« كراك » ؛ روح و جسم را متلاشي مي كند

اول

اطلاعاتي كه درباره اين ماده مخدر وجود دارد، بسيار اندك است، يك جستجوي ساده در يكي از موتورهاي جستجوگر اينترنتي نشان مي دهد كه فقط كمي اطلاعات كلي در خصوص كراك به زبان فارسي در سايتها و وبلاگهاي مختلف وجود دارد كه بيشتر آنها هم كپي برداري از يك منبع بوده و بسياري از آنها هيچ اطلاعات جديد و تازه و حتي به درد بخوري ندارند.در سايت پليس هم نمي توان هيچ اطلاعات جالب و خواندني پيدا كرد، در بخش معرفي مواد مخدر، تنها سه تقسيم بندي توهم زا، سستي زا، توان افزا به چشم مي خورد و در زير هر كدام از آنها توضيح مختصري درج شده كه به نظر مي رسد از يك كتاب استخراج شده است، چرا كه هيچ همخواني با مواد مخدر موجود در بازار ندارد.در سايت ستاد مبارزه با مواد مخدر هم نمي توان اطلاعاتي بيشتر از آنچه در سايت پليس وجود دارد، پيدا كرد. هر چند نامي از برخي مواد مخدر رايج ديده مي شود، اما دسترسي به اين سايت و لينكهاي آن، آن قدر دشوار است كه كمتر بيننده اي حاضر به ادامه جستجو در سايت مي شود.

دوم

شايعه شده كه معتادان به كراك را پس از مرگ در غسالخانه ها، شستشو نمي دهند. مردم مي گويند، در يكي از غسالخانه ها وقتي داشتند جسد يك معتاد به كراك را مي شستند اجزاي بدنش از هم جدا شده و پس از آن بخشنامه شده كه ديگر اجساد معتادان به كراك را بدون شستشو دفن كنند.
گفته مي شد كه در مقابل غسالخانه ها تابلويي نصب شده كه در آن تأكيد شده چنانچه متوفي معتاد به كراك بوده، آن را با غسال در ميان بگذاريد. خبرنگار ما با حضور در چند غسالخانه اين مسأله را جويا شد كه البته در هيچ كدام چنين تابلويي ديده نشد و غسالها هم كه البته گفتگو با آنها بسيار دشوارتر از مديران قبرستانهاست، عنوان كردند كه تاكنون چنين دستوري دريافت نكرده اند.البته آنها هم مي گفتند كه شنيده اند جنازه معتادان به كراك از هم مي پاشد، اما تاكنون موردي كه زير دست خود آنها از هم بپاشد، رؤيت نكرده اند.يكي ديگر از غسالها مي گفت كه بدن معتادان عموماً سياه، لاغر و خشك است ولي تا به حال يك جنازه معتاد به كراك كه خيلي خراب باشد، نشسته است.البته يك غسال كه سابقه بسيار بيشتري از سايرين دارد، مي گويد كه جنازه هاي خيلي پوسيده را هم شسته و از هم نپاشيده است، اكنون هم براي او فرقي ندارد، اگر جنازه پوسيده باشد، دقت بيشتري مي كند.

سوم

يكي از دوستان خبرنگار مي گفت، يك مأمور انتظامي گوش معتادي به كراك را مي گيرد، اما او فرار مي كند و گوش اين معتاد به راحتي كنده شده در دست پليس مي ماند، هر چند در خصوص سند اين خبر جستجو كرديم كمتر نتيجه اي حاصل شد.سرانجام ماجراي اين متلاشي شدن بدن مرده و زنده معتادان به كراك بايد يك سرچشمه اي داشته باشد.
دكتر اسماعيل پور كه مدير گروه درمان يك بيمارستان خيريه است در پاسخ به اين پرسش مي گويد: مصرف كراك باعث مي شود كه فرد هيچ دردي را حس نكند و در نتيجه بيماريهاي مختلف در بدنش به راحتي پخش مي شود، علاوه بر آن، مخدرها سيستم ايمني بدن را تضعيف مي كنند و راه براي ورود عوامل عفوني باز مي شود، در نتيجه يك شخص معتاد به كراك احتمالاً دچار چند بيماري مختلف هم خواهد بود.
وي مي افزايد: حالا اگر اين فرد كارتن خواب باشد قطعاً عوامل عفونت زا در جسم او خانه كرده اند، ولي به دليل بي حس بودن ناشي از مصرف مخدرها دركي از وضعيت خود ندارد، وقتي يك فرد سالم مي ميرد پس از 72 ساعت جسمش دچار پوسيدگي خواهد شد، حالا اگر شخصي معتاد به كراك و آلوده به عفونت دروني باشد، پس از 12 ساعت به اين مرحله خواهد رسيد و جنازه يك روزه او مانند جنازه چندين روزه افراد سالم است و بسيار زودتر فاسد شده و از هم مي پاشد.
او در مورد اينكه بدن معتادان به كراك كرم مي افتد هم مي گويد: اين هم مثل مرگ آنهاست، بسياري از معتادان به كراك مشاهده شده اند كه زخمهاي بسيار بزرگي روي بدن خود داشته اند، اما مصرف ماده مخدر نگذاشته درد آن را حس كنند و به دليل حضور در مكانهاي كثيف و فاقد بهداشت عفوني شده و حتي كرم كرده اند.

