كوچولوی پر دردسر

در یك تقسیم‌بندی كلی خال‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: ‌خال‌های ملانوسیتی اكتسابی و خال‌های ملانوسیتی مادرزادی خال‌های ملانوسیتی اكتسابی شایع‌ترین خال‌هایی كه در محدوده صورت ایجاد می‌شوند،‌ خال‌های ملانوسیتی اكتسابی هستند كه به‌صورت معمول در صورت همه مردم وجود دارند. این نوع خال‌ها مجموعه‌ای از سلول‌های رنگدانه‌داری هستند كه به‌طور گروهی دور هم قرار گرفته‌اند و معمولاً به دنبال دوران بلوغ و دوران حاملگی ظاهر می‌شوند.
دو عامل در بروز خال‌های ملانوسیتی اكتسابی مهم است:
الف) زمینه ژنتیكی:
تعداد خال‌هایی كه در طول عمر یك فرد در بدن یا صورتش ظاهر می‌شود، ارثی است. اما زمان بروز این خال‌ها براساس زمینه ژنتیكی هر فرد فرق می‌كند.
ب) بعضی از عوامل محیطی باعث می‌شوند عامل ژنتیكی بروز خال از حالت بالقوه به بالفعل دربیاید و زودتر از زمان موعد ظاهر شوند. نور خورشید یكی از مهم‌ترین عواملی است كه در بروز زودتر خال‌های ملانوسیتی اكتسابی نقش دارد، استفاده مرتب از ضد آفتاب و دوری از نور خورشید می‌تواند در پیشگیری موثر باشد.

● خال‌های ملانوسیتی مادرزادی

این نوع خال‌ها از بدو تولد در بدن یا صورت افراد وجود دارند و اغلب به‌صورت ضایعات برجسته سیاه یا قهوه‌ای رنگ هستند. خال‌های ملانوسیتی مادرزادی به سه دسته كوچك، متوسط، بزرگ (غول‌آسا) تقسیم می‌شوند. در خال‌های ملانوسیتی مادرزادی بزرگ كه اندازه آن‌ها بالای ۲۰سانتی‌متر است احتمال ایجاد ملانوسیت بدخیم زیادتر است. این‌گونه خال‌ها همیشه باید تحت نظر دكتر باشند.

● برداشتن خال از نظر زیبایی و طبی

عده‌ای قادر به تحمل خال‌هایی که زیبایی‌شان را تهدید می‌کند، نیستند و در نتیجه تصمیم به برداشتن خال‌هایشان می‌گیرند. دكتر «كامران بلیغی»، متخصص پوست و مو و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشكی تهران در این باره می‌گوید: «برداشتن خال یا براساس ضرورت طبی صورت می‌گیرد و یا به خاطر زیبایی. یكسری خال‌ها هستند كه با تشخیص پزشك باید برداشته شوند. خال‌هایی كه به‌طور ناگهانی دچار تغییراتی مثل پیدا كردن حاشیه نامنظم، نامنظم شدن رنگ خال، پیدا كردن حاشیه غیر قرینه، خارش، التهاب، ‌خونریزی و ... شوند، ‌باید
تحت نظر پزشك و با انجام آزمایش‌های لازم در این زمینه برداشته شوند. اما در حالت عادی اگر خال دچار هیچ‌كدام از این تغییرات نشد، برداشتنش ضرورت طبی ندارد و ما توصیه نمی‌كنیم، مگر این‌كه خود فرد به لحاظ زیبایی ظاهری دوست داشته باشد خالش برداشته شود.»
دكتر بلیغی ادامه می‌دهد:‌ «بعضی از خال‌ها ذاتاً بدخیم هستند و اغلب به مرحله بدی كه می‌رسند كه مریض به پزشك مراجعه می‌كند، ‌اگر آن خال برداشته نشود، قطعاً خطرناك است. خال‌های بدخیم ویژگی‌هایی دارند كه می‌توان آن‌ها را از سایر خال‌ها تشخیص داد. با آزمایش تكه‌برداری آسیب‌شناسی می‌توان متوجه بدخیمی خال شد.»
بعضی از متخصصین معتقدند كه برای برداشتن خال چه با ضرورت طبی و چه به خاطر زیبایی باید آزمایش‌های آسیب‌شناسی و پاتولوژی روی خال صورت بگیرد. دكتر «امیر هوشنگ احسانی» متخصص پوست، مو و لیزر و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران می‌گوید: «از لحاظ علمی و از نظر قانون طب، هر ضایعه‌ای كه از بدن برداشته شود، ‌حتی اگر بدانیم كاملاً خوشخیم است باید روی آ‌ن آزمایش‌های آسیب‌شناسی صورت بگیرد. هرچند در حال حاضر برداشتن خال‌ها به منظور زیبایی، در بیشتر موارد بدون هیچ آزمایشی صورت می‌گیرد و همه چیز به تشخیص پزشك از روی ظاهر خال بستگی دارد.»

