سلاح هاي انرژي هدايت شده (2)

سرعت تسليحات نوري

سيد حسن صانعي، سيده بيتا مرتضوي، فائزه مسعودي فر

ليزر هوابردي ( ABL )

تفکر استفاده از جنگ افزارهاي ليزري هوايي / فضايي براي گلوله باران دشمن تقريباً قدمت سه دهه اي دارد. هنگامي که برنامه بلند پروازانه رونالد ريگان رئيس جمهور ايالات متحده، به نام طرح ابتکاري دفاع راهبردي ( SDI ) يا برنامه جنگ ستارگان در اوايل دهه 1980 در حد تعريف يک مفهوم بود، تفکر استفاده از ليزرها براي راه اندازي جنگ در فضا موضوع داغ مورد بحث بود. براي ساليان متمادي، کار در جهت گسترش ليزرهاي با پايگاه فضايي به عنوان بخشي از معماري تدافعي موشک باليستيک ( BMD ) در حال پيشرفت است. روند گسترش چنين سيستم هايي در طي ساليان گذشته فراز و نشيب هاي بسياري داشته است. تاکنون، محدوديت هاي تکنولوژيکي براي گسترش و پيشرفت چنين سيستم هايي بزرگترين مانع به شمار مي رفته است. همچنين، مشکلات مرتبطي مانند مسايل مالي، مسايل کنترل تسليحات و پايان جنگ سرد وجود دارد.
در حال حاضر، بعد از پايان SDI و اجراي نسبي مجدد خود از طريق برنامه دفاع موشک ملي ( NMD )، پروژه سلاح هاي ليزري پرانرژي در قالب برنامه ليزر هوابردي ( ABL ) با شتاب بيشتري به راه خود ادامه مي دهد.
ABL از زمان ليزرهاي ياقوت سرخ تا زمان ليزرهاي گاز پويا سابقه اي قابل رديابي داشته که با انتظارات سريال باک راجرز ( Buck Rogers ) يا سريال سفر ستارگان (Star Trek ) (1 ) براي نابود کردن دشمن همخواني دارد. آزمايشگاه هاي مختلف ايالات متحده در چهار دهه گذشته مشغول بودند تا نشان دهند که ليزرهاي پرانرژي مي توانند در هواپيما بکار برده شوند و عليه اهداف هوابردي مورد استفاده قرار گيرند. در اوايل دهه 1980، برنامه نيروي هوايي ايالات متحده به نام آزمايشگاه ليزري هوابردي (ALL)، ليزر پرقدرتي را در بوئينگ 747 نصب کرد و پنج موشک ضدهوايي را که به سمتش مي آمدند نابود کرد (2). بر اساس تکنولوژي ليزري CO2، آزمايشگاه ليزري هوابردي ( ALL ) نشان داد که سيستم جنگ افزاري ليزري مي تواند بر روي هواپيماي نظامي قرار گيرد. در هر صورت، ALL تنها يک برنامه نمايشي تجربي و اثباتي بوده است. در اوايل دهه 1980 هنگامي که ALL اولين آزمايش خود را انجام داد، F-16 در آن زمان در آغاز معرفي شدن بود. متعاقب آن، چنين استدلال شد که چرا از ليزر گران قيمت براي انجام آنچه هواپيماي جنگنده ارزان قيمت مي تواند انجام دهد استفاده مي شود (3).
اين تاملات و بررسي ها منجر به نقد معروفي از جنگ افزارهاي ليزري شد که مي گفت « ALL در جستجوي راه حلي براي مشکلي بود – مشکل منحصر به فردي که فقط راه حل آن ليزر بود ». مشکل آن پيدا کردن ليزر گروه جنگ افزاري علاوه بر مشکل اجباري بود که هيچ سيستم تسليحاتي ديگري نمي توانست آن را حل کند. خوشبختانه يا متأسفانه جنگ خليج ( 1991 ) نشان داد که ايالات متحده تا به حال هيچ دفاع مؤثري بر عليه سکوهاي پرتاب موشک اسکاد ( Scud ) نداشته است. ايالات متحده، کشوري که هزينه دفاع نظامي 15 کشور دنباله رو خود را بر عهده دارد، هيچ راه حلي براي مقابله با اين تهديد داراي تکنولوژي نسبتآً پايين نداشت (4). اين گونه تصور شده است که:
... مشکل اسکاد با جنگ افزار ليزري که بر روي سکوي نصب شده و در موشک باليستيک بکار رفته است، به طوري که از لايه ابرها که معمولاً 40000 پايي بالاي سطح دريا مي شود بگذرد، مي تواند حل شود. در آنجا موشک مي تواند شتاب بگيرد و سوختش را بسوزاند. اين موشک براي هر سيستم شناخته شده رديابي قابل شناسايي است و از آنجايي که هنوز در حال شتاب گرفتن است مي تواند در برابر اختلال آسيب پذير باشد؛ هر موشک در مقابل هر تغيير خيلي کوچک در شرايط پروازش بسيار ظريف و حساس است. هر تغيير کوچکي در مسير، آيروديناميک و فشار مي تواند توانايي اش را براي رسيدن به هدف از بين ببرد (5).
