تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون
منبع: راسخون
در میان نظریه های مختلفی که سعی در پیدا کردن علت انقراض گسترده‌ای که در زمین اتفاق افتاده، هستند، یکی از پذیرفته شده‌ترین نظریه ها برخورد یک سیارک به زمین است. دلیل قوی و پذیرفته شده بودن این نظریه، وجود نمونه هایی از برخورد شدید این اجرام آسمانی در روی سطح زمین است.
سیارک‌ها اجرام آسمانی کوچکی هستند که از سنگ و فلز تشکیل شده‌اند و به دور خورشید می‌چرخند و اندازه آنها می‌تواند متفاوت باشد. بعضی از سیارک‌ها بسیار بزرگ و تقریباً کروی شکل هستند و به همین دلیل مانند سیارات کوچک به نظر می‌رسند و بقیه کوچک می‌باشند و شکل نا منظم دارند. جنس این سیارک‌ها نیز می‌تواند متفاوت باشد، به عنوان مثال، دانشمندان معتقد هستند که سیارک وستا، هسته‌ای متشکل از نیکل و آهن، گوشته‌ای از جنس اولیوین و پوسته‌ای از جنس بازالت دارد. سیارک hygiea 10 از کربن فضایی تشکیل شده است.
اگر چه این اعتقاد وجود دارد که شاید این سیارک‌ها حیات را به زمین آورده باشند، از طرفی نیز این سیارک‌ها توانایی گذاشتن اثرات ویرانگر و فاجعه باری بر روی زمین را دارند. هر ساله سیارک‌هایی به قطر 5 تا 10 متر و با انرژیای برابر با انفجار ده کیلو تن تی ان تی، وارد جو زمین می‌شوند، در حالی که سیارک‌هایی با قطر بیش از 50 متر تقریباً هر هزار سال یک بار وارد جو زمین می‌شوند. اگر این سیارک‌ها به سطح زمین برسند برخورد آنها می‌تواند ویرانگر باشد، اما هنگام ورود به جو در قسمت بالایی اتمسفر متلاشی می‌شوند و قطعات آنها نیز به خاطر سرعت زیاد ورود به جو بخار می‌شوند و در نتیجه، رسیدن باقی مانده آنها به سطح زمین بی ضرر خواهد بود.
اعتقاد بر این است که دهانه (گودال) ریو کوارتو در آرژانتین، به خاطر بر خورد یک سیارک در این منطقه در حدود ده هزار سال پیش به وجود آمده است. در سال 1490 ده هزار تن جان خود را به دلیل بارش شهاب سنگ از آسمان از دست دادند. اعتقاد بر این است که، این اتفاق به دلیل فرو پاشی یک سیارک بزرگ پس از آن که وارد جو زمین شد، افتاده است. در سال 1908 انفجار یک سیارک در وسط آسمان باعث نابودی 80 میلیون درخت در نزدیکی رود تونگای سیبری شد. در بسیاری از موارد، اجرام آسمانی مانند سیارک‌ها و یا شهاب سنگ‌ها دیده شده‌اند که مانند یک توپ آتشین در آسمان حرکت می‌کنند.
در سال‌های آینده میلیون‌ها سیارک از کنار زمین عبور خواهند کرد. پروژه هایی مانند "تحقیقات در مورد سیارکهای نزدیک زمین" (LINEAR) و "رد یابی سیارکهای نزدیک زمین" (NEAT) توسط ناسا برای تشخیص سیارک‌ها و یا گونه‌های دیگر اجسام نا شناخته که در حال نزدیک شدن به زمین هستند، راه اندازی شده‌اند. به منظور توسعه یک سیستم ره گیری در فضا برای از بین بردن یا منحرف کردن اجرام آسمانی که به سمت سیاره ما در حرکت هستند، نیاز به وقت (کار بسیار زیاد) داریم، قبل از این که این اجرام فاجعه به بار بیاورند.
سیارک‌ها اجرام آسمانی کوچکی هستند که از سنگ و فلز تشکیل شده‌اند و به دور خورشید می‌چرخند و اندازه آنها می‌تواند متفاوت باشد. بعضی از سیارک‌ها بسیار بزرگ و تقریباً کروی شکل هستند و به همین دلیل مانند سیارات کوچک به نظر می‌رسند و بقیه کوچک می‌باشند و شکل نا منظم دارند. جنس این سیارک‌ها نیز می‌تواند متفاوت باشد، به عنوان مثال، دانشمندان معتقد هستند که سیارک وستا، هسته‌ای متشکل از نیکل و آهن، گوشته‌ای از جنس اولیوین و پوسته‌ای از جنس بازالت دارد. سیارک hygiea 10 از کربن فضایی تشکیل شده است.