چهارم

كراك ماده مخدري جديد است كه گفته مي شود در آزمايشگاهها ساخته مي شود و آنچه كه اكنون در ايران توزيع مي شود از هروئين استحصال شده است.تاريخچه كراك در دنيا با مافياي مواد مخدر در آمريكا ارتباط دارد. قاچاقچيان كوكائين كه مشتريان آنها را به دليل گران بودن اقشار مرفه جامعه آمريكا تشكيل مي دادند، به فكر افتادند كه افرادي با درآمد كمتر را هم دچار اعتياد كنند.آنها ماده اي مخدر به نام كراك را از كوكائين استخراج كردند كه ارزانتر بود و خواص تحريك كنندگي بيشتري داشت و آن را در بازار مصرف آمريكا توزيع كردند.اما قاچاق اين ماده مخدر به كشورهاي آسيايي از جمله ايران هزينه هاي بسيار زيادي دارد و اگر به كشور ما برسد قيمتي چند ده برابر هروئين خواهد داشت، بنابراين نه بازاري خواهد يافت و نه مشتري.در آسيا هنوز كاملاً مشخص نشده كه چه كسي اولين بار فرمول كراك را طراحي و توليد كرده برخي آن را به روسها نسبت مي دهند و برخي به جنوب شرق آسيا، اما از همه اينها گذشته مسأله اين است كه كراكي كه در آسيا توليد مي شود، چون از تركيب دو مخدر هروئين و كوكائين توليد مي شود، بسيار خطرناك تر از نوع آمريكايي آن است.البته اكنون آنچه كه به نام كراك در بازار توزيع مي شود و به شكل تكه اي گچ مانند داراي ناخالصي زياد است، از هروئين و مواد ديگري كه بسيار ارزانتر است، توليد مي شود و همين امر خطرات مصرف آن را بسيار بيشتر مي كند، به طوري كه مصرف كننده آن به طور متوسط دو سال و حداكثر پنج سال پس از اعتياد زنده مي ماند.