پس از سال ها بررسي و تأمل، به نظر مي رسد که حکومت و ارتش ايالات متحده تصميم گرفته اند تا بپذيرند که برنامه ABL به نتيجه منطقي خودش مي رسد. هدف ماوراي گسترش و پيشرفت سيستم ABL، از بين بردن موشک هاي هوابرد، پيش از اينکه بتوانند تهديدي براي مردم غيرنظامي و وسايل نظامي با استفاده از ليزر شيميايي يدين اکسيژن (COIL ) (6 ) نصب شده بر روي هواپيماي تغيير يافته بوئينگ 747 باشد، است. فکر اوليه، ارتقاي اجراي موفقيت آميز از بين بردن موشک هاي باليستيک در ميدان جنگ است. دولت ايالات متحده در سال 1996 قرارداد پروژه ABL را با سه شرکت خصوصي به ارزش 1/1 ميليارد دلار آمريکا منعقد کرد. شرکاي صنعتي ABL شامل اين سه شرکت مي شد :
1) شرکت بوئينگ ( Boeing ) که هواپيماهاي تغيير يافته و سيستم مديريت ميدان جنگ را فراهم مي کند،
2) نورتروپ گرومن (Northrop Grumman ) (7 ) که تأمين کننده ليزرهاي پرانرژي بيکن ايلومينيتر ( Beacon Illuminator ) است و
3) شرکت سيستم هاي فضايي لاکهيد مارتين ( Lockheed Martin Space Systems ) که کنترل پرتو يا سيستم کنترل آتش شامل برجک گردان نصب شده بر روي دماغه، را فراهم مي کنند (8).
نمونه اي از مأموريت ليزرهاي هوابردي هنگامي که حسگرهاي مادون قرمز آن حرارت را از دود پشت موشک هاي پرتاب شده دشمن تشخيص دادند شروع شد. سيستم کامل ABL شامل سيستم هاي فرعي براي رديابي و مکان يابي هدف، تنظيم آينه هاي اپتيکال براي انجام هر وظيفه اي و برنامه مديريت جنگ براي اقدامات ليزري در مراحل مناسب مي شود. موقعيت و رديابي اهداف با ترکيبي از حسگرهاي مادون قرمز و ليزرهاي حالت جامد انجام مي شود. موقعيت اهداف از طريق حسگرهاي مادون قرمز و ليزرهاي حالت جامد انجام مي شود. موقعيت اهداف از طريق حسگرهاي هدف ياب مادون قرمز انجام مي شود که در جستجوي اگزوز داغ موشک هاي بالستيک هستند تا به منظور مکان يابي اهداف بالقوه از آن استفاده شود و به صورت انفعالي موشک را از طريق دود اگزوز رديابي کند. هنگامي که اين حسگر هدف را تشخيص داد، اين ABL ليزر جرقه زن مسير را ( TILL ) براي رديابي هدف شليک مي کند تا اطلاعات به دست آمده از رديابي هدف را به سيستم مديريت جنگي ABL منتقل کند. TILL فعالانه هدف را با پيمودن ليزر از دود اگزوز تا دماغه موشک رديابي مي کند تا مکاني را براي شليک ليزر پرانرژي تشخيص دهد (9).
به محض به دست آمدن اطلاعات رديابي و هدف يابي، سيستم مديريت جنگي ليزر کم انرژي ديگري را براي جمع آوري اطلاعات بيشتر به هدف شليک مي کند. اين ليزر به نام ليزر جرقه زن هدايت هواپيما ( BILL ) معروف است و به منظور جمع آوري اطلاعات جوي براي سيستم اپتيک انطباقي استفاده مي شود. سپس نرم افزار مديريت جنگي از اين داده ها استفاده مي کند تا هر آينه اي را در مسير ليزر اصلي تنظيم کند و بدين ترتيب نيروي انتقال يافته از طريق ليزر پرانرژي را به حداکثر برساند. از آنجايي که ليزرهاي پرانرژي مخصوصاً مستعد پذيرش تأثيرات پراکندگي و اغتشاش جو است، اين اطلاعات و سيستم اپتيک انطباقي براي حفظ کارايي ليزرهاي پرانرژي بسيار مهم هستند (10).
سرانجام، ليزر شيميايي يدين اکسيژن در امتداد مسيري که با کامپيوتر مشخص شده است شليک مي شود و انرژي را بر روي پوسته فلزي موشک متمرکز مي کند. به هر حال، اين انرژي ليزري براي نابود کردن موشک کافي نيست. در واقع اين انرژي به نرم کردن پوسته موشک کمک مي کند و سپس موشک بر اثر فشار داخلي که در طي تقويت سوزاندن سوخت توليد شده است، منفجر مي شود.
