اسب‌های دریایی چگونه از سر خود استفاده می‌کنند؟
اسب‌های دریایی چگونه از سر خود استفاده می‌کنند؟

 

مترجم: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون



 
شکل عجیب سر اسب‌های دریایی کوتوله به آن‌ها کمک می‌کند تا آرام آرام به طعمه نزدیک شوند و ناگهان او را شکار کنند.
اسب‌های دریایی کوتوله شناگران آرام، اما مرموزی هستند. یکی از پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که شکل سر این ماهیان چگونه به آن‌ها کمک می‌کند تا به آرامی و بدون جلب توجه به طعمه نزدیک شوند.
دیدن بدون نور
اسب‌های دریایی کوتوله بسیار آرام شنا می‌کنند، ولی به نظر نمی‌رسد این مسئله به توانایی آن‌ها برای شکار طعمه لطمه‌ای وارد کرده باشد. اتفاقاً این ماهی‌ها از این سرعت اندک استفاده می‌کنند تا بدون این که طعمه متوجه شود، به آن نزدیک شوند. آن‌ها آرواره‌های خود را به طعمه نزدیک و نزدیک‌تر می‌کنند تا جایی که به اندازه‌ی ضخامت یک سکه‌ (پنی) به آن نزدیک شوند. سپس قبل از این که طعمه بتواند حرکتی بکند، او را شکار می‌کنند. اخیراً دانشمندان راز این حمله‌ی دزدکی را دریافته‌اند: شکل غیرمعمول سر اسب‌های دریایی.
اسب‌های دریایی اغلب از پارو پایان تغذیه می‌کنند. پارو پایان جانوران سخت پوست میگو مانندی هستند که در دریاها و کما بیش در همه‌ی زیستگاه‌های آب شیرین یافت می‌شوند. به گفته‌ی براد گمل که یکی از زیست شناسان دریایی دانشگاه تگزاس واقع در آستین می‌باشد، پارو پایان به محض این که حضور شکارچی را در نزدیکی خود حس کنند فرار می‌کنند و تنها به دو یا سه میلی‌ثانیه زمان احتیاج دارند. این مدت زمان تقریباً برابر با مدت زمان یک بار بال زدن مگس می‌باشد.
بهتر است بدانید اسب‌های دریایی کوتوله می‌توانند در فاصله زمانی نصف این مدت شکار کنند. ولی برای نیل به موفقیت می‌بایست ابتدا بدون ترساندن پارو پایان، دقیقاً بر فراز آنان قرار بگیرند و به گفته‌ی گمل این همان جایی است که شکل سر آنان به کمکشان می‌آید. او و همکارانش دریافتند زمانی که اسب‌های دریایی شنا می‌کنند، تنها بخش کوچکی از آب جلوی سر آن‌ها اندکی حرکت می‌کند. در واقع بهتر است بگوییم آب تقریباً حرکتی نخواهد داشت. بنا بر گزارش آنان در بیست و ششم ماه نوامبر که در ژورنال Nature Communications منتشر گشته، این آرامش آب درست همان کلید موفقیت اسب‌های دریایی است.
پارو پایان با استفاده از موهای خود که نقش آنتن را دارند، خطر را حس می‌نمایند؛ درست مانند زمانی که صدای آب بر یک شکارچی در حال حمله پیشی می‌گیرد. ولی اسب‌های دریایی کوتوله به خاطر شکل غیر معمول سرشان، آب را به تحرک نمی‌اندازند و از این رو پارو پایان نمی‌توانند حضورشان را حس کنند.
گمل در مصاحبه‌ای با ساینس نیوز اظهار می‌دارد که اسب‌های دریای کوتوله از ماهیانی هستند که با سرعت بسیار کمی شنا می‌کنند و از آنجا که پوزه‌ی آنان کوتاه‌تر از سایر گونه‌های اسب‌های دریایی است، ناگزیرند از فاصله‌ی نزدیک‌تری شکار کنند. ولی به سبب شکل سرشان، همچنان قادر به شکار "یکی از تواناترین موجودات این سیاره در زمینه‌ی گریز" می‌باشند.
اسب‌های دریایی کوتوله و برخی از پارو پایان، ساکن مراتع زیر آب‌های خلیج مکزیک و دیگر نقاط دریای کارائیب می‌باشند. جریان آب آرام در این نواحی به پارو پایان کمک می‌کند تا حرکات و تهدیدها را بهتر حس کنند، ولی اسب‌های دریایی کوتوله از سرشان برای دزدکی حرکت نمودن استفاده می‌کنند.
موضوعی که به آن اشاره شد، موجب مجادله‌ی پایاپایی بین شکارچی و طعمه می‌گردد. به گفته‌ی سام ون وسنبرگ با گذشت زمان و تکامل موجودات، پارو پایان بهتر از گذشته می‌گریزند و البته اسب‌های دریایی هم بهتر از پیش می‌توانند دزدکی حرکت کرده و شکار نمایند. شایان ذکر این که سام ون وسنبرگ یکی از زیست شناسان دانشگاه گنت واقع در بلژیک می‌باشد. البته وی در مطالعات اخیر مشارکت نداشته است.
گمل و همکارانش به منظور یافتن راز اسب‌های دریایی، در محفظه‌ای حاوی پارو پایان و اسب‌های دریایی کوتوله اشعه‌های لیزر تاباندند. نور لیزر در اثر برخورد با ذرات معلق در آب، اندکی تغییر جهت داد. دانشمندان با مطالعه‌ی این تغییرات می‌توانستند تشخیص دهند که سیال چگونه حرکت می‌کند. به عنوان مثال با بررسی مسیر لیزر حول سر اسب‌های دریایی در حال حمله، متوجه نقطه‌ی کوچکی نزدیک بالای پوزه‌ی آنان گشتند که آب کاملاً آرام و ساکن بود.
گمل می‌گوید کلید حل این مسئله نزدیک شدن اسب‌های دریایی است. سایر ماهیان در آب‌های آرام در 33 درصد مواقع موفق به شکار پاروپایان می‌شوند، ولی اسب‌های دریایی کوتوله به سبب این ویژگی منحصر به فرد، در 94 درصد مواقع می‌توانند طعمه را به چنگ بیاورند.



 

 

نسخه چاپی