● روش‌های برداشتن خال

شاید شما هم یكی از افرادی باشید كه قصد برداشتن خال صورت خود را دارند و دوست دارند قبل از برداشتن خالشان از كسانی كه تجربه این کار را داشتند، سؤال كنند و ببینند آن‌ها چه روشی برای برداشتن خالشان تجربه‌ كرده‌اند. در حال حاضر روش‌های مختلفی برای برداشتن خال وجود دارد، اما به‌طور كلی روش‌های علمی و شناخته‌شده‌ای كه برای برداشتن خال وجود دارد به سه دسته تقسیم می‌شود:
۱) سوزاندن خال،
۲) جراحی
۳) لیزر.
سوزاندن، یكی از روش‌های قدیمی برداشتن خال است. در این روش خال با دستگاه كوتر از طریق ایجاد گرما به وسیله جریان برق سوزانده می‌شود. از آن‌جایی كه خال‌ها معمولاً قسمت‌های عمیقی در پوست دارند،‌ این روش ممکن است فرورفتگی چاله مانندی را در سطح پوست ایجاد کند. روش سوزاندن خال كه بیشتر در گذشته استفاده می‌شد، برای برداشتن خال‌های ریز و سطحی كاربرد دارد، البته امروزه دستگاه‌های رادیو فركانسی جایگزین دستگاه‌های كوتر شده‌اند كه باعث می‌شود به‌كار بردن این روش اثر کمتری روی پوست بگذارد.
جراحی؛ این روش پركاربردترین روش برای برداشتن خال در میان پزشكان است. در این روش با ایجاد بی‌حسی موضعی در محدوده خال، ‌با تیغ جراحی یك برش ساده روی پوست ایجاد و خال از عمق پوست خارج می‌شود، ‌سپس جای آن یك یا دو بخیه ظریف زده می‌شود.
لیزر كردن؛ لیزر یك فن‌آوری جدید علمی است كه در بسیاری جراحی‌ها استفاده می‌شود و در برداشتن خال هم كاربرد دارد. روش لیزر در برداشتن خال مثل روش سوزاندن است، با این تفاوت كه در این روش به‌جای جریان برق از امواج لیزر برای تخریب یا تراش خال استفاده می‌شود.

● بهترین روش برای برداشتن خال

دكتر امیرهوشنگ احسانی درباره این‌كه كدام روش برای برداشتن خال مناسب است، می‌گوید:‌«روش ثابت یا واحدی برای برداشتن همه خال‌ها وجود ندارد و برای هر خالی با توجه به ویژگی‌هایش یك روش مناسب است. مثلاً برای خال‌های ریز و سطحی كه عمق زیادی در پوست ندارند، لیزر كردن می‌تواند روش مناسبی باشد اما برای خال‌های بزرگ و برجسته كه عمق زیادی در پوست دارند، جراحی روش مناسب‌تری است، چرا كه در این روش خال از عمق پوست برداشته می‌شود و چیزی از آن باقی نمی‌ماند كه احتمال برگشت خال را ایجاد كند،‌ از طرفی با بخیه‌هایی كه روی پوست زده می‌شود، سطح شكافته پوست بعد از مدتی جوش می‌خورد و احتمال ایجاد فرورفتگی در پوست وجود ندارد. تشخیص این‌ روش‌ها با پزشك متخصص است، اما قبل از هر عملی پزشك باید معایب و مزایای به‌كار بردن هر كدام از این روش‌ها را برای بیمار خود توضیح دهد.»

● مراقبت‌های بعد از عمل

در روش جراحی؛ بیمار در هفته اول پس از جراحی باید از پمادهای آنتی‌بیوتیك موضعی استفاده كند تا جای عمل دچار عفونت نشود و بعد از ۲۴ ساعت می‌تواند صورتش را بشوید. رعایت نكات بهداشتی و استفاده مرتب از پمادها در هفته‌های اول بعد از عمل بسیار مهم است. سه تا پنج روز بعد از عمل بخیه‌ها كشیده می‌شوند و شخص می‌تواند بعد از مدتی استفاده از كرم‌های لازم مثل لایه‌بردارها را شروع كند تا جای عمل كم‌تر در سطح پوستش بماند.
در روش لیزر؛ سطح پوست زخم می‌شود و تا زمانی كه زخم ترمیم نشود، نیاز به مراقبت و استفاده از پمادها و قرص‌های آنتی‌بیوتیك دارد تا محل زخم عفونت نكند. به‌طور تقریبی بعد از گذشت چهار تا پنج روز سطح پوست تا حدودی ترمیم می‌شود اما محل برداشت خال همچنان قرمز و در تماس با آفتاب مستعد لك‌شدن است. در روش لیزر، بیمار باید به مدت طولانی از ضدآفتاب‌های فیزیكی استفاده كند و در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرد. در غیر این صورت احتمال ایجاد لكه‌های قهوه‌ای در پوستش وجود دارد.
در روش سوزاندن نیز تا یك هفته باید تمام این مراقبت‌ها صورت بگیرد و ممكن است جای عمل تا چند هفته قرمز باشد، اگر قرمزی جای عمل بیش از شش هفته طول بكشد باید به پزشک متخصص مراجعه شود تا كه جای خال تبدیل به گوشت اضافی نشود.

● بهترین فصل برای عمل

بهترین فصل برای عمل برداشت خال در روش‌های مختلف فرق می‌كند. از آن‌جایی که در روش جراحی آفتاب اثر چندانی روی جای جراحی نمی‌گذارد، می‌توان در هر فصلی از این روش استفاده كرد. اما روش لیزر به دلیل تأثیر نور خورشید در روند ترمیم پوست ‌بهتر است در فصل‌های سرد سال مثل پاییز و زمستان صورت بگیرد.