با شروع پروژه در سال 1996، انسان هاي بدبين همواره بر اين باور بودند که گسترش ايده استفاده از ليزر، از سکو در حال پرواز براي نابودي موشک ها در مرحله اوليه پرتاب تقريباً غيرممکن است. پايين نگه داشتن وزن ليزرهاي هوابردي مخصوصاً هنگامي که بيش از 1200 گالن مواد شيميايي براي شليک يک ليزر لازم بود، يک چالش ماندگار بود. اطمينان از برد مطلوب مؤثر ليزر و نيز انجام موفقيت آميز ادغام سيستم درون هواپيما از چالش هاي ديگر آن بود. صرف نظر از چالش هاي تکنيکي، از لحاظ مالي اين پروژه براي دولت ايالات متحده تقريباً به کابوسي تبديل شده بود. پروژه ABL، بايد مرتباً برآوردهاي خود را اصلاح کند. در نتيجه، در فوريه سال 2006، اين برنامه توسط پنتاگون به وضعيت نمايش دهنده تکنولوژي تقليل يافت. قبلاً اين پروژه با تهديد به لغو در سال 2004 و بعداز تصميم گيري پنتاگون براي تنظيم مراحل چند آزمايش موقتي، به سختي مورد قبول واقع شد. خوشبختانه سيستم در آزمايش بحراني بلوک 2004، ليزري را براي اولين بار با موفقيت شليک کرد که در نوامبر سال 2004 « نخستين نور » ناميده شد. هر چند شليک فقط جزيي از ثانيه به طول انجاميد، امّا موجب ارتقاي مهم پروژه در ميان درخواست هاي لغو آن شد (11).
در حال حاضر پروژه ABL در بلوک هاي دو ساله در حال پيشرفت است. در آوريل سال 2000، بررسي طرح انتقادي نهايي ABL به پايان رسيد. تغيير هواپيما شامل نصب برج گردان در دماغه هواپيما و تغييرات لازم براي پذيرش ليزر، اپتيک و سخت افزار کامپيوتر بود که در ماه مي سال 2002 کامل شد. در ماه ژوئيه سال 2002، هواپيماي تغيير يافته ( YAL-1A ) اولين مقام را در مجموعه آزمايش هاي پرواز به دست آورد و گواهينامه صلاحيت پرواز را گرفت. سپس هواپيما در آزمايش صلاحيت پرواز در دسامبر سال 2004 پس از نصب کنترل پرتو و سيستم کنترل آتش دوباره شرکت کرد.
در نوامبر سال 2004، براي اولين بار همه 6 مدول ليزري COIL با موفقيت شليک شدند (12). پس از آن، آزمايش هاي بسيار ديگري انجام شد و در فوريه سال 2007، ABL شروع به انجام يک سري از آزمون هاي پرواز کرد که از جمله اولين شليک هوايي TILL در مارس سال 2007 بود که ليزر را به هدف شبيه سازي شده نشانه گرفتند. هم اکنون نمونه اوليه به گونه اي برنامه ريزي شده است که براي انجام آزمايش پرانرژي تا اواخر سال 2008 تکميل شود. در ژوئيه سال 2008، سيستم COIL در هواپيما نصب شد و تحت آزمايش زميني قرار گرفت (13). انتظار مي رود که آزمون رهگيري موشک در ماه اوت سال 2009 آغاز شود (14).

ليزرهاي فضايي نظامي

مي توان گفت که سياست نظامي در فضا امر دوگانه اي است؛ براي استفاده از سرمايه هاي فضايي به منظور شناسايي، ارتباطات و جهت يابي ( اين امر مي تواند در حوزه نظامي فضا باشد ) و استفاده از تسليحات با پايگاه زميني و هوايي براي آسيب رساندن به وسايل کشورهاي رقيب در فضا ( اين امر مي تواند در حوزه مسلح کردن فضا قرار بگيرد ). دومين جنبه سياسي نظامي در فضا اساساً بر سلاح هاي تهاجمي و استراتژي مرتبط به استفاده از آن تأثير مي گذارد. اين مسئله عمدتاً به علت علاقمندي و شيفتگي برخي از رهبران نظامي، تکنولوژيست ها و سياستمداران با ليزرها ( صرف نظر از انواع ديگر حمله هاي ماهواره اي مانند وسايل نقليه کشنده جنبشي ) است. در هر صورت، ليزرها نيز مي توانند براي مقاصد نظامي مختلفي بر روي سکوهاي فضايي نصب شوند.
سال هاي زيادي است که تفکر استفاده از ليزر براي ارتباطات مورد بحث قرار گرفته است. کارشناسان احساس مي کنند که پيوندهاي ارتباطي ليزري در فضا جايگزين جذابي براي پيوندهاي مايکروويوي امروزي است (15). ليزرکام ( Lasercom ) يکي از اولين کاربردهايي بود که براي تکنولوژي ليزري در اوايل دهه 1960 پيشنهاد شده بود. در هر صورت، دشواري بکارگيري تکنولوژي در سيستم هاي عملياتي بيش از حدي بود که پيشگامان اوليه تصور مي کردند (16). حتي در قرن بيست و يکم نيز پژوهشگران با محدوديت هاي تکنولوژيکي مختلفي براي ساخت چنين سيستمي که کاملاً عملي باشد، مواجه شدند. به ويژه، مشکلاتي در رابطه با ليزرهاي فضا به زمين بسيار زياد است.
در حال حاضر، کابل هاي فيبر اپتيک تا حدودي روش اصلي ارتباطات محسوب مي شوند زيرا مي توانند سيگنال هاي متعددي با کيفيت بالا و تلفات کم را از طريق انتشار نور در امتداد فيبر بفرستد. سيگنال هاي نوري را مي توان با اطلاعاتي که بايد فرستاده شوند با استفاده از ديودهاي نوري ليزري مدوله کرد. ليزرها مزاياي قابل توجهي دارند، زيرا آنها تقريباً تک فام ( مونوکروماتيک ) هستند و اين مسئله امکان بهتر حفظ شدن شکل پالس در فواصل دورتر را ميسر مي سازد. اگر شکل پالس ها بهتر حفظ شود، آنگاه ارتباط با ميزان بالاتري و بدون همپوشاني پالس ها فرستاده مي شود (17).
