الف - آيين نامه مقررات بهداشتي و بررسي وضعيت بهداشت مساجد
اين آيين نامه توسط مرکز سلامت محيط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي به شرح زير تدوين شده است.1- کارکنان آبدارخانه و تمام کساني که با توزيع آب و چاي و هر نوع مواد غذايي سروکار دارند موظفند کارت معاينه پزشکي معتبر داشته باشند.
2- کارکنان آبدارخانه و ساير افرادي که با توزيع مواد غذايي سروکار دارند بايد ملبس به روپوش به رنگ روشن بوده و همواره بهداشت فردي را به طور کامل رعايت نمايند.
3- آبدار و هر يک از کارکنان آبدارخانه بايد حوله و صابون اختصاصي براي خود داشته باشند.
4- جعبه کمک هاي اوليه با تمام وسايل و لوازم مربوطه بايد در آبدارخانه وجود داشته باشد.
5- کارکنان قسمت کفشداري موظفند هنگام کار از روپوش و دستکش و همچنين ماسک مخصوص استفاده نمايند.
6- توزيع هر نوع البسه مخصوص عزاداري و نيز چادر و مقنعه و استفاده از آن ها به صورت مشترک در مساجد ممنوع است.
7- در مساجد فاقد صندلي و مبلمان، بردن کفش به داخل مسجد تحت هر عنوان ممنوع است.
8- استعمال دخانيات در داخل مساجد اکيداً ممنوع است.
9- بيتوته کردن و خوابيدن هر فرد در داخل مسجد به هر عنوان ممنوع است (جز در موارد احياء و اعتکاف و مراسم مذهبي مشابه).
10- ظروفي که براي توزيع ميوه، شيريني، خرما و امثال آن ها مورد استفاده قرار مي گيرند بايد از انواع سالم و بهداشتي بوده، کاملاً شستشو و با وسيله تميز و عاري از آلودگي خشک شود.
11- توزيع آب، شربت، چاي و امثال آن ها در مساجد فقط در ليوان هاي يکبار مصرف بهداشتي مجاز است.
12- چنانچه ميوه در مسجد توزيع مي شود، بايد در محل مخصوص شستشو و گندزدايي و سپس توزيع شود.
13- وجود سطل زباله درب دار قابل شستشو و بهداشتي و داراي کيسه زباله به تعداد کافي در تمام قسمت هاي مسجد اعم از داخل آبدار خانه، صحن و حياط، وضو خانه، توالت و دستشويي الزامي است.
14- هر نوع فرش و گليم و پوشش کف و نيز پرده هاي مسجد بايد همواره پاکيزه و عاري از گرد و غبار باشد.
15- قفسه و گنجه مخصوص نگهداري ظروف بايد تميز و مجهز به درب و شيشه و قابل نظافت بوده و فاصله کف آن از زمين حداقل 20 سانتي متر باشد.
16- وجود قفسه مخصوص نگهداري موقت کفش با ظرفيت و تعداد کافي خانه بندي در مساجد فاقد صندلي و مبلمان الزامي است.
17- قفسه مخصوص نگهداري کفش و ميز کار جلوي محل کفشداري بايد از جنس مقاوم و سالم، بدون شکستگي و ترک و زنگ زدگي و همواره تميز و پاکيزه باشد. همچنين لازم است فاصله کف قفسه و ميز کار موضوع اين ماده از زمين حداقل 20 سانتي متر باشد.
18- در مساجد مجهز به صندلي، صندلي ها بايد سالم، بدون شکستگي، پوسيدگي، پارگي، زنگ زدگي و همواره تميز و پاکيزه باشد و هنگام استفاده و نشست و بر خاست استفاده کنندگان ايجاد سر و صدا ننمايند.
19- حضور يک نفر کارگر با لباس کار و چکمه و دستکش لاستيکي براي استقرار مستمر و نظافت محوطه وضوخانه و توالت و دستشويي ضروري است.
20- حضور تعداد کافي کارگر کفشدار به تناسب تعداد مراجعين به مسجد الزامي است.