پنجم

خيليها هنوز در خاطر دارند كه حدود يك قرن قبل انگليسيها چطور ترياك را وارد ايران كردند چطور با خريد سوخته و ... مردم ايران را تشويق به مصرف اين ماده مخدر كردند.ترياك و مشتقات آن از جمله شيره خيلي زود در ميان مردم فراگير شد و تعداد معتادان به اين مواد مخدر رو به فزوني نهاد. پس از آن هروئين وارد بازار شد كه قدرت به نسبت بيشتري از ساير مواد داشت و اعتياد آن نيز بسيار خطرناكتر بود و در برخي موارد افراد تزريقي رو به سوي نيستي مي گذاشتند.در عين حال مصرف كنندگان ترياك و مشتقات آن تا سالها مي توانستند اعتياد خود را مخفي كنند و به زندگي عادي بپردازند و فقط در موارد حاد بود كه اصطلاحاً كنار جوي آب مي افتادند و تابلو مي شدند.همين افراد به يك معضل بدون حل در نظام اجتماعي تبديل شده بودند و هنوز هم يكي از مشكلات عمده تلاش براي ترك دادن اين دسته از معتادان است، اما با پيشرفت جوامع، مواد مخدر نيز رو به تغيير گذاشت و از سه سال قبل همراه با يك سري مواد مخدر صنعتي ديگر «كراك» هم وارد بازار توزيع شد.
در ابتدا اين گونه عنوان مي شد كه براي ترك هروئين مي توان به اين ماده پناه برد، اما بعد خواص ترك زايي آن نيز مورد توجه قرار گرفت و به ويژه روي جوانان براي مصرف آن كار شد، اين در حالي بود كه اثرات مخرب اين ماده مخدر كه ارزانتر از هروئين عرضه مي شد بسيار بيشتر از ساير مواد مخدر بود. مصرف كنندگان كراك كه بيشتر قشر جوان جامعه بودند، ترياك و مشتقات آن را سنتي مي دانستند و مصرف آسان و سريع اين ماده جديد باعث شده بود بيشتر از قبل جذب آن شوند.به گفته يك كارشناس، مواد مخدر جديد معمولاً از سه روش عمده براي گسترش مصرف استفاده مي كنند كه براي كراك از هر سه روش استفاده شد.اول اينكه كساني كه به هروئين اعتياد دارند و قصد دارند به كمك يك ماده ديگر آن را ترك كنند، نوع مصرف را به كراك تغيير مي دهند.
دومين روش گسترش اين است كه براي تسكين عوارض مواد محرك يا توهم زا كه معمولاً در پارتيها مصرف مي شوند، از جنس جديد استفاده مي شود و معمولاً هم تصور اين است كه ماده استفاده شده براي رفع سردرد يا افسردگي اعتيادآور نيست، در حالي كه سه بار مصرف كراك كافي است كه فرد را به اعتياد بكشاند.سوم اينكه همانند مدل لباس، مو و آرايش، مصرف مواد مخدر نيز به صورت يك مد رايج مي شود، بنابراين اگر ماده اي جديد وارد شود برخي به جهت حفظ كلاس و كسب پرستيژ آن را مصرف مي كنند و صد البته جواناني كه بنگ و حشيش و ترياك را نشانه عقب ماندگي مي دانند، مصرف كراك را نشانه پيشرفت تلقي مي كنند.

ششم

شايد اگر از ميزان نشئگي يا اثرات اين ماده بر روح چيزي نوشته شود بيشتر از آن كه جوانان را بترساند و ريسك تجربه اين ماده مخدر را بيشتر كند، آنها را ترغيب به مصرف يا حداقل يك بار تجربه نمايد.اولين دليل مصرف كراك نشئگي همراه با تحريك كنندگي آن است كه بر خلاف مواد مخدري مثل ترياك كه فرد را به سمت آرامش سوق مي دهد، اين ماده مخدر بيشتر او را تحريك به تحرك و شادماني مي كند.البته اين فقط مربوط به همان چند روز يا حداكثر چند ماه اول مصرف است و پس از آن چنان در بدن و حتي روح وي رسوخ مي كند كه فرد يا در حال درد كشيدن از خماري است يا فقط با استعمال و حتي تزريق مي تواند دردهايش را تسكين داده يا كاهش دهد. حتي ذهن او نيز ديگر جايي براي نشاط و شادماني ندارد و علاوه بر افسردگي، به طور دائم به راهي براي تهيه مواد مشغول مي شود.
اين در حالي است كه در ماههاي سوم به بعد مصرف ميزان نشئگي كه قبلاً 48 يا 24 ساعت دوام مي آورده به كمتر از چهار تا دو ساعت كاهش مي يابد و فرد فقط آنقدر فرصت دارد كه مواد براي مصرف خود تهيه كند. حميد از معتادان به كراك در خصوص اعتيادش مي گويد: دفعه اول با سه پك نشئه شدم به يك ماه نرسيد كه مصرفم دو برابر شد، بعد از 6 ماه به جايي رسيدم كه هر سه يا چهار ساعت بايد دود مي گرفتم، اگر دير مي شد شروع به لرزيدن و تشنج مي كردم و بعد هم مجبور مي شدم تزريق كنم.نازنين معتاد ديگري است كه اظهار مي دارد: اكس پارتي بودم و به يكي ديگر از دخترها گفتم دارم از سردرد مي ميرم، گفت بيا كراك بزن، خودش هم برايم درست كرد، هنوز دود را بيرون نداده بودم كه احساس كردم سرم آرام شد، چند روز بعد به او تلفن زدم و پرسيدم بازم از اين مواد داري؟
بهروز نيز از معتاداني است كه در بيمارستان بستري است و مي گويد: من قبلاً ترياك مي كشيدم، اشكال كراك اين است كه نمي فهمي داري بيشتر مي كشي و اگر هم بفهمي، نمي تواني جلوي خودت را بگيري. اول روزي يك ذره برمي داريد، بعد همين طور بيشتر و بيشتر مي شود تا جايي كه سراغ تزريق مي روي.