ارتباطات نظامي شامل ليزرها، مايکروويوها و هر جنگ افزار انرژي هدايت شده مي باشد (18). ايالات متحده برنامه هاي مهمي براي استفاده از ليزرهاي فضايي با اهداف ارتباطي دارد. در هر صورت در اين عرصه، وضعيت تکنولوژي هنوز در مرحله آزمايشي قرار دارد ( که ارتباط نوري ماهواره به ماهواره در حال انجام است، اما ارتباط ماهواره با زمين کمي مشکل ساز است ). ارتش ايالات متحده طرحي دارد که ماهواره هاي اپتيکال رله مخابراتي را در سال 2012 در مدار زمين قرار دهد. اين ماهواره ها به منظور کمک به پنتاگون براي رفع مشکل پهناي باند ايجاد شده اند، و عمدتاً به لحاظ رشد اطلاعات و عکس هاي ارسالي توسط وسايل نقليه هوايي بدون سرنشين مي باشند (19).
تأکيد اصلي تکنولوژيست هاي نظامي در طي سال ها براي گسترش سلاح هاي ليزري فضايي بوده است. مخصوصاً ايالات متحده سرمايه گذاري قابل توجهي، به عنوان بخشي از برنامه گسترش موشک هاي باليستيک پيشرفته، براي توسعه چنين سلاح هايي کرده است. استراتژيست هاي ايالات متحده اميدوارند که حضور سيستم دفاعي موشکي با پايگاه فضايي بتواند سبب شود تا متجاوزان بالقوه برنامه هاي موشک باليستيک را به دليل اثبات بي فايده بودن آنها، رها کنند. هر موفقيت چشمگيري در اين عرصه مي تواند براي ساير دولت ها نيز انگيزه ايجاد کند تا توافقات امنيتي شان را با ايالات متحده گسترش دهند و آنها را تحت حمايت چتر موشکي ايالات متحده قرار دهد.ملاحظه مي شود که پايگاه سکو فضايي ليزري ( SBL ) براي رهگيري موشک مي تواند ليزر پرانرژي را بر روي هدف متمرکز نموده و نگهدارد تا آن را ويران نمايد. انرژي مورد نياز براي انتشار مداوم ليزر توسط واکنش شيميايي مولکول هيدروژن فلورايد ( HF ) تأمين مي گردد (20).
تکنولوژي هاي متعددي که براي سيستم SBL ضروري هستند توسط آژانس هاي ايالات متحده ( با پشت کاري و جديت تقريباً 20 ساله ) ايجاد شده است. در سال 2001 برنامه آلفا لمپ اينتگريشن ( ALI )، آزمون زميني اشعه پرانرژي ليزر و گسترش دهنده پرتو را اجرا کرد تا اجزاي بحراني سيستم مانند خودليزر، هدايت پرتو، مديريت و کنترل کلي سيستم را نشان دهد (21). اکنون مرحله بعدي، آزمايش زميني وسيله نقليه فضايي جامع به همراه نمايش فضايي آن است تا قابليت بکارگيري سيستم عملياتي SBL را به اثبات برساند. برنامه هاي آينده شامل اثبات آلودگي رزمي SBL براي چرخش در مدار ( SBLRD ) به منظور آزمايش همه سيستم ها در محيط کاري که براي آنها در نظر گرفته شده است مي باشد. SBLRD يک پروژه فراگير و جامع تکنولوژي است که مي تواند منجر به نمايش قابليت ها براي اجراي دفاع در مرحله اوليه پرتاب موشک از فضا به ميدان جنگ باشد (22).
SBL جنگ افزار ليزري و سيستم رديابي و هدف يابي را در يک سکو ماهواره اي ترکيب مي کند. هدف آن موشک هاي استراتژيک مرحله اوليه پرتاب، سکوهاي ماهواره اي نظامي و حسگرهاي پيشرفته است. SBL برنامه توسعه اي با اولويت بالا در پروژه ليزر پرانرژي وزارت دفاع ايالات متحده با هزينه کلي معادل 20 ميليارد دلار آمريکا بود. طرح بهينه سازي مطرح شده توسط نيروهاي مسلح ايالات متحده خواستار بکارگيري 24 سکو ليزري در مدارهاي مختلف دايره وار، در ارتفاع 130 کيلومتري و زاويه شيب 40 درجه است. هر سکو قابليت منهدم کردن موشک ها و ماهواره ها تا شعاع 4000 کيلومتري را دارد. هر پايگاه هاي فضايي سکو ليزري شامل ليزر 30 مگاواتي و بازتابنده اصلي با قطر 10 متر مي باشد. با توجه به محدوده هدف، سيستم ليزر فضايي مي تواند موشک در حال پرواز را در عرض 2 تا 5 ثانيه از بين ببرد (23). به هر حال، متخصين (24) احساس مي کنند که احتمال دارد از چنين پروژه هايي به علت چالش هاي حاد مهندسي، هزينه هاي پيش بيني شده راه اندازي و هزينه کل سکو چشم پوشي شود ( يا اينکه قبلاً چند سال پيش کنار گذاشته شده اند، اما هيچ اطلاعات رسمي از آن در اختيار نيست ).
