بیماری پلاژیوسفالی یا سندروم صافی سر در کودکان روز‌ به روز رو به افزایش است و نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. بیماری پهن شدن سر در بسیاری از کودکان در اولین ماه‌های تولدشان رخ می‌دهد. در این مقاله سعی خواهیم کرد در مورد این بیماری صحبت کنیم و روش‌های جلو گیری از آن را باز گو کنیم.

سر نوزاد تازه متولد شده، بسیار نرم و ظریف است و اگر فشار زیادی به سر نوزاد وارد شود باعث تغییر شکل آن می‌شود. این تغییر شکل به صورت نقطه‌ای صاف در سر کودک ایجاد می‌شود. تغییر شکل دادن سر نوزادان، پلاژیوسفالی یا سندروم صافی سر نام دارد. این سندروم معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که کودکان مدت زیادی در یک حالت می‌خوابند و فشار زیادی به یک قسمت از سرشان وارد می‌شود و این فشار باعث صاف شدن یک ناحیه از سر می‌شود. صافی سر، هم چنین می‌تواند در اثر فشار بر سر نوزادان در حین عبور از مجرای زایمان در زایمان طبیعی ایجاد شود. این تغییر شکل در سر کودک، طی 6 هفته بعد از تولد اتفاق می‌افتد.
پزشکان راه حل خطر رو به رشد سندروم مرگ ناگهانی نوزاد(SIDS) را به پشت خوابیدن نوزاد معرفی کردند. طبق این راه حل به والدین توصیه می‌شود نوزادان را به پشت (طاق باز) بخوابانند. این روش با این که از احتمال ابتلای کودکان به SIDS به مقدار زیادی می‌کاهد اما موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری صافی سر در نوزادان می‌شود. اگر چه این تغییر شکل به مغز آسیبی وارد نمی‌کند باز هم نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است.

جلو گیری از بیماری پلاژیوسفالی

یکی از انواع شایع این بیماری، پلاژیوسفالی موضعی می‌باشد. این بیماری وقتی رخ می دهد که کودک را طوری بخوابانند که صورتش برای مدت زیادی به سمت بالا باشد و فشار زیادی به یک قسمت از سر او وارد شود. از آن جایی که نوزادان قادر نیستند سر خود را به اطراف حرکت دهند، فشار به یک قسمت از سر آنها موجب ایجاد برچستگی کوچکی در گردن آنها می‌شود. در این قسمت از مقاله، چند روش برای جلوگیری از این مشکل در کودکان ذکر می‌کنیم.

• قرار دادن کودک روی شکمش به مدت کوتاه در زمان بیداری او، تمرین مهمی محسوب می‌شود، زیرا با این کار او عضلات گردن و شانه‌هایش را تقویت می‌کند و برای خزیدن روی زمین آماده می‌شود. مادران بایستی با کودکان تمرین کنند که به حالت دمر بخوابند چون بیشتر کودکان دوست ندارند به شکم بخوابند. شروع کردن فوری تمرین دمر خوابیدن، به آنها کمک می‌کند تا به روی شکم خوابیدن برای مدت طولانی عادت کنند.
• کودک را در سمت‌های مختلف بخوابانید. مثلا سر او را به سمت بالا یا به اطراف بچرخانید. این عمل باعث می‌شود کودکتان خوابیدن در وضعیت‌های متفاوت را تجربه کند و باعث می‌شود کودک بتواند جهان اطرافش را به شکل دیگری ببیند.
• تغییر حالت خواب کودک در طول روز از ابتلای کودک به بیماری پلاژیوسفالی جلو گیری می‌کند.
• کودک خود را برای مدت زیادی روی صندلی ماشین یا تاب نگذارید چون این عمل باعث می‌شود زمان فشاری که به سر کودک وارد می‌شود افزایش یابد.
• می توانید در طی روز، مدت زیادی کودک را در کوله‌ی بچه حمل کنید. بغل کردن کودک باعث می‌شود زمانی که او به پشت می‌خوابد کاهش یابد. این عمل نه تنها زمانی را که شما با کودکتان سپری می‌کنید افزایش می‌دهد بلکه باعث می‌شود کودکتان از با شما بودن لذت ببرد.
• وقتی کودکتان خواب است، مدام حالت سر او را تغییر دهید. این عمل از کج کردن سر کودک به یک سمت به مدت طولانی جلو گیری می‌کند.
• بالش کودک زیر سر کودک خود قرار دهید. این بالش‌ها موجب می‌شوند فشار یکسانی به سر کودک وارد شود و از صاف شدن سر کودک جلو گیری می‌کنند.
• وقتی نوزادتان می‌خواهد شیر بخورد، طوری به او شیر یا شیشه شیر بدهید که او تشویق شود از سمت مخالف آن را بخورد. در این صورت کودک تنها در یک حالت نمی‌خوابد و خطر صاف شدن سر کاهش می‌یابد.

نوع دیگر بیماری پلاژیوسفالی، کرنیوسینوستوزیس نام دارد. اگر یک یا تعدادی از درزهای جمجمه، زودتر از موعد بسته شوند، موجب می‌شود تا رشد استخوان جمجمه در یک یا چند جهت با محدودیت مواجه شود و بنا بر این شکل سر شیر خوار نامتقارن و یا غیر ‌طبیعی خواهد شد. تنها درمان شناخته شده برای این بیماری در حال حاضر درمان جراحی است. کودکی که دچار صافی سر شده است باید حتماً تحت نظر پزشک قرار گیرد. اگر والدین متوجه بد شکلی سر کودک خود شدند باید فورا با یک متخصص اطفال تماس بگیرند. پزشک، با توجه به شدت بیماری، درمان خاصی در نظر می‌گیرد. در موارد حاد، نیاز به درمان جمجمه‌ای است. در این نوع درمان از کلاه خودهای پزشکی خاصی برای اصلاح شکل سر استفاده می‌شود. این کلاه خود باید به مدت 2 تا 6 ماه و 23 ساعت در روز در سر بچه‌ها قرار داده شود تا بد شکلی آن اصلاح شود. به والدین توصیه می‌شود قبل از این که بیماری شدت گیرد و نیاز به درمان یا جراحی باشد از این بیماری جلو گیری کنند.