نويسنده: دبورا تکاک
مترجم: مينا اسماعيلي
مترجم: مينا اسماعيلي
20 راه مبارزه با بي اختياري ادرار
بي اختياري ادرار در حقيقت يک علامت است نه يک بيماري. اما عواقب بي اختياري ادرار ممکن است موجب تضعيف اعتماد به نفس در فرد شده و زندگي اجتماعي و شغلي او را تحت تأثير قرار دهد. دکتر «اسکل سينگر» بي اختياري ادرار را يک بيماري اجتماعي نمي خواند. زيرا افرادي که به اين مشکل دچارند به هر اقدامي متوسل مي شوند تا زندگي خود را به نوعي با اين معضل وفق دهند. وي در ادامه مي افزايد: « خانمي را مي شناسم که به علت احساس شرم از چنين مشکلي به مدت سه سال از خانه خارج نشده است.» بار ديگر به اين جمله دکتر که مي گويد:« مردم زندگي خود را با اين مشکل تطبيق مي دهند.» توجه کنيد. واقعاً لازم نيست که افراد اين گونه عمل کنند.دکتر « اسکل سينگر » و ساير همکارانش معتقدند اين قبيل افراد هرگز نبايد به خاطر دچار بودن به چنين مشکلي از بقيه افراد جدا و متمايز شوند. مي توان گفت: تقريباً تمامي کساني که دچار بي اختياري ادرارند قابل درمان کامل يا نسبي اند. اهميت اين موضوع وقتي روشن تر مي شود که بدانيد ده ميليون نفر از بالغين آمريکا به بي اختياري ادرار مبتلايند. در بيشتر موارد، درجه بي اختياري در افراد متفاوت است و نمي توان گفت يک عارضه طبيعي ناشي از افزايش سن است. اين مسأله اجتناب ناپذير نيست. گاهي حتي با کمترين کوشش مي توان از شدت بي اختياري کاست و يا از آن پيشگيري نمود. به جاي وفق دادن زندگي با مسأله بي اختياري، مي توان بي اختياري را با زندگي تطبيق داد. در زير به راه هايي که در اين خصوص به شما کمک مي کنند اشاره مي کنيم.
ثبت زمان هاي تخليه مثانه
به مدت يک هفته به يادداشت کردن و ثبت غذاهايي که خورده و آشاميده ايد و زمان هاي دفع ادرار و تعداد دفعات نشت ادرار بپردازيد. اين کار به شما و پزشک در کشف علت بي اختياري کمک مي کند.عدم مصرف زياد مايعات
ثبت زمان و دفعات تخليه ادرار ممکن است اين نکته را آشکار سازد که روزانه چند ليتر آب از بدن دفع مي شود. اين مشکل اغلب براي افرادي پيش مي آيد که به دليل داشتن رژيم، مجبور به نوشيدن آب و مايعات زيادي هستند. اگر اندکي از مقدار مايعات مصرفي کاسته شود بي اختياري تا حدودي برطرف مي شود. بهترين زمان براي کاهش مايعات قبل از خوابيدن است.بيش از حد از مصرف مايعات امتناع نکنيد
کاستن بيش از حد حجم مايعات مصرفي آن هم بدون تأييد پزشک ممکن است عوارضي چون کاهش آب بدن، وخامت مشکلات ادراري و حتي بروز بيماري هاي جدي را در پي داشته باشد.اجتناب از مصرف الکل
مشروبات الکلي از جمله عواملي هستند که موجب تشديد بي اختياري ادرار در فرد مي شوند.اجتناب از مصرف کافئين
کافئين نيز يکي ديگر از موارد ديورتيک (يعني موادي که ادرار را افزايش مي دهند) کافئين نيز مانند الکل نه تنها در نوشابه ها بلکه در داروها يافت مي شوند.با ثبت زمان و دفعات تخليه ادرار مي توان به ميزان تأثير نوشابه در بي اختياري ادرار پي برد.
پرهيز از آب گريپ فروت
آب گريپ فروت نيز يکي ديگر از مواد ديورتيک معروف است. به همين دليل در گذشته از آن به عنوان ماده اصلي در رژيم هاي رايج آن زمان استفاده مي شد.جايگزين کردن عصاره قره قاط (يا آس بري صغير)
عصاره قره قاط خاصيت اسيدي دارد و تأثير آن بر مثانه مورد قبول بسياري از افراد است.درمان يبوست
علت بي اختياري ممکن است مربوط به يبوست باشد. پس لازم است از الياف گياهي بيشتري در برنامه غذايي استفاده کرد و به مقدار کافي مايعات نوشيد. يک توصيه به اين افراد، مصرف روزانه ذرت بو داده است.ترک سيگار
نيکوتين موجود در سيگار سبب تحريک جدار مثانه مي شود. چنانچه به بي اختياري فشاري(1) فشاري مبتلا باشيد سرفه مي تواند عاملي براي نشت ادرار باشد.کاهش وزن اضافه
طبق گزارشات بدست آمده افراد چاقي که حتي چند کيلو از وزن خود کاسته اند در کنترل ادرار موفق تر بوده اند و در اين خصوص مشکل کمتري داشته اند.تخليه مضاعف ادرار
تا وقتي تخليه مثانه به طور کامل انجام نشده دستشويي را ترک نکنيد. سپس بايستيد و دوباره بنشينيد، کمي به جلو خم شويد و ادرار را تخليه کنيد.تخليه به موقع مثانه
کاملاً منطقي است که تخليه مثانه طبق يک برنامه منظم صورت گيرد. به عنوان مثال اگر مثانه شما واقعاً نياز به تخليه دارد به صورت نشستن سر ميز غذا يا معذورات اخلاقي از رفتن به دستشويي صرف نظر نکنيد. نگه داشتن ادرار موجب عفونت مثانه و کشيدگي بيش از حد آن مي شود. به علاوه اگر مثانه بيش از حد پر شود و دريچه حلقوي دهانه مثانه ضعيف باشد، کوچک ترين حرکتي مثل سرفه، عطسه و خنديدن موجب نشست ادرار مي گردد.پس بهترين موقع براي دفع ادرار قبل و بعد از غذا و قبل از خواب است.