همچنين، احتمال دارد که ليزرها با اهداف جنگ هاي ماهواره اي بر روي ماهواره هاي کوچک نصب شوند. چنين ماهواره هاي کوچکي که ليزر بر روي آنها نصب مي شود، مي توانند به منظور کور کردن موقتي ماهواره هاي دشمن مورد استفاده قرار گيرند و اگر لازم بود آنها را از بين ببرند. انتظار مي رود که در صورت لزوم، از ليزر در جنگ هاي زميني به طور گسترده تري استفاده شود.
دستگاه هاي ليزري که براي اقدامات مقابله با ليزر عليه سيستم هاي رديابي هشدار دهنده اوليه ماهواره اي استفاده مي شوند، عمدتاً دو نوع هستند: دستگاه هاي ليزري پرانرژي و کم انرژي (25). دستگاه ليزرهاي پرانرژي، انرژي را منتشر مي کنند تا در قطعات اصلي ماهواره گرماي بسيار زيادي را توليد کنند. اين کار منجر به صدمه دائمي به ماهواره هاي هدف مي شود. معمولاً ليزرهاي پرانرژي در صدمه رساندن به بخش هايي مانند حسگرهاي فوتوالکترونيک، سيستم هاي اپتيک، سطوح کنترل گرما و صفحه سلول هاي خورشيدي موفق هستند. دستگاه هاي ليزري کم انرژي به منظور ايجاد پارازيت در حسگرهاي الکترواپتيک ماهواره با گمراه کردن آنها از پيش برنامه ريزي شده اند که در همان باند موج حسگرهاي ماهواره عمل کنند. اين کار موجب کور شدن موقتي حسگرهاي ماهواره مي شود. ليزرهاي کم انرژي براي پارازيت وارد کردن به ردياب مادون قرمز در ماهواره هاي هشدار دهنده اوليه استفاده مي شدند. اين گيرنده هاي مادون قرمز در ماهواره هاي هشدار دهنده اوليه براي شناسايي شعله هاي اگزوز موشک بکار مي روند و ماهيتاً بسيار حساس هستند. بنابراين نيروي بسيار کمي براي پارازيت وارد کردن به اين گيرنده ها لازم است (26). در هر صورت، لازم به يادآوري است که چنين ماهواره هايي معمولاً در مدارهاي بالاتر قرار مي گيرند. بنابراين، ضربه زدن به آنها کار خيلي آساني نيست. ضمن اينکه پيشاپيش به گونه اي طراحي شده اند که مواظب دود با طيف وسيعي از اشعه مادون قرمز باشند. بنابراين، پارازيت وارد کردن به آنها با ليزرهاي مادون قرمز کار دشواري است.
سيستم هاي ليزري ضد ماهواره اي از پايگاه زميني مي توانند حملات دقيقي را عليه ديد نقاط مخصوص ماهواره هاي شناسايي وارد کنند تا از طريق حرارت آسيب ببينند :
هنگامي که دستگاه ليزري و حسگرهاي فوتوالکترونيک ماهواره هاي شناسايي، در طول موج يکساني عمل مي کنند و پرتو ليزري در ميدان ديد حسگر قرار مي گيرد، حسگرها با اشباع شدن نابود مي شوند. از آنجايي که مدار ماهواره هاي شناسايي کاملاً شناخته شده اند و مقدار آستانه اي آسيب تجهيزات فوتوالکترونيکِ تحمل ماهواره بسيار کم است، تکنولوژي جنگ افزار ماهواره هاي ضد موشک استراتژيک مربوط به آن دشوار نيست و هزينه هاي عملياتي آن کم است. دستگاه هاي ليزري سيستم هاي ليزري با پايگاه زميني با قابليت ضد ماهواره اي بايد قادر باشند مقدار انرژي لازم در دوره هاي عملياتي طولاني را توليد کنند و کيفيت پرتو بسيار خوبي نيز داشته باشند. به طور کلي، برد عملياتي سلاح هاي ليزري ضد ماهواره شناسايي از پايگاه زميني بين 500 تا 1000 کيلومتر است و متوسط حداکثر قدرت لازم يک ميليون وات يا بيشتر است (27).
آزمايش هاي اخير نشان مي دهد که حتي نيروي ليزري از چند ده تا چند صد وات براي وارد کردن پارازيت به ماهواره هاي شناسايي نظامي کافي است.
دولت نظامي ايالات متحده نيز براي گسترش سلاح ضد ماهواره اي ( ASAT ) ليزري با پايگاه زميني (GBL ) (28 ) که قادر به اجراي کنترل چند سطحي هوا و تصويربرداري است و نيز مي تواند ماهواره هاي در حال چرخش را رديابي و نابود کند، سرگرم فعاليت است. جنگ افزار ليزري بايد قابليت حمله به نقاط ديد تعيين شده ماهواره را داشته باشد و با آسيب حرارتي اثربخشي آنها را کاهش دهد. به هر حال، عملکرد چنين سلاح هايي بستگي زيادي به شرايط آب و هوايي دارد و حتي وجود ابر در محل قرارگيري GBL ممکن است قابليت آن را از بين ببرد. با قرار دادن و به خدمت گرفتن چند GBL مي توان بر اين مشکل فائق آمد (29). گستردگي فاصله سايت هاي آنها از هم، احتمال داشتن حداقل يک سايت در هواي صاف را براي عمليات مطلوب افزايش مي دهد (30).
