختراع کرد که در آن منشوري تصوير ماه را به دو تصوير يکسان تقسيم مي کند.با تنظيم ديافراگم روي قسمتي از تصوير، بخش روشن شده از روشنايي خورشيد يا همان بخش زمين تاب بر روي تصوير بدون تنظيم باقي مي ماند.با اين ابزار مي توان تنظيم ديافراگم را تغيير داد.و به اين ترتيب ميزان واقعي زمين تاب را مشخص کرد.
در حال حاضر او بيشتر به سبب ابداع شيوه ي سنجش رنگ ماه در هنگام خسوف کلي.با نام مقياس دانژون، شناخته شده است.اين مقياس از پنج رنگ مختلف تشکيل شده است که درزمان اوج خسوف کلي تعيين مي شود.آندره دانژون با بررسي زمين تاب ماه به اين مقياس رسيد که تفکيک آن به صورت جدولي است که در ص 74 آمده است(براي پرهيز از تکرار، از آوردن اين جدول دراين مقاله خودداري کرديم.)
دانژون همچنين با گرآوري داده هاي رصدي هلال هاي جوان ماه، متوجه شد که کوتاه شدن طول کمان با جدايي زاويه اي ماه و خورشيد تغيير مي کند.همچنين هرچه جدايي زاويه اي کمتر شود طول کمان نيز کاهش مي يابد.علاوه بر اين، متوجه شد که در جدايي زوايه اي کمتر از 7 درجه طول کمان ماه به صفرمي رسد و ماه ديگر کماني پيوسته و متحدالشکل ندارد.پس، اين پارامتر اهميت بسياري دارد.اين مسئله نشان مي دهد که بدون توجه به سن،هلال ماه درجدايي کمتر از 7 درجه تشکيل نمي شود و بنابراين ماه رويت پذير نخواهد بود.اين حد در رويت هلال به عوارض سطحي به ويژه کوه هاي لبه ي ماه هم مرتبط است.
از آثار او مي توان به کتاب معروف لنزو تلسکوپ اشاره کرد که بارها تجديد چاپ شده است.از جمله ديگر کارهاي قابل توجه او، طراحي اسطرلاب منشوري است که اکنون به اسطرلاب دانژون معروف شده است.اختراع اين ابزار منجر به بهبود دقت اخترسنجي ( استرومتري)شد.
برگرفته از:وبگاه رصد خانه ي پاريس(www.obspm.fr)
منبع:ماهنامه نجوم شماره 207