امروزه بعضی پزشکا برای درمان برخی بیماران، اونا رو پیش «ماساژور» می فرستن. ماساژور همون دلاکه؛ با این تفاوت که این کلمه برا ما با کلاسه! خیلی از ما برای درمان، پیش ماساژورهای با کلاس میریم و کلی پول میدیم ولی اون روزا دلاک بی کلاس، با پولی بسیار ناچیز از خیلی از بیماری ها پیشگیری می کرد. می دونید ابزار کارشون چی بود؟
یک کیسه پشمی با یک گلوله ی گلی سفید رنگ به نام سفید آب یا روشور که مواد اصلی تشکیل دهندش، یک نوع گل مخصوص و چربی طبیعی که از نخاح حیوانات می گرفتن.
اونا با این کار هم مردمو ماساژ می دادن هم تمام روزنه های پوست را باز می کردن. امروزه مشخص شده که پوست انسان به اندازه دهان تنفس می کنه. اگه روزنه های پوست مسدود باشن، بدن هوای لازم را تماماً از راه دهان جبران می کنه و تعداد تنفس در دقیقه بالا میره. این بالا رفتن تعداد تنفس در دقیقه باعث کلافگی میشه وقتی حمام نمی کنین. حتماً شنیدین یا دیدین گاهی کسی در حمام آواز می خونه... . میدونین چرا؟
نه خوشی زیر دلش زده نه دلش از جایی پره، بلکه این رسمیه که حکمای قدیم در حمام ها ایجاد کرده بودن، چون: بهترین کار برای تنقیه (پاکسازی) ریه ها داد زدن با یک ریتم ثابته. نه فریاد بلند که صدای همسایه ها را در بیاره و نه صدای کم بلکه آواز خوندن که بهترین نوع صداس. بهتره قبل از آواز، ریه ها مرطوب شده باشن تا راحت تر پاک بشن. البته حمام رفتن در اون زمان، چند ساعتی بوده نه چند دقیقه ای !!! حتماً تا حالا تصویری از حمام های قدیمی دیدین. اگه به معماری آنها توجه کنیم: در زمان قدیم فضای حمام 4 بخش بوده: سربینه، گرم خانه، خزینه و چال حوض.
افرادی که برای حمام کردن وارد حمام میشدن باید از این فضاها عبور میکردن، فضاهایی که هر یک از آنها کاربرد و خواص درمانی خودشو داره:

فضای «سربینه» فضای سرد و خشک حمام:

افراد در این قسمت لباس ها شون را در می آوردن و در فرصتی که پیش میومد با افراد دیگه احوالپرسی و گفتگو می کردن و به خوش و بش و طنز گویی و رفع کینه ها می پرداختن و این مسئله موجب می شد تا روحشونم مثل بدنشون استحمام می کرد.

فضای گرم خانه: فضای گرم و خشک حمام:

در حقیقت فضایی برای حمام کردن و دریافت مشت و مال. افراد میتونستن در این فضا برای تمیز کردن خود اقدام کنن.

فضای خزینه: فضای گرم و تر حمام

فضای «چال حوض» یا «هشتی» فضای سرد و تر:

در این قسمت استخر آب سرد وجود داشت.
قاعده این بود که آب خزینه و چال حوض از یک سمت وارد و از سمت دیگه خارج بشه تا آب این دو استخر دائماً پاک و تمیز باشه که اگه اینجوری نبود اون حمام را ناسالم می دونستن. در اون زمون این حکیم بود که می گفت هر کس برای آنکه طبعش به سمت اعتدال بره در کدوم یک از بخش های حمام بیشتر توقف کنه. مثلاً اگه طبع فردی گرم و تر بوده حکیم به او توصیه می کرد وقت بیشتری رو در سر بینه که دارای طبع سرد و خشک بود بگذرونه و مثلاً ناخن گرفتن، اصلاح کردن یا رنگ کردن موهاشو در فضای سربینه انجام بده تا بتونه مدت زمان بیشتری رو در این فضا بمونه! غذا درمانی در حمام فراموش شده... در اون زمون، درمانگران به مردم توصیه می کردن بعد از حمام کردن یک لیوان شربت سکنجبین با تخم شربتی یا تخم بالنگو یا تخم ریحان بنوشن، چون نوشیدن این شربت موجب تقویت بدن و قوای فرد که به دلیل حرارت حمام، کم شده میشه و باعث می شه فرد قوای از دست رفته خودشو دوباره به دست بیاره.
تصویر درمانی در حمام فراموش شده... حمامهای سنتی در بخشهای مختلف خود متناسب با فضای سربینه، گرمخانه، خزینه و چال حوض تصویر سازیهای مختلفی روی دیوارهاشون داشتن و افرادی که از آنها استفاده میکردن نا آگاه از آنها بهره می بردن.
در فضای سربینه روی دیوارا، نقش های مرغ های دریایی و پرندگان وجود داشته تا به نوعی روحیه افرادی که در این فضا قرار میگیرن تا برای حمام آماده بشن یا فضای حمام را ترک کنن تلطیف بشه. از جمله تصویر ایی که بر دیوار گرم خانه می کشیدن، نقش حیوانات درنده مثل شیر و پلنگ یا تصویر مردانی جنگ جو بود تا روح افراد در فضای گرم گرمخانه به اصطلاح طب سنتی به درون میل کرده وموجب بروز حالت خواب آلودگی در افراد میشه با تماشای این عکس ها مهار بشه و هوشیاری فرد افزایش پیدا کنه! نتیجه آنکه حمام کردن در زمان پدر بزرگ ها و مادر بزرگ های ما، کارکردهای مختلفی داشته که یکی از آنها مربوط به تمیز شدن و نظافت کردن بوده کارکردهای حمام، ایجاد تعادل طبع، آرامش و تعدیل مزاج افراد بود. فکر کنم حالا دیگه بشه فهمید چرا اونا از توان جسمی بالاتر و روحیه بهتری درمقایسه با ما برخوردار بودن چون اونا علاوه بر تنظیم رژیم غذایی شون برای اصلاح مزاج خود اقدام می کردن. ولی در حال حاضر... در جوامع امروزی دسترسی به حمام های سنتی و شیوه های سلامت حمام درمانی تقریباً دشواره ولی می تونیم با رعایت نکاتی ساده و متناسب با دستورات حکمای طب سنتی از خواص درمانی حمام در خونه هامون بهره مند بشیم. برای این منظور توصیه شده هفته ای یک بار برای پاکیزه شدن حمام کنیم و اگه در طول هفته کثیف شدیم می تونیم از حمام معتدل استفاده کنیم که درجه حرارتش حدود 25 تا 30 درجه سانتی گراده و از جمله حمام هاییه که نه مقوی بدنه و نه موجب ضعف بدن.
منبع مقاله: فصلنامه طبیب سبز، شماره 3.