در حال حاضر، اين مسئله کم و بيش پيشاپيش نتيجه گيري شده است که بعد از تقريباً 30 سال از گسترش جنگ افزارهاي ضد ماهواره اي، ايالات متحده اين توانايي را دارد که از جنگ افزارهاي ضد ماهواره اي عليه ماهواره هاي مستقر در مدار پايين زمين استفاده کند. اتحاد جماهير شوروي سابق نيز کار خود در اين عرصه را تقريباً هم زمان آغاز کرده بود ( اواسط دهه 1970 ). بعد از سال 1975، هنگامي که آنها در سيبري براي پنج بار متوالي با استفاده از ليزر هيدروژن فلورايد در حال پرواز بودند به طور موفقيت آميز بر روي دو ماهواره هشدار دهنده اوليه ايالات متحده که براي نظارت ICBMها از آن استفاده مي شد، پارازيت وارد کردند. ماهواره ها براي چندين روز و تا 4 ساعت از منطقه اي در 50 کيلومتري جنوب مسکو مورد هجوم پارازيت قرار گرفتند. پيش از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، روسيه نيز قبلاً براي تکنولوژي قوي ضد ماهواره ليزري، شالوده تکنولوژيکي ثابتي داشت. دستگاه ليزري با پايگاه زميني که در سريشاگان (Saryshagan ) (31 ) واقع شده است، موقتاً بينايي تعدادي از ماهواره هاي ايالات متحده را از بين برده است. سيستم هاي ليزري پرانرژي ( ليزر ياقوت سرخ و ليزر پالسي دي اکسيد کربن ) در سال 1987 در سريشاگان به فعاليت مشغول بودند (32). گزارش شده است که روسيه 6 دستگاه ليزري پرانرژي ضد ماهواره اي عملياتي دارد که در فضا در حال چرخش هستند (33). لازم به ذکر است که اغلب اين ادعاها تائيد نشده هستند و منابع موثق بسياري براي تائيد آنها وجود ندارد. در هر صورت، هدف بيان چنين اطلاعاتي در اينجا، فقط برجسته کردن اين واقعيت است که به غير از ايالات متحده ابرقدرت هاي ديگري در گذشته نيز به اين زمينه علاقه مند بوده اند و به احتمال قوي روسيه در اين عرصه دانش فني چشمگيري به دست خواهد آورد.
به غير از روسيه، چين هم احتمالاً کشور ديگري است که در زمينه ليزرهاي با پايگاه زميني براي انهدام يا صدمه رساندن به ماهواره ها سرمايه گذاري کلاني کرده است. در واقع چين، برنامه هاي جنگ فضايي مختلفي را مخصوصاً در دهه گذشته دنبال کرده است. چين جدا از آزمايش ASAT وسيله جنبشي کشنده معروفش در ژانويه سال 2007، براي حمله مستقيم و جنگ افزارهاي انرژي هدايت شده سرمايه گذاري کرده است (34). بر اساس گزارش سال 1998 پنتاگون به کنگره « تا کنون چين ممکن است تحت شرايط خاص توانايي صدمه رساندن به حسگرهاي اپتيک ماهواره را که در برابر ليزر خيلي آسيب پذيرند، داشته باشد و با توجه به علاقه فعلي چين به تکنولوژي ليزري، منطقي است که فرض کنيم که پکن ( Beijing ) سلاحي را ايجاد مي کند تا در آينده بتواند ماهواره ها را نابود کند » (35).
برخي بر اين باورند که در اوت – سپتامبر سال 2006، چندين بار ليزرهاي پرانرژي با پايگاه زميني هنگامي که از بالاي چين عبور مي کردند به ماهواره هاي شناسايي ايالات متحده تابيده شدند (36). گزارش هاي ديگري اظهار مي دارد که اينها آزمايش هاي ASAT هستند. در هر صورت، برخي از تحليل ها نشان مي دهد که آنها ممکن است تابش اشعه هاي کم انرژي از ايستگاه هاي برد ليزري چين بر روي ماهواره ( SLR ) براي تشخيص دقيق مدارهاي ماهواره اي باشد (37).
به ويژه در پاسخ به تهديد احتمالي چين و به طور کلي، پنتاگون حسگرهايي را ايجاد کرده است تا ليزرهايي با پايگاه زميني را که در تلاش براي کور کردن ديد ماهواره هاي جاسوسي هستند را به دقت معين کند. گروه سيستم برتري فضايي، اداره اي در نيروي هوايي ايالات متحده است ( USAF ) که مسئول گسترش تکنولوژي فضايي نظامي است؛ مشغول فعاليت براي توسعه تکنولوژي « تشخيص و نماياندن ( Sense and attribute ) » حمله ليزري در برنامه اي با عنوان خودآگاهي و هوشياري از موقعيت فضايي ( SASSA ) است. در سال 2008، لاکهيد مارتين و بوئينگ طرح SASSA خود را آشکار کردند. علاوه بر آن، SASSA براي تشخيص، شناسايي و ناتوان کردن حملات ليزري در تلاش است تا در انتقالات راديويي ماهواره پارازيت بياندازد وارد کند. انتظار مي رود که سيستم SASSA نمايش داده شده بتواند با ماهواره TavSat-5 براي آزمايش تکنولوژي هاي جديد در سال 2011 به فضا فرستاده شود (38).