دفع منظم ادرار
ابتدا در فواصل زماني کوتاه و به طور منظم مثانه را تخليه کنيد- براي شروع فاصله زماني يک ساعت مناسب به نظر مي رسد- سپس به تدريج اين فواصل را افزايش دهيد. در برخي از انواع بي اختياري ادرار اين روش بسيار مؤثر است ولي علت آن به درستي مشخص نيست. هنوز نمي دانيم که آيا اين روش باعث حفظ و نگه داشتن عملکرد طبيعي مثانه مي شود و يا موجب مي شود مغز به گونه اي برنامه ريزي شود تا بر اختلال دايمي در عملکرد مثانه فائق آيد.رساندن فواصل تخليه مثانه به 3 تا 6 ساعت
فاصله زماني تخليه ادرار به طور متوسط بين 3 تا 6 ساعت است. سعي کنيد ظرف چند هفته فواصل زماني تخليه ادرار را به 3 تا 6 ساعت برسانيد.اعمال تغييراتي با افزايش سن
با افزايش سن بايد مدت زماني که صرف رسيدن به دستشويي مي شود در نظر گرفته شود. با افزايش سن، فرد به زمان بيشتري براي رساندن خود به دستشويي نياز دارد. بنابراين نقطه اي از خانه را که به دستشويي نزديک تر باشد براي خوابيدن انتخاب کنيد زيرا ديگر مانند دوران جواني قادر نيستند خود را با يک پرش به دستشويي برسانيد.داشتن آمادگي براي موارد اضطراري
هميشه يک لگن يا توالت سيّار در دسترس داشته باشيد.انجام تمرينات مخصوص
اين تمرينات که به تمرينات کِژِل (kegel) معروفند در دهه 1940 توسط «آرنولد کژل» براي زناني که هنگام بارداري يا پس از آن دچار بي اختياري فشاري بودند ابداع شدند. متخصصان مي گويند: «با اين تمرين ها مي توان تا حدودي بي اختياري را کنترل کرد و از بروز بعضي از انواع آن در زنان و مردان در همه گروه هاي سني پيشگيري نمود.» اين تمرينات به شرح زيرند: بدون منقبض کردن عضلات ران، لگن يا شکم تصور کنيد که سعي داريد با انقباض ماهيچه حلقوي مقعد مانع از حرکت روده شويد. اين حرکت موجب تقويت عضلات خلفي لگن مي شود. ديگر آن که حين تخليه ادرار سعي کنيد مدت کوتاهي مانع از جريان ادرار شده و دوباره به تخليه مثانه ادامه دهيد. اين کار باعث تقويت عضلات قدامي لگن مي شود (زنان حين انجام اين تمرين مي توانند چنين تصور کنند که سعي دارند از افتادن يک تامپون از داخل مهبل به بيرون جلوگيري کنند). اکنون براي انجام کامل تمرينات آماده ايد. از 1 تا 4 آهسته شمارش کنيد و در همان حال عضلات را از عقب به جلو منقبض کرده، سپس آن ها را شل کنيد. اين تمرينات را حداقل سه بار در روز، هر بار 2 دقيقه انجام دهيد (يعني دست کم روزي 100 بار اين حرکت بايد تکرار شود).داشتن آمادگي کافي
اگر احتمال مي دهيد عطسه يا سرفه خواهيد کرد يا مجبور به بلند کردن شيئي هستيد و يا به بالا و پايين خواهيد پريد. قبلاً دريچه حلقوي را منقبض کنيد تا از شدت ادرار پيشگيري شود.از نداشتن پيش آگهي نترسيد
افرادي که به بي اختياري اضطراري دچارند معمولاً بدون هيچ گونه پيش آگهي نياز به دفع ادرار پيدا مي کنند. وحشت نکنيد. در عوض به عنوان اولين اقدام خونسردي و آرامش خود را حفظ کنيد. سپس دريچه ي حلقوي مثانه را منقبض و ماهيچه هاي شکم را شل کنيد. پس از رفع احساس دفع اضطراري، بدون ترس و وحشت، آرام به طرف نزديک ترين دستشويي حرکت کنيد.استفاده از محصولات جذب کننده
امروزه در بازار محصولات جاذب مختلفي از قبيل نوارهاي بهداشتي، لباس هاي زير ضد آب و محافظ مي توان يافت. اين محصولات قادرند 50 تا 500 برابر وزن خود آب جذب کنند، بو را خنثي کنند و با سفت کردن آن مانع از نشت و چکيدن ادرار شوند. انتخاب نوع اين محصولات بستگي به آناتومي بدن هر فرد و درجه بي اختياري او دارد. البته بايد اذعان داشت که خريدن اين محصولات اندکي شرم آور است اما با يافتن يک داروخانه و داروساز قابل اطمينان و سفارش دادن آن قبل از رفتن به داروخانه مي توان اين مشکل را تا حدودي برطرف نمود.پي نوشت :
1- بي اختياري فشاري يا استرسي به حالتي گفته مي شود که فرد به دنبال افزايش فشار داخل شکمي دچار نشت ادرار شود. اين مسئله حين سرفه کردن، بالا رفتن از پله يا هر فعاليت بدني ديگر ممکن است روي دهد. «ويراستار پزشکي»
منبع مقاله :تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم