نقش رهبرى معنوى امام خمينى(ره) در دفاع مقدس

اشاره
بررسى رفتار فردى و شيوه مديريت و رهبرى حضرت امام(ره) از جمله نكات جالب و ارزشمندى است كه به واسطه مطالعه رفتار و منش مديريتى و رهبرى ايشان به دست مى آيد و مى تواند براى علم مديريت موهبتى بزرگ باشد. همچنين مديران و رهبران سياسى و اجتماعى در تمامى سطوح مى توانند از روش رفتارى ايشان بياموزند. آن چه مى خوانيد نگاهى از زاويه دانش مديريت به شخصيت رهبرى حضرت امام(ره) است:
پديده رهبرى با پيدايش زندگى جمع زيستى انسان در كره خاكى پيوند دارد و تجربه هاى گوناگون سياسى، اجتماعى در طول تاريخ حيات بشريت، نيازمندى به رهبرى را به اثبات رسانده است. از ديدگاه قرآن كريم كه گنجينه معارف الهى و كتاب هدايت بشريت است، بعثت رسولان الهى و كيفيت دعوت آنان از مردم براى ايمان آوردن به خداوند متعال، مشحون از لطايف و نكات ظريف رهبرى انبياى عظام است. در فرهنگ شيعى نيز به رهبرى جامعه اهتمام خاصى شده و آن را يكى از نيازهاى اصيل بشرى قلمداد نموده است. نكته مهم ديگر اين كه از ديدگاه تشيع، رهبرى اعمال ولايت خداوند در زمين است و رهبر بايد حتما از طرف خداوند متعال بى واسطه و يا با واسطه اذن داشته باشد تا در ميان مردم به رهبرى بپردازد و شيعه اين مهم را پس از پيامبر اكرم(ص) در شجره طيبه اهل بيت(ع) منحصر مى كند. امام خمينى(ره) شخصيتى جامع در ابعاد مختلف علمى و عملى بود و يكى از كم نظيرترين حادثه هاى تاريخ اسلام را آفريد. از بارزترين جلوه هاى رهبرى و نقش معنوى حضرت امام خمينى(ره) و تاثير شگرف آن بر روحيه ملت و رزمندگان اسلام، هدايت و رهبرى ايشان در هشت سال حماسه دفاع مقدس است. بزرگمردى كه حماسه رزمش آميخته به بالاترين مراتب عرفان، فقهش متبلور در فلسفه عملى حكومت اسلامى و حكمتش شالوده سياست هاى نظام اسلامى بود. حضرت آيت الله خامنه اى درباره ويژگى هاى فرماندهى و رهبرى حضرت امام(ره) در هدايت نيروهاى رزمى و مسلح مى فرمايند: غير از دوران پيامبر و دوران خلافت امير المومنين و مدت كوتاهى از دوران امام مجتبى(ع)، فرمانده كل قواى عارف و حكيم و عاشق و الهى در دنيا سراغ نداريم ما در هيچ جاى دنيا، نه امروز و نه در گذشته نيروى نظامى سراغ نداريم كه تحت فرماندهى انسانى معنوى و الهى و عارف و داراى رقيق ترين احساسات بشرى و در عين حال با قاطعيت و صلابتى كه هيچ فرماندهى در دنيا از آن برخوردار نيست، به حراست و دفاع از ناموس و حيات شرافتمندانه ملت در مقابل تجاوزگران بپردازد. شور و حال سلحشورى و رزمندگى، شوق به جهاد و استقامت رزمندگان و فتوحات عظيمى كه در نبرد با دشمنان اسلام به دست آورده اند، بيشتر مرهون تاثيرات معجزه گون شخصيت معنوى حضرت امام(ره) در رهبرى دفاع مقدس است كه در اين مقاله به اختصار ابتدا به ويژگى هاى رهبرى، شيوه ها و سپس به ارتباط معنوى امام خمينى(ره) با رزمندگان مى پردازيم. ويژگى هاى رهبرى امام خمينى(ره) اخلاق فردى و مديريتى و خصوصيات رهبرى حضرت امام خمينى(ره) در درجات بسيار عالى قرار داشت و از ايشان يك نمونه انسان كامل ساخته بود كه سخن گفتن درباره هر كدام از خصوصيات اخلاقى و مديريتى ايشان بحث مستقلى را مى طلبد كه در اين مقاله به برجسته ترين آن ها در ارتباط با فرماندهى عالى و رهبرى جنگ مى پردازيم:

شجاعت

در فرهنگ مبارزات سياسى حضرت امام واژه ترس وجود ندارد در دوران قيام عليه طاغوت و رويارويى با امريكا و رهبرى هشت سال دفاع مقدس با شجاعت و دليرى وارد مبارزه شد .او ترس را ترساند كه به دل هاى اولياى الهى راه نيابد - او هرگز نترسيد و نترساند. هنگامى كه وزير دفاع امريكا علنا تهديد كرده بود كه امريكا دراين جنگ هر زمانى كه صلاح بداند از دوستان عرب خود پشتيبانى خواهد كرد،حضرت امام(ره) در پاسخ به اين گونه تهديدهاى نظامى دشمنان فرمود: هر يك از اين ها (حاميان رژيم عراق) بخواهند تعدى بكنند، ما تا آخرين نفرمان مى ايستيم مقابلش. هنگامى كه امريكا ناوى هاى جنگى خود را براى حمايت از رژيم عراق به سوى منطقه خليج فارس گسيل مى داشت، مسوولان مملكتى در اين باره با حضرت امام گفت وگو كردند و نظر ايشان را جويا شدند. امام با شجاعت تمام فرمود: اگر من بودم، با ورود اولين ناو امريكايى به خليج فارس، آن را هدف قرار مى دادم.

طمانينه

دل آرام و قلب مطمئن حضرت امام(ره) پيامد ايمان محكم و اعتقاد راسخ به درياى بيكران الطاف الهى بود. طمانينه اى كه حوادث ناگوار و كمرشكن قادر به متزلزل كردن و در هم شكستن آن نبود. حضرت امام(ره)، عالم را محضر حق تعالى مى ديد و به الطاف و عنايات الهى اعتماد داشت و مصداقى از آيه: الا بذكرالله تطمئن القلوب بود و اين عنصر مهم تاثيرى شگرف در تصميم گيرى هاى ايشان در رهبرى دفاع مقدس داشت. عكس العمل ساده و آرام امام(ره) در برابر هجوم سراسرى دشمن به كشور ايران بارزترين نمونه اين طمانينه بود كه فرمود: يك دزدى آمده يك سنگى انداخته و فرار كرده فرماندهان و طراحان عمليات هاى جنگ پس از روزها مطالعه و شناسايى و بررسى امكانات و تجهيزات و تهيه راه كارهاى عملياتى و نظامى باز هم به هنگام اجراى عمليات هاى مهم اضطراب و نگرانى خويش را از سرانجام عمليات و عدم اطمينان از موفقيت آن را پنهان نمى كردند و به (نفس مطمئنه) امام پناه مى جستند.
رهنمودهاى امام قبل از عمليات عمليات فتح المبين و والفجر ۸ به فرماندهان نمونه اى ديگر از آرامش و اطمينان قلبى حضرت امام(ره) بود كه تاثيرى عجيب در پيروزى رزمندگان اسلام داشت.

تواضع و فروتنى

شخصيت عظيم و معنوى حضرت امام(ره)، مهم ترين عامل در تحول معنوى و روحى ملت ايران و رزمندگان جبهه هاى نور عليه ظلمت در هشت سال دفاع مقدس بود. حضور پرشور جوانان در عرصه جهاد و شهادت، گرايش توده مردم و نوجوانان به ارزش هاى انسان ساز و متعالى اسلام و شكوفايى اين ارزش ها در جبهه هاى جنگ ،همه در پرتو رهنمودها و راهنمايى هاى پيامبرگونه عارف و عالمى وارسته و استكبارستيزى كه مراحل و مدارج عالى سير و سلوك را پيموده صورت گرفته است اما خصلت تواضع و فروتنى امام(ره) هيچ گاه اجازه نمى داد كه از كار خود سخن به ميان آورد و خويشتن را يك خدمتگزار معرفى مى كرد و مى فرمود: اگر به من خدمتگزار بگويند، بهتر از اين است كه رهبر. هرگاه در جمع رزمندگان حضور مى يافت خود را خجل زده معرفى مى كرد و خود را از خيل مشتاقان جنگ و شهادت عقب مانده مى دانست. اوج مرتبه و عالى ترين درجه تواضع و فروتنى امام(ره) نسبت به رزمندگان، جمله معروفى است كه در وصف دلاورى نوجوان شهيد، حسين فهميده بيان نموده اند: رهبر ما آن طفل سيزده ساله اى است كه با قلب كوچك خود كه ارزشش از صدها زبان و قلم ما بزرگتر است، با نارنجك خود را زير تانك دشمن انداخت و آن را منهدم نمود و خود نيز شربت شهادت نوشيد.

محبت و صميميت امام(ره) با رزمندگان

همان گونه كه رزمندگان اسلام ،خداجويان جبهه هاى نبرد ،به ساحت مقدس شخصيت معنوى رهبرشان عشق مى ورزيدند، امام عاشقان نيز علاقه و محبتى خاص نسبت به فرزندان معنوى خويش اظهار مى كردند. و در حقيقت ارادت و علاقه بين مريد و مراد يك پيوند دو جانبه بود، جلوه هاى الفت و صميميت و محبت امام(ره) نسبت به رزمندگان در گفتار و كردارش به طور كامل نمايان بود. جملاتى همانند: اينجانب دست يكايك شما را مى فشارم، من بين خود و شما فاصله اى نمى بينم، گوياى عمق و ارادت و محبت قلبى امام به دلاوران دفاع مقدس بود. بى پيرايگى رفتار امام(ره) در جمع فرماندهان و رزمندگان جبهه ها و برداشتن مانع هاى احترامات رسمى و رايج ميان يك رهبر و فرمانده عالى جنگ با نيروهاى تحت امر در ملاقات هاى خصوصى تصويرگر گوشه اى از محبت و صميميت قلبى امام(ره) به رزمندگان بود و صحنه هاى ديدارهاى خصوصى امام(ره) با رزمندگان مشحون از صحنه هاى دلپذير و ارتباط عاطفى و محبت و صميميت است.

قاطعيت

در دوران مبارزه با رژيم ستم شاهى، قاطعيت امام راه گشاى برنامه ها و سياست هاى مبارزه بود كه حتى اطرافيان و شاگردان ايشان به شگفتى و كار ساز بودن آن اعتراف داشتند. در امور رهبرى و فرماندهى عالى جنگ هم قاطعيت امام گره هاى كور و بن بست هاى ايجاد شده در برنامه ريزى هاى رزمى و نظامى را باز مى كرد. از مهم ترين جلوه هاى قاطعيت امام دستور شكست حصر آبادان، آزادسازى سوسنگرد و عزل فرماندهى نيروهاى مسلح بود.

سازش ناپذيرى و استقامت در مبارزه

ظلم ستيزى و پايدارى امام در برابر توطئه هاى دشمنان، روحيه اى سازش ناپذير و مقاوم از ايشان پديد آورده بود. حضرت امام در سيره عملى و روش مبارزاتى خود به آيات شريفه لا تظلمون و لا تظلمون و فاستقم كما امرت و من تاب معك ،تأسى مى جست و هيچ گاه نقشه هاى ظالمانه و سلطه طلبانه و تحميلى دشمن را برنمى تافت. فشارهاى شديد نظامى، تبليغاتى و روانى حاميان دشمن در كمك هاى تسليحاتى به رژيم بعث عراق براى پذيرفتن خواسته هاى استكبار جهانى هيچ تاثيرى در روحيه مقاوم و سازش ناپذير امام نداشت و مى فرمود: ما تا آخرين نفر و تا آخرين منزل و تا آخرين قطره خون براى اعتلاى كلمه الله ايستاده ايم. اين روحيه و صفت مطلوب حضرت امام(ره) تاثير عجيبى در رزمندگان اسلام داشت به گونه اى كه شيرمردان عرصه پيكار در شرايط سخت نبرد با تمام توان و اراده خويش پايدارى مى كردند و دشمن مجهز به سلاح هاى پيشرفته را به استيصال مى كشاندند.

نيرنگ شناسى

دشمن در موقعيت و زمان هاى مختلف حيله هاى متفاوت و گوناگونى را به كار مى بست و با بهره گيرى از شيوه هاى جنگ روانى تلاش مى كرد تا انگيزه هاى اسلامى را در رزمندگان از بين ببرد و اراده آنان را در دفاع مقدس از ميهن اسلامى سست نمايد. مظلوم نمايى و تظاهر به مسلمان بودن از جمله اقداماتى بود كه براى فريب ملت سلحشور ايران از سوى رژيم بعث صورت مى گرفت، اما هوشيارى و زيركى منحصر به فرد حضرت امام(ره) با موضع گيرى هاى دقيق و سنجيده خويش تمام اين توطئه هاى فريبنده دشمن را خنثى نمود. از اين رو حاميان رژيم بعث عراق و سياستگزاران استكبار جهانى براى پيش گيرى از پيروزى هاى مداوم ظفرمندان جبهه هاى نبرد كه از شكست حصر آبادان تا فتح بستان و نبرد چزابه تا عمليات مهم فتح المبين و نيز فتح معجزه آساى خرمشهر ضربات كوبنده خود را بر پيكر رژيم بعث وارد آورده بودند. دشمنان حيله اى جديد انديشيدند تا افكار مجامع بين المللى و رسانه هاى خبرى و ملت و كشورهاى اسلامى و به خصوص رزمندگان دلاور اسلامى را از جبهه هاى جنگ ايران و عراق به نقطه اى ديگر معطوف كنند. اين توطئه بزرگ، طرح ريزى و تهاجم وحشيانه و غافلگيرانه اسرائيل غاصب به كشور لبنان بود و مى رفت كه اين حيله كارساز شود، اما با موضع گيرى هوشيارانه و صريح حضرت امام(ره) درباره چگونگى پشتيبانى رزمندگان از مردم بى پناه لبنان و فلسطين، اين توطئه را نيز خنثى كرد.
حضرت امام(ره) فرمود: ما راهمان اين است كه بايد از راه شكست عراق دنبال لبنان برويم نه مستقلا.

شيوه ها و تدابير رهبرى امام خمينى(ره)

حضرت امام خمينى(ره) به عنوان رهبر و فرمانده كل قوا و فرماندهى عالى جنگ، تعيين و هدايت استراتژى جنگ را بر عهده داشت و در اين مدت با بهره گيرى از شيوه ها و تدابير خاص خويش هشت سال دفاع مقدس را رهبرى نمود و اعجاب و شگفتى سياستمداران دشمن را برانگيخت.
۱. بسيج همگانى و سازماندهى مردم و نيروهاى مسلح تحت دو يگان عمده رزمى و پشتيبانى. براى آنكه كليه نيروهاى داوطلب بتوانند در حد توانايى ها و استعدادهاى خويش در اين امر مهم سهيم باشند، اما اقدام به اين مهم نمودند و در اين رابطه فرمودند: هر كس مى تواند جبهه بايد برود و هر كه نمى تواند در پشت جبهه كمك كند.
۲. توسعه تشكيلاتى نظامى و فرمان بر تشكيل نيروهاى سه گانه سپاه .اين امر موجب شد تا سپاه بتواند با هماهنگى بيشتر با نيروهاى ارتش، در عرصه هاى نبرد حضور قوى ترى داشته باشند.
۳. هماهنگى و انسجام در نيروهاى مسلح .همان گونه كه در انديشه سياسى امام(ره) وحدت و يكپارچگى اقشار مختلف ملت و احزاب گوناگون عامل پيروزى ملت ايران به شمار مى آيد، انسجام نيروهاى نظامى را نيز ضامن اقتدار نيروهاى مسلح در دفاع مقدس مى دانست. از اين رو امام(ره) به نيروهاى ارتش، سپاه و بسيج فرمود: همه در هم ذوب شويد و تو و من را از ميان برداريد و چون يد واحده و قدرت واحده به دشمن بتازيد.
۴. هماهنگى و به كارگيرى امكانات پشت جبهه امام. نيروهاى پشت جبهه اعم از دستگاه هاى اجرايى و تبليغى و سياسى را به هماهنگى با يكديگر و توجه به مسايل جنگ دعوت مى كردند و كليه فعاليت هاى سياسى، تبليغى و اقتصادى پشت جبهه را با دفاع مقدس مرتبط مى ساختند و همواره ارگان ها و سازمان هاى دولتى را در جهت تقويت و آمادگى رزمى مردم و پشتيبانى از جنگ به كار مى گرفتند و مى فرمودند: به پشتيانى مادى و معنوى خود از جبهه هاى نبرد و رزمندگان ادامه دهند و سپاهيان نور را حمايت كنند.
۵. مقابله با عوامل بازدارنده داخلى و تبليغات دشمن در دوران دفاع مقدس. حوادث گوناگونى پديد مى آمد، برخى از اين حوادث مانند رقابت هاى جناح هاى مختلف در كشور معلول شرايط سياسى داخلى كشور بود كه بعضا فضاى سياسى كشور را ملتهب مى ساخت، برخى از پيشامدها را عوامل آگاه و مزدور دشمن پديد مى آوردند و برخى ديگر نتيجه اعمال گروه هاى ناآگاه داخلى بود و هر كدام از اين حوادث به طور مستقيم يا غيرمستقيم مى توانست در حضور رزمندگان اسلام در جبهه ها براى ادامه دفاع مقدس مشكل ايجاد نمايد. اما حضرت امام(ره) با شيوه هاى در خور تحسين رهبرى خويش، تاثير منفى و شكننده هر يك از اين حوادث را بر عرصه هاى نبرد و روحيه رزمى و معنوى رزمندگان اسلام خنثى مى كرد. دشمن بعثى نيز با در اختيار داشتن امكانات تبليغى استكبار جهانى و به تعبيرى امپراتورى خبرى و رسانه اى با كمك كارشناسان و مشاوران خارجى و بهره ورى از امكانات و شيوه هاى گوناگون، جنگ روانى خود را براى مشوش جلوه دادن چهره جمهورى اسلامى در ميان مسلمانان جهان و جلب حمايت هاى منطقه اى براى تقويت رژيم عراق به راه انداخته بود. در اين جنگ روانى هم حضرت امام(ره) با درايت و ژرف نگرى تمام، با اين شيوه هاى تبليغى و روانى دشمن مقابله نمود.
۶. رعايت اصول تصميم گيرى. حضرت امام(ره) اطلاعات و اخبار كافى و لازم را از طريق نمايندگان خود در نيروهاى مسلح و يگان هاى رزمى و فرماندهان قرارگاه ها به دست مى آوردند.
امام(ره) مبناى تصميم گيرى هاى مهم خود را براساس اطلاعات دقيق از وضعيت جنگ و مشورت با مسوولان لشگرى و كشورى بنيان مى نهاد، رهنمودهاى حضرت امام(ره) بر اجراى عمليات هاى نظامى و دفاعى و ورود به خاك عراق، اقدامات مقابله به مثل در جنگ شهرها و قبول قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل بر همين اصل و اساس استوار بود.
۷. تفويض اختيارات. گستردگى و تخصصى بودن امور جنگ باعث شده بود كه حضرت امام(ره) مسووليت برخى از مسايل اجرايى و كارشناسى مرتبط با جنگ را به مسوولان كشور تفويض نمايد و خودشان سياست كلى و راهبردى دفاع مقدس را ترسيم و بر انجام آنها نظارت مى كردند از اين رو، مسووليت را بدين گونه تفويض و تعيين فرمودند:
الف - شوراى عالى دفاع و قرارگاه خاتم الانبيا و جانشينى فرماندهى كل قوا در برنامه ريزى هاى نظامى
ب - شوراى عالى پشتيبانى جنگ براى جذب نيرو و تهيه امكانات
ج - تشكيل ستاد مناطق بمباران شده
د - تعيين وزارت امور خارجه جمهورى اسلامى براى تبيين سياست هاى دفاعى ايران در مجامع بين المللى
ه - تشكيل شوراى عالى بازسازى مناطق جنگى
۸. تشويق به نبرد هنر مديريت و رهبرى امام(ره). نفوذ معنوى ايشان در قلب ميليون ها انسان مخلص و متعهد و شيفته به ولايت و رهبرى بود. هرگاه پيام هاى حماسى و شورآفرين حضرت امام(ره) همانند جمله هاى: امروز روز حضور در جهاد و شهادت و ميدان نبرد است و روز نشاط عاشقان خداست، جبهه هاى نبرد را از جوانان پرشور و با اخلاص آكنده مى ساخت و هم در گرماگرم نبرد، چون آ بشار نور بر دل هاى تشنه و مشتاق جهاد و شهادت جارى مى گشت و توان رزم آنان را دو چندان
مى ساخت و در يك كلام معجزه مى آفريد.
۹. تقويت روحيه رزمندگان .كلمات دلنشين و نافذ و روح بخش پيام ها و سخنان حضرت امام(ره) در دل و جان رزمندگان اثر شگرفى
مى گذاشت، سخنرانى هاى ايشان در جمع فرماندهان قرارگاه ها و رزمندگان دلاور و پيام هايى كه به مناسبت هاى مختلف براى رزمندگان صادر مى گرديد، قوت قلبى براى دلاورمردان جبهه ها بود. پيام امام(ره) به فرماندهان جبهه پس از عمليات بدر، بارزترين نمونه تاثير معنوى پيام هاى امام(ره) در تقويت روحيه رزمندگان و فرماندهان در بحرانى ترين شرايط جنگ است.
۱۰. توجه دادن رزمندگان به معنويت.حضرت امام(ره) دايما رزمندگان و فرماندهان قرارگاه ها را به مسائل معنوى توجه مى داد تا حماسه سازى رزم آوران عرصه پيكار با عرفان دينى و الهى آميخته باشد. توجه دادن رزمندگان به اراده و قدرت خداوند تبارك و تعالى در پيروزى و جنگ، تذكر به اعتماد و اعتقاد به نصرت الهى، تاكيد بر ذكر خداوند و تهجد در جبهه ها، پرهيز دادن از غرور و توجه دادن نيروها به توانايى هاى قدرت ايمان و اخلاص در رزمندگان در مقابل تجهيزات دشمن از جمله تذكرات امام(ره) به رزمندگان بود.
اصولا در انديشه و سيره حضرت امام(ره) هرگونه تلاش و اقدامات سياسى، فرهنگى و نظامى بدون در نظر گرفتن بعد الهى و معنوى فاقد ارزش اسلامى است، از اين رو به رزمندگان اسلام آميختگى عمل ظاهرى را به معنويت دينى و الهى تذكر داد و فرمود: پيروز شدن و فتح كردن و همه اينها اگر آن بعد معنوى اش نباشد همه اش شكست است.
۱۱. تقويت بنيه دفاعى. اهتمام فراوان حضرت امام(ره) بر تقويت بنيه دفاعى و حمايت هاى ايشان از بالا بردن كيفيت و كميت امكانات و تجهيزات نظامى و تامين بودجه هاى جنگ و دفاع مقدس از خصوصيات تدبير رهبرى ايشان در دفاع مقدس بود.
اين اهتمام حضرت امام(ره) تا روزهاى پايانى جنگ نيز ادامه داشت و طى دستورالعملى به مسوولان سياسى نظامى فرمود: بايد. . . در تجهيز كليه آحاد و افراد اين كشور براساس اصول و فرمول خاص دفاع همه جانبه تا رسيدن به تشكل واقعى و حقيقى بسيج و ارتش بيست ميليونى كوشش نمود. به فرماندهان نظامى نيز فرمود: نيروهاى نظامى ما هرگز نبايد از كيد و مكر دشمنان غافل بمانند و در هر شرايطى بايد بنيه دفاعى كشور در بهترين وضعيت باشد.