آمار برخورد سیارک‌ها
بسیاری از سیارکهای کوچک به صورت توده‌ای از خرده سنگ‌ها در کنار هم توسط نیروی جاذبه نگه داشته می‌شوند. ظاهراً باید در بعضی از سیارک‌ها، اثری از آمینو اسیدها و دیگر ترکیبات آلی وجود داشته باشد، و فرض بر این است که برخورد یکی از این سیارک‌ها به زمین باعث به وجود آمدن حیات در روی این سیاره، با آورده شدن مواد شیمیایی لازم برای حیات، توسط این سیارک‌ها شده است.اگر چه این اعتقاد وجود دارد که شاید این سیارک‌ها حیات را به زمین آورده باشند، از طرفی نیز این سیارک‌ها توانایی گذاشتن اثرات ویرانگر و فاجعه باری بر روی زمین را دارند. هر ساله سیارک‌هایی به قطر 5 تا 10 متر و با انرژیای برابر با انفجار ده کیلو تن تی ان تی، وارد جو زمین می‌شوند، در حالی که سیارک‌هایی با قطر بیش از 50 متر تقریباً هر هزار سال یک بار وارد جو زمین می‌شوند. اگر این سیارک‌ها به سطح زمین برسند برخورد آنها می‌تواند ویرانگر باشد، اما هنگام ورود به جو در قسمت بالایی اتمسفر متلاشی می‌شوند و قطعات آنها نیز به خاطر سرعت زیاد ورود به جو بخار می‌شوند و در نتیجه، رسیدن باقی مانده آنها به سطح زمین بی ضرر خواهد بود.
روی دادهای انقراض
در گذشته های دور، سیاره ما تغییرات آب و هوایی گسترده و انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری را در مقیاس بزرگ تجربه کرده است که گفته می‌شود علت آن برخورد یکی از همین سیارکهای بزرگ به زمین است. نظریه پیدایش (exogenesis) می‌گوید که: منشأ حیات بر روی زمین باید توسط بر خورد برخی از سیارک‌هایی که مواد شیمیایی آلی مورد نیاز برای شروع زندگی را با خود حمل می‌کرده‌اند، به زمین آمده باشد. اعتقاد بر این است که برخورد سیارک به زمین بود که، موجب انقراض دایناسورها در دوران سوم کرتاسه و انقراض 90 درصد از گونه‌های موجودات زنده در دوران پرمین تریاس، شد.گودال‌های حاصل از برخورد
تا سال 1960، گودال‌هایی که بر روی اجرام جامد منظومه شمسی دیده می‌شدند را به فعالیت‌های آتش فشانی نسبت می‌دادند، اما در واقع این گودال‌ها به خاطر بر خورد سیارک‌ها و یا اجرام آسمانی به سطح این اجرام به وجود آمده‌اند. محققان تعیین کرده اند که در 600 میلیون سال گذشته، حداقل 60 جرم آسمانی با قطر بیش از پنج کیلومتر به زمین برخورد کرده‌اند. حتی کوچک‌ترین این برخوردها دارای انرژی به اندازه انفجار ده میلیون مگا تن تی ان تی است و می‌تواند گودالی (دهانه‌ای مانند دهانه آتش فشان) به قطر تقریبا 95 کیلومتر را در سطح زمین ایجاد کند.اعتقاد بر این است که دهانه (گودال) ریو کوارتو در آرژانتین، به خاطر بر خورد یک سیارک در این منطقه در حدود ده هزار سال پیش به وجود آمده است. در سال 1490 ده هزار تن جان خود را به دلیل بارش شهاب سنگ از آسمان از دست دادند. اعتقاد بر این است که، این اتفاق به دلیل فرو پاشی یک سیارک بزرگ پس از آن که وارد جو زمین شد، افتاده است. در سال 1908 انفجار یک سیارک در وسط آسمان باعث نابودی 80 میلیون درخت در نزدیکی رود تونگای سیبری شد. در بسیاری از موارد، اجرام آسمانی مانند سیارک‌ها و یا شهاب سنگ‌ها دیده شده‌اند که مانند یک توپ آتشین در آسمان حرکت می‌کنند.
در سال‌های آینده میلیون‌ها سیارک از کنار زمین عبور خواهند کرد. پروژه هایی مانند "تحقیقات در مورد سیارکهای نزدیک زمین" (LINEAR) و "رد یابی سیارکهای نزدیک زمین" (NEAT) توسط ناسا برای تشخیص سیارک‌ها و یا گونه‌های دیگر اجسام نا شناخته که در حال نزدیک شدن به زمین هستند، راه اندازی شده‌اند. به منظور توسعه یک سیستم ره گیری در فضا برای از بین بردن یا منحرف کردن اجرام آسمانی که به سمت سیاره ما در حرکت هستند، نیاز به وقت (کار بسیار زیاد) داریم، قبل از این که این اجرام فاجعه به بار بیاورند.
/ج