21- کف قسمت اصلي مسجد بايد از جنس مقاوم و قابل شستشو و بدون فرو رفتگي بوده و هنگام تردد ايجاد گرد و خاک ننمايد.
22- ديوار قسمت ساختمان اصلي مسجد بايد از جنس مقاوم و به نحوي باشد که از ورود حشرات و جوندگان در امان بوده و صاف و به رنگ روشن و قابل نظافت باشد.
23- در و پنجره هاي مسجد بايد سالم بدون شکستگي، ترک خوردگي و زنگ زدگي و همواره تميز و پاکيزه بوده تا از ورود حشرات جلوگيري بعمل آورد.
24- سقف بايد از جنس مقاوم و به رنگ روشن و قابل نظافت باشد.
25- پوشش سطح حياط و صحن مسجد بايد از جنس مقاوم و قابل شستشو و داراي شيب کافي به طرف چاه فاضلاب و همواره تميز و پاکيزه باشد.
26- ديوارهاي صحن و حياط مسجد بايد سالم و مقاوم در مقابل جوندگان و پوشش سطح داخلي آن قابل نظافت و حتي المقدور صاف باشد.
27- قسمت اصلي مسجد بايد مجهز به سيستم قابل قبول و بهداشتي براي تأمين حرارت و برودت و تهويه، متناسب با فضاي مسجد و جمعيت استفاده کننده، باشد.
28- پيش بيني لازم براي تأمين نور به صورت طبيعي يا مصنوعي در تمام قسمت هاي مسجد اعم از داخل آبدارخانه، کفشداري، وضوخانه، توالت و دستشويي با رعايت کامل مسائل ايمني ضروري است.
29- آب مصرفي در تمام قسمت هاي مسجد بايد سالم و مورد تأييد مقامات بهداشتي باشد.
30- فاضلاب توليدي در آبدارخانه، حياط، توالت و دستشويي و وضوخانه بايد به طريقه بهداشتي دفع گردد.
31- وجود وضوخانه با شرايط مناسب بهداشتي و ظرفيت کافي به تناسب تعداد مراجعين به مسجد اجباري است.
32- کف قسمت وضوخانه بايد از جنس مقاوم و قابل شستشو و داراي شيب کافي بطرف کف شور و چاهک فاضلاب باشد.
33- پوشش سطح داخلي ديوارهاي قسمت وضوخانه بايد از کف تا زير سقف از کاشي، سنگ يا سراميک و يا حداقل سيمان صاف تخته ماله اي و ليسه اي و به رنگ روشن و همواره تميز و پاکيزه باشد.
34- شيرهاي برداشت قسمت وضوخانه بايد همواره سالم و بدون اينکه موجب پراکندگي و ترشح آب شود، قابل استفاده بوده و تعداد آن ها متناسب با مراجعين به مسجد در ساعات و ايام حداکثر مراجعه به مسجد باشد.
35- وجود ظرف محتوي صابون مايع در مجاورت هر شير برداشت در قسمت وضوخانه اجباري است.
36- وجود تعداد کافي توالت بهداشتي به تناسب تعداد مراجعين به مسجد در ساعات و ايام با حداکثر مراجعه ضروري است.
37- کف توالت بايد از جنس مقاوم و قابل شستشو، داراي شيب بطرف سره و چاهک توالت بوده و همواره تميز و پاکيزه باشد.
38- استفاده از سره توالت ساخته شده از جنس مقاوم، صاف، صيقلي و بدون شکستگي، قابل شستشو و مجهر به شتر گلو الزامي است.
39- ديوارهاي توالت بايد از کف تا زير سقف از کاشي، سنگ و يا سراميک به رنگ سفيد و همواره تميز و پاکيزه باشد.
40- سقف توالت بايد صاف و از جنس مقاوم و به رنگ روشن و همواره تميز باشد.
41- وجود شير برداشت (حتي المقدور مجهز به شلنگ خرطومي) در داخل هر توالت الزامي است.