پي‌نوشت‌ها:

1. جالب است يادآوري شود که دانشمندان براي توسعه جنگ افزارهاي ليزري بعد از ديدن سريال هاي تلويزيوني و شخصيت هاي داخل آن که از ليزرها براي مقاصد مختلف تهاجمي استفاده مي کردند، انگيزه کسب کردند. باک راجرز در قرن 25، فيلم آمريکايي و نيز نام يک سريال تلويزيوني بود که در سال 1979 توليد شد. سفر ستارگان سريال معروف تلويزيوني از سال 69 – 1966 به نمايش گذاشته شد.
2. http://www.exn.ca/starwars/superlaser.cfm (accessed on 12 March 2007).
3. Doug Beason, The E-Bomb, (Cambridge: De Capo Press, 2005), 127 – 30.
4. Ibid., 130 – 31.
5. Doug Beason, The E-Bomb (Cambridge: Da Capo Press, 2005), 131 – 32.
6. توسعه COIL براي دانشمندان ايالات متحده نتيجه 20 تا 25 سال سخت کوشي آنها بود. مديريت انرژي هدايت شده لابراتوار پژوهشي نيروي هوايي ايالات متحده علاوه بر فعاليت پيشرفته COIL، مشغول کار روي دو مفهوم با نام هاي ليزري HF قوي و ليزر تمام يدين گازي (AGIL) هستند تا موضوعات کليدي ليزري با پايگاه فضايي را مورد توجه قرار دهند. براي اطلاعات بيشتر در اين باره به
Gerald C. Manke Laboratory’s in II, ‘Space-Based Laser Research’, US Air Force Research house publication, (2004), http://cndyorks.gn.apc.org/ yspace/articles/ bmd/ Sbl_lives.htm (accessed on 10 April 2007) مراجعه شود.
7. Earlier the contract had gone to TRW (Thompson Ramo Wooldridge Inc.) Which, was subsequently Taken over by Northrop Grumman in 2002.
8. Barbara Starr, ‘Airborne Laser Breaks through the Barriers’, Jane’s Defence Weekly 28 (1997): 53 and ‘Airborne Laser Project Achieves, Development Milestones’, http://www.gizmag.com/go.7957/and http://www.boeing.com/defense- space/military /abl/history.html (accessed on 10 April2007).
9. Boeing: Integrated Defense Systems, Missile Defense Systems – Airborne Laser (ABL) Home, http://www.boeing.com/defense-space/military/abl/index.html (accessed on 15 April 2008); based on a thesis submitted to MIT by Tao B. Schardl, ‘An Assessment of the Airborne Laser’ (Thesis submitted, MIT, 12 December 2007).
10. Boeing: Integrated Defense Systems, Missile Defense Systems – Airborne Laser (ABL) Home, http://www.boeing.com/defense-space/military/abl/index.html (accessed on 10 April 2008) and Tao B. Schardl, ‘An Assessment of the Airborne Laser’ , (Thesis submitted, MIT, 12 December 2007).
11. A. Vinod Kumar, ‘Airborne Laser Aircraft Rolls Out’, Posted on 6 November 2006, www.idsa.in (accessed on 14 January 2008).
12. طراحي اصلي 14 مدول دارد. به هر حال، به دليل مشکلات مربوط به وزن تعدادشان فقط به 6 مدول کاهش يافته است که جداگانه انرژي خروجي و بنابراين دامنه و کشندگي را کاهش مي دهد.
13. Laser Jumbo Testing Moves Ahead’, 29 July 2008,
http://news, bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7531046.stm (accessed on 2 February 2009).
14. ‘ABL YAl 1A Airborne Laser, USA’, http://www.airforce-technolog. com/projects./ab1 (accessed on 12 January 2008).
15. Walter R. Leeb, ‘Space Laser Communications: Systems, Technologies, and Applications’, http://publik.tuwien.ac.at/ files/ pub-et_4235.pdf (accessed on 22 December 2007).
16. D.L. Begley, ‘Free-space Laser Communications: A Historical Perspective’ (Paper Presented at The 15th Annual Meeting of the IEEE for Lasers and Electro-Optics Society, 10-14 November 2002, Volume 2), pp. 391 – 92.
17. http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/Hbase/optmod/lasapp.html#c5 (accessed on 20 November 2007).
18. John J. Klein, ‘Space Warfare’, (Routledge: London, 2006), 53.
19. Brian Berger, ‘NASA To Test Laser Communications With Mars Spacecraft’, http://www.space.com/spacenews/businessmonday_041115.html (accessed on 25 June 2008).
20. ‘Space Based Laser [SBL[‘, http://www.globalsecurity.org/space/ systems/sbl.htm (accessed on 24 August 2008).
21. ‘Space Based Laser [SBL]’, http://www.spacedaily.com/news/laser-01a.html (assessed on 10 April 2008).