هفتم

واقعاً تغيير مصرف از سمت مخدرهاي به اصطلاح سنتي به سمت مواد مخدر جديد و صنعتي است؟ اين پرسشي است كه هنوز آمار و ارقام دقيق و درستي در خصوص آن وجود ندارد، هر چند كه چون اعتياد مسأله اي نيست كه كسي به طور رسمي و علني آن را بيان نمايد، نمي توان آمار رسمي و دقيقي به دست آورد.حتي هنوز آمار درستي از تعداد كل معتادان كشور وجود ندارد برخي آن را 4 ميليون و برخي ديگر 5/2 ميليون عنوان مي كنند.بنابر اعلام برخي منابع كه در بخش ترك اعتياد فعال هستند، بيشتر معتادان به كراك را جوانان 20 تا 30 ساله تشكيل مي دهند، اما تنها اطلاعات ثبت شده درباره 9500 نفر از كساني كه براي ترك اعتياد به يك جمعيت خيريه مراجعه كرده اند، نشان مي دهد كه مصرف كراك روبه رشد است.بنابراين آمار، در فروردين ماه سال گذشته 26/6 درصد مراجعان به هروئين و 3/30 درصد به كراك اعتياد داشتند، ولي 6 ماه بعد يعني در شهريور ماه سال 1385 اعتياد به هروئين 64/14 درصد كاهش پيدا كرد، در حالي كه مصرف كراك تا 56/12 درصد افزايش يافته بود.اما رييس يك مركز تخصصي ترك اعتياد در تهران معتقد است كه سه سال پيش كه تازه كراك وارد كشور شده بود 80 درصد معتادان مصرف كننده ترياك بودند و 20 درصد هروئين مصرف مي كردند، اما اكنون اغلب مراجعان به مراكز ترك اعتياد مصرف كننده كراك هستند.
اما يك مقام انتظامي فعال در مبارزه با مواد مخدر ناجا اظهار مي دارد، اينگونه نيست كه كراك و شيشه جاي مواد مخدر سنتي را گرفته باشند.
وي معتقد است كه فقط 19 درصد معتادان تهراني كراك مصرف مي كنند، 12 درصد هروئين و 5 درصد حشيش مصرف مي كنند و يك درصد با اكس و يك درصد هم با آمپول خود را نشئه مي كنند و 62 درصد باقي مانده از وفاداران به ترياك هستند.اما هميشه در آمار بخش مهمي به مصرف كنندگان تفنني اختصاص دارد، يعني كساني كه هر چند وقت يك بار مواد مخدر مصرف مي كنند، اما مصرف منظم ندارند و معتاد نشده اند. اين مسأله بيشتر درباره ترياك و مشتقات آن مصداق پيدا مي كند، اما جمع كثيري از جوانان كه با مواد مخدر سنتي آشنا مي شوند و چند بار آن را به صورت تفنني مصرف مي كنند به گمان اينكه با كراك هم مي توان رفتار مشابهي داشت، در دام اين ماده اعتيادآور گرفتار مي شوند.

