خشکی موها، نتیجه ی کند شدن بیمار گونه ی فعالیت تغذیه کننده ی ریشه ی آنها، یا ابتلاء به خشکی در سطح تار مو است (یا هر دو مورد در کنار هم، که این وضعیت تشخیص را مشکل می سازد).

الف- علل خشکی مو

عامل اصلی خشک شدن مو، نارسایی در ترشح غدد چربی مو است. در بسیاری از افراد (بالاخص در زنان)، غدد چربی تضعیف شده و کم کاری آن باعث تضعیف جریان چربی به سمت فولیکول می شود. این کم کاری و کمبود چربی، عواقب خطرناکی برای مو در سطح ساقه ی آن خواهد داشت. در اینجا، چربی دیگر آن طور که باید نقش محافظ خود را در برابر عوامل جوی، آلودگی و مواد شیمیایی موجود در شامپوها و سایر عوامل تهاجمی انجام نمی دهد. در این حالت، رنگ مو کدر و خفه بوده و بر اثر کمبود چربی حالت زبر و شکننده ای پیدا می کند، و هر اندازه که خشکی بیشتر باشد، شکنندگی نیز شدت بیشتری پیدا می کند تا حدی که گاهی اوقات، یک برس کشیدن یا شستشوی ساده باعث ریزش شدید آن می شود. بنابراین، خشکی مو منجر به طاسی می شود که دیگر قابل درمان نیست.
گاهی اوقات، مو بر اثر اشکالی در جریان گردشی سطح پوست سر نیز دچار خشکی می شود. در این حالت، اگر سختی در سطح پوست سر ایجاد شود، جریان گردشی نیز به سختی انجام می شود و خون به سختی می تواند نقش خود را که برای فعالیت طبیعی مو ضروری است انجام دهد. سلول های جوانه ای که تجدید سلول ها را بر عهده دارد (در سطح پاپی پیاز مو) به حالت خفته فرو رفته و در این حالت، خشکی باز هم افزایش می یابد. این تغذیه ی نامناسب سلولی را که برای مو خطرناک است، می توان از طریق به تحرک واداشتن پوست سر تصحیح نمود.
افراط در دست کاری مویرگ ها (فر زدن، بیرنگ کردن، رنگ کردن و غیره) باعث آسیب دیدگی و ظهور خشکی مو می گردد ( برخی برای معالجه ی موهای چرب، از این به اصطلاح راه حل! استفاده می کنند). اما در صورتی که موها خشک باشد، بایستی چنین اقدامات نامناسبی را با فواصل زمانی طولانی انجام داد یا حتی تا زمان بازگشت مو به وضعیت طبیعی، آنها را کنار گذاشت. فر زدن زیاد مو هم می تواند یکی از عوامل باشد. زیرا گرما (فرهای الکتریکی، بیگودی های داغ، برس هایی که دارای باد گرم است) نیز موی سر را خشک می کند. اگر تکنیک فر زدن به خوبی انجام نشود و گرما هم شدید باشد، تار مو کاملاً خشک، ضعیف و شکننده می گردد.

ب- عواقب خشکی مو

خشکی پوست سر، به طور خودکار باعث پوسته پوسته شدن آن می گردد، زیرا دیگر پوست سر توسط چربی نرم و مرطوب نمی شود.
خصوصاً در این حالت، شوره های خاصی شکل می گیرد. (کوچک، سفید، با چسبندگی کم) که با کوچکترین شانه زدن، مانند بارانی بر شانه های شما می نشیند. خشک شدن مو، باعث افزایش ضعف و شکننده شدن و تسریع در ریزش آن می گردد که این، دومین مشکل خواهد بود. البته ممکن است وضعیت از این هم وخیم تر شود.

ج - درمان موهای خشک

اولین معالجه، ماساژ پوست سر است (توسط یک شخص با تجربه یا برحسب روشی که بعداً توضیح خواهم داد و توسط خودتان انجام می شود). این کار با به حرکت در آوردن پوست سخت شده ی سر، باعث فعال شدن مجدد جریان خون و فراهم شدن عناصر تغذیه ای لازم برای سلامتی سلول های جوانه ای مو می گردد.
دومین معالجه، شستشوی سر با روغن محافظت کننده ای است که بتواند موی سر را دوباره نرم کند و به این ترتیب، شکنندگی آن را کاهش دهد. در ضمن، این روغن باید نقش حفاظت کننده موی سر را نیز بر عهده بگیرد.
از شامپوهای خیلی ملایمی استفاده کنید که تا حد امکان مواد پاک کننده ی کمتری داشته باشد (البته باید کمی از این مواد در آن باشد و گرنه شستشو دیگر مفهومی نخواهد داشت). این توصیه که از شامپوهایی استفاده کنید که دارای مواد پاک کننده نباشد، کار بیهوده ای است. حتی ملایم ترین شامپوها هم که ویژه کودکان تهیه می شود، دارای مقدار کمی مواد پاک کننده است.
احتمالاً، باید رژیم غذایی خود را نیز تغییر دهید. خصوصاً اگر از رژیم هایی استفاده می کنید که برای لاغری انجام می شود. در این گونه رژیم ها، حتی یک گرم چربی هم در نظر گرفته نمی شود، زیرا چربی، کالری زیادی تولید می کند. چنین رژیم هایی بی ارزش و خطرناک است و باعث ایجاد کمبودهایی نه تنها از نظر چربی، بلکه از نظر تأمین ویتامین می شود زیرا برخی از ویتامین ها در چربی محلول است و برای جذب متابولیکی آنها، حضور چربی در مواد غذایی ضروری است (ترجیحاً روغن های گیاهی). دو مورد از این نوع ویتامین های محلول در چربی A و E است که دقیقاً ویتامین های اساسی برای سلامتی و زیبایی موها محسوب می شود (خصوصاً برای موهای خشک که دچار کمبود چربی است). تجویز رژیم های لاغری و بدون چربی، اقدامی کاملاً ناصحیح است.