22. Refer to http://www.globalsecurity.org/space/systems/sbl.htm and http://www.fas. org/spp/starwars/program/sbl.htm (both accessed on 10 April 2008).
23. Cheng Yong and Guo Yanlong, ‘Present Status and Trend of Anti-satellite Laser Weapon Development’, FBIS Translated Text, scholar. ilib.cn/abstract.aspx? A = gxygdjs200303001 (accessed on 15 July 2008).
24. In Conversation with Dr Subrata Ghoshroy, 12 July 2008.
25. بعضي وقت ها در ادبيات، اصطلاح ليزر پر/ کم انرژي و ليزر پر/ کم قدرت به جاي يکديگر بکار برده مي شوند. «انرژي» ظرفيت انجام کار است و «قدرت» را مي توان ميزان انجام کار يا ميزان استفاده از انرژي تعريف کرد. انرژي با ژول اندازه گيري مي شود و قدرت ميزان انرژي است که بيشتر با ژول / دقيقه اندازه گيري مي شود. اصطالح انرژي درباره اسلحه تک گلوله اي استفاده مي شود در حالي که «قدرت» معمولاً براي امواج پيوسته استفاده مي شود.
26. Qin Feng Yin, ‘Development of Electro-Optical Countermeasure Technique’ (2003), scholar.ilib.cn [FBIS Translated Text], http://www.ilib2.com.A-ISSN~CN51 – 1418 (2003) 06-0010-06.html (accessed on 17 June 2008).
27. Qin Feng Yin, ‘Development of Electro-Optical Countermeasure Technique’ (2003), scholar.ilib.cn [FBIS Translated Text], http://www.ilib2.com/A-ISSN~CN51 - 1418 (2003) 06-0010-06.html (accessed on 17 June 2008).
28. Lt Col Robert H.Zielinski, Lt Col Robert, M. Worley II, Maj Douglas S. Black, Maj Scott A. Henderson and Maj David C. Johnson, ‘Key Technologies and System Descriptions’, http://www.fas.org/spp/military/ docops/usaf/2025/v3c9/v3c9-3c.htm (accessed on 10 June 2008).
29. Richard L. Garwin, ‘Space Weapons: Not Yet’ Paper Presented at Pugwash Workshop on Preserving the Non-Weaponization of Space, Castellòn de la Plana, Spain, 22-24 May 2003.
30. Qin Feng Yin, ‘Development of Electro-Optical Countermeasure Technique’ (2003), scholar,ilib.cn [FBIS Translated Text], http://www.ilib2.com/A-ISSN~CN51 - 1418(2003)06-0010-06.html (accessed on 17 June 2008).
31. T.E.Bearden.’ History of Director Energy Weapons’, http://www.mindcontrolforums.com/history-of-directed-energy-weapons.htm (accessed on 12 August 2008).
32. Desmond Ball, ‘Assessing China’s ASAT program’, http://www.nautilus.org/ ~rmit/ forum-reports/ 0714s-ball/ (accessed on 12 August 2008).
33. Qin Feng Yin, ‘Development of Electro-Optical Countermeasure Technique’ (2003), scholar.ilib.cn [FBIS Translated Text], http://www.ilib2.com/A- ISSN~CN51 -1418 (2003) 06-0010-06. Html (accessed on 17 June 2008).
34. Ashley Tellis, ‘China’s Space Weapons’ ,The Wall Street Journal 33 (2007).
35. Department of Defence, Future Military Capabilities and Strategy of the People’s Republic of China (Washington: Department of Defense, 1998), http://www.fas.org/ news/ china/1998/981100-prc-dod-htm (accessed on 9 July 2009).
36. Vago, Muradian, ‘China Attempted To Blind U.S. Satellites With Laser’ ,Defense News 21, no. 37 (2006), http://www.defensenews. com/story.php? F=2125489 (accessed on 11 December 2007).
37. تعرفه کاري فني UCS استدلال هايي را که ادعا مي کردند که اين مصداق ASAT نمي شود فراهم کردند و از آنجايي که ليزر SLR يک فرکانس منفرد دارد مي تواند حداکثر تأثير را بر روي ردياب هاي گوناگون ماهواره اي داشته باشد. براي اطلاع از جزييات بيشتر به
http://www.ucsusa.org/global_security/space_weapons/chinese-lasers-and-us-
satellites.html and nautilus.org/~rmit/ forum-reports/0714s-ball/#ftn6 (accessed on http://www. 2 December 2007) مراجعه شود.
38. US Air Force report, ‘Unfunded Priority List’, February 2007, http://pogoarchives. Org/m/ns/c17/fy08-upl-20070201.pdf and Paul Marks, ‘Pentagon Wants Laser Attack Warnings for Satellites’ ,28 May 2008, www.newscientist.com/ article/dn 14002-pentagonwants – laser – attack – warnings – for-satellites.html (accessed on 25 February 2009).

منبع مقاله :
لل، آجي، (1390)، تکنولوژي هاي استراتژيک براي نيروهاي انتظامي (راهگشاي مرزهاي جديد)، ترجمه: سيد حسن صانعي، سيده بيتا مرتضوي و فائزه مسعودي فر، تهران، نشر انديشمند، چاپ اول