هشتم

اعتياد از هر نوع كه باشد در سايرجرايم نقش دارد، فرد معتاد وقتي كه نمي تواند هزينه اعتيادش را تأمين كند دست به هر كاري مي زند، از دله دزدي گرفته تا سرقت مسلحانه بانك و زورگيري و كيف قاپي و جعل و كلاهبرداري و هر جرم ديگري كه منجر به كسب درآمد براي وي شود.گذري در ادارات آگاهي مؤيد اين نكته است كه درصد زيادي از مجرمان به يكي از مواد مخدر اعتياد دارند.اما گاهي اوقات هزينه مصرف مواد مخدر آنقدر بالا و زمان لازم براي رسيدن به نشئگي و پس از آن خماري آنقدر زياد است كه عملاً فرد معتاد قادر به انجام هيچ شغل درآمدزايي نمي شود و ناچار دست به خلافكاري مي زند.مواد مخدر سنتي اگر چه هزينه زيادي بر خانواده تحميل مي كند، اما تا زماني كه معتاد به مرحله تزريق نرسيده باشد، مي تواند او را آنقدر نشئه كند كه حداقل يك روز كاري را بگذراند، در عين حال هزينه آن هم آنقدر كمرشكن نيست. اما مسأله در مورد كراك كاملاً متفاوت است. مصرف كراك در مدت كوتاهي به شدت افزايش مي يابد و آنقدر مصرف زياد مي شود كه حتي پردرآمدترين شغلها هم پاسخگوي آن نيست. از طرفي آنقدر نشئگي كوتاه و خماري زود هنگام است كه فرد اصلاً نمي تواند كاري انجام دهد كه از آن درآمدي حاصل كند.
به گفته يك فرد آگاه در يك مركز ترك اعتياد معتادان گمنام، بوده اند كساني كه حتي 10 سال معتاد به ترياك بوده اند و سپس اقدام بر ترك كرده اند و كسي هم متوجه آن نشده است، اما در مورد كراك آنقدر تغييرات در چهره فراوان است كه نمي توان آن را مخفي كرد و ديگر اينكه اكثر معتادان از نظر مالي بقدري ضعيف مي شوند كه در همان شش ماهه اول به نداري مي رسند.سرهنگ علي تواضعي مدير كل مبارزه با جرايم جنايي ناجا معتقد است كه نقش كراك در ارتكاب جرم بيش از گونه هاي سنتي بوده و بر اساس آمارها، دست كم دو برابر ديگر مواد است.

نهم

اصلاً باورتان مي شود بگويم ورود مخدرهاي صنعتي و از جمله كراك با اين خطر فراواني كه دارند آنقدر سريع انجام شد كه مسؤولان هيچ برنامه ريزي براي آن نكردند يا هم آنقدر گيج شدند كه نتوانستند حتي راههاي مقابله با آن را آموزش دهند.از آن بدتر اينكه ما اصلاً در قانونمان چيزي به اسم مخدرهاي صنعتي نداريم و نمي دانيم مجرمان اين مواد را چگونه محاكمه كنيم.كيانوش شاهرخي، حقوقدان در اين باره مي گويد: متأسفانه قانونهاي موجود در زمينه مواد مخدر هنگام مواجهه با مواد مخدر صنعتي، با سكوت و خلاء قانوني روبرو مي شوند كه اين امر خود عاملي براي تجري مجرمان و گسترش استعمال بيشتر اين مواد و مانع از كنترل شدن جامعه مي شود.
به همين اندازه كه در قانون سكوت مي بينيم، در كار فرهنگي هم يا سكوت بوده يا طرحهايي اجرا شده كه عملاً در آموزش و پيشگيري نقشي نداشته اند.دكتر اصغر مهاجري، جامعه شناس و استاد دانشگاه مي گويد: براي نسل سوم به اندازه كافي كار فرهنگي نشده و نمود آن را امروزمي توانيم در سرگرداني و پناه بردن اين نسل به اعتيادهاي خطرناك مشاهده كرد. گامهاي رساندن جوانان به قله هاي پيشرفت به درستي انجام نشده و جوان مي انديشد كه اين فاصله را بايد با توهم جبران كند. اما سرهنگ علي سماواتي اظهاراتي دارد كه بسيار تكان دهنده است، رئيس مركز آموزش پليس مبارزه با مواد مخدر ناجا مي گويد: هنگامي كه بيشترين تبليغات قاچاقچيان و فروشندگان مخدرهاي صنعتي با عنوانهايي چون بي خطر بودن، عدم اعتياد آوري و ... در كنار ارزاني و آساني تهيه آنها قرار مي گيرد، براي رويارويي با اين مواد هيچ راهكاري بهتر از پيشگيري نيست.
اين كارشناس مبارزه با مواد مخدر مي افزايد: هم اكنون از 15 ميليون دانش آموز سراسر كشور 7/13 درصد در معرض مستقيم اعتياد قرار دارند كه اين موضوع اهميت آموزش و پيشگيري را دو چندان مي كند.