تاثير ارتباط معنوى امام خمينى(ره) با رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس

حضرت امام خمينى(ره) در خطوط نبرد جبهه هاى جنگ حضور فيزيكى نداشتند، اما شخصيت پر نفوذ و معنوى وعرفانى ايشان هر روز در تمام نقاط جبهه حكمفرما بود و تاثيرات عميق و شگرف اين حضور معنوى در روحيه و عملكرد رزمندگان كاملا مشهود و ملموس بود. اين موضوع شگفتى صاحبنظران، راويان و گزارشگران حاضر در جبهه را برانگيخته بود. يكى از خبرنگاران غير ايرانى كه از جبهه هاى جنگ بازديد كرده و روحيات رزمندگان اسلام را از نزديك مشاهده كرده است در گزارش خود مى نويسد: گويى خود آيت الله خمينى(ره) شخصا هر روز اينجا (جبهه ها) حاضر شده و آنها را به جهاد دعوت مى كند. ارتباط طلايه داران فتح با امام امت، همان رابطه مريد با مراد، سالك الى الله با پير و مرشد است. رفتار و حالاتى كه رزمندگان اسلام در صحنه هاى مختلف و عرصه هاى پيكار دفاع مقدس نسبت به حضرت امام(ره) از خود نشان داده اند، رمز و رازى از حديث دلدادگى و دلباختگى عاشقان شيفته است كه كارنامه جهاد و دفاع آنان با معيار عشق محك خورده است. در اين بخش از مقاله به برخى از اين موارد اشاره خواهد شد:
۱. عشق رزمندگان به امام .علاقه و محبت شديد و زايدالوصف رزمندگان به امام(ره) بارزترين جلوه از تاثير عميق شخصيت معنوى امام بر رزمندگان است: محبتى كه تجلى عشق عرفانى و معنوى است و ريشه و سرمنشاء بسيارى از تاثيرات ديگر است. آرى اينجا صحبت عشق است و عشق و قلم از ترسيمش بر خود مى شكافد. نذر براى سلامتى حضرت امام(ره) و طول عمر ايشان، اظهار عشق و علاقه در سخت ترين شرايط خط مقدم جبهه ،در حال مجروحيت و هنگام اسارت گوشه هايى از ارادت رزمندگان به حضرت امام(ره) است.
۲. عشق خانواده ايثارگران به امام .بازماندگان شهيدان و ايثارگران، بالندگى و رشد و سلامتى مكتب حياتبخش اسلام و خط امام را در گرو قربانى شدن و فدايى دادن در اين راه مى دانستند و جوانان و نونهالان به خون خفته خويش را قربانيان اين راه قلمداد مى نمودند. در يكى از ديدارهاى خانواده شهدا با امام خمينى(ره)، مادرى با لهجه خرمشهرى فرياد مى زد: اى امام! سه پسر داشتم و هر سه شهيد شدند ديگر فرزندى ندارم تا در راه اسلام قربانى كنم، خدا مرا فداى تو كند.