42- پيش بيني لازم براي تهويه کامل و نيز جلوگيري از ورود حشرات به داخل محوطه عمومي و هر يک از توالت ها بعمل آيد.
43- وجود تعداد کافي دستشويي بهداشتي متناسب با تعداد مراجعين در ساعات و ايام به حداکثر مراجعه به مسجد الزامي است.
44- کف و ديوارها و سقف محوطه دستشويي بايد مطابق مواد 32 و 33 اين آيين نامه باشد.
45- استفاده از دستشويي هاي صاف و صيقل از جنس کاشي يا سراميک که همواره تميز و پاکيزه باشد الزامي است.
46- هر دستشويي بايد مجهز به ظرف مخصوص محتوي صابون مايع باشد.
47- شيرهاي برداشت آب و لوله و مجاري دفع فاضلاب دستشويي ها بايد همواره سالم و بدون اينکه ايجاد ترشح نمايند مورد استفاده قرار گيرند.
48- توالت بايد داراي درب سالم و بدون شکستگي و ترک خوردگي و زنگ زدگي و فاقد هرگونه درز و فضاي باز و به طور کامل قابل بستن بوده و همواره تميز و پاکيزه باشد.
ب- بخش نامه استاندارد ظروف يکبار مصرف پلاستيکي
اين بخش نامه در سال 1387 توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي به شرح زير براي کليه مسئولين اداري و اجرايي کشور ابلاغ شده است.شماره : 394270
تاريخ : 87/10/5
دفتر وزير
جناب آقاي .......
با سلام و تحيّات
همانگونه که مستحضريد يکي از اهداف مهم برنامه هاي توسعه کشور، تأمين، حفظ و ارتقاي سلامت مي باشد. با عنايت به تغيير الگوي زندگي و صنعتي شدن آن، از عواملي که بر سلامت و امنيت غذايي مؤثر است استفاده از ظروف يکبار مصرف براي نگهداري، حمل و نقل، عرضه و سرو مواد غذايي و آشاميدني مي باشد. شايان ذکر است استفاده از ظروف يک بار مصرف بر پايه پلي استايرني و مواد مشابه که از مشتقات نفتي بوده، مي تواند علاوه بر تهديد سلامتي استفاده کنندگان به دليل تجربه پذير نبودن، سال ها در محيط زيست (آب و خاک) باقي بماند و سپس به زنجيره غذايي انسان به عنوان يک آلاينده شيميايي برگردد.
خوشبختانه با همت و تلاش بخش خصوصي و با اخذ مجوزهاي لازم و قانوني و اولين سنتز بيوپليمر (پليمرهاي زيست تجربه پذير) در خاورميانه و کشورمان شروع و با فعال شدن شعبات در سراسر کشور مبادرت به توليد انواع ظروف يک بار مصرف بر پايه گياهي مي نمايند. لذا خواهشمند است دستور فرمايند به منظور ارتقاي سطح سلامت جامعه در کليه مراکز طبخ، تهيه، عرضه و سرو مواد غذايي و آشاميدني از جمله سلف سرويس ها، رستوران ها، تالارها، پانسيون ها، آبدارخانه هاي ادارات و ... از ظروف يک بار مصرف گياهي (بر پايه نشاسته ذرت) داراي مجوز قانوني از اين وزارتخانه، که نه تنها مشکلاتي براي سلامتي استفاده کنندگان ايجاد نمي کنند، بلکه به دليل طبيعي بودن پليمرهاي فوق الذکر، زيست تجزيه پذير بوده و باعث تخريب محيط زيست نمي گردد، استفاده نمايند. (1)
دکتر لنکراني
وزير
پي‌نوشت‌ها:
1. به دليل زياد بودن تعداد گيرندگان (حدود 37 مورد) و صرفه جويي در فضاي کتاب، نام کليه گيرندگان نامه و گيرندگان رونوشت (15 مورد) حذف شده است.
منبع مقاله :واحد پژوهش انتشارات انديشمند، (1390 )، بهداشت مساجد، تهران: انديشمند، چاپ اول