دهم

نمي خواهم مطلب را بيشتر از اين طولاني كنم، فقط يك نكته را در خصوص علايم مصرف كراك بيان مي كنم و توجه به آن را گوشزد مي كنم. معتاد به كراك در مدت كوتاهي كه از چند ماه تجاوز نمي كند دچار تغييرات بارز در شخصيت و رفتار، از دست دادن توجه و تمركز، كاهش وزن، آشفتگي، رفتار كينه توزانه و خشن با خانواده، خواب نامنظم، سوءظن به همه، بي قراري و اضطراب مي شود، شايد در اين مدت مقداري از وسايل خانه نيز مفقود شود و البته فرد معتاد هيچ توضيحي براي مخارج زيادش هم ندارد.
گفتگو با دكتر شمس بخش پاياني اين گزارش خواهد بود كه البته موارد ذكر شده در آن قابل توجه است.
وي كه در معاونت پيشگيري بهزيستي فعال است، مي گويد: سال 84 از تعداد معتادان مراجعه كننده به مراكز 59 درصد معتاد به ترياك و 24 درصد معتاد به مصرف كراك بودند كه اين رقم در مهر سال 85 به 30 درصد رسيد.
وي با اشاره به اينكه كراك در بين زنان نيز مصرف كنندگان زيادي دارد، مي افزايد: 90 درصد از مصرف كنندگان كراك زير 24 سال سن دارند.
وي در عين حال يادآور مي شود: فشرده كردن هروئين در آزمايشگاههاي خانگي انجام مي شود كه هيچ كدام استاندارد نيستند، هر آزمايشگاهي بسته به نوع امكانات و سليقه توليد كننده متفاوت است و همين موضوع وضعيت مواد موجود در بازار را آشفته تر كرده است.
به گفته وي، هر يك از توليدكنندگان هر نوع داروي آرام بخش و كورتون را كه بخواهند اضافه يا كم مي كنند، بنابراين عوارض مصرف كراك ايراني با انواع مختلفش متفاوت است.
وي با بيان اينكه كراك چند برابر هروئين اعتياد آوري دارد، دلايل گرايش به اين ماده مخدر را متفاوت عنوان مي كند و اظهار مي دارد: كراك ماده اي بي بو است، مصرف آن راحت است و با يك فندك در هر جايي كه باشي مي تواني مصرف كني.
وي خاطرنشان مي كند: بنابر اظهار مددكاران، بيشتر كساني كه براي ترك مراجعه مي كنند معتاداني به كراك هستند كه تنها 4 تا 6 ماه از مصرفشان گذشته و كاملاً تابلو شده اند.
دكتر شمس معتقد است، ترك اعتياد براي كساني كه كراك مصرف مي كنند بسيار سخت است و مي گويد: اين افراد تحمل ماندن در كمپهاي ترك اعتياد را ندارند و بيشتر ترجيح مي دهند از داروهاي جايگزين همچون متادون استفاده كنند.

پايان داستان

پايان داستان بسياري از معتادان به كراك مرگ هاي ناگوار و سختي است كه در كنار جوي يا در خرابه ها نصيب آنها مي شود.هر روز اجساد تعداد زيادي از اين معتادان توسط شهرداريها جمع آوري و در حالي دفن مي شود كه هيچ كس سراغي از آنها نمي گيرد و نه تنها از خانواده ترد شده اند كه جامعه نيز آنها را انگل مي پندارد.اين افراد كه بيماريهاي بسياري را در وجود خود دارند يا در اثر افسردگي شديد ناشي از مصرف دست به خودكشي مي زنند يا در اثر نرسيدن مواد با زجر و درد فراوان چشم بر دنيا مي بندند.در اين ميان فراوان هستند كساني هم كه بر اثر سوء مصرف در تزريق جان مي دهند.يحيايي قاضي ويژه قتل معتقد است كه هر روز چندين جنازه در گوشه و كنار شهر يافت مي شود كه در اثر سوء مصرف مواد مخدر جان سپرده اند و پس از شناسايي جسد براي شناسايي علت مرگ و تشخيص هويت به پزشكي قانوني منتقل مي شوند و دردناك است كه هيچ كس براي شناسايي بسياري از اين اجساد مراجعه نمي كند.