۳. اطاعت پذيرى عاشقانه. تفاوت رهبرى امام (ره) در دفاع مقدس با ساير رهبران و فرماندهان جنگ ها در تاريخ و جهان را بايد در نفوذ معنوى شخصيت امام و تاثير آن در رفتار و عملكرد نيروهاى رزمى جست وجو كرد. بسيارى از نيروهاى مسلح كشورها در شرايط سخت و بحرانى جنگ به جهت دفاع از آب و خاك و نواميس كشور و يا رعايت سلسله مراتب و اجراى مقررات نظامى آن كشور و يا احيانا دريافت پاداش و ترس از مجازات، از فرمانده خود اطاعت مى كنند و انگيزه هاى ديگرى در اطاعت پذيرى آنها دخالت ندارد. ولى رزم جويان عرصه پيكار و دفاع مقدس جمهورى اسلامى ايران ديدگاهشان نسبت به اجراى دستورات حضرت امام(ره) بالاتر از اطاعت از يك فرمانده كل قوا بود. آنان دستورات امام(ره) را با عشق و علاقه و ارادتى خاص انجام مى دادند و هدفشان رضايت خاطر امام(ره) بود. رزمندگان تمام سختى ها و زحمات طاقت فرساى عمليات را براى يك لحظه خوشحالى امام(ره) تحمل مى كردند. سردار باكرى در جمع نيروهايى كه براى آموزش نظامى و آمادگى رزمى جهت شركت در عمليات خيبر به جبهه ها آمده بودند گفت: عزيزان من! شما نمايندگان لشگر عاشوراييد، سعى كنيد ماموريت خود را به نحو احسن انجام دهيد بلكه بتوانيم در عمليات آينده دل امام(ره) را شاد كنيم.
۴. ياد امام در جمع رزمندگان با ارتباط و انس دائمى و ناگسستنى كاروانيان نور با شخصيت معنوى امام(ره) موجب شده بود كه نام و ياد و تصوير امام (ره) همواره در سراسر جبهه ها حضور داشته باشد. رزمندگان پس از نام مبارك ائمه معصومين(ع) با ذكر و ياد امام(ره) و عطر سلام و صلوات به مرادشان، مشام جان را خوشبو مى ساختند و شعار براى سلامتى امام(ره) صلوات از پرطرفدارترين شعارهايى بود كه در سراسر جبهه گوش جان را نوازش مى داد.
بهره گيرى از كلمات قصار امام(ره) درباره جنگ در تابلو نوشته ها و استناد به آنها و گفت وگوى رزمندگان از جمله عبارت هايى بود كه فضاى جبهه ها را عطرآگين مى ساخت.
۵. اشتياق به ديدار امام ديدار (جمال جانان) بهترين و بيشترين آرزوى مشتاقان و شيفتگان و دلباختگان (حسن روى) حضرت امام بود. آنان براى دستيابى به وصال و لقاى محبوب خويش لحظه شمارى مى كردند و گفت وگوى خصوصى شان اظهار علاقه به ملاقات با امام(ره) بود. هرگاه رزمندگان، همسنگرى را مى ديدند كه احتمال داشت به خدمت حضرت امام(ره) برسد، سلام خالصانه و لبريز از عشق و محبت خويش را به حضور آن بزرگوار تقديم مى داشتند و ديگر سخنى از خانواده و يا مشكلات خويش به زبان نمى راندند. به راستى كه سيماى جذاب و دلرباى امام(ره) جلوه اى از جمال جميل الهى بود كه عاشقانش در سخت ترين شرايط عمليات به ياد چهره ملكوتى و زيباى امام(ره) و وعده ديدارش جانى تازه در كالبدشان دميده مى شد.