جپسن، ویلیس لین

[wilislin jepsƏn]
Wilis Linn Jepson
(ت. لیتل او ک رَنچ، و کاویل، کلیفارنیا [کالیفرنیا]، 28 مرداد 1246/ 19 اوت 1867؛ و. برکلی، کالیفرنیا، 16 آبان 1325/ 7 نوامبر 1946)، گیاه شناسی.
جپسن «پیشوای والامقام گیای کالیفرنیا» شد. وی، که اجدادی اسکاتلندی- انگلیسی داشت، پسر ویلیام و مارثا پاتس جپسن بود، که اصلاً اهل نیوانگلند بودند. در سالهای اولیه‌ی تحصیل فریفته‌ی شناخت گیاهان از طریق راهنماهای موجود در گیاهنامه‌های محلی والنی راتن شد. در بازدیدهائی از فرهنگستان علوم کالیفرنیا بگرمی از جانب البرت کلاگ مورد استقبال قرار گرفت. سالهای تحصیلش در دانشگاه کالیفرنیا واقع در برکلی مصادف بود با استادی ادورد لی گرین، که تأثیرش بر جپسن عمیق و پایا بود. جپسن، اگرچه هیچ گاه در دفاع از نقطه‌های ضعف گرین پای پس نکشید، دیدگاههای او را در مورد تغییرناپذیر بودن انواع قبول نداشت. معلوم شد که تصمیم جپسن دایر بر پیروی از متخصصان بزرگ علم طبقه بندی قرن نوزدهم بریتانیا در دادن نظریاتی در مورد طبقه بندی، در آن زمان که وی نوشته‌های پراکنده در زمینه‌ی گیای کالیفرنیا را مرتب می‌کرد، برای آینده‌ی گیاه شناسی در کالیفرنیا بسیار مساعد است (کِک، 1327).
جپسن مدرک لیسانس (1268) و درجه‌ی دکتری (1278) را از دانشگاه برکلی گرفت، ارتباط او با متخصص محافظه کار رده بندی، بمجمین، ل. رابینسن در‌هاروارد قاطع بود. تدریس جپسن با گردشهایش در بیابانها، کوهها، و صحراهائی که درخت سرخ چوب داشتند غنی تر شد. او با هیزم شکنان و جویندگان معادن طلا آسوده می‌زیست و در قبیله ای از سرخ پوستان هوپا پذیرفته شد.
مجموعه‌ها و یادداشتهای پرحجم جپسن، که بر روی هم به اندازه‌ی تقریباً شصت کتاب ریز نوشته‌ی معمولی می‌شد، دستمایه‌ی لازم برای کتابهای Trees of California («درختان کالیفرنیا»، 1909)، of Silva California («ناحیه‌ی جنگلی کالیفرنیا»، 1910)، و Manual of the Flowering Plants of California («کتاب راهنمای گیاهان گلدار کالیفرنیا»، 1925) فراهم آورد. آخرین آنها، که کتاب عمده ای در رشته‌ی خود بشمار می‌رفت، 4019 نوع را توضیح می‌داد، و پر از تصویرهائی بود به قلم هنرمندانی که دقیقاً تحت نظارت بودند. کتاب A Flora California («گیای کالیفرنیا»)، که تکنگاشتی است مستند برای («کتاب راهنما ...»، همراه با مراجع، یادداشتهائی درباره‌ی گونه‌ها، مثالهائی در تأیید نمونه‌ها، و یادداشتهای بوم شناختی، جچسنِ رده بند را در اوج دقّت کارش نشان می‌دهد. او دستنوشته‌هایش را در جریان چاپ با توجهی افراط گونه دنبال می‌کرد، اما به سبب اشتیاقش برای تقدم انتشار گاهی این وسواس را از دست می‌داد.
جپسن اهمیت سبزیکاری مجدد بعد از آتش سوزی، بوم شناسیِ حوضچه‌های بارانی، بیماریهای بومی گیاهان، و استانهای پرورش دهنده‌ی گل را مورد مطالعه قرار داد. او «انجمن گیاه شناسی کالیفرنیا» را در 1292 پایه گذاری کرد، بنیادگذار و سخنگوی «اتّحادیه‌ی جنگلهای کالیفرنیا را نجات دهید» بود، و پوینت لوبس ریزرو در نزدیکی مانتری را تکمیل کرد. نثر علمی او، به گواهی مقالاتش در Dictionary of American Biography, Madroña, Erythea («فرهنگ زندگینامه‌ی امریکا»)، ظریف و روان بود.
او هیچ گاه ازدواج نکرد. شخصیتش از شخصیت میزبانی جذاب تا گوشه نشینی سرسخت در نوسان بود. او از اشاره‌های رمزآمیز در موقعیتهای پرهیجان، و در آزمونهای بسیار دقیق وفاداری، لذت می‌برد- چنان که، مثلاً، گیاهی که به وسیله‌ی کثرین برندیجی، که شدیداً مورد نفرت او بود، جمع آوری شده بود، به نام «زردک افعی» نامگذاری شد.

کتابشناسی

یکم. کارهای اصلی.

A Flora of Western Middle California‌ی جپسن (1901) بر اساس رساله‌ی دکتریش بود؛ نسخه‌های چاپ اول در آتش سوزی- زمین لرزه‌ی 1906 سان فرانسیسکو از بین رفت. مقدمه (صفحات 1-32) و بخشهائی (جلد یکم، بخش 8 و جلد سوم، بخش 3) از A Flora California هنوز منتشر نشده است.
دو جلد اول Madroño، تعداد نامعینی از مقاله‌های Erythea، و تمام شماره‌های Nemophila، «جلسه و رهنمود» انجمن گیاه شناسی کالیفرنیا، ویراسته‌ی جپسن است و تماماً یا بعضاً توسط وی نوشته شده است، هرچند برخی از مقاله‌ها بدون امضا است.
مکاتبات او (1887-1946) در 62 جلد، در کتابخانه‌ی جپسن، گروه گیاه شناسی، دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، موجود است، و زیر نظر خودش بر اساس تاریخ سال مرتب و فهرست شده است. فهرستی از نوشته‌های علمی وی، (1891-1962)، گردآورنده‌ی ل. ر. هکارد، ج. ت.‌هاوئل، و ر. بسیگالپی در Mad، 19 و 1967)، 97-108، همراه با فهرستهای موضوعی گونه‌های گیاهان و طرحهای زندگینامگی، عرضه شده است.

دوم. خواندنیهای فرعی.

فهرست سوگنامه‌ها و ارزیابیهای تاریخی در اثر هکارد،‌هاوئل، و بسیگالپی، که در بالا از آن یاد شد، 97-98، داده شده است. خرده گیریهائی در Contributions to Western Botany، اثر مارکوس ا. جونز (نشر خود نویسنده، کلرمانت، کالیفرنیا)، 15 (1929)، 2-8؛ 18 (1933-1935)، 9-10، موجود است که در فهرست نیامده است. ارزیابی جپسن درباره‌ی جونز در Mad، 2 (1934)، 152-154، بچاپ رسیده است. نیز «Place of Willis Linn Jepson in California Botany»، از د. د. کِک، در Mad، 9 (1948)، 223-228. برای دستیابی به شرح تازه تری درباره‌ی جپسن، A Short History of Botany in the United States، ویراسته‌ی ج. یوئن (نیویورک، 1969)، اغلب صفحات.
منبع مقاله :
گیلیپسی، چارلز کولستون؛ (1387)، زندگینامه علمی دانشوران، ترجمه: احمد آرام... [و دیگران]، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نخست