«توصیه های دیگر»:

- هرگونه روش معالجه ای را که به موها آسیب می زند، با فاصله های زمانی طولانی انجام داده و در صورت امکان، کنار بگذارید.
- تا مدتی، اصلاً موهایتان را فر نزنید.
- از برس ها و شانه هایی که از پلاستیک تهیه شده استفاده نکنید. این وسایل، به خاطر خشکی موها و مالش، الکتریسیته ی ساکن تولید می کند، به جای آنها، از وسایل طبیعی (موی گراز یا ابریشم برای برس ها، و شاخ یا چوب برای شانه) استفاده کنید.
- برای مدتی، موهای خود را پس از شستشو به شکل طبیعی (با حوله) خشک کنید و از سشوار یا خشک کن استفاده نکنید.
- از بروشینگ خودداری کنید و به میزانپلی باز گردید.
- با خشک کردن پوست سر و موها از طریق روش های خاص از ریزش مو یا تشکیل پوسته جلوگیری کنید.
- به طور روزانه، از موادی که برای مراقبت های خاص از موهای خشک به کار می رود استفاده کرده و بهتر از آن، خودتان چند مورد از آنها را به شکل طبیعی تهیه کنید. در این قسمت، چند نمونه از این مواد را برایتان شرح می دهم.

د- فرمول های طبیعی برای موهای خشک

«شستشو با روغن برای موهای خشک»:

یک چهارم لیتر، روغن زیتون را کمی گرم کنید. سپس آن را از روی حرارت برداشته و 10 گرم دارچین نکوبیده + 10 گرم پودر گیاه دم اسب + 10 گرم پودر قنطریون + 10 قطره اسانس صندل + 5 قطره اسانس ژرانیوم به آن اضافه کنید. هنگامی که روغن سرد شد، آن را روی سر خود مالیده و سپس با یک حوله ی گرم، سرخود را بپوشانید. به مدت یک ساعت آن را نگاه داشته و سپس موهای خود را به صورت معمول بشویید.

«فرمولی دیگر برای شستشو با روغن»:

100 میلی لیتر روغن بادام شیرین + 50 میلی لیتر روغن جوانه ی گندم+ دو عدد زرده تخم مرغ + یک قاشق سوپ خوری لسیتین سویا+ یک قاشق سوپ خوری گرده ی گل. مواد فوق را مخلوط کرده و در شیشه ای در بسته بریزید. سپس شیشه را در ظرف آب گرم قرار هید تا کمی گرم شود و مثل مورد قبلی از آن استفاده کنید.

«ماسک عسل»:

سه قاشق سوپ خوری عسل (در صورت امکان، عسل اقاقیا) + یک زرده تخم مرغ+ آب یک عدد لیمو+ دو قاشق سوپ خوری پودر جوانه ی گندم + دو قاشق سوپ خوری مخمر آبجو + مقدار کافی گلاب برای مخلوط کردن این مواد و تهیه خمیر. این ماسک را به مدت یک ساعت قبل از شستشو روی موها بگذارید.

«لوسیون برای موهای خشک»:

نیم لیتر الکل 60 درجه + سه عدد جوز بویای خرد شده + دو تکه دار چین خرد شده + 5 عدد میخک + 10 دانه ی سرو کوهی خرد شده. مواد فوق را به مدت یک هفته در الکل بخیسانید. سپس یک قاشق سوپ خوری از لوسیون را هر روز صبح روی پوست سر و موها مالش دهید.

«محلول شستشو برای موهای خشک»:

ده گرم ورون + 10 گرم اسطوخودوس+ 10 گرم بادرنجبویه + 10 گرم ته گل رز+ 10 گرم مرزنجوش + 10 گرم نعنا + 10 گرم همیشه بهار+ 10 گرم بنفشه ی سه رنگ را به مدت 15 روز در یک لیتر سرکه ی سیب بخیسانید. مخلوط را صاف کنید و دو قاشق سوپ خوری از آن را در آبی بریزید که سرتان را پس از شامپو زدن با آن می شویید.

«شامپو برای موهای خشک»:

به مدت ده دقیقه در یک لیتر آب، صد گرم ریشه ی صابونی را که به صورت برش های نازک بریده شده باشد بجوشانید. سپس آن را از روی آتش برداشته 15 گرم خرد شده ی دارچین + 25 گرم گیاه دم اسب + 25 گرم اسطوخودوس + 15 گرم قنطریون به آن بیفزایید. بگذارید این مواد یک ساعت در آن خیس بخورد. سپس مخلوط را صاف کرده و در مقادیر کافی برای شستشوی سر (بر حسب طول مو) به کار ببرید. بقیه ی مخلوط را در یک ظرف دربسته برای دفعات بعد، در یخچال نگهداری کنید.
منبع مقاله :
داریگل، ژان لوک، (1373)، بهداشت و زیبایی مو(مراقبتها و درمان طبیعی برای مو و پوست سر)،ترجمه ساعد زمان، تهران: نشر ققنوس، چاپ هشتم.